22 Â

WIAT

N

AUKI

Kwiecieƒ 2000

Teraz czas

na walk´ o rynek

Postanowienie urz´du

patentowego umo˝liwia rozwój

nowych systemów

∏àcznoÊci bezprzewodowej

O

bydwie strony obwieÊci∏y w
ubieg∏ym roku zwyci´stwo w
ostrym konflikcie o patenty,

byç mo˝e warte miliardy dolarów, do-
tyczàce potencjalnie rewolucyjnych roz-
wiàzaƒ w ∏àcznoÊci oraz radarów ma-
∏ej mocy. Ma∏a prywatna firma, Time
Domain Corporation z Huntsville w
Alabamie, wystàpi∏a przeciwko Law-
rence Livermore National Laboratory,
co mia∏o oddêwi´k nawet w Kongresie
USA (dwóch jego cz∏onków wzi´∏o w
obron´ Time Domain).

Poczàtek tego sporu si´ga lat siedem-

dziesiàtych, kiedy Larry Fullerton, obec-
nie zatrudniony w Time Domain, wy-
nalaz∏ radar i system bezprzewodowy,
oparty na przesy∏aniu impulsów o cza-
sie trwania krótszym ni˝ miliardowa
cz´Êç sekundy (ns). System jest znany
pod nazwà ultraszerokopasmowego (im
krótszy impuls, tym w szerszym pasmie
cz´stotliwoÊci rozproszona jest jego
energia – przyp. red.). Chocia˝ impul-
sowy radar ultraszerokopasmowy by∏

znany od dziesiàtków lat, US Patent and
Trademark Office zdecydowa∏o w 1987
roku, ˝e system zg∏oszony przez Fuller-
tona by∏ wystarczajàco oryginalny, aby
go zastrzec.

System dzia∏a w nast´pujàcy sposób:

nadajnik opóênia lub przyspiesza nie-
znacznie wysy∏anie impulsów, co ma
reprezentowaç logiczne zero lub jedyn-
k´ wed∏ug pewnego schematu kodowa-
nia. Odbiornik zna kod i okreÊla na pod-
stawie przesuni´cia impulsu w czasie
wzgl´dem po∏o˝enia odniesienia, czy
jest on zerem, czy jedynkà. System ul-
traszerokopasmowy jest odporny na
wi´kszoÊç zak∏óceƒ i interferencji oraz
nie zajmuje pasma w taki sposób jak
konwencjonalne systemy bezprzewo-
dowe, a wi´c wielu u˝ytkowników mo-
˝e stosowaç go równoczeÊnie na tym sa-
mym obszarze. System wykorzystany
jako radar, umo˝liwia wykrywanie po-
ruszajàcych si´ obiektów, co mo˝e po-
móc kierowcom w unikaniu kolizji dro-
gowych. Pozwala równie˝ Êledziç po∏o-
˝enie u˝ytkownika. Firma Time Domain
zamierza sprzedaç policji urzàdzenia,
które umo˝liwiajà wykrywanie obecno-
Êci ludzi przez Êciany. Przewiduje si´
równie˝ zastosowanie tego systemu
w telekomunikacji wojskowej ze wzgl´-
du na w∏aÊciwoÊci sygna∏u: jego rozpro-
szone widmo ginie w szumach t∏a i bez
odpowiedniego odbiornika nie mo˝na
go odebraç.

Na poczàtku lat dziewi´çdziesiàtych

Thomas E. McEwan, zatrudniony wów-

czas w Livermore Laboratory, wystàpi∏
z podobnym pomys∏em na „mikromo-
cowy radar impulsowy”, który mia∏ in-
ny schemat elektroniczny i zu˝ywa∏
znacznie mniej energii. Twierdzi on, ˝e
jego urzàdzenie mo˝e dzia∏aç przez ca-
∏e lata, zu˝ywajàc zaledwie dwie baterie
R6 (typowe paluszki). Równie˝ uzyska∏
patenty i przeniós∏ prawa w∏asnoÊci na
swojego pracodawc´, który zaczà∏
udzielaç licencji zainteresowanym wy-
twórcom. Jednak McEwan w swoim
zg∏oszeniu patentowym nie zacytowa∏
Fullertona jako autora „wczeÊniejszego
rozwiàzania”.

