1

Michał Gradowski

Polskie czasopisma złotnicze i jubilerskie przed 1939 r.

Jest rzeczą oczywistą, że źródłem informacji o współczesnej biżuterii

wykonywanej w minionych latach, obok niezastąpionych katalogów wystaw, są
periodyki poświęcone sztuce jubilerskiej. Ukazywały się one w Polsce już na początku
XX wieku. Te które towarzyszą nam dzisiaj są powszechnie znane i nie wymagają

komentarzy, natomiast czasopisma z okresu przed drugą wojną światową – dziś

bardzo trudno dostępne - są zupełnie zapomniane. A stanowią one bardzo ważny
element w historii naszej biżuterii współczesnej i z tego to tytułu godne są
przypomnienia. Nie roszczę sobie prawa do pełnego rozpoznania wszystkich
wydawnictw poświęconych jubilerstwu w tym okresie, natomiast wiem, że
poszukiwania takich periodyków napotykają duże trudności i często kończą się
niepowodzeniem. Udało mi się jednak namierzyć dwa łatwo dostępne miejsca gdzie
można je odnaleźć i chcę tą wiedzą podzielić się z tymi, którzy szukają korzeni
dzisiejszej biżuterii.

Poniżej zamieszczam spis znanych mi egzemplarzy wraz ze wskazaniem

bibliotek w których one się znajduję – i tak egzemplarze przechowywane w Muzeum
Sztuki Złotniczej w Kazimierzu oznaczyłem gwiazdką *, zaś te które można obejrzeć
w Narodowym Instytucie Dziedzictwa (Warszawa, ul. Kopernika 36/40)
oznaczyłem #.

„Sztuka Brązownicza i Złotnicza” Warszawa
Rok I - 1908 nr 1* - styczeń / miesięcznik.

Rok VII - 1914 nr 2* - kwiecień / kwartalnik - jeden z ostatnich numerów.

„Sztuka złotnicza, zegarmistrzowska, jubilerska i rytownicza” Warszawa
(wznowienie poprzedniego wyd. „Sztuka Brązownicza i Złotnicza”)
Rok VII - 1928 nr 1 do 12* - miesięcznik
Rok VIII - 1929 nr 1 do 10* - miesięcznik (wyd. do 1930)

2

„Przegląd Zegarmistrzowski i Złotniczy” Poznań

Rok II - 1926 nr 1 do 18* - dwutygodnik-miesięcznik
Rok III - 1927 nr1 od 21* - miesięcznik / dwutygodnik
Rok IV - 1928 nr 1 do 24* - dwutygodnik

„Złotnik i Zegarmistrz” Poznań
Rok I - 1934 nr 1 do 6* - dwumiesięcznik
Rok II - 1935 nr 1 do 12* - miesięcznik

Rok III - 1936 nr 1 do12* - miesięcznik

„Rzeczy Piękne” - organ Miejskiego Muzeum Przemysłowego w Krakowie
Rok I - 1918 nr 1 do 3 # - miesięcznik

„Przemysł i Rzemiosło” – kwartalnik
(kontynuacja poprzedniego ze zmienionym tytułem)
Rok I - 1921 nr 2 # - kwartalnik

Rok II -1922 nr 1 do 4 #
Rok III - 1923 nr 1 do 4 #
Rok IV - 1924 nr 1 do 4 #

Rok V - 1925 nr 1 do 12 # - miesięcznik
1926 tylko nr 1 #
Rok VI - 1927 nr 1 do 12 #
Rok VII - 1928 nr 1 do 12 #
Rok VIII - 1929 nr 1 do 12 #

Rok IX - 1930 nr 1 do 12 #
Rok X - 1931 nr 1 do 12 #
Rok XI - 1932 nr 1 do 12 #