WST
P
Częstotliwość wybranych
Normy badań
badań
laboratoryjnych
Morfologia krwi z rozmazem, OB
Najbardziej wiarygodnym z
ródłem
raz w roku
norm laboratoryjnych jest zwykle
Badanie ogólne moczu
personel laboratorium, który wykonuje
badania, oraz lekarz. Wynika to przede raz w roku
wszystkim z korzystania z rozmaitych
Poziom glukozy
metod analitycznych mających różną
od 20 lat: raz w roku
dokładność.
Poniższe dane pochodzą z literatury
Poziom cholesterolu
medycznej i są wartościami uznawa-
30-40 lat: co 3-5 lat; 40-50 lat: co 2 lata;
nymi za prawidłowe. Mogą się one
od 50 lat: raz w roku
zmieniać w ciąży. Wszelkie wyniki
badań laboratoryjnych odbiegające od Test na krew utajoną w stolcu
niżej podanych należy niezwłocznie
od 50 lat: raz w roku
skonsultować z lekarzem. Pamiętajmy
AspAT i AIAT
jednak, że każdy wynik morfologii
krwi jest obarczony pewnym ryzykiem od 30 lat: raz w roku
błędu. Może to być spowodowane
Hormony tarczycy
nieprawidłowym odczytem aparatu lub
pomyłką w laboratorium. Nie wpadaj- od 50 lat: raz w roku
my więc w panikę i nie doszukujmy się
Samobadanie piersi
ciężkiej choroby np. po jednorazowym
od 20 lat: raz w miesiącu
podwyższeniu OB. Nie każde bowiem
odchylenie od normy jest chorobą i nie
Cytologia
każdy prawidłowy wynik morfologii
od 20 lat: raz w roku
krwi świadczy o pełni zdrowia.
Badanie wzroku
Częste infekcje, apatia, wzmożone
30-40 lat: co 3-5 lat; 40-50 lat: co 3 lata;
pragnienie to oznaka, że trzeba
od 50 lat: co 2 lata; osoby z cukrzycą i nad-
skontrolować swoje zdrowie! Nawet
ciśnieniem: raz w roku
jeżeli nic nam nie dolega, warto robić
okresowe badania laboratoryjne.
Jeśli wykryjemy szybko chorobę,
to leczenie będzie skuteczniejsze
i tańsze!
W wynikach badań odzwierciedlają się
dieta, stresy i codzienna aktywność.
1
1
Badania krwi
" Nie należy przyjmować leków, gdyż
1. Krew
niektóre z nich mogą wpłynąć na
wynik badania. Jeżeli zachodzi ko-
Krew jest bardzo ważnym składnikiem or-
nieczność przyjmowania leków, należy
ganizmu człowieka. Stanowi około 7% masy
zgłosić ten fakt lekarzowi interpretu-
ciała, czyli u dorosłego człowieka odpowia-
jącemu wyniki.
da to 5 litrom. Większość krwi to osocze
(55% objętości). Najważniejszą funkcją krwi
Przebieg badania
jest dostarczanie tlenu, hormonów, skład-
Krew jest pobierana od pacjenta przez
ników odżywczych i enzymów do każdej
osobę do tego uprawnioną. Krew pobiera się
komórki organizmu. Poza tym krew trans-
w pozycji siedzącej, ewentualnie leżącej, je-
portuje takie substancje, jak: cukry, białka,
żeli pacjent zgłosi przypadki omdleń w cza-
immunoglobuliny (białka odpowiadające
sie poprzednich pobierań krwi. W zależno-
za odporność organizmu), aminokwasy,
ści od rodzaju badanego parametru pobiera
lipoproteiny (połączenia białek i tłuszczów),
się krew żylną, tętniczą lub włośniczkową.
trójglicerydy, witaminy, związki mineralne,
zbędne produkty przemiany materii, np.
Pobieranie krwi żylnej
CO2, mocznik i inne.
Krew żylna jest pobierana zazwyczaj z żyły
Krew chroni również organizm przed wni-
kończyny górnej w zgięciu łokciowym.
kaniem do organizmu chorobotwórczych
Pobierający zakłada pacjentowi opaskę
mikroorganizmów. Dzięki swojej krzepli-
uciskową powyżej miejsca pobierania i prosi
wości bierze udział w zabliz
nianiu ran.
pacjenta o zaciśnięcie pięści w celu lepszego
uwidocznienia żyły. Miejsce pobrania musi
W skład krwi wchodzą:
zostać odkażone. Następnie badający nakłu-
" krwinki czerwone  erytrocyty
wa żyłę i pobiera krew do probówki.
" krwinki białe  leukocyty
Metody pobierania
" płytki krwi  trombocyty
" Można pobierać krew do strzykawki.
" osocze  płynna część krwi.
" Można wkłuć tylko igłę i podsta-
wić probówkę, aby krew sama do niej
ściekała.
