CW2 Zadania PKB

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 1

ZADANIA DO ĆW 2

J A K M I E R Z Y M Y P R O D U K T N A R O D O W Y ?

Z A G A D N I E N I A

1 . Z A D A N I E (1) N A P O M I A R P K B I J E G O S K Ł A D N I K Ó W

2 . Z A D A N I E (2) N A P K B N O M I N A L N Y , R E A L N Y i S T O P Ę W Z R O S T U P K B

3 . A P P E N D I X – R A C H U N E K P R Z E P Ł Y W Ó W P I E N I Ę Ż N Y C H

1. POMIAR PRODUKTU NARODOWEGO –

PKB i JEGO SKŁADNIKI – METODOLOGIA SNA

1. ISTOTA PROBLEMU

Rozwiążemy zadanie, w którym za pomocą danych liczbowych przedstawimy, jak powstaje
kategoria PKB, czyli produkt narodowy. Dane dotyczą wyimaginowanego kraju będącego
członkiem Uni Cytrusowej, Cytrynolandii

2. ZADANIE 1

W krainie zwanej Cytrynolandią funkcjonuje plantacja uprawy cytryn (plantacja)
i przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją soku cytrynowego (firma). W roku 2009 zebrano na
plantacji 20 cytryn, które sprzedano producentowi soku po 1,10 czł. Firma wyprodukowała
z zakupionych cytryn 6 butelek soku cytrynowego i sprzedała je po 10 czł plus 10% podatku
pośredniego (VAT, podatek pośredni = T

), tak więc cena rynkowa butelki wyniosła 11 czł.

Plantacja wypłaciła pracownikom wynagrodzenie w łącznej wysokości 6 czł, natomiast firma
wypłaciła wynagrodzenie w łącznej kwocie 10 czł.

Firma poniosła koszty w związku z amortyzacją wyciskarki soku w wysokości 4 czł. Plantacja
i firma podzieliły po równo swój wypracowany zysk, przeznaczając 50% na wypłatę dywidendy
(zysk podzielony), a drugie 50% przeznaczyła na inwestycje (zysk niepodzielony, zatrzymany).
Gospodarstwa domowe z otrzymanych dochodów (wynagrodzenia i dywidendy) zapłaciły 10%
podatku dochodowego (podatek bezpośredni = T

), który zasilił budżet (G). Rząd Cytrynolandii

zakupił 1 butelkę soku cytrynowego.

1. Ile wynosi dochód osobisty (PI = Personal Income)?
2. Ile wynosi produkt krajowy netto - PKN (NNP = Net National Product)?
3. Ile wynosi dochód narodowy (NI = National Income), czyli produkt krajowy netto

w cenach czynników produkcji (PKNfc)?

4. Ile wynosi łączny dochód państwa (G)?
5. Ile wynosi zysk plantacji, a ile firmy?
6. Czy rząd Cytrynolandii (budżet) zanotował nadwyżkę, czy deficyt?
7. Oblicz dochód osobisty do dyspozycji (DPI = Disposable Personal Income).
8. Oblicz PKB (GDP = Gross Domestic Product) Cytrynolandii.

Do Unii Cytrusowej powstałej w 1982 roku wchodzą ponadto: Grejpfrutolandia i Melonlandia.

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 2

Odpowiedzi:

1. PI =

36,00 czł.

2. PKN =

62,00 czł.

3. NI =

56,00 czł.

4. Dochód Cytrynolandii (G) = 9,60 czł.
5. Zysk plantacji = 14, a zysk firmy = 26 czł. Zysk, który pozostał w pastwach, tj. zysk

zatrzymany (ZyskZ) wynosił odpowiednio 7 i 13 czł.

6. Budżet Cytrynolandii zamknął się deficytem w wysokości 1,40 czł.
7. DPI =

32,40 czł.

8. PKB =

66,00 czł.

Poznaliśmy treść zadania i odpowiedzi. Teraz przejdźmy do rozwiązania.
W naszym modelowym zadaniu mamy tylko 2 pstwa (plantację i firmę

, czyli fabrykę soku

cytrynowego).

Uprości to nam rozwiązanie i zrozumienie problemu.

KROK 1 ● RACHUNEK WYNIKÓW
Najpierw musimy obliczyć wartość nowo wytworzoną w pstwach. W tym celu musimy obliczyć
przychód i poniesione koszty, aby wyliczyć wynik finansowy. Do tego wykorzystamy uproszczony
rachunek finansowy.
Tab. 1 przedstawia rachunek wyników firmy The Best Lemon Juice.

Tab. 1 Rachunek wyników.

The Best Lemon Juice S. A.

