00 Program nauki Złotnik jubiler 731 06

Autorzy:

mgr Antoni Czwienczek

mgr Zbigniew Haftka

inż. Jerzy Kubica

Recenzenci:

mgr inż. Franciszek Olczyk

inż. Krystyna Wolska

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Janina Dretkiewicz-Więch

Spis treści

Wprowadzenie

I. Założenia programowo – organizacyjne kształcenia

w zawodzie

Opis pracy w zawodzie

Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego

II. Plany

nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Podstawy złotnictwa i jubilerstwa

Rozpoznawanie wyrobów złotniczych pochodzących
z różnych okresów historycznych

Przestrzeganie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Rozpoznawanie podstawowych materiałów stosowanych
w złotnictwie i jubilerstwie

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 36

Projektowanie wyrobów złotniczo – jubilerskich

Rozróżnianie maszyn i urządzeń stosowanych w złotnictwie

i jubilerstwie

Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej 46

2. Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo –

jubilerskich

Stosowanie przepisów bhp przy montażu i obróbce
wykańczającej wyrobów złotniczo – jubilerskich

Montaż wyrobów złotniczych

Oprawianie kamieni jubilerskich

Mechaniczne metody obróbki wykańczającej 64

Chemiczne i elektrochemiczne metody obróbki
wykańczającej

Naprawa

wyrobów

złotniczo-jubilerskich

3. Technologia obróbki plastycznej stosowanej

w procesach złotniczo – jubilerskich

Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu stopów,
wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych
i tłoczonych

Sporządzanie stopów do obróbki plastycznej

Walcowanie blach i profili

Ciągnienie drutu i profili

Kucie i tłoczenie blachy

4. Technologia odlewania wyrobów złotniczo – jubilerskich 94

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu odlewów

Dobieranie

materiałów, narzędzi i urządzeń do wykonywania

odlewów

100

Wykonywanie odlewów metodą wytapianych modeli

103

5. Techniki zdobnicze

107

Wykonywanie wyrobów złotniczych metodą filigranu

111

Zdobienie wyrobów emalią i niello

115

Zdobienie wyrobów metodą inkrustacji

119

Zdobienie i wytwarzanie wyrobów metodami galwanicznymi 123

6. Obróbka kamieni jubilerskich

127

Rozróżnianie kamieni jubilerskich

130

Rozróżnianie szlifów kamieni jubilerskich

133

Dobieranie

materiałów, narzędzi i urządzeń do obróbki

kamieni jubilerskich

136

Przecinanie, szlifowanie i polerowanie kamieni jubilerskich

140

Wprowadzenie

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie

aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki.
Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga: przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz
kształcenia ustawicznego.

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się

otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia
i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości.
Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi
osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał
nauczania są powiązane z realizacją zadań zawodowych umożliwia:
– przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie przez

realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane

na stanowisku pracy,

– korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy,
– opanowanie umiejętności z określonego obszaru zawodowego.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:
– proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania,
– uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego

w zależności od własnych potrzeb i możliwości,

– rozwiązania programowo – organizacyjne dają możliwość

kształtowania umiejętności zawodowych różnymi drogami,

– umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają

możliwość wykonywania określonego zakresu pracy,

– wykorzystuje się w szerokim zakresie zasadę transferu umiejętności

i wiedzy,

– programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można

wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu
wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku
pracy.
Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej
kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia
ustawicznego.

W pracach nad doborem treści kształcenia i konstruowaniem

programu nauczania w układzie modułowym została wykorzystana
dostępna literatura, doświadczenia polskie i zagraniczne, a zwłaszcza
metodologia MES Międzynarodowej Organizacji Pracy. Według
metodologii MES zostały opracowane programy szkolenia dorosłych
w ramach projektu TOR #9, którego celem było między innymi
zwiększenie mobilności zawodowej osób dorosłych. Opracowany

modułowy program nauczania składa się z zestawu modułów kształcenia
w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych,
wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiających
zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych
dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia
w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy
o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, nie podlegający zwykle
dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.

W strukturze programu wyróżnia się:

– założenia programowo – organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych,
literaturę.

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne

do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny
osiągnięć edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna mapa programu, zamieszczona w założeniach

programowo – organizacyjnych kształcenia w zawodzie umożliwi
uczniowi wybór ścieżki edukacyjnej, w zależności od predyspozycji,
możliwości intelektualnych oraz wcześniej uzyskanych i potwierdzonych
umiejętności.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek

modułowych, zawierający elementy:
– symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,

– symbol literowy oznaczający grupę modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułów specjalizacyjnych,

– cyfra arabska dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki

modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:
731[06].O1
731[06] – symbol cyfrowy zawodu: złotnik – jubiler
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: podstawy złotnictwa i jubilerstwa

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
731[06].O1.01
731[06] – symbol cyfrowy zawodu: złotnik-jubiler
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: podstawy złotnictwa i jubilerstwa
01 – pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:

rozpoznawanie wyrobów złotniczych pochodzących z różnych
okresów historycznych.

I. Założenia programowo–organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Typowe stanowiska pracy

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie złotnik-jubiler może być

zatrudniony w zakładach usługowych i wytwórczych o różnym poziomie
organizacyjno – technicznym i różnym zakresie technologicznym

na stanowiskach: projektowania i wykonywania modeli, topienia

i odlewania metali szlachetnych i ich stopów, przygotowania
półfabrykatów i montażu, oprawy kamieni jubilerskich, szlifowania

i polerowania, obróbki chemicznej i elektrotechnicznej, technik
zdobniczych, obróbki kamieni jubilerskich

Zadania zawodowe
Zadania zawodowe złotnika – jubilera obejmują:
– projektowanie i wykonywanie wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– sporządzanie stopów metali szlachetnych o żądanej próbie,
– naprawę i renowację wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– obróbkę kamieni jubilerskich,
– uszlachetnianie powierzchni wyrobów (obróbka galwaniczna

i chemiczna).

Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
– zorganizować i prowadzić zakład rzemieślniczy,
– organizować i użytkować stanowisko pracy do robót złotniczo –

jubilerskich, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska oraz z wykorzystaniem ergonomii,

– obsługiwać przyrządy precyzyjne, urządzenia , maszyny stosowane

w warsztacie złotniczym,

– wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej i mechanicznej,

plastycznej i cieplnej metali,

– badać wyroby i stopy metali szlachetnych metodami przybliżonymi

(metoda kroplowa, badanie na kamieniu probierczym),

– czytać dokumentację projektową, sporządzać szkice i rysunki

odręczne, projektować proste wyroby złotniczo – jubilerskie,

– obsługiwać i uruchamiać urządzenia elektryczne stanowiące

wyposażenie zakładu złotniczego

– dobierać materiały stosowane w pracach złotniczych i jubilerskich,

określać ich cechy techniczne i przydatność zastosowania,

– zamawiać i rozliczać materiały potrzebne do wykonania zadania,
– stosować przepisy prawa probierczego,
– stosować narzędzia pomiarowe legalizowane,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz przeciwpożarowych i ochrony środowiska,

– oceniać poprawność wykonywanej przez siebie pracy,
– obliczać wynagrodzenie za pracę,
– sporządzać umowy o wykonywanie prostych robót,
– komunikować się i współpracować w zespole,
– korzystać z różnych źródeł informacji,
– obsługiwać użytkowe programy komputerowe w podstawowym

zakresie,

– korzystać ze swoich praw pracowniczych,
– wykorzystywać znajomość organizacji rzemiosła i jego roli

w gospodarce,

– wykorzystywać znajomość procesów zachodzących w gospodarce

rynkowej przy poszukiwaniu miejsca pracy jako pracownik

oraz samodzielny przedsiębiorca,

– tworzyć dokumenty różnego typu, w szczególności: podania, wnioski

kredytowe, zeznania podatkowe, dokumenty ZUS, rozliczenia
materiałowe,

– wykorzystywać podczas pracy środki ochrony indywidualnej,
– udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu
– dobry stan zdrowia,
– dobra koordynacja wzrokowo – słuchowo – ruchowa,
– zdolności manualne,
– poczucie piękna i estetyki,
– zrównoważenie emocjonalne,
– odpowiedzialność i zdyscyplinowanie,
– zdolność samodzielnego podejmowania decyzji,
– zamiłowanie do dokładnej pracy, ładu i porządku,
– dążenie do rozwoju i wzbogacania osobowości.

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu

dydaktyczno – wychowawczego

Podstawowym celem kształcenia w zawodzie – złotnik-jubiler

jest przygotowanie uczniów do wykonywania, naprawy i renowacji
wyrobów złotniczo – jubilerskich wykonanych w technologiach
tradycyjnych. Absolwent szkoły powinien również opanować wiedzę
i umiejętności niezbędne do kontynuacji kształcenia w formach
szkolnych i pozaszkolnych.

Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu

nauczania jest realizowany w szkole zawodowej dla młodzieży
oraz w szkole zawodowej dla dorosłych.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe

i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia ogólną orientację
w obszarze zawodowym związanym z artystyczną obróbką metali,
ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu
przygotowanie uczniów do realizacji zadań na typowych dla zawodu
stanowiskach pracy oraz umożliwić specjalizację zawodową.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy

programowej kształcenia w zawodzie.

W programie nauczania wyodrębniono sześć modułów kształcenia

w zawodzie, uwzględniających problematykę prac złotniczo –
jubilerskich: podstawy złotnictwa i jubilerstwa, montaż i obróbka
wykańczająca wyrobów złotniczo-jubilerskich, technologia obróbki
plastycznej stosowana w procesach złotniczo – jubilerskich, technologia
odlewania wyrobów złotniczo – jubilerskich, techniki zdobnicze, obróbka
kamieni jubilerskich.

Programy modułów i wyodrębnionych z modułów jednostek

modułowych według przyjętych kryteriów, uwzględniają zadania

i umiejętności zawodowe.

Program modułu 731[06].O1- „Podstawy złotnictwa i jubilerstwa”,

zawierający siedem jednostek modułowych obejmuje ogólnozawodowe
treści kształcenia z zakresu historii złotnictwa, rozpoznawania
podstawowych materiałów, narzędzi, maszyn i urządzeń, projektowania
wyrobów, posługiwania się dokumentacją techniczną oraz organizacji
stanowisk pracy, doboru materiałów, narzędzi i sprzętu, zasad
wykonania prac z zakresu obróbki ręcznej. Program modułu i zawartych
w module jednostek modułowych powinien być realizowany w pierwszej
kolejności.

Program modułu 731[06].Z1 „Montaż i obróbka wykańczająca

wyrobów złotniczo – jubilerskich” zawierający sześć jednostek
modułowych obejmuje treści kształcenia z zakresu organizacji stanowisk

pracy, doboru materiałów, narzędzi i sprzętu, zasad wykonywania
podstawowych prac przy montażu wyrobów, oprawianiu kamieni,
obróbce wykańczającej wyrobów, naprawach wyrobów złotniczo –
jubilerskich. Program modułu i zawartych w module jednostek powinien
być realizowany jako drugi.

Program modułu 731[06].Z2 – „Technologia obróbki plastycznej

stosowana w procesach złotniczo-jubilerskich” zawierający pięć
jednostek modułowych obejmuje treści kształcenia z zakresu organizacji
stanowisk pracy, doboru materiałów, narzędzi i sprzętu, zasad
wykonywania podstawowych i pomocniczych prac przy topieniu metali,
odlewaniu do obróbki plastycznej, walcowaniu, ciągnieniu, kuciu,
tłoczeniu.

Program modułu 731[06].Z3 – „Technologia odlewania wyrobów

złotniczo-jubilerskich” zawierający trzy jednostki modułowe obejmuje
treści kształcenia z zakresu: organizacji stanowisk pracy, doboru
materiałów, narzędzi i sprzętu, zasad wykonywania podstawowych
i pomocniczych prac przy wykonywaniu odlewów metodą wytapianych
modeli, obróbce i wykańczaniu odlewów.

Programy modułów: 731[06].Z2 i 731[06].Z3 mogą być realizowane

równolegle.

Program modułu 731[06].S1 – „Techniki zdobnicze”, zawierający

cztery jednostki modułowe obejmuje treści kształcenia z zakresu
organizacji stanowisk pracy, doboru materiałów, narzędzi i sprzętu,
zasad wykonywania prac w technice filigranu, zdobieniu wyrobów
emalią, niello, za pomocą inkrustacji oraz zdobieniu i wytwarzaniu
wyrobów metodami galwanicznymi.

Program modułu 731[06].S2 – „Obróbka kamieni jubilerskich”,

zawierający cztery jednostki modułowe obejmuje treści kształcenia
z zakresu rozpoznawania kamieni jubilerskich, rozróżniania szlifów
kamieni jubilerskich, organizacji stanowisk pracy, doboru materiałów,
narzędzi i sprzętu, zasad wykonywania podstawowych prac przy badaniu
i obróbce kamieni jubilerskich.

Moduły: 731[06].S1 i 731[06].S2 są modułami specjalizacyjnymi.

Na realizację treści tych modułów przeznaczona jest jednakowa liczba
godzin. Szkoła – w zależności od potrzeb lokalnego i regionalnego rynku
oraz własnych możliwości – może wybrać do realizacji jeden z nich.

Wykaz modułów i występujących w nich jednostek modułowych

przedstawiono w tabeli.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna liczba

godzin na realizację

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów

i jednostek modułowych

Klasa I

Klasa II

Moduł 731[06].O1
Podstawy złotnictwa i jubilerstwa

731[06].O1.01

Rozróżnianie wyrobów złotniczych
pochodzących
z różnych okresów historycznych

731[06].O1.02

Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska

731[06].O1.03

Rozpoznawanie podstawowych
materiałów stosowanych w złotnictwie
i jubilerstwie

731[06].O1.04

Posługiwanie się dokumentacją
techniczną

731[06].O1.05

Projektowanie wyrobów złotniczo –
jubilerskich

115

731[06].O1.06

Rozróżnianie maszyn i urządzeń
stosowanych w złotnictwie
i jubilerstwie

731[06].O1.07

Wykonywanie prac z zakresu obróbki
ręcznej

110

Moduł 731[06].Z1
Montaż i obróbka wykańczająca
wyrobów złotniczo – jubilerskich

731[06].Z1.01

Stosowanie przepisów bhp
przy montażu i obróbce wykańczającej
wyrobów złotniczo – jubilerskich

731[06].Z1.02 Montaż wyrobów złotniczych 131

731[06].Z1.03 Oprawianie kamieni jubilerskich

731[06].Z1.04

Mechaniczne metody obróbki
wykańczającej

731[06].Z1.05

Chemiczne i elektrochemiczne metody
obróbki wykańczającej

731[06].Z1.06

Naprawa wyrobów złotniczo –
jubilerskich

Moduł 731[06].Z2
Technologia obróbki plastycznej
stosowana w procesach złotniczo
– jubilerskich

731[06].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp
przy sporządzaniu stopów,
wykonywaniu wyrobów walcowanych,
ciągnionych, kutych i tłoczonych

731[06].Z2.02

Sporządzanie stopów do obróbki
plastycznej

731[06].Z2.03 Walcowanie blach i profili

731[06].Z2.04 Ciągnienie drutu i profili

731[06].Z2.05 Kucie i tłoczenie blachy

Moduł 731[06].Z3
Technologia odlewania wyrobów
złotniczo – jubilerskich

731[06].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp
przy wykonywaniu odlewów

731[06].Z3.02

Dobierania materiałów, narzędzi
i urządzeń do wykonywania odlewów

731[06].Z3.03

Wykonywanie odlewów metodą
wytapianych modeli

160

Moduł 731[06].S
Specjalizacyjny

210

Na podstawie tabeli opracowano dydaktyczną mapę (schemat

korelacji modułów i jednostek modułowych) programu nauczania

dla zawodu, na którą składają się schematy układów jednostek
modułowych w modułach.

Dydaktyczna mapa programu

731[06].Z1

731[06].O1.07

731[06].Z1.02

731[06].Z1.06

731[06].Z2.03

731[06].)O1.05

731[06].Z1.04

731[06].Z2.01

731[06].Z2.02

731[06].Z2.04

731[06])1.06

731[06]Z1.03

731[[06].Z3.02

731[06].Z2.05

731[06].Z1.01

731[06].Z1.05

731[06].Z3.01

731[06].Z3.03

731[06].O1.01

731[06].O1.02

731{06].O1.03

731[06].O1.04

731[06].O1

731[06].Z3

731[06].Z2

731[06].S

Dydaktyczna mapa programu umożliwia uczniowi wybór „ścieżki
kształcenia” w zależności od własnych możliwości, doświadczeń
oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy

i umiejętności. Przed podjęciem decyzji o zmianie kolejności realizacji
programów modułów i jednostek modułowych, wskazane jest
przeprowadzenie szczegółowej analizy mapy.

Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać

przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego

oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciel kierujący procesem kształtowania umiejętności powinien

udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją
zadań, sterować tempem pracy, z uwzględnieniem możliwości
oraz doświadczeń uczniów. Ponadto, powinien rozwijać zainteresowania
zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania
nowych umiejętności zawodowych. Powinien również kształtować
pożądane postawy uczniów jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę,
dbałość o jej jakość, o porządek na stanowisku pracy, poszanowanie
dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów.
W uzasadnionych przypadkach, nauczyciel może ustalić indywidualny
tok kształcenia.

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno –

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie

w okresie dynamicznych zmian w technologii i technice wykonywania
wyrobów złotniczych. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli
pakietów edukacyjnych do wspomagania realizacji programu nauczania.
Pakiety edukacyjne, stanowiące dydaktyczną obudowę programu
powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia
modułowego.

Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami

aktywizującymi, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda
samokształcenia kierowanego, metoda sytuacyjna oraz praktycznymi,
jak: metoda projektów i ćwiczeń praktycznych. Dominującą metodą
nauczania są ćwiczenia praktyczne. Wskazane jest wykorzystywanie
filmów dydaktycznych, organizowanie wycieczek dydaktycznych

do sklepów z materiałami i narzędziami, na targi, wystawy wyrobów
złotniczo – jubilerskich. W trakcie realizacji programu należy zwracać
uwagę na samokształcenie, z wykorzystaniem materiałów innych niż
podręczniki (normy, instrukcje, poradniki i pozatekstowe źródła
informacji).