Wynalazcy muszà zacytowaç w swo-

im zg∏oszeniu wszystkie znane im wy-
nalazki dotyczàce danego zagadnienia,
wi´c Time Domain zaprotestowa∏o. Po-
niewa˝ McEwan by∏ obecny na konfe-
rencji technicznej, gdzie zaprezentowano
prac´ Fullertona, firma zarzuci∏a McEwa-
nowi kradzie˝ rozwiàzaƒ technicznych,
a jej prezes Ralph G. Petroff, który za-
inwestowa∏ wiele milionów dolarów
w Time Domain, og∏osi∏, ˝e patenty
McEwana powinny zostaç uniewa˝nio-
ne. Aby rozwiàzaç problem, Livermore
i Time Domain poprosi∏y urzàd paten-
towy o sprawdzenie patentów nale˝à-
cych do McEwan/Livermore.

Nap∏ywa∏y przeciwne wnioski i

oskar˝enia z obu stron. Nast´pnie Kon-
gres przystàpi∏ do dzia∏ania. Demokra-
tyczna mniejszoÊç Komisji Nauki Izby
Reprezentantów, zach´cona przez sena-
tora Richarda Shelby i kongresmana Ro-
berta E. Cramera, Jr., obydwu z Alaba-
my, przygotowa∏a raport zatytu∏owany
„Udoskonalenie czy oszustwo?”. Kryty-
kowano w nim Livermore za brak cyto-
wania wczeÊniejszych osiàgni´ç Fuller-
tona, wprowadzenie w b∏àd Federalnej
Komisji ds. Telekomunikacji (FCC – Fe-
deral Communications Commission),
jeÊli chodzi o status mikromocowego ra-
daru impulsowego i przedstawianie li-
cencjobiorcom zawy˝onych parametrów
urzàdzenia. Wed∏ug dokumentu wielu
z nich ma trudnoÊci z uruchomieniem
zmontowanych urzàdzeƒ.

Urzàd patentowy wyda∏ w grudniu

postanowienie, które, jak si´ wydaje, od-
dali∏o ˝àdania Time Domain, aby unie-
wa˝niç patenty McEwana. Urzàd pozo-
stawi∏ nie zmienione 49 z 53 zastrze˝eƒ
patentowych Livermore, nakazujàc jed-
noczeÊnie wycofanie czterech zakwe-
stionowanych. Stwierdzi∏ równie˝, ˝e
rozwiàzania techniczne Fullertona i
McEwana ró˝nià si´ na tyle, by ka˝de
z nich mog∏o byç opatentowane, co
McEwan przyjà∏ jako oczyszczenie ze
stawianych mu zarzutów.

McEwan otrzyma∏ równie˝ dodatko-

we patenty na zmiany w schemacie

TECHNIKA BEZPRZEWODOWA

BEZPRZEWODOWE CUDO, nazwane PulsON chipem,

demonstruje Larry Fullerton z Time Domain.