Przychody (Sprzedaż)

60,00

Koszty bez A

30,00

EBITDA

30,00

Amortyzacja

4,00

EBIT (Zysk operacyjny)

26,00

Odsetki

0,00

EBT (Zysk brutto)

26,00

Podatki ( CIT = 0%)

0,00

EAT (Zysk netto)

26,00

Zyski Zatrzymane

13,00

50,00%

Dywidendy

13,00

50,00%
100,00%

RACHUNEK WNIKÓW

31.12.2009 (czł)

Przedstawiony w tab. 1 rachunek wyników stosowany jest w sektorze korporacyjnym również
w Polsce.

Wyjaśnijmy krótko, co oznaczają poszczególne pozycje:

Przychód
Przychód jest wielkością netto sprzedanych dóbr (soku cytrynowego), czyli NIE uwzględnia
podatku pośredniego VAT.
Koszty bez A
Pozycja ta obejmuje poniesione koszty operacyjne z wyjątkiem kosztów amortyzacji = A.

Nazwijmy ją The Best Lemon Juice S. A.

W Cytrynolandii w 2009 r. zarejestrowanych było 199 tys. pstw.

Według Małego Rocznika GUS 2010 w Polsce zarejestrowanych (posiadających REGON bez osób prowadzących
indywidualne gospodarstwa rolne) było

3 742 673 podmiotów gospodarczych z tego 2 815 617 osoby fizyczne

prowadzące działalność gospodarczą [w:] Mały Rocznik Statystyczny 2010, GUS, Warszawa 2010, s.494.

Por. coroczne rankingi największych firm w Polsce publikowanych przez Rzeczpospolitą (www.rp.pl).

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 3

EBITDA – Earnings before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization
Jest to zysk przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych kredytów (koszty
finansowe), podatków i amortyzacji.
Amortyzacja
Koszty poniesione w wyniku zużycia się środków trwałych. Koszty te nie stanowią odpływu
środków pieniężnych (gotówki) w pstwie. Zakupiony środek trwały jest nakładem inwestycyjnym
(w momencie zakupu następuje odpływ gotówki - środków pieniężnych), którego zużycie jest
następnie zarachowane w koszty (koszty amortyzacji) i stopniowo rozliczane w rachunku wyników.
Z amortyzacją związane jest pojęcie umorzenie.
Umorzenie stanowi zmniejszenie się wartości środka trwałego. W aktywach bilansu mamy podaną
wartość środków trwałych po umorzeniu. Innymi słowy, zużycie środka trwałego jest traktowane
jako koszt działalności operacyjnej pstwa i przedstawiane w rachunku wyników = koszt
amortyzacji, z jednej strony, i z drugiej jako zmniejszenie się jego wartości = umorzenie,
przedstawiane w majątku pstwa. Wartość umorzenia i amortyzacji są sobie równe w danym okresie.
EBIT – Earnings Before Interest and Taxes
Jest to zysk operacyjny, czyli zysk przed odliczeniem podatków i odsetek.
Odsetki – koszty finansowe
EBT – Earnings Before Taxes
Zysk przedsiębiorstwa uwzględniający wszelkie koszty i przed zapłaceniem podatku dochodowego
(CIT – w naszym przykładzie zakładamy, że podatek CIT = 0%). Odpowiednik zysku brutto.
EAT – Earnings After Taxes
Zysk przedsiębiorstwa uwzględniający wszelkie koszty i po zapłaceniu podatku dochodowego.
Odpowiednik zysku netto.
Zyski zatrzymane – zyski niepodzielone
Zysk zatrzymany przez pstwo i przeznaczony na zwiększenia jego majątku w celu wygenerowania
większych przychodów i zysków. Czyli są to inwestycje pstwa, inaczej nieskonsumowany zysk.
Dywidendy – zyski podzielone
Zysk podzielony jest zyskiem przeznaczonym dla właścicieli(a) pstwa. Jest to zysk, który staje się
dochodem gospodarstw domowych (właścicieli czynników produkcji).
Powróćmy do rozwiązania naszego zadania.
KROK 2 ● RACHUNEK WYNIKÓW PLANTACJI i FIRMY
Na podstawie danych zawartych w zadaniu sporządzamy 2 rachunki wyników: dla plantacji i firmy.
Pokazuje to tab. 2a i 2b.

Tab. 2a. Rachunek wyników plantacji.

Przychody (Sprzedaż)

20,00

Koszty bez A

6,00

EBITDA

14,00

Amortyzacja

0,00

EBIT (Zysk operacyjny)

14,00

Odsetki

0,00

EBT (Zysk brutto)

14,00

Podatki ( CIT = 0%)

0,00

EAT (Zysk netto)

14,00

Zyski Zatrzymane

7,00

50,00%

Dywidendy

7,00

50,00%
100,00%

Tab. 2b. Rachunek wyników firmy.