W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy uwzględniać

współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.

Prowadzenie zajęć metodami praktycznymi wymaga przygotowania

materiałów, jak: tekst przewodni, instrukcja do metody projektów, karty
instrukcyjne do samokształcenia kierowanego, instrukcje

do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe, instrukcje
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego

jest sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane
jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny zakresu

oraz poziomu wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie
kształcenia.

Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają

dostarczać bieżących informacji o efektywności nauczania – uczenia się.
Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają na dokonanie
niezbędnych korekt w procesie nauczania.

Badania sumatywne powinny być prowadzone na zakończenie

realizacji programu jednostki modułowej.

Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć

w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej
pracy, samokontroli i samooceny. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno
być realizowane za pomocą sprawdzianów: ustnych, pisemnych

i praktycznych, obserwacji czynności ucznia i pomiaru dydaktycznego.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych wymaga od nauczyciela

określenia kryteriów i norm oceny, opracowania testów osiągnięć
szkolnych, arkuszy obserwacji, arkuszy oceny postępów.

Środki dydaktyczne, niezbędne w realizacji programu nauczania,

obejmują: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki
kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Orientacyjna liczba godzin

na realizację programu, podana w tabelach wykazu jednostek
modułowych może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod
nauczania i środków dydaktycznych.

Programy modułów i jednostek modułowych powinny być realizowane

w różnych formach organizacyjnych, zależnie od treści kształcenia:
w systemie klasowo – lekcyjnym w pracowniach, w grupach

na stanowiskach ćwiczeniowych, w warsztatach rzemieślniczych.
Pracownie powinny być wyposażone w środki dydaktyczne, określone
w programach jednostek modułowych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału

na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów
wynikają z treści i metod nauczania.

Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupach 12 – 16 osobowych.

Inne formy organizacyjne, to: praca w zespołach 4 – 6 osobowych
i praca indywidualna.

Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się

na odpowiednio wyposażonych

ćwiczeniowych stanowiskach

w pracowniach ćwiczeń praktycznych oraz na stanowiskach roboczych
w warsztatach rzemieślniczych. Przy stanowiskach ćwiczeniowych
należy stworzyć odpowiednie warunki, umożliwiające przyswajanie
wiedzy związanej z wykonywaniem ćwiczeń.

Korzystając ze zgromadzonych materiałów, narzędzi i sprzętu uczeń

powinien wykonać określone zadania.

Na podstawie analizy zadań zawodowych można wytypować

następujące ćwiczeniowe stanowiska pracy:
– obróbki ręcznej,
– badania stopów metali szlachetnych,
– lutowania metali,
– wyżarzania metali,
– obróbki chemicznej metali,
– obróbki galwanicznej metali,
– szlifowania i polerowania wyrobów,
– oprawiania kamieni jubilerskich,
– zdobienia wyrobów emalią i niello,
– mycia wyrobów,
– topienia i odlewania metali do obróbki plastycznej,
– walcowania metali,
– ciągnienia metali,
– tłoczenia metali,
– wykonywania modeli odlewniczych,
– formowania odlewów,
– wyżarzania form odlewniczych,
– topienia metali i zalewania form odlewniczych,
– wybijania i czyszczenia odlewów,
– badania kamieni jubilerskich,
– przecinania kamieni jubilerskich,
– szlifowania kamieni jubilerskich,
– polerowania kamieni jubilerskich,
– wiercenia i grawerowania kamieni jubilerskich.

Na podstawie propozycji stanowisk pracy, uwzględniając: liczbę

uczestników, która będzie kształcić się jednocześnie, możliwości
lokalowe, możliwości wyposażenia technicznego szkoła ustala liczbę
stanowisk ćwiczeniowych.

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego

programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe
oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne.

W pracowni ćwiczeń praktycznych wyposażonej w niezbędne

materiały, narzędzia, sprzęt i urządzenia należy zorganizować:
– stanowiska pracy uczniów, dostosowane do indywidualnej i grupowej

formy pracy,

– stanowiska pracy nauczyciela, wyposażone w sprzęt audiowizualny

i multimedialny,

– bibliotekę, odpowiadającą potrzebom indywidualnego i grupowego

uczenia się,

– magazyn materiałów złotniczo-jubilerskich.

Stosowanie metod: tekstu przewodniego i projektów, wymaga

wyposażenia pracowni ćwiczeń praktycznych w sprzęt i urządzenia
techniczne, umożliwiające organizację pracy w grupach 4 – 6 osobowych
lub wieloosobowych zespołach.

Kształcenie zawodowe powinno odbywać się we współpracy

z warsztatami rzemieślniczymi, które zapewnią możliwość poznania
warunków pracy w zakładzie, magazynowania materiałów, rozliczania
materiałów, zabezpieczenia warsztatów pod względem bhp, specyfiki
pracy indywidualnej i zespołowej oraz organizacji stanowisk pracy.

Konieczne są systematyczne działania szkoły, jak:

– organizowanie

zaplecza technicznego, umożliwiającego

przygotowanie obudowy dydaktycznej,

– współpraca z zakładami pracy (warsztatami rzemieślniczymi),

związanymi z kierunkiem kształcenia w celu aktualizacji treści
programowych, odpowiadających wymaganiom technologii, techniki
oraz wymaganiom rynku pracy,

– doskonalenie nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia

modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.

II. Plany

nauczania

PLAN NAUCZANIA
Szkoła zawodowa dla młodzieży
Zawód: złotnik – jubiler 731[06]

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Liczba godzin

w okresie nauczania

2 lata

1. Podstawy złotnictwa i jubilerstwa

440

Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo –
jubilerskich

330

Technologia obróbki plastycznej stosowana w procesach
złotniczo – jubilerskich

180

4. Technologia odlewania wyrobów złotniczo – jubilerskich

208

5. Moduł specjalizacyjny

210

Razem 1368

PLAN NAUCZANIA
Szkoła zawodowa dla dorosłych
Zawód: złotnik – jubiler 731[06]

Liczba godzin

w okresie nauczania

(2 lata)

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy złotnictwa i jubilerstwa

340

165

Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo –
jubilerskich

260 120

Technologia obróbki plastycznej stosowana
w procesach złotniczo – jubilerskich

140 65

Technologia odlewania wyrobów złotniczo –
jubilerskich

160 76

5. Moduł specjalizacyjny

164

Razem 1064 504

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 731[06].O1
Podstawy złotnictwa i jubilerstwa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– rozpoznawać wyroby złotnicze pochodzące z różnych okresów

historycznych,

– rozróżniać technologie wykonania wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– stosować terminologię złotniczą,
– charakteryzować podstawowe materiały złotniczo – jubilerskie,
– projektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– tworzyć i czytać dokumentację techniczną w zakresie niezbędnym

do wykonywania zadań,

– rozróżniać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane

w złotnictwie,

– wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej,
– przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać

zagrożeniom,

– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje pochodzące

z różnych źródeł,

– komunikować się, współpracować w zespole.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

731[06] O1.01

Rozpoznawanie wyrobów złotniczych
pochodzących z różnych okresów historycznych

731[06] O1.02

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska

731[06] O1.03

Rozpoznawanie podstawowych materiałów
stosowanych w złotnictwie i jubilerstwie

731[06] O1.04

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 64

731[06] O1.05

Projektowanie wyrobów złotniczo-jubilerskich 115

731[06] O1.06

Rozróżnianie maszyn i urządzeń stosowanych
w złotnictwie i jubilerstwie

731[06] O1.07

Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej 110

Razem 440

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Arnheim R.: Sztuka i percepcja wzrokowa WAiF 1978
Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów
artystycznych. WSiP, Warszawa 1984
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Bochniak A., Pagaczewski J.: Polskie rzemiosło artystyczne wieków
średnich. Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1959
Cally Hall: Kamienie szlachetne i ozdobne, Elipsa 1993

731[06].O1.01

Rozpoznawanie wyrobów

złotniczych pochodzących

z różnych okresów historycznych

731[06].O1.02

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

731[06].O1

Podstawy złotnictwa

i jubilerstwa

731[06].O1.03

Rozpoznawanie podstawowych

materiałów stosowanych

w złotnictwie

731[06].O1.04

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

731[06].O1.05

Projektowanie wyrobów złotniczo-

jubilerskich

731[06].O1.06

Rozróżnianie maszyn i urządzeń

stosowanych w złotnictwie

i jubilerstwie

731[06].O1.07

Wykonywanie prac z zakresu

obróbki ręcznej

Dobrowolski W.: Sztuka Etrusków. PIW, Warszawa 1971
Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwa Rynku Wewnętrznego
Libra, Warszawa 1988
Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zawodowgo. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1997
Gradowski M.: Dawne złotnictwo, PIW, Warszawa 1980
Jobkiewicz M, Kubica J.: Metale szlachetne. Wyd. Libra, Warszawa 1983
Knobloch M. Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kumanecki K.: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu. PWN,
Warszawa 1972
Lang D.M.: Dawna Gruzja. PIW, Warszawa 1972
de Morant H.: Historia Sztuki złotniczej. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 1983
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Maślankiewicz K.: Kamienie szlachetne. Wydawnictwo Geologiczne,
Warszawa 1983
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1999
Read H.: O pochodzeniu formy w sztuce. PIW, Warszawa 1986
Rembowska I.: Gdański cech złotników od XIV do XVIII wieku. Gdańskie
Towarzystwo Naukowe. Gdańsk 1971
Samek J.: Polskie złotnictwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich
1988Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji. Radom 1998
Urbaniak R.: Nazewnictwo kamieni jubilerskich. Wydawnictwo Jubiler,
Warszawa 1980
Wesołowski K.: Metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1973
Wojciechowski A.: O sztuce użytkowej i użytecznej. Wyd. Sztuka, 1955
Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957
Żygulski-Jun Z.: Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego.

Wyd. Interpress 1988
Praca zbiorowa: Znawca kamieni szlachetnych i wyrobów jubilerskich.
ZZDZ, Warszawa 1984
Kwartalnik Sztuka Złotnicza
Kwartalnik Polski Jubiler
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U.
Nr 129, poz. 844

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów. Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998r. w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy. Dz. U. Nr 115, poz. 744
Kodeks Pracy

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 731[06].O1.01
Rozpoznawanie wyrobów złotniczych pochodzących
z różnych okresów historycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu złotnictwa,
– dokonać selekcji materiałów pochodzących z różnych źródeł,
– dokonać analizy, skopiować i opisać gromadzone materiały,
– zorganizować prezentację gromadzonych materiałów,
– rozpoznać wyroby złotniczo-jubilerskie pochodzące z różnych

okresów historycznych,

– rozróżnić techniki wykonania i zdobienia wyrobów złotniczych,
– śledzić aktualne wydarzenia branżowe oraz prenumerować

czasopisma tematyczne.

2. Materiał nauczania

Technologia złotnicza w cywilizacjach starożytnych: Egipt, Mezopotamia,
Grecja, Rzym, złotnictwo Etrusków i Scytów.
Rozwój technologii złotnictwa w czasach nowożytnych.
Złotnictwo końca XIX i XX wieku.
Rozwój złotnictwa w Polsce na przestrzeni wieków, cechy złotników.
Współczesne tendencje w złotnictwie.

3. Ćwiczenia

• Przegląd czasopism o tematyce złotniczej, omawianie wybranych

artykułów.

• Gromadzenie i selekcjonowanie materiałów. Założenie albumu

pt. „Złotnictwo na przestrzeni wieków”.

• Organizowanie wystaw tematycznych („Wyroby złotnicze

w starożytnym Egipcie”, „Wyroby złotnicze zdobione techniką emalii”).

• Kopiowanie wyrobów złotniczych, sporządzanie dokumentacji

opisowej.

• Rozróżnianie technik wykonywania i zdobienia wyrobów złotniczych.

• Analiza wyrobów zdobionych techniką emalii, rozróżnianie technik

emalierskich.

• Analiza wyrobów zdobionych techniką inkrustacji, rozróżnianie

odmian inkrustacji.

• Analiza wyrobów wykonanych techniką filigranu, rozróżnianie odmian

filigranu.

• Odczytywanie znaków (cech) złotniczych.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Instrukcje do samokształcenia kierowanego.
Tablice poglądowe.
Foliogramy i fazogramy, przezrocza.
Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura tematyczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Intelektualizm znamionujący kulturę europejską ostatniego stulecia

przyczynił się w dużej mierze do tego, że dzisiaj nie doceniamy wartości
rękodzieła. Dlatego dobrze jest spojrzeć wstecz i rozpatrzyć choćby
w największym skrócie twórczą pracę pokoleń. Ważne jest rozbudzenie
u uczniów zainteresowania dziedzictwem kulturowym. Poznanie dorobku
wielu pokoleń złotników jest warunkiem ukształtowania tożsamości
zawodowej uczniów, pozwala na realizację wielu celów kształcących.
Kształtuje właściwą postawę zawodową, stanowi podstawę do twórczego
zaangażowania w proces poznawania zawodu. Przekazuje konkretną
wiedzę z zakresu technologii złotnictwa niezbędną przy wykonywaniu
napraw i konserwacji wyrobów zabytkowych. Stanowi niewyczerpane
źródło inspiracji przy projektowaniu wyrobów.

W realizacji treści programowych jednostki wskazane

jest wykorzystanie metody przewodniego tekstu, metody projektów
oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególny nacisk należy kłaść
na samokształcenie i umiejętność wyszukiwania materiałów
tematycznych z różnych źródeł. Należy dokonać analizy wybranych
wyrobów złotniczych zarówno od strony technologii wykonania,

jak i określonego systemu wartości estetycznych. Zajęcia powinny
odbywać się w grupach 12 – 16 osobowych w pracowni wyposażonej
zgodnie z przyjętym standardem. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie lub w zespołach 2 – 4 osobowych. Praca w grupie
umożliwia opanowanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych,
jak: komunikowanie się, praca w zespole, prezentowanie wyników.
Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych do muzeów,
galerii, warsztatów rzemieślniczych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie ustalonych
kryteriów. Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać
uwagę na umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych i wnioskowanie.
Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy
zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości
i umiejętności, pisemnych sprawdzianów (testów osiągnięć szkolnych),
obserwacji ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
– gromadzenie i selekcjonowanie materiałów,
– rozróżnianie i opisywanie technik wykonania i zdobienia wyrobów

złotniczych,

– wyjaśnianie podstawowych pojęć z zakresu złotnictwa.

Jednostka modułowa 731[06].O1.02
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki

pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy,

– określić zasady bhp i ochrony ppoż. obowiązujące w pracach

złotniczo – jubilerskich,

– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki, przepisy bhp i ochrony

środowiska,

– przeciwdziałać i zapobiegać zagrożeniom związanym z wykonywaną

pracą,

– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie

z instrukcją przeciwpożarową,

– zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie

z zasadami ochrony przeciwpożarowej,

– zastosować zasady ochrony środowiska naturalnego,
– dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony

indywidualnej w zależności od prowadzonych prac,

– zastosować zasady bhp podczas pracy przy urządzeniach

elektrycznych.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Wymagania ogólne dotyczące środowiska pracy, oświetlenie, wentylacja
i klimatyzacja pomieszczeń, ogrzewanie, wymagania higieniczno –
sanitarne.
Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w pracach
złotniczo – jubilerskich.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych, osłony
i zabezpieczenia maszyn i urządzeń.
Prawidłowe użytkowanie, zabezpieczenie i przechowywanie narzędzi
elektrycznych.

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.
Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej.
Zasady bezpieczeństwa przy transporcie oraz magazynowaniu
materiałów i wyrobów.
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.
Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.
Zabezpieczenie miejsca wypadku.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie środków ochrony indywidualnej stosownie do rodzaju

pracy.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym.

• Alarmowanie straży pożarnej, zgodnie z instrukcją.

• Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych w zależności od rodzaju

pożaru.

• Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia

zarzewia pożaru.

• Wykonywanie (na fantomie) sztucznego oddychania, zgodnie

z obowiązującymi zasadami.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Kodeks Pracy.
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w pracach złotniczo
– jubilerskich.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii.
Ilustracje i fotografie – zagrożenia na stanowiskach pracy.
Wyposażenie do nauki udzielania pomocy przedlekarskiej (fantom,
niezbędne środki medyczne).
Typowy sprzęt gaśniczy, gaśnice.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Regulaminy i instrukcje dotyczące bezpiecznej obsługi urządzeń.
Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej obejmują: podstawowe

pojęcia z dziedziny bhp, zasady kształtowania bezpiecznych

i higienicznych warunków pracy oraz zasady bezpieczeństwa
na stanowisku pracy. Podczas realizacji programu nauczania należy
zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bhp,
znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz nieprawidłowości,

które mogą wystąpić w procesie pracy w zakresie bhp, ochrony ppoż.
i ochrony środowiska. Zaleca się, aby podczas realizacji programu
nauczania stosować aktywizujące metody nauczania: inscenizacji,
sytuacyjną, dyskusję dydaktyczną oraz metody praktyczne: tekstu
przewodniego, ćwiczeń praktycznych z zastosowaniem środków ochrony
indywidualnej i sprzętu. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być
specjalistą z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni

symulacyjnej bhp, wyposażonej w standardowe techniczne środki
kształcenia. Ilość środków dydaktycznych jest uzależniona od liczby
stanowisk symulacyjnych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach
12-16 osobowych.

Podczas

ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności

rozpoznawania i stosowania sprzętu, wykonywania czynności
związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym. Konieczne
jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka w środowisku pracy
jest zagadnieniem nadrzędnym.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.
Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na
umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych i wnioskowanie.
Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy
zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczenia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów, poziomu wiadomości
i umiejętności, pisemnych sprawdzianów (testów osiągnięć szkolnych),
obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzać
wyniki swojej pracy wg przygotowanego przez nauczyciela arkusza

oceny postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
– dobieranie odzieży ochronnej oraz środków ochrony osobistej

w zależności od prowadzonych prac,

– udzielania pomocy przedlekarskiej,
– stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych.