ROBERT SUTTON

swojego wynalazku, które usuwajà
trudnoÊci w uruchamianiu urzàdzeƒ
wykonanych wed∏ug jego oryginalne-
go projektu. Urzàdzenie to (a tak˝e to
opracowane przez Time Domain) prze-
sy∏a cz´Êç energii sygna∏u w pasmie za-
strze˝onym do innych celów, takich jak
kontrola lotów. To spowodowa∏o, ˝e
FCC sta∏a si´ bardziej ostro˝na w otwar-
ciu rynku masowego dla urzàdzeƒ ul-
traszerokopasmowych. Jednak nowe
urzàdzenie McEwana, szerokopasmo-
wy radar impulsowy, nadaje w zaw´-
˝onym pasmie cz´stotliwoÊci i spe∏nia
obecne wymagania FCC. McEwan za-
∏o˝y∏ firm´, której celem jest opracowa-
nie i wdro˝enie do produkcji mikrorada-

rowych czujników ruchu i po∏o˝enia.
W Livermore zmieniono strategi´ trans-
feru technologii w odpowiedzi na kry-
tyk´ zawartà w raporcie kongresowym,
aby zapewniç wynalazcom lepsze
wsparcie i doradztwo patentowe.

Time Domain nie uwa˝a tego po-

stanowienia za ostateczne. Irving R.
Rappaport, rzecznik patentowy fir-
my, utrzymuje, ˝e proces ponownego
sprawdzenia patentu McEwana uÊciÊli∏
jego prawnà interpretacj´, tak ˝e „zosta∏
on istotnie zaw´˝ony”. Time Domain
jest wlaÊcicielem „patentu podstawo-
wego” – podkreÊla firma – i dysponuje
równie˝ nowszà technologicznie wersjà
wynalazku. Wielu u˝ytkowników testu-

je prototypowe wersje dyskretnych ra-
darów i urzàdzeƒ do bezpiecznej ∏àcz-
noÊci. Time Domain mo˝e równie˝
wkrótce pokonaç przeszkod´ atestacji:
FCC ujawni∏o, ˝e wkrótce opublikuje
przepisy o dopuszczaniu do u˝ytku ra-
darów ultraszerokopasmowych.

Chocia˝ walka wokó∏ patentów jest

zakoƒczona, wydaje si´, ˝e wspó∏za-
wodnictwo pomi´dzy rozwiàzaniami
Fullertona i McEwana b´dzie teraz to-
czyç si´ na rynku. Niezale˝nie od tego,
kto zdob´dzie przewag´, prawdopo-
dobnie wkrótce ma∏e radary pojawià si´
w sklepach z elektronicznymi gad˝eta-
mi i akcesoriami samochodowymi.

Tim Beardsley

Â

WIAT

N

AUKI

Kwiecieƒ 2000 23

Kl´ska terapii genowej

Niespodziewana Êmierç stawia

pod znakiem zapytania przysz∏oÊç

nowatorskiej metody leczenia

O

siemnastoletni Jesse Gelsinger
zmar∏ 17 wrzeÊnia ub.r. w Uni-
versity of Pennsylvania, cztery

dni po zastosowaniu eksperymentalnej
terapii genowej, nowej i nie sprawdzo-
nej metody leczenia chorób genetycz-
nych i innych dolegliwoÊci. Wydaje si´,
˝e Êmierç Gelsingera to wynik bardzo
silnej reakcji odpornoÊciowej na otrzy-
manie stosunkowo du˝ej dawki zmo-
dyfikowanych adenowirusów, które na-
ukowcy wprowadzili do jego wàtroby.
Ch∏opiec umar∏ wskutek ostrego zespo-
∏u zaburzeƒ oddechowych i niewydol-
noÊci wielu narzàdów.

Podczas badaƒ klinicznych, prowa-

dzonych przez Jamesa M. Wilsona, dy-
rektora Penn’s Institute for Human Gene
Therapy, sprawdzano bezpieczeƒstwo
leczenia dziedzicznej choroby wàtroby –
niedoboru karbamoilotransferazy orni-
tynowej (OTCD – ornithine transcarba-
mylase deficiency), powodujàcego na-
gromadzanie si´ amoniaku we krwi.
Gelsinger by∏ zdrowszy od wi´kszoÊci
cierpiàcych na nià m´˝czyzn. Jego stan
by∏ stosunkowo dobry dzi´ki diecie ni-
skobia∏kowej i terapii, która pomaga∏a
w usuwaniu amoniaku z organizmu. Na
ironi´ zakrawa fakt, ˝e wÊród lekarzy
bioràcych udzia∏ w tragicznym ekspe-
rymencie znalaz∏ si´ jeden z jej twórców.