Przychody (Sprzedaż)

60,00

Koszty bez A

30,00

EBITDA

30,00

Amortyzacja

4,00

EBIT (Zysk operacyjny)

26,00

Odsetki

0,00

EBT (Zysk brutto)

26,00

Podatki ( CIT = 0%)

0,00

EAT (Zysk netto)

26,00

Zyski Zatrzymane

13,00

50,00%

Dywidendy

13,00

50,00%
100,00%

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 4

Plantacja wyprodukowała (zebrała) 20 cytryn (ilość = Q) i sprzedała je na rynku po cenie netto
(p = 1,00 czł). Tak więc przychód plantacji wynosi Qxp = 20x1 = 20. Kosztem na plantacji jest tylko
koszt osobowy w wysokości 6,00 czł. Pozostałe koszty: amortyzacji i odsetek = 0. Z uwagi na to, że
podatek dochodowy CIT

= 0, wynik finansowy na każdym poziomie (operacyjnym, brutto, netto) jest

taki sam i wynosi: 20 – 6 = 14. Zysk netto został podzielony po połowie na zysk zatrzymany
i podzielony (14x50%) i wynosi odpowiednio 7 i 7 czł.
Firma wyprodukowała z zakupionych na plantacji cytryn 6 butelek soku cytrynowego (Q = 6), sprzedała
je po cenie netto10 czł (p = 10). Tak więc przychód firmy wynosi 6x10 = 60 czł. Koszty, jakie poniosła
firma: koszty zakupu surowców (cytryn), czyli przychód netto plantacji = 20 czł, koszty amortyzacji = 4
czł i koszty osobowe (płace) = 10 czł.

Całkowite koszty wynoszą więc

20+4+10 = 34 czł, czyli wynik netto wynosi 26 czł. Zysk netto również dzielony jest po połowie
i wynosi odpowiednio 13 i 13 czł.
KROK 3 ● OBLICZAMY PKB
Dokonaliśmy więc niezbędnych obliczeń na poziomie mikroekonomicznym. Teraz przechodzimy do
obliczenia kategorii produktu narodowego, czyli wyliczenia wartości nowo wytworzonej
w Cytrynolandii w 2009 r. Mamy tylko 2 produkty: cytryny i sok cytrynowy. Z uwagi jednak, że cała
produkcja plantacji (20 cytryn) została sprzedana firmie, to mamy tylko jeden produkt finalny = sok
cytrynowy.
Jak pamiętamy, PKB w górnej części modeli ruchu okrężnego liczony jest w cenach rynkowych,
a więc takich cenach, które zawierają podatek pośredni (T

= VAT). Powracając do zadania, finalna

sprzedaż soku cytrynowego wynosi 60 czł netto, ale podatek pośredni T

= 10% (VAT – value added

tax, czyli 10% od wartości dodanej = 60, czyli T

= 6 czł. Tak więc cena rynkowa sprzedanego soku

cytrynowego wynosi 60 + 6 = 66 czł. Konkludując, wartość nowo wytworzonych dóbr (soku
cytrynowego) w cenach rynkowych wynosi 66 czł, czyli PKB w Cytrynolandii w 2009 wynosi 66 czł.
KROK 4 ● OBLICZAMY SKŁADNIKI PKB
PKB
PKB, czyli produkt krajowy brutto wynosi w przykładzie 66 czł, czyli równa się wartości rynkowej
6 butelek sprzedanych na rynku po 11 czł (10 czł cena netto bez podatku VAT, VAT= 10%), tak więc
cena rynkowa = (10x10% = 1) + 10 = 11 czł.
PKN
PKN, czyli produkt krajowy netto = PKB – A = 66 – 4 = 62 czł.
PKN

= NI

PKN

(=NI – National Income), czyli produkt krajowy netto w cenach czynników produkcji

(bez podatku pośredniego =T

) = PKN – T

= 62 – 6 = 56 czł.

Dochód osobisty = PI
Dochód osobisty (=PI – Personal Income) otrzymujemy, sumując dochody czynników produkcji,
a więc płace i dywidendy, albo odejmując od PKN

zyski zatrzymane.

PI = płace plantacji (6) + płace firmy (10) + dywidendy plantacji (7) + dywidendy firmy (13)
= 36 czł, albo:
PI = PKN

– (zysk zatrzymany plantacja + zysk zatrzymany firma) = 56 – 20 (7 + 13) = 36 czł.

Dochód do dyspozycji = DPI
Dochód do dyspozycji (=DPI – Disposable Personal Income) obliczamy, odejmując od dochodu
osobistego (=PI) podatek dochodowy (T

). W naszym zadaniu opodatkowane są tylko gospodarstwa

domowe podatkiem T

= 10%.