Jednostka modułowa 731[06].O1.03
Rozpoznawanie podstawowych materiałów
stosowanych w złotnictwie i jubilerstwie

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować zasady bezpieczeństwa, higieny pracy oraz ochrony

środowiska podczas prac z materiałami złotniczymi,

– określić

właściwości fizyczne, chemiczne, mechaniczne

i technologiczne metali i stopów stosowanych w złotnictwie,

– obliczyć próby stopu,
– zbadać stopy metali szlachetnych metodami przybliżonymi,
– objaśnić przepisy ustawodawstwa probierczego,
– określić zastosowanie poszczególnych związków chemicznych

wykorzystywanych w złotnictwie,

– sklasyfikować kamienie jubilerskie ,
– określić zasady racjonalnej gospodarki materiałami złotniczymi,
– rozróżnić materiały złotniczo – jubilerskie,
– posłużyć się normami.

2. Materiał nauczania

Metale szlachetne, metale nieżelazne.
Stopy metali szlachetnych, stopy robocze, luty.
Struktura metali i stopów. Wpływ obróbki mechanicznej i cieplnej
na strukturę metali i stopów.
Właściwości chemiczne, mechaniczne i technologiczne metali i stopów.
Sporządzanie stopów metali szlachetnych, próba stopu, obliczanie
składu stopów.
Polskie ustawodawstwo probiercze.
Badanie stopów: na kamieniu probierczym, metodą kroplową.
Rafinacja metali szlachetnych.
Związki chemiczne stosowane w złotnictwie.
Podstawowe pojęcia chemiczne. Sporządzanie roztworów kwasów,
zasad i soli.
Bhp przy pracy i przechowywaniu substancji chemicznych.
Kamienie jubilerskie, podział kamieni na grupy, kryteria podziału.
Podstawowe rodzaje szlifów kamieni jubilerskich.
Alfabetyczny wykaz ważniejszych kamieni jubilerskich.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie próbek metali i stopów stosowanych w złotnictwie.

• Rozpoznawanie cech probierczych.

• Obliczanie dodatku składników stopowych.

• Określanie próby stopu metodą kroplową.

• Określanie próby stopu na kamieniu probierczym.

• Rozpoznawanie próbek związków chemicznych stosowanych

w złotnictwie.

• Sporządzanie roztworów kwasów, zasad i soli oraz określanie stężeń.

• Sporządzanie roztworu do trawienia srebra, trawienie srebra.

• Sporządzanie roztworów do barwienia srebra, barwienie srebra.

• Rafinacja stopów srebra metodą chemiczną.

• Rozpoznawanie kamieni jubilerskich na podstawie cech

zewnętrznych.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw próbek metali i stopów stosowanych w złotnictwie.
Zestaw próbek związków chemicznych stosowanych w złotnictwie.
Zestaw kamieni jubilerskich.
Materiały i sprzęt do badania stopów metali szlachetnych.
Teksty przewodnie.
Tablice poglądowe.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Dobre poznanie właściwości materiału pozwala na pełne ich

wykorzystanie zarówno na etapie projektowania wyrobu, jak i dobierania
w procesach technologicznych.

W realizacji treści programowych wskazane jest wykorzystanie

metody projektów, metody przewodniego tekstu oraz ćwiczeń
praktycznych.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach 12

− 16 osobowych

w pracowni wyposażonej zgodnie z przyjętym standardem. Ćwiczenia
należy realizować w grupach 2 – 4 osobowych. Praca w grupie
umożliwia opanowanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych,
jak: komunikowanie się, praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt
i pomoce dydaktyczne.

Podczas

ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić

na przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska.

Z uwagi na brak podręczników należy zachęcać uczniów

do samodzielnego wyszukiwania i gromadzenia informacji dotyczących
materiałów złotniczych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych
kryteriów. Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać
uwagę na umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych i wnioskowanie.
Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy
zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzać
wyniki swojej pracy wg przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
– wyszukiwanie i gromadzenie informacji dotyczących materiałów

stosowanych w złotnictwie,

– rozpoznawanie metali i stopów stosowanych w złotnictwie,
– obliczanie próby stopu,
– określanie zastosowania poszczególnych związków chemicznych

wykorzystywanych w złotnictwie,

– stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

środowiska podczas prac z materiałami złotniczymi.

Jednostka modułowa 731[06].O1.04
Posługiwanie się dokumentacją techniczną

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– określić znaczenie rysunku technicznego,
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu rysunku

technicznego,

– posłużyć się przyborami kreślarskimi i materiałami rysunkowymi,
– wykonać szkice wyrobów złotniczych w rzutach aksonometrycznych

i prostokątnych,

– odczytać i sporządzić proste rysunki techniczne wyrobów złotniczych,
– odczytać i sporządzić proste rysunki wykonawcze wyrobów

złotniczych,

– sporządzić i odczytać dokumentację technologiczną.

2. Materiał nauczania

Rola rysunku technicznego w pracy zawodowej.
Materiały i przybory do rysowania.
Normalizacja w rysunku technicznym, forma graficzna arkusza.
Szkicowanie przedmiotów, wykonywanie rysunków za pomocą
przyborów kreślarskich.
Rzuty prostokątne i aksonometryczne.
Przekroje wybranych przedmiotów.
Wymiarowanie i opisywanie przedmiotów na rysunkach.
Przerywanie i urywanie przedmiotów na rysunkach.
Oznaczenia połączeń lutowanych, zgrzewanych, klejonych, nitowych,
śrubowych.
Oznaczenia chropowatości powierzchni i powłok.
Rysunki wykonawcze.
Karta procesu technologicznego.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie szkicu bryły geometrycznej w rzucie

aksonometrycznym.

• Wykonywanie szkicu bryły geometrycznej w rzutach prostokątnych.

• Wykonywanie szkicu wyrobu złotniczego w rzucie

aksonometrycznym.

• Wykonywanie szkicu wyrobu złotniczego w rzutach prostokątnych,

ustalanie kolejności szkicowania i rozmieszczania rzutów na arkuszu.

• Ustalanie liczby i rodzajów rzutów na arkuszu, wymiarowanie rysunku.

• Wykonywanie rysunku na podstawie szkicu.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia do wykonywania rysunków technicznych.
Modele brył geometrycznych.
Modele wyrobów złotniczych.
Rysunki techniczne wyrobów złotniczych.
Zestaw Polskich Norm.
Teksty przewodnie.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Współczesna organizacja wytwarzania wyrobów złotniczo-jubilerskich

oparta jest na specjalizacji. Oddzielenie funkcji projektowych

od wykonawczych oraz często seryjny charakter produkcji są
bezpośrednią przyczyną i koniecznością stosowania rysunku
technicznego w praktyce zawodowej. Realizacja treści programowych
jednostki modułowej ma na celu ukształtowanie umiejętności
wykonywania i czytania rysunków oraz dokumentacji technicznej
wyrobów złotniczych w stopniu pozwalającym na posługiwanie się nimi
w pracy zawodowej.

W realizacji treści programowych wskazane jest wykorzystanie

metody projektów, tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych.
Program jednostki należy realizować w ścisłym powiązaniu zagadnień
teoretycznych z praktyczną realizacją zadań. W trakcie realizacji
programu, należy posługiwać się rysunkami i modelami wyrobów
złotniczych, co ułatwi kształtowanie umiejętności czytania rysunków.
Podczas ćwiczeń należy zwrócić uwagę na estetykę wykonywanych
prac.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach 12 – 16 osobowych

w pracowni wyposażonej zgodnie z przyjętym standardem. Uczniowie
powinni pracować samodzielnie lub w zespołach 2 – 4 osobowych.
Praca w grupie umożliwia opanowanie przez uczniów umiejętności
ponad zawodowych, jak: komunikowanie się, praca w zespole,
prezentowanie wyników.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę

na umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych i wnioskowanie.
Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy
zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości
i umiejętności, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzać
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
–

wykonywanie szkiców wyrobów złotniczych w rzutach

aksonometrycznych i prostokątnych,

– czytanie i sporządzanie rysunków technicznych wyrobów złotniczych,
– czytanie i sporządzanie rysunków wykonawczych wyrobów

złotniczych.

Jednostka modułowa 731[06].O1.05
Projektowanie wyrobów złotniczo – jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń /słuchacz powinien umieć:
– posłużyć się narzędziami, materiałami i technikami

w projektowaniu wyrobów złotniczych,

– zgromadzić i dokonać selekcji materiałów dla potrzeb projektowania,
– skopiować i opisać zgromadzone materiały,
– wyjaśnić pojęcia dotyczące budowy formy plastycznej,
– zastosować elementarne zasady kształtowania kompozycji płaskiej

i przestrzennej,

– określić zależność formy wyrobu od jego funkcji, użytego materiału,

konstrukcji i technologii,

– zaprojektować wyroby w postaci rysunków i modeli przestrzennych,
– zorganizować prezentacje gromadzonych materiałów i własnych

projektów.

2. Materiał nauczania

Sposoby kształtowania i porządkowania kompozycji płaskiej
i przestrzennej, percepcja kształtu.
Schemat strukturalny, pojęcia: relatywizm, symetria, asymetria,
równowaga, rytm, kontrast, ciężar, kierunek.
Zasady projektowania wyrobów złotniczych, zależność formy wyrobu
od jego funkcji, użytego materiału, konstrukcji i technologii.
Podstawowe zasady perspektywy zbieżnej.
Podstawowe wiadomości z kolorystyki.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie albumu pt. Materiały do projektowania.

• Organizowanie wystaw tematycznych.

• Organizowanie wystaw własnych projektów.

• Analizowanie wybranych wyrobów złotniczych (zależność formy

wyrobu od jego funkcji, użytego materiału, konstrukcji i technologii).

• Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych (symetria,

asymetria, równowaga, rytm, kontrast, ciężar, kierunek).

• Projektowanie wyrobów złotniczych wykonanych metodą odlewania

(wykonywanie rysunków i modeli).

• Projektowanie wyrobów złotniczych kształtowanych z blachy

(wykonanie rysunków i modeli).

• Projektowanie wyrobów złotniczych wykonanych metodą filigranu.

• Projektowanie wyrobów złotniczych zdobionych techniką granulacji.

• Projektowanie wyrobów złotniczych zdobionych techniką niello.

• Projektowanie wyrobów złotniczych zdobionych techniką emalii.

• Projektowanie wyrobów zdobionych techniką inkrustacji.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, urządzenia, narzędzia do prac projektowych.
Modele wyrobów złotniczych.
Projekty i rysunki techniczne wyrobów złotniczych.
Tablice poglądowe.
Teksty przewodnie.
Instrukcje do samokształcenia kierowanego.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W tradycyjnych metodach wytwarzania wyrobów złotniczo –

jubilerskich projektowanie poprzedzało proces wykonania wyrobu

w materiale, decydowało o jego jakości i walorach artystycznych.
W procesie projektowania można wyróżnić trzy podstawowe etapy:
określenie formy plastycznej wyrobu, dobieranie materiałów, dobieranie
procesów technologicznych.

Podczas realizacji programu jednostki należy wykorzystać wiedzę

i umiejętności uzyskane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.01
(Rozpoznawanie wyrobów złotniczych pochodzących z różnych okresów
historycznych) i 731[06].O1.04 (Posługiwanie się dokumentacją
techniczną).

W procesie nauczania – uczenia się wskazane jest wykorzystanie

metody przewodniego tekstu, projektów i ćwiczeń praktycznych.
Szczególny nacisk należy kłaść na samokształcenie, wyszukiwanie
i selekcjonowanie materiałów dla potrzeb projektowania.

Program jednostki należy realizować w ścisłym powiązaniu zagadnień

teoretycznych z praktyczną realizacją zadań. Ćwiczenia praktyczne
decydują o sprawności warsztatowej kształtowanej głównie
w praktycznym działaniu. Ćwiczenia powinny kształtować pomysłowość
plastyczną, pokazywać możliwość różnorodnych rozwiązań plastycznych
tego samego problemu, przekonywać o bogactwie środków
plastycznych. Podbudowa teoretyczna powinna zapobiegać
powierzchownemu kontaktowi ucznia z zagadnieniami projektowania
wyrobów złotniczych. Próby praktycznego rozwiązania problemów przez
ucznia mogą ujawnić wiele aspektów i zagadnień szczegółowych

wymagających rozwiązania w korektach indywidualnych. Korekta

nie może przekreślić wymogu indywidualnego rozwiązywania
problemów, powinna mieć charakter naprowadzający, korygujący
kierunek poszukiwań, wskazywać alternatywne możliwości.

Zajęcia powinny odbywać się grupach 12-16 osobowych w pracowni

wyposażonej zgodnie z przyjętym standardem. Uczniowie powinni
pracować samodzielnie i w zespołach 2-4 osobowych. Praca w grupie
umożliwia opanowanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych,
jak: komunikowanie się, praca w zespole, prezentowanie wyników.
Wskazane jest organizowanie wycieczek na wystawy do muzeów, galerii
i zakładów rzemieślniczych oraz omawianie bieżących wydarzeń
związanych z tematyką projektowania wyrobów złotniczo-jubilerskich

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę

na umiejętność w operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych

i wnioskowanie.

Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować

do pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów, poziomu wiadomości
i umiejętności, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
–

wyszukiwanie i selekcjonowanie materiałów dla potrzeb

projektowania,

– projektowanie wyrobów i tworzenie dokumentacji projektowej,
– pomysłowość rozwiązań plastycznych, poszukiwanie różnorodnych

rozwiązań plastycznych,

Jednostka modułowa 731[06].O1.06
Rozróżnianie maszyn i urządzeń stosowanych

w złotnictwie i jubilerstwie

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– rozróżnić elementy, zespoły i mechanizmy maszyn,
– posłużyć się dokumentacją konstrukcyjną maszyn i urządzeń,
– posłużyć się Dokumentacją Techniczno – Ruchową,
– wyjaśnić działanie podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych

w złotnictwie i jubilerstwie,

– określić sposoby zapobiegania przedwczesnemu zużyciu maszyn

i urządzeń,

– określić zasady eksploatacji i bieżącej konserwacji maszyn

i urządzeń,

– określić zasady bhp podczas użytkowania maszyn i urządzeń

stosowanych w złotnictwie i jubilerstwie,

– posłużyć się PN oraz katalogami wyrobów.

2. Materiał nauczania

Podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie
(rodzaje, budowa, konstrukcja, zasady eksploatacji).
Piece do topienia i wyżarzania metali szlachetnych.
Palniki gazowe.
Szlifierki, polerki, wiertarki.
Piły i nożyce do cięcia metali.
Walcarki, prasy.
Ciągadła i przeciągarki.
Urządzenia galwanotechniczne.
Urządzenia do neutralizacji ścieków i odzyskiwania metali szlachetnych.
Automaty do produkcji łańcuszków, bransolet i zapięć.
Źródła prądu elektrycznego, instalacje elektryczne.
Urządzenia nowej generacji stosowane w złotnictwie i jubilerstwie.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie poszczególnych elementów instalacji elektrycznej,

sprzętu izolacyjnego, zabezpieczeń przeciwporażeniowych.

• Rozpoznawanie podstawowych zespołów i mechanizmów

stosowanych w budowie maszyn.

• Wyjaśnianie przyczyn zużycia i uszkodzenia maszyn i urządzeń.

4. Środki dydaktyczne

Schematy maszyn i urządzeń.
Instrukcje do ćwiczeń,
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
DTR, PN, atesty.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem jednostki jest przygotowanie ucznia do prawidłowego

użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń stosowanych

w złotnictwie i jubilerstwie. W procesie nauczania – uczenia się należy
wykorzystać wiedzę i umiejętności uzyskane w jednostkach
modułowych: 731[06].O1.02 (Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska)
i 731[06].O1.04 (Posługiwanie się dokumentacja techniczną). Program
jednostki powinien być realizowany aktywizującymi metodami nauczania
z elementami pokazu i opisu.

Zajęcia powinny dobywać się w grupach 12 – 16 osobowych

w pracowni wyposażonej zgodnie z przyjętym standardem. Ćwiczenia
należy realizować w grupach 2 – 4 osobowych. Stanowiska ćwiczeniowe
powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt i pomoce dydaktyczne.
Należy zwrócić uwagę na samokształcenie z wykorzystaniem różnych
źródeł informacji (normy, instrukcje, atesty, poradniki, katalogi).
Wskazane jest zainteresowanie uczniów postępem technicznym

oraz zachęcanie do śledzenia ciągłych zmian w technice i technologii.
Zaleca się organizowanie wycieczek na targi specjalistyczne, wystawy
i pokazy maszyn i urządzeń.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
ustalonych kryteriów. Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy
zwracać uwagę na umiejętność operowania zdobytą wiedzą,
merytoryczną jakość wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć
technicznych i wnioskowanie. Ocena osiągnięć szkolnych powinna
aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia, jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
– rozróżnianie zespołów i mechanizmów,
– czytanie dokumentacji techniczno-ruchowej,
– określanie zasad bhp podczas użytkowania maszyn i urządzeń
– korzystanie z różnych źródeł informacji,

Jednostka modułowa 731[06].O1.07
Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać operacje obróbki ręcznej zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zorganizować stanowisko zgodnie z wymaganiami technologicznymi,

zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zaprojektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– rozróżnić operacje obróbki ręcznej,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne zachodzące podczas gięcia, kucia,

tłoczenia,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do obróbki ręcznej,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń pomocniczych

stosowanych do obróbki ręcznej,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń pomocniczych,
– przeprowadzić bieżące konserwacje,
– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać operacje z zakresu obróbki ręcznej,
– ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny powstawania

wad,

– skorzystać z literatury technicznej.

