Motywy romantyczne w literaturze polskiego pozytywizmu.
Język polski:
Motywy romantyczne w literaturze polskiego pozytywizmu.
Literatura pozytywizmu, choć z założenia opozycyjna do romantycznej, czerpała z niej motywy, przede wszystkim z powodu trwającej nadal niewoli.
PowtarzajÄ…cym siÄ™ problemem jest walka wyzwoleÅ„cza “za wolność naszÄ… i waszÄ…". Bohaterowie sÄ… uczuciowi, zindywidualizowani, gÅ‚Ä™boko przekonani o swojej misji. Widać go w sienkiewiczowskiej “Trylogii", pisanej dla utrzymania ducha narodowego wÅ›ród Polaków. WypeÅ‚niona jest walkÄ… heroicznÄ…, nie zawsze zgodnÄ… z rycerskim kodeksem ( patrz “Konrad Wallenrod" ), której główny bohater jest wzorowany na mickiewiczowskim Soplicy. Także echa walk docierajÄ… do nas z “Lalki", której dwaj bohaterowie brali udziaÅ‚ w narodowych powstaniach i konspiracji. NajwiÄ™cej nawiÄ…zaÅ„ dotyczy niedawnego powstania, a w szczególnoÅ›ci przyczyn kolejnego upadku narodowego zrywu, poÅ‚Ä…czonego z represjami. Pewien rodzaj diagnozy stawia Prus w “OmyÅ‚ce", ukazujÄ…c ludzi goÅ‚osÅ‚ownych, tchórzliwych, traktujÄ…cych patriotyzm jako modÄ™ i sposób zaimponowania towarzystwu. Skrytykowane sÄ… tu wszystkie postawy wyczekiwania na obcÄ… interwencjÄ™, dobrowolne wystÄ…pienie zawsze patriotycznego ludu u boku szlachty czy boski plan cierpienia i zmartwychwstania drugiego narodu wybranego - Polski. Podczas gdy Prus rozprawia siÄ™ z krótkowzrocznymi organizatorami powstania, Eliza Orzeszkowa postanawia zmitologizować heroizm buntowników za wolność. “Nad Niemnem" to powieść ukazujÄ…ca owocnÄ… współpracÄ™ szlachty i chÅ‚opów w walce o narodowÄ… sprawÄ™; jest to przykÅ‚ad romantycznego zjednoczenia ludzi wszystkich stanów w imiÄ™ ideaÅ‚u. Także cykl opowiadaÅ„ “Gloria Victis" to apoteoza walk powstaÅ„czych, bez wdawania siÄ™ w przyczyny ich upadku.
Kolejny powtarzajÄ…cy siÄ™ motyw to miÅ‚ość dwojga ludzi. I jak to w romantyźmie bywa, jest ona nieszczęśliwa, napotyka na trudnoÅ›ci w postaci opinii ludzi postronnych, wskazujÄ…cych na mezalians. Motyw Jana i Cecylii, Wokulskiego i Izabeli jest podobny do historii miÅ‚oÅ›ci Ewy i Jacka z “Pana Tadeusza" - choć koÅ„czÄ… siÄ™ te historie różnie, to jednak odnajdujemy tu gÅ‚Ä™bokie uczucie, wychodzÄ…ce naprzeciw skostniaÅ‚ym ramom tzw. “dobrego obyczaju".
Mamy też w literaturze pozytywizmu romantycznych idealistów, wykonujÄ…cych swój czysto pozytywny plan z bezprzykÅ‚adnym oddaniem. Trzech idealistów w “Lalce": Wokulski, Rzecki, Ochocki to przeżytki poprzedniej epoki, egzystujÄ…ce jedynie dziÄ™ki swojej nieprzeciÄ™tnej osobowoÅ›ci i chÄ™ci do pracy w imiÄ™ wykazania wÅ‚asnej szachetnoÅ›ci. Nierealność ich zaÅ‚ożeÅ„ i planów to kolejny motyw romantyczny w literaturze polskiego pozytywizmu. Podobnie cykl nowel dotyczÄ…cych zaÅ‚ożeÅ„ nowej epoki : pracy organicznej, pracy u podstaw, asymilacji mniejszoÅ›ci narodowych wypeÅ‚niony jest bohaterami peÅ‚nymi samotnego zapaÅ‚u, skłóconymi z filisterskim otoczeniem. WykonujÄ… oni swój szlachetny plan bez zwracania uwagi na koszty; pragnÄ… rozsadzić skostniaÅ‚e schematy.
Autor : Konrad Ceban
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
69 9502KOD RAMKI 6969 rozp action=produkt&produkt=69ACROBAT MZ 69 WGindex (69)69 goracych zabaw dla par (2)691więcej podobnych podstron