DPI = PI – PIx10% = 36x10% = 36 – (36x10% = 3,60) = 32,40 czł.
DPI dzieli się ostatecznie na konsumpcję i oszczędności, czyli DPI = C + S.

CIT – Corporate Income Tax – podatek dochodowy od spółek kapitałowych.

PIT – Personal Income Tax – podatek od spółek osobowych i osób fizycznych.

Pozostałe koszty: odsetki i CIT = 0, tak jak w rachunku wyników plantacji.

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 5

KROK 5 ● DOCHODY i WYDATKI PAŃSTWA (Budżet)
Teraz zajmiemy się działalnością finansową państwa (G).
Dochody państwa to wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich:
T

= 6 i T

= 3,60 czł (10% od wielkości PI, czyli 36x10%). Łączny dochód państwa wynosi więc:

6+ 3,60 = 9,60 czł.
Państwo zakupiło 1 butelkę soku cytrynowego w cenie 11 zł/butelka. Poniosło więc wydatki
w wysokości 11 czł.
Nasz uproszczony budżet zamknął się deficytem w wysokości 1,40 czł (9,60 – 11). Nie interesuje nas,
skąd państwo wzięło brakujące środki pieniężne, załóżmy, że pożyczyło od Melonlandii.
KROK 6 ● 3 METODY LICZENIA PKB
METODA 1 – METODA WYDATKOWA (PKB = Y = C + I + G)
W zadaniu przyjęliśmy założenie, że gospodarstwa domowe w całości wydają swoje dochody na
konsumpcję, czyli Y = C, S = 0. Nie ma więc oszczędności.
Tak więc C = dochodom GD = 32,40 czł.
Dochody pstw równają się zyskom zatrzymanym plantacji i firmy = 7 + 13 = 20 plus koszty
amortyzacji

(A = 4), czyli razem wynosi 24 czł.

I = 24 czł.
Wydatki państwa (G) to kwota = 11 czł.
Sumując, otrzymamy 32,40 + 24 + 11 = 67,40 czł. Ponieważ mamy deficyt w budżecie w wysokości
1,40 czł, musimy o tę kwotę pomniejszyć wydatki i otrzymujemy 67,40 – 1,40 = 66 czł.
I tyle wynosi nasz PKB.
METODA 2 – METODA DOCHODOWA (PKN

= NI = PI + zyski zatrzymane)

W dolnej części modelu ruchu okrężnego mamy dochody czynników produkcji, a więc PI (dochód
osobisty = 36) plus zyski zatrzymane pstw (= 20). Razem mamy więc 36 + 20 = 56 czł.
Jeżeli do PKN

(produkt krajowy netto w cenach czynników produkcji = NI) dodamy A (amortyzację =

4), to otrzymamy PKB

(produkt krajowy brutto w cenach czynników produkcji,

bez podatku VAT =T

Mamy więc PKN

+ A = 56 + 4 = 60 = PKB

Jest to wielkość równa sumie wartości dodanej. Teraz dodajemy wartość podatku T

= 60x10% = 6

i otrzymujemy PKB w cenach rynkowych (PKB

= 66 czł).

METODA 3 – METODA WARTOŚCI DODANEJ
Wartość dodana to wartość nowo wytworzona po odjęciu kosztów materiałowych. Na plantacji będzie
to kwota 20 czł, czyli wartość sprzedanej produkcji (zbiór cytryn) netto. Natomiast wartość dodana
firmy to wartość sprzedaży netto, czyli 60, pomniejszona o wartość dodaną wytworzoną na plantacji.
Musimy dokonać takiej operacji, tzn. odjąć wartość sprzedanych cytryn netto, bowiem, gdybyśmy
dodali wartość produkcji netto cytryn z wartością netto wyprodukowanego soku cytrynowego, to
w naszym rachunku dwukrotnie liczona byłaby wartość cytry. Dla firmy produkującej sok cytryny są
surowcem. Dlatego też od wartości netto sprzedanego soku musimy odjąć wartość zakupionych cytryn.
Tak więc wartość dodana firmy = 60 – 20 = 40 czł.
Wartość dodana wytworzonych w Cytrynolandii dóbr wynosi więc 20 + 40 = 60 czł. Do tej kwoty
dodajemy wartość podatku VAT (T

= 10%) i otrzymujemy PKB

(60 + 6 = 66 czł).

Mamy rozwiązane zadanie.
Ale to jeszcze nie koniec. W celu lepszego zrozumienia przedstawmy rozwiązanie zadania
w sposób graficzny, wykorzystując w tym celu poznane modele ruchu okrężnego w gospodarce.
Przedstawia to rys. 1 zamieszczony poniżej.