2. Materiał nauczania

Podstawowe operacje obróbki ręcznej (narzędzia, przyrządy i urządzenia
pomocnicze, zasady użytkowania, technika wykonania operacji).
Wykonywanie pomiarów, trasowanie, cięcie i przecinanie metali,
prostowanie, gięcie i zwijanie metali, piłowanie, wiercenie i rozwiercanie,
formowanie płaskie, fakturowanie, wycinanie ażurów, zdobienie wyrobów
modelatorami, swobodne klepanie blach, klepanie na modelach,
cyzelowanie kształtujące.
Zbieranie i selekcjonowanie odpadów metali szlachetnych.

3. Ćwiczenia

• Trasowanie figur geometrycznych, podział figur na równe części.

• Trasowanie elementów biżuterii wg szablonów, wycinanie elementów

piłką włosową.

• Projektowanie broszek, trasowanie, cięcie, kształtowanie

z zastosowaniem zginanie i zwijania.

• Projektowanie broszek ażurowych, trasowanie, wycinanie ażurów,

piłowanie.

• Kształtowanie półkul i opraw kamieni przy użyciu matryc.

• Wiercenie, rozwiercanie, wykonanie gniazda pod oprawę kamieni.

• Wykonywanie projektu wyrobu, formowanie płaskie, zastosowanie

gięcia i zwijania blachy.

• Wykonywanie wyrobu oraz kształtowanie wyrobów za pomocą puncy.

• Wykonywanie projektu ornamentu oraz zdobienie wyrobu z użyciem

puncy specjalnych.

• Wykonywanie projektu wyrobu oraz kształtowanie poprzez swobodne

ręczne klepanie.

• Wykonywanie projektu wyrobu oraz kształtowanie poprzez klepanie

na modelach (sporządzenie modeli do klepania).

• Kształtowanie wyrobów poprzez wygniatanie: wygniatanie ręczne

z użyciem modelatorów, wygniatanie ręczne z użyciem matryc.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do obróbki ręcznej.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo – jubilerskich.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności wykonywania operacji obróbki ręcznej.
Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać wiedzę
i umiejętności uzyskane w jednostkach modułowych 731[06].O1.02
(Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska), 731[06].O1.03
(Rozpoznawanie podstawowych materiałów stosowanych w złotnictwie
jubilerstwie) i 731[06].O1.04 (Posługiwanie się dokumentacja techniczną)
i 731[06].O1.05 (Projektowanie wyrobów złotniczo – jubilerskich).

Program powinien być realizowany metodami aktywizującymi

i praktycznymi ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń praktycznych.
Ćwiczenia powinny uczyć poprawnego przygotowania stanowiska pracy,
właściwego posługiwania się materiałami, narzędziami i urządzeniami
stosowanymi podczas wykonywania poszczególnych zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie lub w zespołach 4 – 6 osobowych. Stanowiska
ćwiczeniowe należy wyposażyć w niezbędne materiały, sprzęt i pomoce
dydaktyczne. Wskazane jest, aby uczniowie korzystali z różnych źródeł
informacji, jak: instrukcje, poradniki, normy. W trakcie realizacji ćwiczeń
należy zwracać uwagę na kształtowanie postaw zawodowych,

tj. przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy,
prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej, staranne
wykonywanie zadań.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

i nauczyciela. Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez
obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami

praktycznymi typu próba pracy, które powinny być zaopatrzone

w kryteria oceny i schemat punktowania. Obserwując czynności ucznia
i dokonując oceny jego pracy szczególną uwagę należy zwrócić na:
– projektowanie wyrobów złotniczych z uwzględnieniem obróbki

ręcznej,

– organizowanie stanowisk roboczych zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony
ppoż.,

– wyjaśnianie zjawisk fizycznych zachodzących podczas gięcia, kucia,

tłoczenia i wyżarzania metali.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Moduł 731[06].Z1
Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo –
jubilerskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– organizować i użytkować stanowisko pracy do montażu i obróbki

wykańczającej zgodnie z zasadami ergonomii, przepisami bhp,
ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

– projektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– czytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonywania zadań,

– dobierać materiały, narzędzia i urządzenia stosowane do montażu

i obróbki wykańczającej wyrobów,

– dobierać technologie montażu i obróbki wykańczającej,
– wykonywać prace z zakresu montażu wyrobów, oprawy kamieni

jubilerskich, obróbki wykańczającej wyrobów i napraw wyrobów,

– oceniać jakość wykonanych prac montażowych i obróbki

wykańczającej,

– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje pochodzące

z różnych źródeł,

– korzystać z literatury technicznej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

731[06].Z1.01

Stosowanie przepisów bhp przy montażu
i obróbce wykańczającej wyrobów złotniczo –
jubilerskich

731[06].Z1.02 Montaż wyrobów złotniczych 131
731[06].Z1.03 Oprawianie kamieni jubilerskich

731[06].Z1.04 Mechaniczne metody obróbki wykańczającej 45

731[06].Z1.05

Chemiczne i elektrochemiczne metody obróbki
wykańczającej

731[06].Z1.06 Naprawa wyrobów złotniczo-jubilerskich 40

Razem 330

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów
artystycznych. WSiP, Warszawa 1984
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwa Rynku Wewnętrznego
„Libra”, Warszawa 1988
Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zawodowego. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1997
Gradowski M.: Dawne złotnictwo, PIW, Warszawa 1980
Jobkiewicz M, Kubica J.: Metale szlachetne. Wyd. Libra, Warszawa 1983
Knobloch M.: Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kodeks Pracy
Mac S., Leowski J.; Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1999

731[06].Z1

Montaż i obróbka wykańczająca

wyrobów złotniczo-jubilerskich

731[06].Z1.01

Stosowanie przepisów bhp przy montażu

i obróbce wykańczającej wyrobów

731[06].Z!.02

Montaż wyrobów złotniczych

731[06].Z1.03

Oprawianie kamieni jubilerskich

731[06].Z1.04

Mechaniczne metody obróbki

wykańczającej

731[06].Z1.05

Chemiczne i elektrochemiczne metody obróbki

wykańczającej

731[06].Z1.06

Naprawa wyrobów złotniczo-jubilerskich

Samek J.: Polskie złotnictwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji. Radom 1998
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U.
Nr 129, poz. 844
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów. Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy. Dz. U. Nr 115, poz. 744
Wesołowski K.: Metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1973
Wojciechowski A.: O sztuce użytkowej i użytecznej. Wyd. Sztuka, 1955
Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957
Żygulski-Jun Z.: Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego.

Wyd. Interpress 1988
Kwartalnik Sztuka Złotnicza
Kwartalnik Polski Jubiler

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 731[06].Z1.01
Stosowanie przepisów bhp przy montażu i obróbce
wykańczającej wyrobów złotniczo – jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– określić zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

na poszczególnych stanowiskach roboczych przy montażu i obróbce
wykańczającej wyrobów,

– określić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki, instrukcje bhp, ochrony

ppoż.,

– rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, przeciwdziałać

i zapobiegać zagrożeniom,

– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

– zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas

montażu i obróbki wykańczającej.

2. Materiał nauczania

Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne podczas prac
montażowych i obróbki wykańczającej.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
podczas montażu i obróbki wykańczającej.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej podczas prac montażowych
i obróbki wykańczającej.
Zasady bhp przy eksploatacji butli z gazami technicznymi.
Zasady bhp przy lutowaniu.
Zasady bhp i ochrony środowiska przy pracy oraz magazynowaniu
niebezpiecznych związków chemicznych.
Zasady bhp i ochrony środowiska przy pracy w galwanizerniach.
Zasady udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

3. Ćwiczenia

• Dobierania sprzętu ochrony osobistej dla poszczególnych stanowisk

roboczych.

• Opracowanie instrukcji bhp dla stanowiska lutowania.

• Sprawdzanie szczelności przewodów, zaworów i palnika.

• Opracowanie instrukcji bhp użytkowania i składowania

niebezpiecznych związków chemicznych.

• Sporządzanie roztworów do trawienia.

• Sporządzanie elektrolitów.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Przepisy bhp i ochrony środowiska przy pracach montażowych i obróbce
wykańczającej.
Regulaminy i instrukcje obsługi urządzeń.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Filmy dydaktyczne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej stanowią uzupełnienie

wiedzy i umiejętności uzyskanych w jednostce 731[06].O1.02
„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, oraz ochrony środowiska”.

Program powinien być realizowany w oparciu o metody aktywizujące

i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń praktycznych.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach 4 – 6 osobowych

na stanowiskach roboczych montażu i obróbki wykańczającej. Podczas
ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętność użytkowania
materiałów, narzędzi i urządzeń zgodnie z przepisami bhp i ochrony
środowiska. W czasie realizacji programu należy zwrócić uwagę
na nieprawidłowości, które mogą wystąpić w procesie pracy. Wskazane
jest zorganizowanie wycieczek tematycznych do galwanizerni.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocena postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.
Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę
na umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć technicznych i wnioskowanie.
Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy
zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczenia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości
i umiejętności, sprawdzianów pisemnych, obserwacji pracy ucznia
podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzać
wyniki swojej pracy wg przygotowanego przez nauczyciela arkusza ocen
postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy
zwrócić uwagę na:
– rozpoznawanie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy

przy montażu i obróbce wykańczającej wyrobów,

– stosowanie przepisów bhp przy eksploatacji butli i urządzeń z gazami

technicznymi,

– stosowanie zasad bhp i ochrony środowiska w galwanizerniach,
– stosowanie zasad bhp i ochrony środowiska w czasie pracy

oraz magazynowania niebezpiecznych związków chemicznych.
Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[06].Z1.02
Montaż wyrobów złotniczych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać prace przy montażu wyrobów złotniczych zgodnie

z przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zorganizować stanowisko do prac montażowych zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp i ochrony ppoż.,

– zaprojektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– rozróżnić technologie montażu wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas montażu

wyrobów,

– rozróżnić właściwości i zastosowanie materiałów używanych

do montażu,

– rozróżnić narzędzia i urządzenia stosowane do montażu wyrobów,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do montażu wyrobów,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń,
– przeprowadzić bieżące konserwacje narzędzi i urządzeń,
– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać operacje montażu z zastosowaniem lutowania, zgrzewania,

gwintowania, nitowania,

– ocenić jakość wykonanych prac, ujawnić przyczyny powstawania wad,
– wykorzystać PN i BN.

2. Materiał nauczania

Montaż ręczny i półautomatyczny.
Lutowanie twarde. Fizykochemiczne podstawy lutowania.
Rodzaje lutów. Dobór lutów. Pasty do lutowania.
Topniki i ich rola w procesie lutowania.
Technika lutowania gazowego.
Zgrzewanie oporowe.
Proces zgrzewania, technika zgrzewania.
Gwintowanie, technika gwintowania.
Nitowanie, technika nitowania.
Wady występujące przy montażu wyrobów, sposoby zapobiegania
i usuwania wad.

Obróbka wyrobów po montażu, zbieranie i selekcjonowanie odpadów
metali szlachetnych.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie narzędzi i urządzeń.

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowisk montażowych zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp, i ochrony
ppoż.

• Odczytywanie rysunku złożeniowego i analizowanie konstrukcji

wyrobu złotniczego.

• Trasowanie według wzorca, piłowanie, dopasowanie elementów.

• Montaż wyrobu złotniczego na podstawie rysunku złożeniowego.

• Projektowanie wyrobu, komponowanie wyrobu złotniczego

z wybranych półfabrykatów z zastosowaniem poznanych technik
montażu.

• Rozpoznawanie wad powstałych podczas prac montażowych

oraz ustalanie przyczyn ich powstania.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do prac montażowych.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo-jubilerskich.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności projektowania i wykonywania elementów
konstrukcyjnych wyrobów złotniczych i jubilerskich. Podczas procesu
nauczania – uczenia się należy wykorzystać wiedzę i umiejętności
uzyskane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02, 731[06].O1.03,
731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.07 i 731[06].Z1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych lub indywidualnie.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania
ćwiczeń, tj. teksty przewodnie, dokumentację techniczną, PN, poradniki
i inne. Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają z tekstów
przewodnich oraz mają dostęp do wszystkich danych dotyczących
wyposażenia pracowni. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia
korzystając z materiałów źródłowych, a na właściwe rozwiązanie
naprowadzają ich przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie,
czy wykonywane jest zgodnie z zasadami bhp.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Zaleca się prowadzenie badań
diagnostycznych, formatywnych i sumatywnych na zakończenie realizacji
programu jednostki.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi,
z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, prawda –
fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez
obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie zasad bhp i ochrony ppoż. w czasie wykonywania prac

montażowych.

– umiejętność doboru odpowiednich narzędzi i sprzętu

do wykonywanych prac,

– umiejętność poprawnej interpretacji informacji zawartych

w dokumentacji technologicznej ,

– umiejętność wykonywania czynności wymaganych w ćwiczeniach

praktycznych ze szczególnym uwzględnieniem kolejności
i dokładności wykonywanych prac.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem kontroli według tego samego arkusza powinien
dokonać nauczyciel oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Jednostka modułowa 731[06].Z1.03
Oprawianie kamieni jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. podczas wykonywania opraw

i oprawiania kamieni jubilerskich,

– zorganizować stanowisko do wykonywania oprawek i oprawy kamieni

jubilerskich, zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami
ergonomii, przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zaprojektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– określić technologie wykonywania oprawek i oprawy kamieni

jubilerskich,

– rozróżnić podstawowe rodzaje szlifów kamieni jubilerskich,
– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do wykonywania oprawek i oprawy kamieni jubilerskich,

– dobrać narzędzia i urządzenia do wykonywania oprawek i oprawy

kamieni jubilerskich,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do wykonywania oprawek i oprawiania kamieni jubilerskich,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń,
– przeprowadzić bieżące konserwacje narzędzi i urządzeń,
– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać podstawowe oprawki i oprawić kamienie jubilerskie,
– ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny

ich powstawania,

– skorzystać z PN i BN.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowisk roboczych do wykonywania oprawek i oprawiania
kamieni jubilerskich (materiały, narzędzia i urządzenia, zasady
użytkowania, parametry pracy).
Podstawowe rodzaje szlifów kamieni jubilerskich.
Podstawowe formy oprawek kamieni, konstrukcja oprawek, dobór
oprawy do szlifu i kształtu kamienia.
Technika wykonywania podstawowych form oprawek kamieni.
Technika zakuwania kamieni, obróbka wykańczająca opraw.
Klejenie kamieni, technika klejenia.
Nitowanie kamieni, technika nitowania.

Błędy występujące przy oprawianiu kamieni, sposoby ich unikania
i usuwania.

3. Ćwiczenia

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowisk roboczych do wykonywania opraw

i oprawiania kamieni zgodnie z wymaganiami technologicznymi,
zasadami ergonomii i przepisami bhp oraz ochrony ppoż.

• Rozpoznawanie podstawowych szlifów kamieni jubilerskich.

• Analizowanie konstrukcji podstawowych form oprawek kamieni.

• Dobieranie oprawek w zależności od formy szlifu kamienia.

• Projektowanie i wykonanie oprawy dla fantazyjnego szlifu kamienia.

• Wykonywanie oprawek dla kaboszonów, zakuwanie kamieni.

• Wykonywanie oprawek dla kamieni fasetkowych, zakuwanie kamieni.

• Wykonywanie podstawowych form oprawek kamieni (obudowanej,

odcinkowej, punktowej, kanałowej), oprawienie kamieni.

• Oprawianie kamieni na nit.

• Oprawianie kamieni na klin.

4. Środki dydaktyczne

Stanowiska do wykonywania oprawek i oprawiania kamieni jubilerskich.
Materiały, narzędzia i urządzenia do wykonywania oprawek i oprawy
kamieni jubilerskich.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo – jubilerskich.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.07,
731[06].Z1.01. Szczególnie ważne jest opanowanie przez ucznia
umiejętności oprawiania kamieni jubilerskich.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń

praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych lub indywidualnie.
Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania
ćwiczeń, tj.: teksty przewodnie, dokumentację techniczną, PN, poradniki
i inne. Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają z tekstów
przewodnich oraz mają dostęp do wszystkich danych dotyczących
wyposażenia pracowni. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia
korzystając z materiałów źródłowych, a na właściwe rozwiązanie
naprowadzają ich przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań. Przed przystąpieniem do wykonania
ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa
obowiązującymi na danym stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

przez cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Podczas kontroli i oceny osiągnięć
uczniów należy zwracać uwagę na umiejętność operowania zdobytą
wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi, poprawne stosowanie pojęć
technicznych i wnioskowanie. Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– rozróżnianie podstawowych szlifów kamieni jubilerskich,
– dobieranie oprawy w zależności od rodzaju i szlifu kamienia,
– staranność wykonania oprawek do kamieni i prawidłowe oprawienie

kamieni.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

się zastosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami praktycznymi
typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania wysoko
symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat
punktowania.

Jednostka modułowa 731[06].Z1.04
Mechaniczne metody obróbki wykańczającej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać obróbkę wykańczającą zgodnie z przepisami bhp i ochrony

ppoż.,

– zorganizować stanowisko do obróbki wykańczającej zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp i ochrony ppoż.,

– rozróżnić mechaniczne metody obróbki wykańczającej,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne występujące podczas mechanicznej

obróbki wykańczającej,

– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do obróbki wykańczającej,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do obróbki wykańczającej,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do obróbki wykańczającej,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzić bieżącą

konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać obróbkę wykańczającą z zastosowaniem skrobania,

szczotkowania, szlifowania, matowania, polerowania,

– ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny ich

powstawania

– skorzystać z PN i BN.

2. Materiał nauczania

Materiały i narzędzia szlifierskie.
Materiały i narzędzia polerskie.
Organizacja stanowisk roboczych przy obróbce wykańczającej (dobór
materiałów, narzędzi i urządzeń, zasady użytkowania, parametry pracy).
Szlifowanie ręczne i mechaniczne. Technika szlifowania.
Polerowanie ręczne i mechaniczne. Technika polerowania.
Szlifowanie i polerowanie w bębnach obrotowych.
Szczotkowanie ręczne i mechaniczne. Technika szczotkowania.
Piaskowanie. Technika piaskowania.
Skrobanie ręczne. Technika skrobania.

Wady występujące w obróbce wykańczającej. Sposoby zapobiegania
i usuwania wad.
Zbieranie i selekcjonowanie odpadów metali szlachetnych w obróbce
wykańczającej.