Badania poszczególnych parametrów
krwi ułatwiają w znaczny sposób
" Stosowanie probówek próżniowych;
diagnostykę bardzo wielu chorób. Do-
do specjalnej igły, którą wkłuwa się
starczają informacji o działaniu niemal
pacjentowi, podłączana jest próżniowa
wszystkich narządów organizmu.
probówka, do której krew swobodnie
Pozwalają również na odpowiednie
spływa.
dobranie leków do danego schorzenia.
Po pobraniu wystarczającej ilości krwi
(w zależności od rodzaju i ilości badanych
Przygotowanie do badania krwi
parametrów) pobierający wykłuwa igłę,
jednocześnie przyciskając miejsce pobrania
" Na badania krwi z reguły należy
wacikiem. Pacjentowi zalecane jest mocne
zgłosić się na czczo, w godzinach
przyciśnięcie wacika do miejsca wkłucia
rannych (6.00-9.00).
i niezginanie ręki.
" Pacjent powinien być wypoczęty.
2
Pobieranie krwi tętniczej tycznych we krwi i to właśnie one nadają jej
czerwony kolor; czas przeżycia erytrocytów
Krew tętniczą pobiera się z tętnicy
wynosi około 120 dni, póz
niej rozpadają się
promieniowej lub udowej. W przypadku
w śledzionie i wątrobie.
pobierania krwi z tętnicy promieniowej
czasami potrzebne jest nacięcie skóry w celu
uwidocznienia tętnicy. Wykonuje się to
w znieczuleniu miejscowym. Krew tętnicza
jest pobierana głównie w celu wykonania
gazometrii.
Pobieranie krwi włośniczkowej
Krew włośniczkowa najczęściej pobierana
jest z palca lub płatka usznego. Badane
miejsce najpierw należy ucisnąć w celu
przekrwienia. Następnie miejsce pobrania
odkaża się. Po odkażeniu wykonywane jest
małe nacięcie jałowym nożykiem. Wypły-
Krwinka czerwona  erytrocyt
wające krople krwi zbiera się do specjal-
nych, cienkich kapilar. Krew włośniczkową
pobiera się głównie od noworodków. Od
Wartości prawidłowe i przy-
dorosłych pobierana jest w celu wykonania
badania gazometrycznego, a także oznacze-
czyny odchyleń od normy
nia glukozy i elektrolitów.
Liczba erytrocytów
Badania krwi można wykonywać bez
skierowania od lekarza, ale są wtedy
płatne. NORMA
Mężczyz
ni 4,5 x 1012  6,5 x 1012
Kobiety 4,0 x 1012  5,5 x 1012
Parametry oznaczane we krwi
Poniżej Powyżej
i interpretacja wyników
normy normy
Morfologia (badanie podstawowe) wiąże
niedokrwistości nadkrwistości pier-
się z określeniem liczby krwinek białych,
pierwotne i wtórne wotne i wtórne
czerwonych, wartości hematokrytu (sto-
sunku objętości krwinek czerwonych do
fizjologicznie u ko- odwodnienie orga-
objętości pełnej krwi) i stężenia hemoglo-
biet w ciąży nizmu
biny. Wraz z morfologią często mierzy się
wskaz
niki oceniające krwinki czerwone. przewodnienie fizjologicznie w re-
organizmu jonach wysokogór-
Krwinki czerwone (erytrocyty, RBC) 
skich
służą przede wszystkim do transportu tlenu
w organizmie, mają czerwoną barwę (dzięki
barwnikowi zwanemu hemoglobiną), jest
ich najwięcej spośród elementów morfo-
3
Badania krwi
Średnia objętość krwinki
Poniżej Powyżej
czerwonej (MCV) normy normy
niedokrwistość sferocytoza
NORMA
z niedoboru żelaza
85-98 �l
zaburzenia gospo- odwodnienie
darki wodno-
Poniżej Powyżej -elektrolitowej
normy normy
niedokrwistości hipotoniczne prze-
Retikulocyty
pierwotne i wtórne wodnienie
Są to niedojrzałe krwinki czerwone posia-
zaburzenia gospo- niedokrwistość
dające pozostałości jądra. Powstają z ko-
darki wodno- megaloblastycz-
mórek szpiku kostnego mających zdolność
-elektrolitowej na, z niedoboru
podziału.
witaminy B12 i/lub
kwasu foliowego
NORMA
5-15 0 ogólnej liczby krwinek czer-
wonych lub 30000-70000/�l
Średnia zawartość
hemoglobiny w krwince
czerwonej (MCH) Poniżej Powyżej
normy normy
NORMA
niedokrwistości stany niedotlenienia
27-32 pg (1,7-2,0 fmol) hipoplastyczne
i aplastyczne
nieleczone niedo- znaczna utrata krwi
Poniżej Powyżej
krwistości megalo-
normy normy
blastyczne
niedokrwistości niedokrwistości
zespół hemoli-
niedobarwliwe megaloblastyczne
tyczny
przewodnienie
w przebiegu le-
czenia niedokrwi-
stości z niedoboru
Średnie stężenie hemoglobi-
witaminy B12
ny w krwince (MCHC)
i żelaza
NORMA
Hematokryt (HCT, Ht)
20-24 mmol/l
Jest to stosunek objętościowy elementów
morfotycznych (erytrocytów, leukocytów)
4