Koszty amortyzacji, jak wyjaśniłem powyżej, nie są poniesionym kosztem zgodnie z zasadami przepływów pieniężnych

(cash flow). Tak więc gotówka (środki pieniężne) w dyspozycji pstwa, to:
Zysk Netto + Amortyzacja (= Cash flow), co w naszym zadaniu = 20 + 4 = 24. Por. Appendix, s. 11.

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 6

Rys. 1. Schemat ruchu okrężnego do zadania 1.

Q =

p (mp) =

11,00

METODA DOCHODOWA

Wartość =
PKB =

66,00

Dochody gospodarstw domowych

36,00

dochody z pracy (płace)

16,00

dywidendy

20,00

66,00

56,00

minus

A = 4

minus

= 6

Dochody pstw

24,00

Amortyzacja

4,00

Zysk zatrzymany

20,00

Dochody państwa

6,00

podatek pośredni

6,00

podatek bezpośredni

0,00

PKB METODA DOCHODOWA 66,00

METODA WYDATKOWA

Wydatki gospodarstw domowych

32,40

wydatki na konsumpcję (C)

32,40

Dochody G =

9,60

Q =

Wydatki G =

11,00

pnetto =

Wydatki pstw

24,00

Nadw/Def=

-1,40

P = Qxpnetto=

nowe inwestycje (I)

20,00

czyli P =

odtworzenie majatku (A)

4,00

Koszty

A =

Wydatki państwa (G)

11,00

surowce (cytryny) =

wydatki na zakup soku

11,00

płace =

Zysk=

PKB METODA WYDATKOWA 67,40

ZyskZ (50%) =

plus deficyt budżetowy

-1,40

Dywidenda =

PKB =

66,00

Dochody pstw =

A =

METODA WARTOŚCI DODANEJ

ZyskZ (50%) =

wartość dodana na plantacji

20,00

Razem pstwa =

wartość dodana w firmie

40,00

podatek pośredni (T

)

6,00

Dochody GD =

PKB METODA W. DODANEJ

66,00

Płace =

Dywidenda =

C =

32,40

Razem GD =

Personal Income (PI)

G =

11,00

I =

24,00

Razem GD+Pstwa=

PKB fc (GDP fc)

Suma =

67,40

minus A=

Deficyt =

-1,40

PKN fc (NNPfc = NI)

PKB =

66,00

OBJAŚNIENIA

GD = Gospodarstwa Domowe (Households )
C = Konsumpcja (Consumption )
PKB = Produkt Krajowy Brutto (GDP - Gross Domestic Product )
mp = market price (ceny rynkowe ); PKB mp = PKB w cenach rynkowych; ceny rynkowe to ceny, po których kupujemy dobra i usługi (GDP at market prices )
A = amortyzacja - zużycie majątku trwałego (środków trwałych); I brutto = I netto + A
PKN = Produkt Krajowy Netto (NNP - Net National Product ); PKN = PKB minus A
Pstwa = I;GD dostarczają czynników produkcji, przedsiębiorstwa je odpowiednio wykorzystują i produkują dobra i usługi; w nagrodę GD otrzymują dochody
ZyskZ = zysk zatrzymany przez pstwa przeznaczony na rozwój (zwiększenie majątku) inaczej Zysk Niepodzielony
Dywidenda = zysk podzielony przez właściciela(i) pstwa inaczej Zysk Podzielony
T

= podatek pośredni (VAT - Tax Indirect )

= podatek bezpośredni (dochodowy); (Tax Direct )

fc = factor costs (c. czynników produkcji ); PKB fc = PKB w c. czynników produkcji, tj. pomniejszonych o podatki pośrednie (T

); PKB fc minus A = PKN fc (Produkt Krajowy Netto w cenach czynników produkcji)

NNP fc = Net National Product at factor costs = PKN fc
NI = National Income (Dochód Narodowy)
PI = dochody osobiste (Personal Income ) dochody GD (gospodarstw domowych)
DPI = Disposable Personal Income (Dochód osobisty do dyspozycji); DPI = PI minus podatki bezpośrednie (T

);

DPI jest to dochód, który mamy w kieszeni (na koncie), jest to dochód wyłącznie do naszej dyspozycji. Możemy go wydać na konsumpcję (C) lub zaoszczędzić (S).