3. Ćwiczenia

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowisk roboczych zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, ergonomii i przepisami bhp.

• Dobieranie materiałów, narzędzi i urządzeń do wykonania

poszczególnych zadań.

• Wykonywanie obróbki wyrobów za pomocą skrobaka.

• Projektowanie wyrobów złotniczych, matowanie wyrobów za pomocą

piaskowania.

• Matowanie wyrobów za pomocą szczotkowania.

• Szlifowanie i polerowanie wyrobów przy użyciu szlifierki z wałkiem

giętkim.

• Szlifowanie i polerowanie wyrobów w bębnach obrotowych.

• Polerowanie wyrobów.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do obróbki wykańczającej.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo – jubilerskich.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności mechanicznej obróbki wykańczającej
wyrobów złotniczych i jubilerskich. Podczas procesu nauczania –
uczenia się należy wykorzystać umiejętności ukształtowane
w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02, 731[06].O1.04

i 731[06].O1.05, 731[06].O1.06, 731[06].Z1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń

praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych. Nauczyciel powinien
przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń, tj.: teksty
przewodnie, dokumentację techniczną, PN, poradniki i inne. Podczas
wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają z tekstów przewodnich
oraz mają dostęp do wszystkich danych dotyczących wyposażenia
pracowni. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia korzystając
z materiałów źródłowych, a na właściwe rozwiązanie naprowadzają ich
przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem nauczyciela jest
obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie, czy wykonywane
jest zgodnie z zasadami bhp.

Ćwiczenia powinny uczyć poprawnego przygotowania stanowiska

pracy, właściwego posługiwania się materiałami, narzędziami
i urządzeniami stosowanymi podczas wykonywania poszczególnych
zadań. W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę
na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp,
utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań.

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów
z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku
pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w sposób ciągły

i systematyczny na podstawie kryteriów przedstawionych na początku
zajęć.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas obróbki

wykańczającej.

– określanie właściwości oraz zastosowania materiałów i narzędzi

używanych do obróbki wykańczającej,

– poprawne wykonywanie operacji obróbki wykańczającej.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Jednostka modułowa 731[06].Z1.05
Chemiczne i elektrochemiczne metody obróbki
wykańczającej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować zasady bhp i ochrony środowiska podczas chemicznej

i elektrochemicznej obróbki metali,

– zorganizować stanowisko robocze do chemicznej i elektrochemicznej

obróbki metali zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami
ergonomii, przepisami bhp oraz ochrony środowiska ,

– rozróżnić technologie chemicznej i elektrochemicznej obróbki metali,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas

chemicznej i elektrochemicznej obróbki metali,

– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do chemicznej i elektrochemicznej obróbki metali,

– rozróżnić narzędzia i urządzenia stosowane do chemicznej

i elektrochemicznej obróbki metali,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do chemicznej i elektrochemicznej obróbki metali,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń oraz przeprowadzić

bieżącą konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– odzyskać metale szlachetne z kąpieli trawiących i elektrolitów,
– wykonać obróbkę wykańczającą z zastosowaniem metod

chemicznych i elektrochemicznych,

– ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny powstawania

wad.

2. Materiał nauczania

Organizowanie stanowisk roboczych do chemicznej obróbki metali
(materiały, narzędzia i urządzenia, zasady użytkowania, parametry
pracy).
Trawienie metali, receptury kąpieli, sporządzanie kąpieli.
Przebieg procesu trawienia. Technika trawienia.
Barwienie metali, receptury kąpieli, sporządzanie kąpieli.
Przebieg procesu barwienia. Technika barwienia.
Organizowanie stanowisk roboczych do elektrochemicznej obróbki metali
(materiały, narzędzia, urządzenia, zasady użytkowania, parametry
pracy).

Fizyczne podstawy galwanotechniki.
Czyszczenie galwaniczne wyrobów, receptury elektrolitów, sporządzanie
elektrolitów, przebieg procesu, technika czyszczenia galwanicznego.
Polerowanie galwaniczne, receptury elektrolitów, sporządzanie
elektrolitów, przebieg procesu, technika polerowania galwanicznego.
Odzyskiwanie metali szlachetnych z kąpieli trawiących i elektrolitów.
Neutralizacja ścieków.

3. Ćwiczenia

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowisk do trawienia, barwienia metali zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp i ochrony środowiska.

• Organizowanie stanowisk do obróbki elektrochemicznej zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, przepisami bhp i ochrony
środowiska.

• Sporządzanie roztworów do trawienia, trawienie metali.

• Sporządzanie roztworów do barwienia, barwienie metali.

• Sporządzanie elektrolitu do polerowania, polerowanie wyrobów.

• Odzyskiwanie metali szlachetnych z elektrolitów.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do chemicznej obróbki metali.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo-jubilerskich.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych ma na celu kształtowanie

umiejętności wykonywania obróbki wykańczającej wyrobu

z zastosowaniem metod chemicznych i elektrochemicznych.

Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.06,
731[06].Z1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych. Nauczyciel powinien
przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń, tj. teksty
przewodnie, dokumentację techniczną, PN, poradniki i inne. Podczas
wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają z tekstów przewodnich
oraz mają dostęp do wszystkich danych dotyczących wyposażenia
pracowni. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia korzystając z
materiałów źródłowych, a na właściwe rozwiązanie naprowadzają ich
przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem nauczyciela jest
obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie, czy wykonywane
jest zgodnie z zasadami bhp.

Ćwiczenia powinny uczyć poprawnego przygotowania stanowiska

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w sposób ciągły i systematyczny, na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Wiadomości teoretyczne niezbędne
do realizacji czynności praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą
testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie,
prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać
poprzez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas
realizacji ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, które powinny być zaopatrzone

w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. przy wykonywaniu prac

z zakresu obróbki wykańczającej,

– wyjaśnianie zjawisk fizycznych i chemicznych zachodzących podczas

chemicznej i elektrochemicznej obróbki metali,

– określanie właściwości i zastosowania materiałów wykorzystywanych

w chemicznej i elektrochemicznej obróbce metali,

– polerowanie wyrobów,
– trawienie metali,
– barwienie metali.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[06].Z1.06
Naprawa wyrobów złotniczo – jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować zasady bhp i ochrony ppoż. podczas naprawy wyrobów,
– zorganizować stanowisko do napraw wyrobów zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp i ochrony ppoż.,

– rozróżnić techniki wykonania wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– skopiować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– scharakteryzować technologie napraw wyrobów złotniczo –

jubilerskich,

– ocenić uszkodzenia wyrobów i możliwości dokonania naprawy,
– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do napraw wyrobów,

– określić narzędzia i urządzenia stosowane do napraw wyrobów,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do napraw wyrobów,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń oraz przeprowadzić

bieżące konserwacje,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać podstawowe naprawy wyrobów złotniczo – jubilerskich,
– ocenić jakość wykonanych prac, ujawnić przyczyny powstawania wad.

2. Materiał nauczania

Organizowanie stanowiska pracy przy wykonywaniu napraw (materiały,
narzędzia i urządzenia, zasady użytkowania).
Ustalanie stopnia uszkodzenia wyrobu i możliwości dokonania naprawy.
Badanie i dobieranie stopów. Sporządzanie stopów.
Dorabianie uszkodzonych lub brakujących elementów.
Wpływ temperatury i związków chemicznych na kamienie jubilerskie.
Wykuwanie kamieni jubilerskich.
Dobór lutów. Sporządzanie lutów reperacyjnych.
Zmniejszanie i powiększanie obrączek.

3. Ćwiczenia

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Uzupełnianie na rysunku brakujących elementów ornamentu

z zachowaniem stylistyki form.

• Sporządzanie rysunku z natury, uzupełnianie brakujących elementów

wyrobu.

• Wykonywanie w metalu kopii detali wyrobów złotniczych.

• Wykonywanie w metalu kopii wyrobów złotniczych.

• Ustalanie: stopnia uszkodzenia wyrobu, próby stopu, możliwości

wykucia kamieni, zanieczyszczeń lutem cynowo – ołowiowym.

• Dorabianie uszkodzonych lub brakujących elementów.

• Dobieranie lutów, sporządzanie lutów reperacyjnych.

• Wykonywanie naprawy wyrobu.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczych.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.01,
731[06].O1.02, 731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05,
731[06].O1.06, 731[06].O1.07, 731[06].Z1.01, 731[06].Z1.02,
731[06].Z1.03, 731[06].Z1.04, 731[06].Z1.05.

Szczególnie istotne jest opanowanie przez ucznia umiejętności

prawidłowej organizacji stanowiska pracy oraz wykonywania prac

z zakresu naprawy wyrobów złotniczo – jubilerskich.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych. Ćwiczenia powinny
wdrażać do stosowania wiedzy w pracy zawodowej, uczyć prawidłowego
przygotowania stanowiska pracy i użytkowania materiałów, narzędzi

oraz urządzeń stosowanych podczas wykonywania poszczególnych
zadań.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

ćwiczeń, tj. teksty przewodnie, dokumentację techniczną, PN, poradniki
i inne. Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają z tekstów
przewodnich oraz mają dostęp do wszystkich danych dotyczących
wyposażenia pracowni. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia
korzystając z materiałów źródłowych, a na właściwe rozwiązanie
naprowadzają ich przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie,
czy wykonywane jest zgodnie z zasadami bhp.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań. Przed przystąpieniem do realizacji
ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa
obowiązującymi na danym stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w sposób systematyczny przez cały czas realizacji jednostki modułowej
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– określanie stopnia uszkodzenia wyrobu i możliwości wykonania

naprawy,

– umiejętność dorabiania uszkodzonych lub brakujących elementów,
– dobieranie materiałów, narzędzi i urządzeń do wykonywania napraw,
– przestrzeganie zasad bhp i ochrony ppoż. i ochrony środowiska

w czasie wykonywania napraw.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić

wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem kontroli według tego samego arkusza powinien
dokonać nauczyciel oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Moduł 731[06]. Z2
Technologia obróbki plastycznej stosowana

w procesach złotniczo – jubilerskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– stosować przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące przy topieniu,
– organizować i użytkować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, ergonomii, przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony
środowiska.

– przewidywać i zapobiegać zagrożeniom powstającym podczas pracy,
– odczytywać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonywania zadania,

– dobierać materiały, narzędzia i urządzenia stosowane do topienia,

do obróbki plastycznej metali,

– charakteryzować technologie topienia i plastycznej obróbki metali,
– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– wykonywać prace z zakresu topienia i obróbki plastycznej metali,
– oceniać jakość wykonanych prac,
– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje pochodzące

z różnych źródeł,

– korzystać z literatury technicznej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

731[06] Z2.01

Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu
stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych,
ciągnionych, kutych i tłoczonych

731[06] Z2.02

Sporządzanie stopów do obróbki plastycznej

731[06]Z2.03

Walcowanie blach i profili

731[06] Z2.04

Ciągnienie drutu i profili

731[06] Z2.05

Kucie i tłoczenie blachy

Razem 180

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów
artystycznych. WSiP, Warszawa 1984
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwa rynku wewnętrznego
„Libra”, Warszawa 1988
Goźlińska E. Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zwodowego. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1997
Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych.
WSiP, Warszawa 1984
Gradowski M.; Dawne złotnictwo, PIW, Warszawa 1980
Jobkiewicz M, Kubica J.: Metale szlachetne. Wyd. Libra, Warszawa 1983
Knobloch M. Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977

731[06].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp

przy sporządzaniu stopów,

wykonywaniu wyrobów

walcowanych, ciągnionych, kutych

i tłoczonych

731[06].Z2.02

Sporządzanie stopów do obróbki

plastycznej

731[06].Z2

Technologia obróbki

plastycznej stosowana

w procesach złotniczo

– jubilerskich

731[06].Z2.03

Walcowanie blach i profili

731[06].Z2.04

Ciągnienie drutu i profili

731[06].Z2.05

Kucie i tłoczenie blachy

Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Mac S., Leowski J.; Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji. Radom 1998
Topolus A.: Mały leksykon techniczny. Technologia mechaniczna. WNT,
Warszawa 1988
Wesołowski K.: Metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1973
Praca zbiorowa: Hutnictwo i odlewnictwo. WSiP, Warszawa 1974
Wesołowski K.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna z ćwiczeniami. WSiP,
Kraków 1976
Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957
Kwartalnik Sztuka Polska
Kwartalnik Polski Jubiler
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U.
Nr 129, poz. 844
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów. Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998r. w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu

ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy. Dz. U. Nr 115, poz. 744
Kodeks Pracy

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 731[06].Z2.01
Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu
stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych,
ciągnionych, kutych i tłoczonych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zinterpretować przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące podczas

topienia, walcowania, ciągnienia, kucia i tłoczenia metali,

– określić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki, instrukcje bhp i ochrony

ppoż.,

– rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą

oraz przeciwdziałać i zapobiegać zagrożeniom,

– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

– zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. podczas topienia,

walcowania, ciągnienia, kucia i tłoczenia metali,

– rozróżnić czynniki stanowiące zagrożenie podczas topienia i obróbki

plastycznej.

2. Materiał nauczania

Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne podczas topienia,
walcowania, ciągnienia, kucia i tłoczenia metali.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej.
Zasady bhp podczas topienia i odlewania metali.
Zasady bhp podczas walcowania i ciągnienia metali.
Zasady bhp podczas kucia i tłoczenia metali.
Zasady udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie zagrożeń występujących na poszczególnych

stanowiskach roboczych.

• Analizowanie instrukcji obsługi urządzeń elektrycznych.

• Analizowanie instrukcji obsługi urządzeń do topienia i odlewania

metali.

• Analizowanie instrukcji obsługi urządzeń do walcowania i ciągnienia

metali.

• Analizowanie instrukcji obsługi urządzeń do kucia i tłoczenia metali.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

4. Środki dydaktyczne

Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy topieniu i plastycznej obróbce metali.
Regulaminy i instrukcje obsługi urządzeń.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej stanowią uzupełnienie

wiedzy i umiejętności opanowanych przez uczniów podczas realizacji
programu jednostki 731[06].O1.02 „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”, 731[06].Z1.01 „Stosowanie przepisów bhp przy montażu
i obróbce wykańczającej wyrobów złotniczo – jubilerskich”.

Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować

aktywizujące metody nauczania: inscenizacji, sytuacyjną oraz metody
praktyczne, tj. przewodniego tekstu i ćwiczeń praktycznych. Zajęcia
powinny odbywać się w grupach 4 – 6 osobowych na stanowiskach
roboczych. Podczas ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętność
użytkowania materiałów, narzędzi i urządzeń zgodnie z przepisami bhp,
ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Podczas realizacji programu należy
zwrócić uwagę na nieprawidłowości, które mogą wystąpić podczas
użytkowania maszyn i urządzeń w procesach technologicznych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną
uwagę należy zwrócić na:
– rozpoznawanie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy

przy topieniu i obróbce plastycznej metali,

– dobieranie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej stosownie

do potrzeb,

– określanie zasad udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Jednostka modułowa 731[06].Z2.02
Sporządzanie stopów do obróbki plastycznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

podczas topienia i odlewania metali szlachetnych,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp, ochrony
ppoż. i ochrony środowiska,

– scharakteryzować technologie topienia metali szlachetnych,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas topienia

metali szlachetnych,

– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do sporządzania stopów metali szlachetnych,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do topienia i odlewania

metali szlachetnych,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do topienia i odlewania metali szlachetnych,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzić bieżącą

konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– sporządzić stopy metali szlachetnych,
– ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny powstawania

wad.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowisk do topienia i odlewania metali (materiały,
narzędzia, urządzenia).
Topienie metali, dobieranie składników stopu, dobieranie topników. Rola
topników w procesie topienia. Wady stopów, przyczyny ich powstawania.
Sporządzanie stopów z czystych metali, stopów pośrednich
oraz sporządzanie lutów.
Selekcjonowanie i topienie odpadów. Topienie złomu metali
szlachetnych.
Odlewanie metali do wlewaków.
Granulowanie stopu.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie narzędzi i urządzeń.

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowisk do topienia i odlewania metali zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp i ochrony ppoż.

• Obliczanie składników stopu.

• Sporządzanie stopów z czystych metali, topienie za pomocą palnika

gazowego.

• Selekcjonowanie odpadów metali szlachetnych oraz topienie

rafinacyjne.

• Sporządzanie lutów i stopów pośrednich.

• Badanie próby stopu, sporządzanie stopu ze złomu metali

szlachetnych.

• Odlewanie stopu do wlewaków, granulowanie stopu.

• Rozpoznawanie wad stopu, ustalanie przyczyn powstania wad.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie
Materiały, narzędzia i urządzenia do topienia i odlewania metali
szlachetnych.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04 oraz 731[06].Z1.01. Szczególnie ważne
jest opanowanie przez ucznia umiejętności sporządzania stopów.

Program powinien być realizowany głównie w oparciu o metody

naprowadzają ich przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie,
czy wykonywane jest zgodnie z zasadami bhp. Wykonywanie ćwiczeń
wskazane jest realizować w zespołach 2 – 3 osobowych

na wydzielonych stanowiskach.

W trakcie realizacji ćwiczeń wskazane jest zwracanie uwagi

na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp,
utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w sposób ciągły

i systematyczny przez cały czas realizacji jednostki modułowej
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Zaleca się
prowadzenie badań diagnostycznych, formatywnych i sumatywnych
na zakończenie realizacji programu jednostki.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi
z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, prawda –
fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez
obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– rozróżnianie materiałów stosowanych do sporządzania stopów metali

szlachetnych,

– wyjaśnianie zjawisk fizycznych i chemicznych zachodzących podczas

topienia metali,

– sporządzanie lutów,
– badanie próby stopu,
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas sporządzania

stopów,
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza

oceny postępów. Potem kontroli według tego samego arkusza powinien
dokonać nauczyciel oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[06].Z2.03
Walcowanie blach i profili

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać procesy walcowania i procesy pomocnicze zgodnie

z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– określić dopuszczalny zgniot walcowanego materiału,
– dobrać przekrój wejściowy do walcowania określonego profilu,
– walcować blachy i profile,
– dobrać odpowiednią temperaturę wyżarzania walcowanego materiału,
– dobrać parametry procesu wytrawiania,
– wytrawić materiał po obróbce cieplnej.