Âmierç Gelsingera wywo∏a∏a zanie-

pokojenie w wielu oÊrodkach medycz-
nych testujàcych terapi´ genowà, ponie-
wa˝ jak mówi Kathryn Zoon z Food and
Drug Administration (FDA), adenowi-

rusy stosowane sà do dostarczania ge-
nów do komórek pacjentów a˝ w 30%
tych prób. Adenowirusy typu dzikiego
mogà powodowaç ró˝ne choroby, w
tym przezi´bienie i zapalenie spojó-
wek, choç zaka˝enia sà na ogó∏ ∏agodne.
FDA natychmiast wstrzyma∏a dwie in-
ne próby, podczas których te˝ zamie-
rzano wprowadzaç do wàtrób pacjen-
tów adenowirusy.

Zaniepokojenie przesz∏o w przera˝e-

nie, gdy naukowcy z Penn przyznali na
grudniowym zebraniu Recombinant
DNA Advisory Committee (RAC – Ko-
mitetu Doradczego ds. Rekombinacji
DNA), ˝e przed rozpocz´ciem badaƒ
z udzia∏em Gelsingera nie zawiadomi-
li FDA o Êmierci kilku ma∏p, którym po-
dano wysokie dawki innego zmodyfi-
kowanego adenowirusa. Ale to by∏
zaledwie poczàtek.

Zespó∏ nie raczy∏ tak˝e poinformo-

waç RAC o prawdopodobnie prze∏omo-
wej zmianie w sposobie podawania wi-
rusa. Najbardziej oburzajàcy by∏ jed-
nak fakt, ˝e pacjenci ochotnicy bioràcy
udzia∏ w badaniach nad genetycznymi

metodami leczenia OTCD przed Gelsin-
gerem – którzy w wi´kszoÊci otrzyma-
li ni˝sze dawki wirusa – ulegli powa˝-
nemu zatruciu wàtroby. Powiadomienie
o tym FDA spowodowa∏oby wstrzyma-
nie prób. Grupa Wilsona przyzna∏a, ˝e
nale˝a∏o poinformowaç agencj´ o tych
wynikach. Okaza∏o si´ te˝, ˝e sam Gel-
singer nie powinien braç udzia∏u w ba-
daniach: zatwierdzona metodyka mia∏a
byç stosowana w leczeniu kobiet, gdy˝
u nich choroba ma ∏agodniejszy prze-
bieg ni˝ u m´˝czyzn. Ponadto w
przededniu zastosowania tragicznej w
skutkach terapii genowej poziom amo-
niaku w jego krwi by∏ zbyt wysoki.
WczeÊniej, gdy po raz pierwszy kwali-
fikowano go do badaƒ, znajdowa∏ si´
w dopuszczalnych granicach. Ta litania
niedociàgni´ç oznacza, ˝e Institute for
Human Gene Therapy kierowany przez
Wilsona otrzyma zapewne od FDA for-
malne ostrze˝enie. Kolejne nieprawid∏o-
woÊci mogà spowodowaç pozbawienie
go funduszy federalnych.

Pewne dane sugerujà, dlaczego u Gel-

singera wystàpi∏a ekstremalna reakcja,

MEDYCYNA

ADENOWIRUSY zmodyfikowane tak, aby dostarcza∏y „zdrowe” geny, potrafià

spontanicznie mutowaç, co mo˝e powodowaç nieoczekiwane i niepo˝àdane skutki.

Wydaje si´, ˝e taki wirus przyczyni∏ si´ do Êmierci pacjenta ochotnika Jesse’ego Gelsingera.

KARI LOUNATMAA

Science Photo Library