3,60

32,40

62,00

(

Plantacja

Firma

Państwo

(

PKB mp

(GDP mp)

PKN mp

(NDP mp)

= 10%

DPI = PI - T

Pstwa

(

PKN fc

(NDP fc =

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 7

3. ZADANIE 1 NA ĆW 2 – 03.10.2010

Na ćwiczeniach rozwiążemy następujące zadanie:
W krainie zwanej Cytrynolandią funkcjonuje plantacja uprawy cytryn (plantacja) i przedsiębiorstwo
zajmujące się produkcją soku cytrynowego (firma). W roku 2009 zebrano na plantacji 30 cytryn, które
sprzedano producentowi soku po 1,20 czł. Firma wyprodukowała z zakupionych cytryn 10 butelek soku
cytrynowego i sprzedała je po 10 czł plus 20% podatku pośredniego (VAT, podatek pośredni = T

), tak

więc cena rynkowa butelki wyniosła 12 czł. Plantacja wypłaciła pracownikom wynagrodzenie w łącznej
wysokości 8 czł, natomiast firma wypłaciła wynagrodzenie w łącznej kwocie 20 czł.
Firma poniosła koszty w związku z amortyzacją wyciskarki soku w wysokości 10 czł. Plantacja i firma
podzieliły po równo swój wypracowany zysk przeznaczając 50% na wypłatę dywidendy (zysk
podzielony), a drugie 50% przeznaczyła na inwestycje (zysk niepodzielony, zatrzymany).
Gospodarstwa domowe z otrzymanych dochodów (wynagrodzenia i dywidendy) zapłaciły 20% podatku
dochodowego (podatek bezpośredni = T

), który zasilił budżet (G). Rząd Cytrynolandii zakupił 2

butelki soku cytrynowego.

1. Ile wynosi dochód osobisty (PI = Personal Income)?
2. Ile wynosi produkt krajowy netto - PKN (NNP = Net National Product)?
3. Ile wynosi dochód narodowy (NI = National Income), czyli produkt krajowy netto

w cenach czynników produkcji (PKN

4. Ile wynosi łączny dochód państwa (G)?
5. Ile wynosi zysk plantacji, a ile firmy?
6. Czy rząd Cytrynolandii (budżet) zanotował nadwyżkę czy deficyt?
7. Oblicz dochód osobisty do dyspozycji (DPI = Disposable Personal Income).
8. Oblicz PKB (GDP = Gross Domestic Product) Cytrynolandii.

Odpowiedzi:

1. PI =

59,00 czł.

2. PKN =

110,00 czł.

3. NI =

90,00 czł.

4. Dochód Cytrynolandii (G) = 31,80 czł.
5. Zysk plantacji =22, a zysk firmy = 40 czł. Zysk, który pozostał w pastwach, tj. zysk zatrzymany

(ZyskZ) wynosił odpowiednio 11 i 20 czł.

6. Budżet Cytrynolandii zamknął się nadwyżką w wysokości 11,80 czł.
7. DPI =

47,20 czł.

8. PKB =

120,00 czł.

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 8

2. PKB NOMINALNY i REALNY

DYNAMIKA WZROSTU PKB,
STOPA WZROSTU PKB, DEFLATOR

1. ISTOTA PROBLEMU

Teraz zajmiemy się PKB nominalnym (wyrażonym w cenach bieżących) i PKB realnym (wyrażonym w
cenach porównywalnych, stałych dla danego okresu). Wykorzystamy do tego celu materiały do ĆW 2
(s. 10 i n.). Problem, którego treścią będzie zadanie nie jest tak wielowątkowy jak zadanie
przedstawione powyżej dotyczące tworzenia i składników PKB.

2. ZADANIE 2

W gospodarce Grejpfrutolandii produkuje się jedno uniwersalne dobro AΩ (alfa, omega). Poniższe
zestawienie ilustruje ilość i wartość wyprodukowanych dóbr w poszczególnych latach.

Rok

Ilość

dobra

AΩ

Cena

dobra

AΩ

Nominalny

PKB

Realny

PKB

cenach

1999

Realny

PKB

cenach

2005

Nominalna

stopa

wzrostu

PKB

Realna

stopa

wzrostu

PKB

(c. 1999)

Realna

stopa

wzrostu

PKB

(c. 2005)

Deflator

PKB

(c. 1999)

Stopa

inflacji

(Deflator

PKB)

1999

10,00

2000

11,00

2005

14,00

2007

15,00

2008

16,00

Wykorzystując dane w powyższym zestawieniu, oblicz (2 miejsca po przecinku):

1. Nominalny PKB dla 1999, 2000, 2005, 2007 i 2008.
2. Realny PKB w cenach roku 1999 dla 1999, 2000, 2005, 2007 i 2008.
3. Realny PKB w cenach roku 2005 dla 1999, 2000, 2005, 2007 i 2008.
4. Stopę wzrostu realnego PKB w cenach roku 1999 dla lat 2000, 2005, 2007 i 2008.
5. Stopę wzrostu realnego PKB w cenach roku 2005 dla lat 2000, 2005, 2007 i 2008.
6. Dlaczego wyliczenia z polecenia 4 i 5 są różne/takie same?

.........................................................................................................................................