2. Materiał nauczania

Materiały wsadowe do walcowania blach i profili.
Narzędzia, sprzęt i urządzenia do walcowania.
Urządzenia do wyżarzania. Urządzenia do wytrawiania.
Instrukcje technologiczne: do procesów walcowania, wyżarzania
i wytrawiania.
Instrukcje bhp.

3. Ćwiczenia

• Przygotowywanie wlewków do walcowania.

• Ustalanie przekroju wejściowego do otrzymania żądanego profilu.

• Wykonywanie procesu wyżarzania po procesie walcowania.

• Ustalanie zgniotu dla określonego stopu.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Instrukcje technologiczne.
Narzędzia, sprzęt i urządzenia stosowane w procesie walcowania.
Dokumentacja techniczna.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych ma na celu kształtowanie

umiejętności wykonania operacji procesu walcowania oraz procesów
pomocniczych, jak: wyżarzania i wytrawiania. Szczególnie ważne jest
opanowanie przez ucznia umiejętności stosowania dopuszczalnych
zgniotów podczas walcowania oraz przeprowadzenie wyżarzania
rekrystalizującego po procesie walcowania.

W procesie nauczania – uczenia się należy stosować metody

aktywizujące oraz ćwiczenia praktyczne.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach. Stanowiska ćwiczeniowe należy
wyposażyć w niezbędny sprzęt, narzędzia, urządzenia i materiały
oraz pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych
źródeł informacji (normy, instrukcje, książki i poradniki).

Wskazane jest wykonywanie dużej liczby ćwiczeń praktycznych, które

pozwolą na opanowanie przez uczniów umiejętności prowadzenia
procesu walcowania i procesów pomocniczych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Podczas kontroli i oceny
należy zwracać uwagę na właściwe posługiwanie się terminologią
techniczną oraz sprawdzać umiejętności uczniów w zakresie operowania
zdobytą wiedzą, a przede wszystkim umiejętności jej praktycznego
wykorzystania przy wykonywaniu zadań (ćwiczeń).

Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów można zastosować:

sprawdzian ustny, obserwację czynności ucznia podczas wykonywania
ćwiczeń, pomiar dydaktyczny. Umiejętności praktyczne proponuje się
sprawdzać przez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia
podczas realizacji ćwiczeń.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy

zwrócić uwagę na:
– przestrzeganie przepisów bhp. i ochrony ppoż. podczas wykonywania

walcowania blach i profili oraz wyżarzania i wytrawiania,

– poprawne wykonywanie czynności wymaganych w ćwiczeniach

praktycznych,

– posługiwanie się dokumentacją technologiczną.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: „uczeń umie’ lub jeszcze nie „umie” wykonać poprawnie
ćwiczenie z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny,
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skala ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[06].Z2.04
Ciągnienie drutu i profili

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać ciągnienie drutu i profili zgodnie z przepisami bhp i ochrony

ppoż.

– dobrać odpowiedni przekrój półfabrykatu do ciągnienia,
– przeprowadzić ciągnienie wstępne i ciągnienie pośrednie,
– zastosować proces wyżarzania rekrystalizującego po odpowiednim

zgniocie materiału,

– wykonać ciągnienie ostateczne na żądany wymiar,
– zastosować (w zależności od potrzeb) wytrawianie wyrobu

ciągnionego,

– skorzystać z dokumentacji technicznej.

2. Materiał nauczania

Półfabrykaty przeznaczone do ciągnienia.
Ciągadła i ciągarki.
Urządzenia do wyżarzania.
Urządzenia do wytrawiania.
Instrukcje technologiczne.
Instrukcje bhp.

3. Ćwiczenia

• Dobór przekroju półfabrykatu do żądanego profilu.

• Ciągnienie drutu na określony wymiar.

• Przeprowadzenie procesu wyżarzania po zgniocie materiału.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Zestaw materiałów do wykonywania ćwiczeń.
Instrukcje technologiczne.
Dokumentacja techniczna.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Narzędzia, sprzęt i urządzenia stosowane w procesie ciągnienia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności operacji ciągnienia drutów i profili. Program

nauczania powinien być realizowany głównie w oparciu o metody
aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych. Wskazane jest, aby przed realizacją ćwiczeń przez
uczniów, nauczyciel przeprowadzał pokaz wykonywania trudniejszych
operacji z ich szczegółowym objaśnieniem. Do wykonania ćwiczeń
należy przygotować: teksty przewodnie, dokumentację techniczną, PN,
poradniki.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych.

Wskazane jest, aby uczniowie pracowali samodzielnie na stanowiskach
ćwiczeniowych wyposażonych w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały
pomoce dydaktyczne.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Wiedza niezbędna do realizacji
czynności praktycznych może być sprawdzana za pomocą testów
osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (na dobieranie, prawda – fałsz).
Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację
czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń oraz
sprawdzianów testowych z zadaniami praktycznymi typu: próba pracy,
zadania nisko symulowane, zadania wysoko symulowane, które powinny
być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania. Obserwując
czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną uwagę
należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania

operacji ciągnienia i wyżarzania,

– dobór odpowiednich narzędzi oraz materiałów do wykonywania prac,
– wykonywanie czynności wymaganych w ćwiczeniach praktycznych

z uwzględnieniem kolejności i dokładności wykonania.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: „uczeń umie’ lub jeszcze nie „umie” wykonać poprawnie

ćwiczenie z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny,
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skala ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[06].Z2.05
Kucie i tłoczenie blachy

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. w procesach kucia

i tłoczenia.

– zorganizować stanowisko zgodnie z wymaganiami technologicznymi,

zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– wykonać zmianę przekroju półwyrobu stosując technikę kucia

przy użyciu kowadła i młotka,

– dobrać narzędzia do tłoczenia ręcznego wykrojów z blachy,
– przeprowadzić proces tłoczenia blach na prasach.

2. Materiał nauczania

Materiały wsadowe do kucia.
Narzędzia i urządzenia do kucia ręcznego.
Materiały do tłoczenia blach.
Prasy do tłoczenia.
Instrukcje technologiczne.
Instrukcje bhp.

3. Ćwiczenia

• Tłoczenie ręczne czasz i półkul z krążków blach,

• Wytłaczanie elementów wyrobów jubilerskich na prasach.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Narzędzia do kucia.
Narzędzia i urządzenia do tłoczenia.
Instrukcje technologiczne.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Dokumentacja techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności wykonywania operacji kucia i tłoczenia
blachy. Jednostka modułowa powinna być realizowana głównie
w oparciu o metody: przewodniego tekstu, pokazu z instruktażem,
ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest, aby przed realizacją ćwiczeń

przez uczniów nauczyciel przeprowadzał pokaz wykonywania
trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[06].Z2.05 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń, jak: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, PN

oraz dane dotycząc wyposażenia pracowni.

Uczniowie korzystając z pytań prowadzących i arkuszy ćwiczeniowych

w tekstach przewodnich oraz materiałów źródłowych, samodzielnie
planują i wykonują ćwiczenia. Głównym zadaniem nauczyciela jest
obserwacja przebiegu wykonywanych przez uczniów ćwiczeń
i zwrócenie szczególnej uwagi na stosowanie zasad bhp.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach. Podczas wykonywania ćwiczeń
uczniowie powinni pracować w zespołach 2 – 3 osobowych

lub pojedynczo. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone
w niezbędny sprzęt, narzędzia i materiały oraz pomoce dydaktyczne.

Wskazane jest wykonywanie dużej ilości ćwiczeń praktycznych, które

pozwolą na opanowanie przez uczniów umiejętności wykonywania
wyrobów metodami kucia i tłoczenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć.

Podczas kontroli i oceny należy zwracać uwagę na właściwe

posługiwanie się terminologią techniczną oraz sprawdzać umiejętności
uczniów w zakresie operowania zdobytą wiedzą a przede wszystkim
umiejętność jej praktycznego wykorzystania przy wykonywaniu ćwiczeń.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.

W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie:
– ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności,
– pisemnych sprawdzianów (testów osiągnięć szkolnych),
– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Moduł 731[06].Z3
Technologia odlewania wyrobów złotniczo –
jubilerskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– stosować przepisy bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania

wyrobów metodą wytapianych modeli,

– organizować i użytkować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami

ergonomii, przepisami bhp, ochrony ppoż. oraz ochrony środowiska,

– projektować wyroby złotniczo – jubilerskie do wykonania metodą

wytapianych modeli,

– odczytywać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonywania zadań,

– dobierać materiały, narzędzia i urządzenia wykorzystywane

w procesie odlewania metodą wytapianych modeli,

– charakteryzować odlewanie metodą wytapianych modeli,
– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– oceniać jakość wykonanych prac,
– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje,
– komunikować się, współpracować w zespole, przewidywać

i zapobiegać zagrożeniom powstającym podczas pracy.

– korzystać z literatury technicznej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

731[06].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu
odlewów

731[06].Z3.02

Dobierania materiałów, narzędzi i urządzeń
do wykonywania odlewów

731[06].Z3.03

Wykonywanie odlewów metodą wytapianych
modeli

160

Razem

208

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów
artystycznych. WSiP, Warszawa 1984
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwa rynku wewnętrznego
„Libra”, Warszawa 1988
Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zawodowego. Instytut Technologii Eksploatacji. Radom 1997
Gradowski M.: Dawne złotnictwo, PIW, Warszawa 1980
Jobkiewicz M, Kubica J.: Metale szlachetne. Wydawnictwo Libra,
Warszawa 1983
Knobloch M. Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kumanecki K.: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu. PWN,
Warszawa 1972
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych. Instytut Technologii eksploatacji. Radom 1999

731[06].Z3

Technologia odlewania

wyrobów

jubilersko – złotniczych

731[06].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp

przy wykonywaniu odlewów

731[06].Z3.02

Dobieranie materiałów, narzędzi

i urządzeń do wykonywania

odlewów

731[06].Z3.03

Wykonywanie odlewów metodą

wytapianych modeli

Rembowska I.: Gdański cech złotników od XIV do XVIII wieku. Gdańskie
Towarzystwo Naukowe. Gdańsk 1971
Samek J.: Polskie złotnictwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji. Radom 1998
Wesołowski K.: Metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1973
Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957
Żygulski–Jun Z.: Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego.

Wyd. Interpress 1988
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U.
Nr 129, poz. 844
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów. Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy. Dz. U. Nr 115, poz. 744
Kodeks Pracy
Kwartalnik Polski Jubiler
Kwartalnik Sztuka Złotnicza

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 731[06].Z3.01
Stosowanie przepisów bhp przy

wykonywaniu

odlewów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– określić zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

na poszczególnych stanowiskach roboczych przy wykonywaniu
wyrobów złotniczych metodą wytapianych modeli,

– określić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki, instrukcje bhp, ppoż.

i ochrony środowiska,

– rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, przeciwdziałać

i zapobiegać zagrożeniom,

– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

– zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas

wykonywania wyrobów złotniczych metodą wytapianych modeli.

2. Materiał nauczania

Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne podczas odlewania
metodą wytapianych modeli.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej.
Zasady bhp podczas topienia metali i zalewania form metalem.
Zasady udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie zagrożeń występujących na poszczególnych

stanowiskach roboczych.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym (poparzenia).

4. Środki dydaktyczne

Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska w odlewniach.
Instrukcje obsługi urządzeń.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.

Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej stanowią uzupełnienie

wiedzy i umiejętności uzyskanych w jednostkach modułowych:
731[06].O1.02 „Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej, oraz ochrony środowiska”
i 731[06].Z1.01 „Stosowanie przepisów bhp przy montażu i obróbce
wykańczającej wyrobów złotniczo – jubilerskich”. Zaleca się, aby
podczas realizacji programu nauczania stosować aktywizujące
i praktyczne metody nauczania, tj. dyskusję dydaktyczną, metodę
sytuacyjną oraz ćwiczeń praktycznych.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach 4 – 6 osobowych

na stanowiskach roboczych. Podczas ćwiczeń uczniowie powinni
opanować umiejętność użytkowania materiałów, narzędzi i urządzeń
zgodnie z wymaganiami bhp i ochrony środowiska. Podczas realizacji
programu należy zwrócić uwagę na nieprawidłowości, które mogą
wystąpić podczas użytkowania maszyn i urządzeń wykorzystywanych
w procesie odlewania.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.
Podczas kontroli i oceny należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość
wypowiedzi, prawidłowe stosowanie pojęć, poprawność wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji

ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– rozpoznawanie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy

przy odlewaniu wyrobów metodą wytapianych modeli,

– określanie zasad bhp przy topieniu i zalewaniu form ciekłym metalem,
– określanie zasad udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być

poprawne wykonanie ćwiczeń zaproponowanych w jednostce
modułowej.

Jednostka modułowa 731[06].Z3.02
Dobieranie materiałów, narzędzi i urządzeń
do wykonywania odlewów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– rozróżnić materiały na modele odlewnicze i matryce,
– rozróżnić materiały formierskie,
– rozróżnić narzędzia stosowane do odlewania metodą wytapianych

modeli,

– wyjaśnić budowę i zasadę działania urządzeń stosowanych

do odlewania metodą wytapianych modeli,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń wykorzystywanych

w procesie odlewania metodą wytapianych modeli,

– określić stan techniczny, zasady konserwacji, regeneracji narzędzi

i urządzeń,

– określić zasady bhp obowiązujące podczas eksploatacji narzędzi

i urządzeń stosowanych do odlewania metodą wytapianych modeli,

– posłużyć się narzędziami oraz obsłużyć urządzenia, zgodnie

z wymaganiami technologicznymi i przepisami bhp,

– wykonać bieżące konserwacje narzędzi i urządzeń,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Materiały i ich właściwości.
Stopy odlewnicze. Materiały na modele odlewnicze. Materiały
do wykonywania matryc. Materiały formierskie.
Oznaczenie materiałów według PN i BN.
Przeróbka materiałów, składowanie materiałów.
Narzędzia i przyrządy formierskie.
Budowa i zasady działania maszyn i urządzeń.
Urządzenia do: wykonywania matryc, wykonywania modeli, przeróbki
mas formierskich, suszenia i wyżarzania form odlewniczych, topienia
metali, zalewania form metalem.
Warunki pracy. Bieżąca konserwacja narzędzi i urządzeń.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie narzędzi i urządzeń wykorzystywanych podczas

odlewania.

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Organizowanie stanowiska pracy do topienia metali i zalewania form.

100

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje użytkowania, obsługi oraz konserwacji narzędzi i urządzeń.
Instrukcje do ćwiczeń.
Teksty przewodnie.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Polskie Normy i Branżowe Normy.
Plansze tematyczne.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.02,
731[06].O1.06, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].Z1.01

i 731[06].Z3.01. Szczególnie ważne jest opanowanie przez ucznia
umiejętności bezpiecznego użytkowania narzędzi i urządzeń
wykorzystywanych w procesie odlewania wyrobów złotniczych
i jubilerskich.

Program powinien być realizowany głównie w oparciu o metody

Wykonywanie ćwiczeń wskazane jest realizować w zespołach 4 – 6

osobowych. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone
w niezbędne materiały, sprzęt, urządzenia i pomoce dydaktyczne.
Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji (instrukcje,
poradniki, normy). W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę
na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp,
utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Wskazane jest zorganizowanie wycieczek do zakładów

rzemieślniczych wyspecjalizowanych w odlewaniu wyrobów metodą
wytapianych modeli.

101

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
ustalonych kryteriów. Podczas kontroli i oceny należy zwracać uwagę na
merytoryczną jakość wypowiedzi, prawidłowe stosowanie pojęć,
poprawność wnioskowania. Ocena osiągnięć szkolnych powinna
aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia jak

i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– określanie zasad użytkowania narzędzi i urządzeń oraz ich

konserwacji,

– rozróżnianie materiałów stosowanych w procesie odlewania metodą

wytapianych modeli,

– wyjaśnianie budowy i zasady działania urządzeń.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie

102

ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

103

Jednostka modułowa 731[06].Z3.03
Wykonywanie odlewów metodą wytapianych modeli

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

podczas prac odlewniczych,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony
ppoż.,

– scharakteryzować proces odlewania metodą wytapianych modeli,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne zachodzące podczas krzepnięcia

i stygnięcia metali,

– scharakteryzować materiały stosowane w procesie odlewania metodą

wytapianych modeli,

– wykonać modele wyrobów,
– dobrać narzędzia i urządzenia do odlewania metodą wytapianych

modeli,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do odlewania metodą wytapianych modeli,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzić bieżącą

konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– wykonać modele i matryce,
– wykonać formę, topić metal, zalać formy metalem, wybić i wykończyć

odlew,

– ocenić jakość wykonanych prac,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wyszukać i przetworzyć informacje, pochodzące z różnych źródeł,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja metod odlewania.
Zalewanie form metalem i zjawiska towarzyszące powstawaniu odlewu:
przepływ metalu w formie, krzepnięcie i stygnięcie metalu, skurcz
odlewniczy, jamy skurczowe, naprężenia odlewnicze.
Budowa i dobór układów wlewowych.
Uwarunkowania technologiczne przy projektowaniu i wykonywaniu
modeli odlewniczych.
Proces technologiczny odlewania metodą wytapianych modeli.

104

Organizacja stanowisk roboczych, dobieranie materiałów, narzędzi,
parametrów pracy urządzeń.
Wady odlewów, przyczyny powstawania wad.
Obróbka wykańczająca odlewów, zbieranie i selekcjonowanie odpadów
metali szlachetnych.

3. Ćwiczenia

• Analizowanie wyrobów złotniczo – jubilerskich wykonanych metodą

wytapianych modeli.

• Projektowanie wyrobów, wykonywanie modeli woskowych

do odlewów jednostkowych.

