WOT 14.04.2014

 ostatnie 2 typy: gradacja i ironia – są to najbardziej świadome typy inferencji, czyli wymagające świadomych
zabiegów na języku; nie są one przewidywalne

Założenia
PRESUPOZYCJE
a) egzystencjalne
b) leksykalne
c) zdaniowe

KOMUNIKAT

Wnioski
IMPLIKACJE
a) logiczne
b) leksykalne
INFERENCJE
a) znajomość świata
b) illokucyjne
c) antyfraza = ironia
d) gradacja

II reguła spójności – reguła progresji (o koherencji dyskursu – spójności globalnej)

1. Definicja
2. Pojęcie tematu (to co dane) i rematu (to co nowe)

a) strukturalizm funkcjonalny (Szkoła Praska)
b) ujęcie klasyczne (Arystoteles – teoria mowy)

3. Relacje między poziomem konceptualnym a poziomem wyrażeń językowych

1. Definicja
Aby tekst był spójny (koherentny) należy stopniowo wprowadzać nowe elementy, zachowując równowagę,
pomiędzy ciągłością, zapewnianą przez regułę powtarzania a rozwojem informacyjnych struktur tekstu. Oznacza to,
że reguła progresji, równoważąc zasadę powtarzania wymaga systematycznego wprowadzania do dyskursu
informacji niezwiązanych kontekstualnie, czyli nowych.
Reguła progresji opisuje, w jaki sposób nadawca zarządza informacjami w tekście.

a) strukturalizm funkcjonalny ( Szkoła Praska )

F. Daneš – organizacja wypowiedzeniowa komunikowanej treści. Podzielili oni strukturę informacyjną na dwie
części: temat i remat.

Temat – informacja znana, tzw. datum; znana także odbiorcy, nie tylko nadawcy; dostępna w poprzedzającym
zdanie kontekście
Remat – informacja nowa, tzw. novum; wprowadzona po raz pierwszy, nieznana; nie jest związana z kontekstem w
żaden sposób.

W każdym dyskursie przeplata się to, co stare z tym co nowe. Takie rozczłonkowanie zdania (podział na temat i
remat) można ustalić za pomocą testu “pytania”.
Składniki będące odpowiedzią na pytanie stanowią remat, tematem będzie pozostała część zdania.
Oznacza to, że w danym zdaniu będzie tyle struktur tematyczno-rematycznych, ile można teoretycznie postawić
pytań, czyli tak naprawdę to my konstruujemy ową strukturę, nie jest ona z góry narzucona, założona.

Np. Wczoraj zepsuł się mój komputer

.

1. Kiedy zepsuł się mój komputer?

wczoraj – remat zdania pierwszego
R1  T1

2. Co się zepsuło wczoraj?

Mój komputer – remat
T1 R1

3. Czyj komputer zepsuł się wczoraj?

Mój – remat

4. Co się stało wczoraj?

Zepsuł się mój komputer – remat

Takie namnażanie typów struktur tematyczno – rematycznych zachodzi tylko i wyłącznie w przypadku zdań
izolowanych (pojedynczych; odciętych od kontekstu), dla których kontekst tworzymy MY w sposób sztuczny.

Analiza struktur tematyczno – rematycznych rozbudowanego typu dyskursu opiera się nie tyle na tekście pytania,
ale na kryterium derywacyjnym, czyli na poszukiwaniu źródła tematu obecnego w tekście.

ĆWICZENIE: Na czym opiera się komizm?

SCENKA I

-

zjadł ptaka, więc wcześniej był głodny  moment zjedzenia ptaka – inferencja pozajęzykowa, dotycząca

wiedzy o świecie, polegająca na pominięciu pewnego etapu.

-

Presupozycja ostatniego obrazka: głód Garfielda, fakt, że wcześniej był głodny

SCENKA II

-

tudzież obmyślać (…) – hiperbola; inferencja oparta na gradacji

SCENKA III

-

implikacja leksykalna , leksem “wspólnie” – znajomość leksykalna tego leksemu

SCENKA IV

-

ironia; nuda rozumiana jako porywające, niebezpieczne zajęcie – więc nastąpiła zmiana znaku; inferencja

oparta na ironii