7. Oblicz deflator PKB, przyjmując rok 1999 = 100.

Oblicz nominalną stopę wzrostu PKB (kolumna 7).

8. Oblicz stopę wzrostu inflacji dla omawianego okresu (1999-2008), używając deflatora PKB.
9. Jakie inne wskaźniki oprócz deflatora PKB pokazują wzrost (zmianę) cen?

.........................................................................................................................................

10. Czy w roku 2008 w porównaniu z 2007 nastąpił realny wzrost PKB per capita, jeżeli stopa

przyrostu naturalnego wynosi 1,5%? (TAK/NIE i dlaczego?)

.........................................................................................................................................

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 9

ROZWIĄZANIE ZADANIA 2

Rok

Ilość

Cena

dobra

Nominalny

PKB

Realny PKB

w cenach

1999

Realny PKB

w cenach

2005

Nominalna

stopa

wzrostu

Realna stopa

wzrostu PKB

w cenach

1999

Realna stopa

wzrostu PKB

w cenach

2005

Deflator

PKB 1999

Stopa
inlacji

(Deflator

PKB)

1999

10,00

14,00

100,00

2000

11,00

44,00

40,00

56,00

340,0%

300,00%

300,0%

110,00

10,00%

2005

14,00

98,00

70,00

98,00 122,73%

75,00%

140,00

27,27%

2007

15,00

135,00

90,00

126,00

37,76%

28,57%

150,00

7,14%

2008

16,00

160,00

100,00

140,00

18,52%

11,11%

160,00

6,67%

Źródło: Wielki Rocznik Grepfutolandii 2009, Statystyka Rachunków Narodowych, s. 221-225.

Tab. 1. Nominalny i Realny PKB, stopa wzrostu PKB, deflator PKB, stopa inflacji w Grejpfrutolandii w latach 1999-2008.

Odpowiedzi na pytania 1-5, 7 i 8 zawarte są w tab. 1.

Wyliczenia z polecenia 4 i 5, a więc dotyczących kolumny 8 i 9, czyli stóp realnego wzrostu PKB

w cenach stałych z okresu 1999 i 2005 są takie same, ponieważ realny PKB uwzględnia zmiany ilościowe.
Dlatego też nie ma znaczenia, z którego okresu weźmiemy ceny bazowe, i tak będą one stałe i będą
pokazywały realne (ilościowe) zmiany PKB w analizowanym okresie.

7. Oblicz deflator PKB, przyjmując rok 1999 = 100.

Oblicz nominalną stopę wzrostu PKB (kolumna 7).

8. Oblicz stopę wzrostu inflacji dla omawianego okresu (1999-2008), używając deflatora PKB.
9. Jakie inne wskaźniki oprócz deflatora PKB pokazują wzrost (zmianę) cen?

CPI – consumer price index – wskaźnik cen detalicznych,

PPI – produce price index – wskaźnik cen dóbr produkcyjnych.

10. Czy w roku 2008 w porównaniu z 2007 nastąpił realny wzrost PKB per capita, jeżeli stopa

przyrostu naturalnego wynosi 1,5%? (TAK/NIE i dlaczego?)
Tak.
PKB per capita, to inaczej PKB na 1 mieszkańca. Możemy to zapisać w postaci ilorazu

𝑃𝐾𝐵

𝐿

, gdzie L – liczba mieszkańców. I teraz, stopa wzrostu realnego PKB w 2008/2007 wynosi 11,11%

(licznik), a stopa przyrostu naturalnego (realny wzrost L) tylko 1,5% (mianownik).
Tak więc stopa wzrost realnego PKB per capita wynosi

111,11

101,5

= 1,0947 = 9, 47%.

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 10

3. ZADANIE 2 NA ĆW 2 – 03.10.2010

W gospodarce Melonlandii produkuje się jedno uniwersalne dobro AΩ (alfa, omega).

Rok

Ilość

dobra

AΩ

Cena

dobra

AΩ

Nominalny

PKB

Realny

PKB

w cenach

1999

Realny

PKB

w cenach

2005

Nominalna

stopa

wzrostu

PKB

Realna

stopa

wzrostu

PKB

(c. 1999)

Realna

stopa

wzrostu

PKB

(c. 2005)

Deflator

PKB

(c. 1999)

Stopa

inflacji

(Deflator

PKB)

1999

10,00

2000

11,00

2005

14,00

2007

15,00

2008

16,00

Wykorzystując dane w powyższym zestawieniu, oblicz (2 miejsca po przecinku):

...........................................................................................................................................................

7. Oblicz deflator PKB, przyjmując rok 1999 = 100. Oblicz nominalną stopę wzrostu PKB

(kolumna 7).

8. Oblicz stopę wzrostu inflacji dla omawianego okresu (1999-2008), używając deflatora PKB.
9. Jakie inne wskaźniki oprócz deflatora PKB pokazują wzrost (zmianę) cen?

...........................................................................................................................................................

10. Czy w roku 2008 w porównaniu z 2007 nastąpił realny wzrost PKB per capita, jeżeli stopa

przyrostu naturalnego wynosi 16%? (TAK/NIE i dlaczego?)

...........................................................................................................................................................

ZADANIA

• ĆW2 • 03.10.2010

Strona | 11

3. APPENDIX – RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Rys. 2 przedstawia schemat przepływów pieniężnych w pstwie.
Zamieściłem go w celu lepszego zrozumienia kwestii związanych z finansowym rachunkiem wyników.
Proszę zwrócić uwagę na przepływ środków pieniężnych w pstwie, a zwłaszcza na zmiany, jakie
w działalności pstwa powoduje wykorzystanie gotówki (wzrost zapasów, spłata kredytów
krótkoterminowych, zmiany w aktywach trwałych (AT), a jakie są źródłem gotówki (cash flow, spadek
należności).
Jak wynika z rys. 2, pstwo wypracowało zysk netto w kwocie 4.050, ale stan gotówki na koniec okresu
wynosi 1.050, czyli Zysk ≠ środkom pieniężnym.

BILANS AKTYWA

31-12-2009 31-12-2010 Zmiany

BILANS PASYWA

31-12-2009 31-12-2010

Zmiany

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE

31-12-2010

8 000

10 000

2 000

12 000

16 050

4 050 Gotówka na początek

2 000

Kapitał podstawowy

8 000

Działalność Operacyjna

13 000

14 050

1 050 Zyski zatrzymane

4 000

8 050

4 050

zysk netto

4 050

Zapasy

6 000

9 000

3 000

9 000

8 000

-1 000

plus

Należności

5 000

4 000

-1 000

Zobow. Długoterm.

3 000

amortyzacja

2 000

Środki pieniężne

2 000

1 050

-950

Zobow. Bieżące

6 000

5 000

-1 000 Zapasy

-3 000

kredyty krótkoterm.

1 000

-1 000 Należności

1 000

z tyt dostaw i usług

5 000

0 Zobowiązania z tyt dostaw i usług

AKTYWA OGÓŁEM

21 000

24 050

3 050 PASYWA OGÓŁEM

21 000

24 050

3 050 Gotówka netto z dział operacyjnej

4 050

Działalność Inwestycyjna

RW 31-12-2010

Zmiany

Zmiany w AT

-4 000

Przychody ogółem

30 000

Gotówka netto z dział inwest

-4 000

Koszty bez A

22 000

Działalność Finansowa

Objaśnienia:

Amortyzacja

2 000

Kapitał podstawowy (Akcyjny)

CF = cash flow = Zn + A

EBIT

6 000

Zadłużenie długoterminowe

Got P = stan gotówki w BO

Odsetki

1 000

Zadłużenie krótkoterminowe

-1 000

Got K = stan gotówki w BZ

Zysk brutto

5 000

Wypłacone dywidendy

Zm Got = zmiana gotówki

Podatki (19%)

950

Gotówka netto z dział finansowej

-1 000

Zysk netto

4 050

Zmiany gotówki

-950

Dywidendy

Gotówka na koniec okresu

1 050

Zyski Zatrzymane

4 050

Got P

Got K

Zm Got

CF = Zysk netto + A

Rys. 2. Schemat: Bilans – Rachunek Wyników – Rachunek Przepływów Pieniężnych w pstwie.

KONIEC

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
cw2 zadanie wykresy mocy momentu, Dla urządzenia wyciągowego przedstawionego na rysunku:
Zadania pkb
cw2 zadania przyklad
cw2 Zadania - rurociągi, Semestr 7, Podstawy techniki
cw2, zadania
cw2 zadania, Zaawansowana rachunkowość finansowa, Zaawansowana rachunkowość finansowa, zaawansowana
cw2 zadanie wykresy mocy momentu2, Dla urządzenia wyciągowego przedstawionego na rysunku:
Zadanie PKB metodą wydatkową
Chemia ćw2 zadanie domowe
materiały i zadania obliczanie PKB NIPA
Makroekonomia I 02 PKB Rachunek dochodu narodowego zadania [K]
ART CW2, Studia Zarządzanie PWR, Zarządzanie PWR I Stopień, I Semestr, Technologia inf, Zadania WORD
cw2 IPw zadania id 123150 Nieznany
Zadanie na liczenie realnego PKB
Materialy Dodatkowe CW2 PKB i Wzrost Gospodarczy
Zadania domowe z wykładu 27 11 PKB, PNB, PNN, Deflator

więcej podobnych podstron