• Projektowanie wyrobów do produkcji seryjnej, wykonywanie

prototypów w metalu.

• Wykonywanie matryc gumowych do wytwarzania modeli woskowych.

• Wtłaczanie mieszanki modelowej, wykonywanie modeli woskowych.

• Wykonywanie zestawu modeli do odlewu.

• Formowanie zestawu, nanoszenie masy formierskiej.

• Wytapianie modeli, suszenie i wyżarzanie form.

• Topienie metalu i zalewanie form metalem.

• Wybijanie odlewu, oczyszczanie, odcinanie, obróbka wykańczająca

odlewów.

• Rozpoznawanie wad odlewów oraz ustalanie przyczyn

ich powstawania.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do prac odlewniczych.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczo – jubilerskich.
Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

105

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05 oraz 731[06].Z1.01,
731[06].Z3.01, 731[06].Z3.02. Szczególnie ważne jest opanowanie

przez ucznia umiejętności: wykonania modelu i matrycy, wykonania
formy oraz topienia metalu i wykończenia odlewu.

Program powinien być realizowany głównie w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne
do wykonania ćwiczeń, tj. teksty przewodnie, dokumentację techniczną,
PN, poradniki i inne. Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia
korzystając z materiałów źródłowych a na właściwe rozwiązanie
naprowadzają ich przygotowane przez nauczyciela pytania. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie,
czy wykonywane jest zgodnie z zasadami bhp. Wykonywanie ćwiczeń
wskazane jest realizować w zespołach 4 – 6 osobowych. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne materiały, sprzęt,
urządzenia i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać
z różnych źródeł informacji (instrukcje, poradniki, normy). W trakcie
realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie postaw
zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
ustalonych kryteriów. Podczas kontroli i oceny należy zwracać uwagę
na merytoryczną jakość wypowiedzi, prawidłowe stosowanie pojęć,
poprawność wnioskowania. Ocena osiągnięć szkolnych powinna
aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia jak

i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów
kształcenia,

106

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat punktowania.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną
uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania

odlewu,

– użytkowanie materiałów, narzędzi i urządzeń zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, przepisami bhp. i ochrony ppoż.

– projektowanie wyrobów i wykonywanie modeli odlewniczych,
– poprawne wykonywanie czynności wymaganych w ćwiczeniach

praktycznych ze szczególnym uwzględnieniem kolejności
i dokładności wykonywanych prac.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

107

Moduł 731[06].S1
Techniki zdobnicze

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– organizować i użytkować stanowiska pracy do zdobienia wyrobów,

zgodnie z zasadami ergonomii, przepisami bhp, ochrony ppoż.
i ochrony środowiska,

– stosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas

zdobienia wyrobów złotniczych,

– projektować wyroby złotniczo – jubilerskie,
– dobierać technologie zdobienia wyrobów złotniczych,
– odczytywać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonywania zadań,

– dobierać materiały, narzędzia i urządzenia stosowane w technikach

zdobienia wyrobów złotniczych,

– wykonywać prace z zakresu wytwarzania i zdobienia wyrobów

techniką filigranu, emalii, niello, inkrustacji i metod galwanicznych,

– oceniać jakość wykonanych prac,
– komunikować się, współpracować w zespole,
– przewidywać i zapobiegać zagrożeniom powstającym podczas pracy,
– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje pochodzące

z różnych źródeł,

– korzystać z literatury technicznej,
– stosować PN i BN.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin na realizację

731[06].S1.01

Wykonywanie wyrobów złotniczych metodą
filigranu

731[06].S1.02 Zdobienie

wyrobów

emalią i niello

731[06].S1.03 Zdobienie

wyrobów

metodą inkrustacji

731[06].S1.04

Zdobienie i wytwarzanie wyrobów metodami
galwanicznymi

Razem 210

108

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów
artystycznych. WSiP, Warszawa 1984
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Bochniak A., Pagaczewski J.: Polskie rzemiosło artystyczne wieków
średnich. Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1959
Dobrowolski W.: Sztuka Etrusków. PIW, Warszawa 1971
Florow A.: Artystyczna obróbka metali. PWN, Warszawa 1989
Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwa rynku wewnętrznego
„Libra”, Warszawa 1988
Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zawodowego. Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu. Radom 1987
Gradowski M.: Dawne złotnictwo. PWN, Warszawa 1984
Homolacs H.: Rękodzielnictwo jako sztuka. PZWS, Warszawa 1948
Jamroży A., Karpiński W.: Chemia dla galwanizera. WSiP, Warszawa
1976
Jasiński Z.: Urządzenia galwanizerskie. WSiP
Jobkiewicz M, Kubica J.: Metale szlachetne. Wyd. Libra, Warszawa 1983
Knobloch M.: Polska biżuteria. Ossolineum, Wrocław 1980
Knobloch M. Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kumanecki K.: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu. PWN,
Warszawa 1972
Lilejko H.: Srebra warszawskie. PWN, Warszawa 1979
Lilejko H.: Złotnictwo – zanikające zawody. Wydawnictwa CZZR,
Warszawa 1978

731[06].S1

Techniki zdobnicze

731[06].S1.01

Wykonywanie

wyrobów złotniczych

metodą filigranu

731[06].S1.02

Zdobienie wyrobów

emalią i niello

731[06].S1.03

Zdobienie wyrobów

metodą inkrustacji

731[06].S1.04

Zdobienie

i wytwarzanie

wyrobów metodami

galwanicznymi

109

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Pallai S.: Metaloplastyka użytkowa. WNT, Warszawa 1976
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych. Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu. Radom 1999
Radomski T., Ciszewski A.: Lutowanie. WNT. Warszawa 1985
Rembowska I.: Gdański cech złotników od XIV do XVIII wieku. Gdańskie

Towarzystwo Naukowe. Gdańsk 1971
Samek J.: Polskie złotnictwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988.
Socha J.: Galwanotechnika metali szlachetnych. Wydawnictwo Libra,
Warszawa 1991
Socha J.: Złocenie galwaniczne. Instytut mechaniki Precyzyjnej.
Warszawa1979
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji w Radomiu. Radom 1988
Wesołowski K.: Metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1973
Wirbilis S.: Galwanotechnika dla rzemieślników. WNT. Warszawa 1986
Wojciechowski A.: O sztuce użytkowej i użytecznej. Wyd. Sztuka, 1955
Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957
Praca zbiorowa: Galwanotechnika – zagadnienia podstawowe. WNT,
Warszawa
Praca zbiorowa: Poradnik galwanotechnika. WNT, Warszawa 1985
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U.
Nr 129, poz. 844
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów. Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998r. w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy Dz. U. Nr 115, poz. 744
Kodeks Pracy
Kwartalnik Sztuka Złotnicza
Kwartalnik Jubiler Polski

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych

110

Jednostka modułowa 731[06].S1.01
Wykonywanie wyrobów złotniczych metodą filigranu

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania

wyrobów w technice filigranu,

– zorganizować stanowisko pracy do wykonywania wyrobów w technice

filigranu zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami
ergonomii, przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zaprojektować wyrób wykonywany techniką filigranu,
– scharakteryzować technologię filigranu,
– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

w technice filigranu,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane w technice filigranu,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

w technice filigranu,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzić bieżącą

konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– wykonać wyroby techniką filigranu,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– ocenić jakość wykonanych prac,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowisk do wykonywaniu filigranu (materiały, narzędzia,
urządzenia).
Filigran, odmiany filigranu.
Zasady i uwarunkowania obowiązujące przy projektowaniu

i wykonywaniu filigranu.
Dobór i przygotowanie materiałów. Skręcanie, rozklepywanie,
walcowanie drutu, przygotowanie granulatu.
Metody formowania elementów filigranu.
Technika składania filigranu.
Technika lutowania filigranu.
Obróbka wykańczająca filigranu.
Zbieranie i selekcjonowanie odpadów metali szlachetnych.
Błędy filigranu, sposoby zapobiegania i usuwania wad.
Technika granulacji.

111

3. Ćwiczenia

• Dobieranie narzędzi i urządzeń do wykonywania filigranu,

• Analizowanie konstrukcji wyrobów wykonanych techniką filigranu.

• Przygotowanie tworzywa filigranu, skręcanie, rozklepywanie,

walcowanie drutu.

• Projektowanie filigranu.

• Wykonywanie filigranu na podstawie rysunku złożeniowego.

• Przygotowanie elementów składowych filigranu.

• Składanie filigranu.

• Lutowanie filigranu.

• Zdobienie wyrobów złotniczych techniką granulacji.

• Rozpoznawanie wad powstałych podczas wykonywania filigranów

oraz ustalanie ich przyczyn.

• Wykonywanie osnowy metalowej do zdobienia filigranu emalią.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna filigranów.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści jednostki modułowej ma na celu kształtowanie

umiejętności wykonywania wyrobów złotniczych metodą filigranu.
Wytwarzanie wyrobów tą techniką wymaga dużego wkładu pracy,
umiejętności i zdolności. Jest potwierdzeniem najwyższego kunsztu
złotniczego.

Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.07

oraz 731[06].Z1.01 i 731[06].Z1.02

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych. Stanowiska ćwiczeniowe
należy wyposażyć w niezbędne materiały, sprzęt i pomoce dydaktyczne

112

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

ćwiczeń tj. teksty przewodnie, dokumentację techniczną, PN, NB,
poradniki i inne. Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie korzystają
z tekstów przewodnich oraz mają dostęp do wszystkich danych
dotyczących wyposażenia pracowni.

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

źródłowych a na właściwe rozwiązanie naprowadzają ich przygotowane
przez nauczyciela pytania. Zadaniem nauczyciela jest obserwacja
przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie, czy wykonywane jest
zgodnie z zasadami bhp. W trakcie realizacji ćwiczeń wskazane jest
zwracanie uwagi na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie
zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie
racjonalnej gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami
praktycznymi typu: próba pracy, które powinny być zaopatrzone

w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– projektowanie wyrobów wykonywanych techniką filigranu,
– przygotowanie elementów składowych filigranu,
– składanie i lutowanie filigranu,
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania

wyrobów.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

113

dokonać nauczyciel oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

114

Jednostka modułowa 731[06].S1.02
Zdobienie wyrobów emalią i niello

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. podczas zdobienia wyrobów

emalią i niello,

– zorganizować stanowisko do zdobienia wyrobów emalią i niello

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii,
przepisami bhp. i ochrony ppoż.,

– zaprojektować wyroby złotnicze zdobione emalią i niello,
– scharakteryzować technologie zdobienia wyrobów emalią i niello,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas

zdobienia wyrobów emalią i niello,

– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do zdobienia wyrobów emalią i niello,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do zdobienia,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń,
– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzać bieżącą

konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zdobić wyroby emalią i niello,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– ocenić jakość wykonanych prac,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Zasady bhp podczas zdobienia wyrobów emalią i niello.
Skład i charakterystyka emalii jubilerskich.
Rodzaje technik emalierskich.
Przygotowanie wyrobu do emaliowania, nakładanie emalii, wypalanie
emalii.
Obróbka wykańczająca powłok. Usuwanie wadliwych powłok. Przyczyny
powstawania wad.
Emalie na bazie żywic epoksydowych.
Skład i charakterystyka niello.
Receptury i sposoby przygotowania niello.
Organizacja stanowisk pracy do zdobienia wyrobów niello.
Przygotowanie wyrobu, nakładanie i wypalanie niello.

115

Usuwanie nadmiaru niello, obróbka wykańczająca powłok. Wady powłok
oraz przyczyny ich powstawania.
Zbieranie i selekcjonowanie odpadów metali szlachetnych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie narzędzi i urządzeń.

• Oznaczanie temperatury topnienia próbek emalii.

• Projektowanie wyrobów zdobionych emalią komórkową.

• Przygotowywanie wyrobów do emaliowania.

• Nakładanie i wypalanie emalii.

• Rozpoznawanie wad powłok emalierskich.

• Przygotowywanie niello wybranym sposobem i według wybranej

receptury.

• Projektowanie wyrobów zdobionych niello.

• Przygotowywanie wyrobu, nakładanie i wypalanie niello.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia do zdobienia wyrobów emalią i niello.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Wyroby zdobione emalią i niello.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczych zdobionych
emalią i niello.
Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści jednostki modułowej ma na celu kształtowanie

umiejętności zdobienia wyrobów emalią i niello. Podczas procesu
nauczania – uczenia się należy wykorzystać umiejętności ukształtowane
w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02 i 731[06].O1.03,
731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.07 oraz 731[06].Z1.01

i 731[06].Z1.02.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

116

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku pracy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas zdobienia

wyrobów,

– zdobienie wyrobów techniką emalii i niello ,
– ocenianie jakości wykonywanych powłok zdobniczych
– rozróżnianie materiałów stosowanych do zdobienia wyrobów techniką

emalii i niello.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

117

dokonać nauczyciel oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

118

Jednostka modułowa 731[06].S1.03
Zdobienie wyrobów metodą inkrustacji

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zorganizować stanowisko do zdobienia wyrobów zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami
bhp. i ochrony ppoż.,

– wykorzystać techniki inkrustacji w projektowaniu wyrobów,
– scharakteryzować technologie inkrustacji,
– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do inkrustacji,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do inkrustacji,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do inkrustacji,

– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska podczas zdobienia

wyrobów techniką inkrustacji,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń oraz przeprowadzić

bieżącą konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,
– wykonać wyroby zdobione techniką inkrustacji,
– ocenić jakość wykonanych prac,
– zastosować PN iBN.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowiska (dobór materiałów, narzędzi, urządzeń).
Inkrustacja, odmiany inkrustacji.
Technika grawerowania rylcem.
Technika grawerowania dłutem.
Grawerowanie chemiczne. Receptury kąpieli, sporządzanie kąpieli
do trawienia, środki izolujące, technika trawienia.
Technika nakładania wgłębnego.
Technika nakładania powierzchniowego.
Technika damaskinażu.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie narzędzi i urządzeń.

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Projektowanie wyrobów zdobionych techniką damaskinażu.

119

• Wykonywanie wyrobów zdobionych techniką damaskinażu.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczych.
Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści jednostki modułowej ma na celu kształtowanie

umiejętności zdobienia wyrobów metodą inkrustacji.

Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].O1.04, 731[06].O1.05 oraz 731[06].Z1.01

i 731[06].O1.07.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

120

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie ustalonych
kryteriów. Podczas kontroli i oceny należy zwracać uwagę na właściwe
posługiwanie się terminologią techniczną oraz sprawdzać umiejętności
uczniów w zakresie operowania zdobytą wiedzą, oraz jej praktycznego
wykorzystania przy wykonywaniu ćwiczeń. Ocena osiągnięć szkolnych
powinna aktywizować oraz mobilizować do pracy zarówno ucznia jak
i nauczyciela.
Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości
i umiejętności, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną
uwagę należy zwrócić na:
– wykorzystanie technik inkrustacji w projektowaniu wyrobów,
– zdobienia wyrobów z zastosowaniem różnych odmian inkrustacji,
– przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska podczas zdobienia

wyrobów techniką inkrustacji.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

121

Jednostka modułowa 731[06].S1.04
Zdobienie i wytwarzanie wyrobów metodami
galwanicznymi

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska podczas obróbki

galwanicznej,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony
środowiska,

– wykorzystać techniki galwaniczne w projektowaniu wyrobów,
– scharakteryzować technologie galwaniczne,
– wyjaśnić zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas obróbki

galwanicznej,

– rozróżnić właściwości i zastosowanie materiałów wykorzystywanych

do obróbki galwanicznej,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do obróbki galwanicznej,
– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do obróbki galwanicznej,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń oraz przeprowadzić

bieżącą konserwację,

– sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
– wykonać obróbkę galwaniczną, nanosić powłoki, grawerować,

wykonywać wyroby techniką galwanoplastyczną,

– określić jakość wykonanych prac,
– odzyskać metale szlachetne z kąpieli galwanicznych,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowisk roboczych przy obróbce galwanicznej (materiały,
narzędzia, urządzenia, zasady użytkowania, parametry pracy).
Nakładanie powłok galwanicznych, receptury elektrolitów, sporządzanie
elektrolitów, proces nakładania powłok, wady powłok.
Grawerowanie galwaniczne, receptury elektrolitów, sporządzanie
elektrolitów, środki izolujące, technika grawerowania galwanicznego.
Galwanoplastyka, wykonywania wyrobów złotniczych techniką
galwanoplastyki.
Modele ze stopów nisko topliwych.
Modele z materiałów nie przewodzących prądu elektrycznego.

122

Receptury mas i pokryć przewodzących.
Nanoszenie powłok przewodzących na drodze mechanicznej

i chemicznej.
Nanoszenie powłok galwanicznych.
Receptury elektrolitów, sporządzanie elektrolitów, proces nakładania.
Wady powłok.
Odzyskiwanie metali szlachetnych z elektrolitów, neutralizacja ścieków.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie narzędzi i urządzeń do obróbki galwanicznej.

• Sporządzanie zapotrzebowania i rozliczenia materiałowego.

• Sporządzanie elektrolitów.

• Przygotowanie powierzchni wyrobów przeznaczonych do powlekania

galwanicznego.

• Nanoszenie powłok galwanicznych.

• Projektowanie ornamentu, galwaniczne grawerowanie ornamentu.

• Sporządzanie matryc ze stopów niskotopliwych.

• Projektowanie wyrobów, sporządzanie matryc z mas woskowych.

• Nanoszenie powłok przewodzących.

• Wykonywanie kopii galwanicznych.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Projekty i dokumentacja techniczna wyrobów złotniczych.
Teksty przewodnie.
Instrukcje do ćwiczeń.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści jednostki modułowej ma na celu kształtowanie

umiejętności zdobieni i wytwarzania wyrobów metodami galwanicznymi.
Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać
umiejętności ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.04, 731[06].O1.05, 731[06].O1.06 oraz 731[06].Z1.01

i 731[06].Z1.05.

123

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

źródłowych, a na właściwe rozwiązanie naprowadzają ich przygotowane
przez nauczyciela pytania. Zadaniem nauczyciela jest obserwacja
przebiegu realizacji zadania i sprawdzanie, czy wykonywane jest
zgodnie z zasadami bhp. W trakcie realizacji ćwiczeń wskazane jest
zwracanie uwagi na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie
zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie
racjonalnej gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas obróbki

galwanicznej,

– nanoszenie powłok galwanicznych, grawerowanie galwaniczne,
– wykonywanie wyrobów techniką galwanoplastyczną,
– wykorzystanie technik galwanicznych w projektowaniu wyrobów.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić

124

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

125

Moduł 731[06].S2
Obróbka kamieni jubilerskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– stosować przepisy bhp i ochrony ppoż. podczas obróbki kamieni

jubilerskich, organizować i użytkować stanowisko pracy zgodnie
z zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje pochodzące

z różnych źródeł,

– rozpoznawać, klasyfikować i oceniać przydatność kamieni jubilerskich

do obróbki,

– rozpoznawać, klasyfikować i oceniać jakość szlifów kamieni

jubilerskich,

– odczytywać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadania,

– określać i dobierać materiały, narzędzia i urządzenia stosowane

do obróbki kamieni jubilerskich,

– charakteryzować technologię obróbki kamieni jubilerskich,
– wykonywać prace z zakresu obróbki kamieni jubilerskich,
– określać jakość wykonanych prac,
– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– przewidywać i zapobiegać zagrożeniom powstającym podczas pracy,
– komunikować się, współpracować w zespole,
– stosować PN i BN,
– korzystać z literatury technicznej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

731[06].S2.01 Rozróżnianie kamieni jubilerskich

731[06].S2.02 Rozróżnianie szlifów kamieni jubilerskich

731[06].S2.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i urządzeń
do obróbki kamieni jubilerskich

731[06].S2.04

Przecinanie, szlifowanie i polerowanie kamieni
jubilerskich

120

Razem 210

126

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Bolesławski A.. Kubisz J. Mineralogia ogólna. Wydawnictwo
Geologiczne. Warszawa 1981
Bolesławski A.: Rozpoznawanie minerałów na podstawie cech
zewnętrznych i własności chemicznych. Wydawnictwo Geologiczne,
Warszawa 1972
Boliński K.: Obróbka kamieni jubilerskich i ozdobnych. Biuro Wydawnictw
HWiU „Libra”, Warszawa 1988
Cally Hall.: Kamienie szlachetne i ozdobne. Elipsa 1993
Ferssmann A.: Opowiadania o kamieniach drogocennych. Wydawnictwo
Geologiczne. Warszawa 1955
Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia
zawodowego, Wydawnictwo Technologii Eksploatacji, Radom 1997
Gunia P.: Gemmologia praktyczna dla geologów. Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996
Heflik W., Nadkaniec–Nowak L.: Gemmologia, czyli nauka o kamieniach
szlachetnych i ozdobnych. Wydawnictwo Antykwa, Kraków 1996
Knobloch M.: Złotnictwo. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne,
Warszawa 1967

731[06].S2

Obróbka kamieni

jubilerskich

731[06].S2.01

Rozróżnianie kamieni jubilerskich

731[06].S2.02

Rozróżnianie szlifów kamieni

jubilerskich

731[06].S2.03

Dobieranie materiałów, narzędzi

i urządzeń do obróbki kamieni

jubilerskich

731[06].S2.04

Przecinanie, szlifowanie

i polerowanie kamieni jubilerskich

127

Kosmowska–Ceranowicz B., Konart T.: Tajemnice bursztynu,
Wydawnictwo, Sport i Turystyka, Warszawa 1997
Maślankiewicz K.: Kamienie szlachetne. Wydawnictwo Geologiczne,
Warszawa 1983
Oczoś K., Porzycki J.: Szlifowanie. WNT, Warszawa 1986
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom
1999
Sachabiński M.: Kamienie szlachetne i ozdobne Dolnego Śląska.
Wydawnictwo Uniwersytetu, Wrocław 1980
Sobczak T, Sobczak N.: Diamenty jubilerskie. Wydawnictwo T. Sobczak,
Warszawa 1997
Sobczak T., Sobczak N.: Korale, Wydawnictwo T. Sobczak, Warszawa
1996
Sobczak T., Sobczak N.: Opale. PWN, Warszawa 199
Sobczak T., Sobczak N.: Perły. Wydawnictwo T. Sobczak, Warszawa
1995
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych,
Wydawnictwo technologii Eksploatacji, Radom 1998
Urbaniak R. Nazewnictwo kamieni jubilerskich. Wydawnictwo Jubiler,
Warszawa 1980
Woźniak K.: Materiały ścierne. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne,
Warszawa 1980
Metody badania minerałów i skał. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa
1981
Praca zbiorowa: Znawca kamieni szlachetnych i wyrobów jubilerskich.
ZZDZ. Warszawa 1984
Wycieczki mineralogiczne po Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu.
Wrocław 1978
Zbieramy kamienie ozdobne. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa
1981
Kwartalnik Sztuka Złotnicza
Kwartalnik Jubiler Polski

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

128

Jednostka modułowa 731[06].S2.01
Rozróżnianie kamieni jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– określić budowę i cechy zewnętrzne minerałów,
– scharakteryzować właściwości minerałów,
– rozróżnić kryteria i metody podziału kamieni jubilerskich na grupy,
– określić cechy minerałów mające szczególne znaczenie w obróbce

warsztatowej,

– wykorzystać tablice i literaturę fachową,
– dokonać badania minerałów,
– zastosować sprzęt i aparaturę badawczą do określania cech kamieni

jubilerskich,

– rozróżnić kryteria oceny kamieni jubilerskich,
– skorzystać z literatury technicznej,
– zastosować PN.

2. Materiał nauczania

Występowanie i powstawanie kamieni szlachetnych w przyrodzie.
Postać i budowa minerałów, układy krystalograficzne.
Cechy minerałów mające szczególne znaczenie w obróbce
warsztatowej: twardość, topliwość, łupliwość, własności optyczne.
Rozpoznawanie kamieni jubilerskich na podstawie układu
krystalograficznego.
Rozpoznawanie kamieni jubilerskich na podstawie ich własności
oraz zespołu cech zewnętrznych.
Rozpoznawanie kamieni jubilerskich na podstawie próby ogniowej
i metody proszkowania.
Alfabetyczny wykaz ważniejszych kamieni jubilerskich.
Otrzymywanie i właściwości kamieni syntetycznych.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie kamieni jubilerskich na podstawie ich własności

oraz zespołu cech zewnętrznych

• Badanie minerałów za pomocą lupy

• Badanie minerałów za pomocą mikroskopu

• Badanie twardości minerałów

• Określanie łupliwości minerałów

• Określanie gęstości minerałów za pomocą cieczy ciężkich

• Określanie gęstości minerałów za pomocą wagi laboratoryjnej

129

4. Środki dydaktyczne

Zestawy wzorcowe minerałów.
Tabelaryczne zestawienia minerałów według różnych własności.
Sprzęt i aparatura badawcza.
Instrukcje obsługi sprzętu badawczego.
Teksty przewodnie.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać

umiejętności ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].Z1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 2 – 4 osobowych na stanowiskach
wyposażonych w sprzęt i aparaturę badawczą oraz pomoce
dydaktyczne.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

Ze względu na obszerność problematyki dotyczącej szlifów kamieni

jubilerskich należy ograniczyć się do zagadnień mających szczególne
znaczenie w obróbce warsztatowej.

Wskazane jest organizowanie wycieczek na wystawy wyrobów

jubilerskich do muzeów, galerii i zakładów rzemieślniczych
wyspecjalizowanych w obróbce kamieni jubilerskich oraz zachęcanie
uczniów do samodzielnego wyszukiwania i gromadzenia materiałów
dotyczących szlifów kamieni jubilerskich

130

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– wyszukiwanie i gromadzenie materiałów dotyczących kamieni

jubilerskich,

– określanie budowy i właściwości kamieni,
– określanie cech minerałów mających szczególne znaczenie

w obróbce warsztatowej,

– stosowanie sprzętu i aparatury badawczej do określania cech

kamieni.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

131

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

132

Jednostka modułowa 731[06].S2.02
Rozróżnianie szlifów kamieni jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– rozpoznać szlify kamieni jubilerskich,
– sporządzić rysunki szlifów,
– określić elementarne zasady i uwarunkowania przy doborze szlifów,
– scharakteryzować proces wykonywania szlifów,
– rozróżnić kryteria oceny jakości szlifów,
– posłużyć się tablicami szlifów kamieni jubilerskich,
– dokonać pomiaru kamieni jubilerskich,
– zastosować sprzęt i aparaturę badawczą do określania cech kamieni

jubilerskich,

– rozróżnić kryteria oceny i wyceny kamieni jubilerskich,
– skorzystać z literatury technicznej.

2. Materiał nauczania

Historyczny rozwój szlifów kamieni jubilerskich.
Szlif kaboszonowy, formy kaboszonów.
Szlif płaski, formy szlifu płaskiego.
Szlify fantazyjne.
Szlify fasetkowe: szlif schodkowy i formy pochodne, szlif brylantowy,
odmiany szlifu brylantowego.
Kryteria oceny szlifu, typowe błędy szlifu.
Pomiary kamieni jubilerskich, ocena i wycena kamieni jubilerskich, sprzęt
badawczy.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie szlifu do określonego rodzaju kamieni jubilerskich.

• Badanie naturalnych błędów kamieni jubilerskich

• Badanie jakości szlifu kamieni jubilerskich.

• Określanie masy kamieni jubilerskich wagowo i przy użyciu

karatomierzy.

• Oznaczanie współczynnika załamania światła.

• Oznaczanie pleochroizmu.

• Określanie luminescencji.

4. Środki dydaktyczne

Zestawy minerałów.
Zestawy obrobionych kamieni jubilerskich.

133

Zestawienia minerałów według różnych właściwości.
Tablice szlifów kamieni jubilerskich.
Sprzęt i aparatura badawcza.
Instrukcje obsługi sprzętu badawczego.
Teksty przewodnie.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Filmy dydaktyczne.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

opanowanie umiejętności rozróżniania szlifów kamieni jubilerskich.
Podczas procesu nauczania – uczenia się należy wykorzystać
umiejętności ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.03, 731[06].Z1.01 i 731[06].S1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń praktycznych
w zespołach 2 – 4 osobowych na stanowiskach wyposażonych
w niezbędny sprzęt i pomoce dydaktyczne.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

Ze względu na obszerność problematyki dotyczącej szlifów kamieni

jubilerskich należy ograniczyć się do zagadnień mających szczególne
znaczenie w obróbce warsztatowej.

Wskazane jest organizowanie wycieczek na wystawy wyrobów

134

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– rozpoznawanie podstawowych szlifów kamieni jubilerskich,
– użytkowanie sprzętu i aparatury do określania cech kamieni

jubilerskich.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

135

według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

136

Jednostka modułowa 731[06].S2.03
Dobieranie materiałów, narzędzi i urządzeń
do obróbki kamieni jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– dobrać materiały i narzędzia stosowane do obróbki kamieni

jubilerskich,

– wyjaśnić budowę i zasadę działania urządzeń stosowanych

do obróbki kamieni jubilerskich,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do obróbki kamieni jubilerskich,

– określić stan techniczny, zasady konserwacji, regeneracji narzędzi

i urządzeń,

– zastosować zasady bhp podczas eksploatacji narzędzi i urządzeń

stosowanych do obróbki kamieni jubilerskich,

– posłużyć się narzędziami i urządzeniami zgodnie z wymaganiami

technologicznymi i przepisami bhp,

– wykonać bieżące konserwacje narzędzi i urządzeń,
– skorzystać z literatury technicznej,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Materiały i narzędzia do cięcia i szlifowania kamieni jubilerskich:
ściernice, papiery ścierne, proszki luźne, piły i tarcze diamentowe,
elastyczne narzędzia szlifierskie.
Materiały i narzędzia do polerowania: proszki polerskie, papiery ścierne,
mikroproszki diamentowe, elastyczne narzędzia polerskie.
Oznaczenia materiałów i narzędzi według Polskich Norm.
Urządzenia i materiały pomocnicze: tarcze do proszków luźnych, tarcze
polerskie, kołki i uchwyty mechaniczne, urządzenia do zmiany kołków,
kity i kleje, prowadnice do cięcia kamieni jubilerskich.
Urządzenia do cięcia, szlifowania i polerowania kamieni jubilerskich:
obrabiarki uniwersalne, pilarki specjalne, szlifierki z tarczą poziomą,
szlifierki taśmowe, szlifierki wibracyjne, szlifierki specjalistyczne, bębny
szlifiersko-polerskie.
Warunki pracy, konserwacja narzędzi i urządzeń.

3. Ćwiczenia

• Opracowywanie instrukcji bhp dla poszczególnych stanowisk

roboczych.

• Rozpoznawanie próbek materiałów i określanie ich zastosowania.

137

• Organizowanie stanowiska pracy do cięcia kamieni jubilerskich,

montaż i demontaż narzędzi i osłon.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje użytkowania, obsługi i konserwacji narzędzi i urządzeń.
Instrukcje do ćwiczeń.
Teksty przewodnie.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy i Normy Branżowe.

5.

Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

opanowanie umiejętności użytkowania narzędzi i urządzeń zgodnie
z wymaganiami technologicznymi i przepisami bhp. Podczas procesu
nauczania należy wykorzystać umiejętności ukształtowane
w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02, 731[06].O1.06

i 731[06].Z1.01.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń
praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych na stanowiskach do obróbki
kamieni.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

W trakcie realizacji ćwiczeń wskazane jest zwracanie uwagi

na kształtowanie postaw zawodowych, przestrzeganie zasad bhp,
utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, starannego wykonywania zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

138

Wskazane jest zorganizowanie wycieczek do zakładów

rzemieślniczych wyspecjalizowanych w obróbce kamieni jubilerskich.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczniów w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu założonych celów
kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.
W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– określanie zasad bhp obowiązujących podczas eksploatacji urządzeń

elektrycznych pracujących „na mokro”,

– określanie zasad użytkowania i konserwacji narzędzi i urządzeń,
– użytkowanie narzędzi i urządzeń zgodnie z wymaganiami

technologicznymi i przepisami bhp.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

139

nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

140

Jednostka modułowa 731[06].S2.04
Przecinanie, szlifowanie, polerowanie kamieni
jubilerskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. podczas obróbki kamieni

jubilerskich,

– zorganizować stanowisko pracy do obróbki kamieni jubilerskich

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami ergonomii,
przepisami bhp i ochrony ppoż.,

– zaprojektować szlify kamieni jubilerskich,
– scharakteryzować technologie obróbki kamieni jubilerskich,
– określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

do obróbki kamieni jubilerskich,

– dobrać narzędzia i urządzenia stosowane do obróbki kamieni

jubilerskich,

– określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych

do obróbki kamieni jubilerskich,

– odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym

do wykonania zadań,

– ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń, przeprowadzić bieżącą

konserwację,

– zastosować racjonalną gospodarkę materiałową,
– wykonać prace z zakresu obróbki kamieni jubilerskich,
– ocenić jakość wykonanych prac,
– zastosować PN i BN.

2. Materiał nauczania

Organizacja stanowiska pracy.
Przygotowanie surowca do obróbki, sortowanie wstępne, badanie
przydatności surowca do obróbki.
Projektowanie szlifu.
Przygotowanie stanowiska pracy (dobieranie materiałów, narzędzi,
parametrów pracy urządzeń).
Bieżąca konserwacja narzędzi i urządzeń.
Technika przecinania i wiercenia kamieni jubilerskich.
Technika szlifowania: szlif płaski, szlif kaboszonów, szlify kuliste, szlify
fantazyjne, szlif fasetkowy.
Technika polerowania kamieni jubilerskich.
Technika grawerowania i rzeźbienia kamieni jubilerskich.

141

Technika szlifowania i polerowania kamieni jubilerskich w bębnach
obrotowych.

3. Ćwiczenia

• Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony
ppoż.

• Sortowanie minerałów, badanie przydatności surowca do obróbki.

• Projektowanie szlifu.

• Wykonywanie szlifu płaskiego.

• Wykonywanie szlifu kaboszonu.

• Wykonywanie szlifu kuli.

• Wykonywanie szlifu fantazyjnego.

• Wykonywanie szlifu schodkowego.

• Przygotowywanie kamieni do obróbki w bębnach obrotowych.

• Wiercenie kamieni.

• Grawerowanie kamieni.

4. Środki dydaktyczne

Materiały, narzędzia i urządzenia.
Instrukcje procesów technologicznych.
Instrukcje stanowiskowe bhp.
Teksty przewodnie.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Zestawy obrobionych kamieni jubilerskich.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.
Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności przecinania, szlifowania i polerowania
kamieni jubilerskich, które często są nieodłączną częścią składową
wyrobów. Podczas procesu nauczania należy wykorzystać umiejętności
ukształtowane w jednostkach modułowych: 731[06].O1.02,
731[06].O1.06, 731[06].Z1.01 oraz 731[06].S2.01, 731[06].S2.02,
731[06].S2.03.

Program nauczania zaleca się realizować w oparciu o metody

aktywizujące i praktyczne ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń

142

praktycznych w zespołach 4 – 6 osobowych. Stanowiska ćwiczeniowe
należy wyposażyć w niezbędne materiały, sprzęt i pomoce dydaktyczne

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania

Uczniowie sami planują przebieg ćwiczenia, korzystając z materiałów

W trakcie realizacji ćwiczeń wskazane jest zwracanie uwagi

na kształtowanie postaw zawodowych, przestrzeganie zasad bhp,
utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, starannego wykonywania zadań.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć. Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych
formatywnych i sumatywnych na zakończenie realizacji programu
jednostki.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp podczas obróbki kamieni,
– sortowanie minerałów oraz badanie przydatności surowca do obróbki,
– wykonanie podstawowych odmian szlifów,
– grawerowanie i rzeźbienia kamieni.

143

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń „umie” lub „ jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenia z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń „umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów zgodnie z obowiązującą skalą ocen.
Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania
wyniku pozytywnego.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron