bliżej przedszkola  4.115 kwiecień 2011

16

Bliżej przedszkola

tor. Wymiernym efektem wspólnych

działań dyrektora i nauczycieli ma być

uzyskanie konkretnej odpowiedzi na

pytania: jakie jest nasze przedszkole?

jakie są jego atuty? co wymaga popra-

wy? jakie działania należy podjąć, aby

przedszkole jak najlepiej realizowa-

ło wyznaczone cele? O jakości pracy

przedszkola świadczy jakość pracy

dyrektora, a przede wszystkim – na-

uczyciela. Dyrektor otrzymał szeroki

zakres uprawnień, ale znacznie zwięk-

szył się zakres jego odpowiedzialności,

zwłaszcza wobec środowiska lokalne-

go i rodziców. Nauczyciele skoncentro-

wani są głównie na pracy z dzieckiem,

rzadko podejmują odpowiedzialność

za zadania ogólnoprzedszkolne. Roz-

porządzenie w sprawie nadzoru peda-

gogicznego aż w trzech wymaganiach

mówi o pracy zespołowej nauczycieli

(2.4. Procesy edukacyjne są efektem

współdziałania nauczycieli – Wpro-

wadzanie zmian dotyczących przebie-

gu procesów edukacyjnych następuje

R

ozporządzenie Ministra Edukacji

Narodowej z dnia 7 października

2009 r. w sprawie nadzoru peda-

gogicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz.

1324), określające wymagania wobec

wychowania przedszkolnego, które

skupione są na wypełnieniu zadań

wobec dziecka oraz wobec rodziców,

szczególną rolę przypisuje ewaluacji.

Podstawowe cele modelu sprawowa-

nia nadzoru pedagogicznego to: umoż-

liwienie zespołom (dyrektorom wraz

z nauczycielami) efektywnej pracy nad

poprawianiem jakości pracy przed-

szkoli przez przekazanie informacji na

temat tej jakości; dostarczenie informa-

cji i narzędzi do sprawdzania poziomu

wypełniania przez przedszkola wyma-

gań określonych w rozporządzeniu;

umożliwienie dokonywania analiz

dotyczących jakości pracy przedszkoli.

Termin ewaluacja stosowany jest od lat

dwudziestych ubiegłego wieku; w lite-

raturze i praktyce pedagogicznej uży-

wany jest od niedawna.

Ewaluacja

wewnętrzna

szansą

wprowadzania zmian

Barbara Szeląg

łem zespołów nauczycieli). Ewaluacja

wewnętrzna nie jest formą kontroli na-

uczycieli przez dyrektora, ale pracą ze-

społową dyrektora z nauczycielami na

rzecz podniesienia jakości pracy przed-

szkola, wymaga zatem współdziałania

i współodpowiedzialności.

Zbudowanie efektywnie działającego

systemu ewaluacji wewnętrznej włas-

nego przedszkola to dla dyrektora trud-

ne zadanie, którego realizacja wymaga

wysiłku intelektualnego i organizacyj-

nego, a szczególnie poszukiwania so-

juszników zmian wśród pracowników.

Ten rodzaj badań to szansa racjonalne-

go planowania i wprowadzania zmian,

które zaowocować mogą najlepszymi

rezultatami we wszystkich obszarach

EWalUaCJa WEWNęTRzNa PozWala:

o sprawdzić, czy przedszkole osiąga zakładane cele

różnorodnych działań;

o ulepszyć, poprawić to, co robimy i działać bardziej

efektywnie;

o zaspokajać zmieniające się oczekiwania rodziców

i środowiska;

o rozpoznawać nowe możliwości, jakie płyną z do-

tychczasowych działań;

o badać długoterminowe efekty, identyfikować

mocne i słabe strony podejmowanych działań;

o inspirować siebie i innych, a także podnosić profe-

sjonalizm, rozwijać kompetencje;

o budować poczucie własnej odpowiedzialności za

podejmowane działania;

o opracowywać, realizować i modyfikować ustalo-

ne plany rozwoju;

o pokazywać sensowność swoich działań i progno-

zować problemy i utrudnienia;

o optymalnie zarządzać organizacją oraz zadbać

o dobry wizerunek.

Nauczyciel nie może udoskonalić swojego warsztatu
pracy sam, bez możliwości przeanalizowania proble-
mu z innymi nauczycielami lub osobami pełniącymi
ważne role i pozostającymi w relacji z nim.

Ewaluacja wewnętrzna to proces ana-

lizowania i oceniania efektów działal-

ności dydaktycznej, wychowawczej

i opiekuńczej oraz innej działalności

statutowej przedszkola, którego inic-

jatorem może być każdy pracownik,

najczęściej jednak bywa nim dyrek-

w wyniku wspólnych ustaleń między

nauczycielami; 4.1. Funkcjonuje współ-

praca w zespołach – Nauczyciele pra-

cują zespołowo i analizują efekty swojej

pracy; 4.2. Sprawowany jest wewnętrz-

ny nadzór pedagogiczny – Ewaluacja

wewnętrzna jest prowadzona z udzia-

działalności przedszkola. Całokształt

procesu ewaluacji powinien być sku-

piony na analizie w czterech płaszczy-

znach: założeń, działań, skutków oraz

wniosków na przyszłość.
Ewaluacja nie może być kilkudniowym

działaniem biurokratycznym, winna

być działaniem planowanym, użytecz-

nym, wykonywanym rzetelnie z zacho-

waniem norm etycznych. W progra-

mowaniu i realizacji projektu ewaluacji

ważna jest triangulacja, rozumiana jako

zwielokrotnienie – użycie jednocześ-

nie kilku metod i technik badawczych

zastosowanych wobec podmiotów we-

bliżej przedszkola  4.115 kwiecień 2011

17

wnętrznych i zewnętrznych. O zasto-

sowaniu konkretnych metod decydują

cel badań oraz problem badawczy;

najczęściej stosowanymi są zaś: analiza

dokumentów, ankieta, kwestionariusz

wywiadu, obserwacja i dyskusja gru-

powa.
W procesie ewaluacji istotne jest opra-

cowanie danych ilościowych i jakościo-

wych, interpretowanie uzyskanych wy-

ników i wyprowadzenie z nich wnio-

sków oraz rekomendacji. Podstawą do

opracowania wniosków jest analiza

odpowiedzi na pytania kluczowe, sfor-

mułowane w projekcie ewaluacji (czego

chcemy się dowiedzieć? – pytania doty-

czące warunków, przebiegu i skutecz-

ności); odpowiedzi na pytania dokony-

wane są poprzez kryteria (co chcemy,

żeby zostało ocenione?). Raport z ewa-

luacji jest formą komunikowania wyni-

ków, wniosków i rekomendacji. Raport

może być opracowany w formie: dru-

ku, w wersji elektronicznej (np. zamie-

szony na stronie internetowej przed-

szkola), prezentacji multimedialnej

wyników, prezentacji ustnej podczas

spotkania rady pedagogicznej i innych

podmiotów zainteresowanych działal-

nością pracy przedszkola.
Dobrze przygotowany raport powinien

być przejrzysty, trafny i rzetelny, wia-

rygodny i wewnętrznie

spójny, zgodny z przed-

miotem ewaluacji, po-

winien także uwzględ-

niać cele, czas i miejsce

wykonywanych dzia-

łań. W raporcie istotne

są wnioski – każdy po-

winien być uzasadnio-

ny i wynikać z posiadanych danych. Re-

komendacje – czyli działania napraw-

cze, doskonalące – winny zawierać na-

stępujące informacje: problem, wskaź-

niki będące miarą osiągnięcia sukcesu,

okres działań, osoby, które będą odpo-

wiedzialne za realizację i nadzorowa-

nie podjętych zadań, projekt ponownej

ewaluacji, która sprawdzi rezultaty

wdrożonych zmian.
Proces ewaluacji dziecka to podstawo-

wy i najważniejszy element wszystkich

działań nauczyciela i przedszkola wspo-

magających rozwój dziecka. Ewaluacja

w pracy nauczyciela zawierać winna

trzy komponenty:



Opis i diagnozę

– np. umiejętności

nawiązywania kontaktu z dorosłymi,

rozwiązywania konfliktów, rozpo-

znawania emocji własnych i innych,

dokonywania wyboru aktywności,

przeprowadzania własnej linii dzia-

łania.



Ocenę/interpretację

– dokonuje jej

nauczyciel, porównując wskaźniki

dotyczące poziomu rozwoju u da-

nego dziecka lub grupy dzieci z fak-

tycznymi rezultatami pochodzącymi

z obserwacji.



Planowanie

– wiedza o tym, co dzie-

cko już umie i wie, a także co jeszcze

może osiągnąć samodzielnie lub przy

pomocy innych dzieci i dorosłych

oraz jakie są jego doświadczenia i za-

interesowania jest punktem wyjścia

w planowaniu.

Nauczyciel nie może udoskonalić swo-

jego warsztatu pracy sam, bez moż-

liwości przeanalizowania problemu

z innymi nauczycielami lub osobami

pełniącymi ważne role i pozostającymi

w relacji z nim.

Zalecenie Parlamentu Europejskiego

i Rady Europy z 2008 r. w sprawie euro-

pejskich ram kwalifikacji zobowiązało

kraje członkowskie do zapewnienia ja-

kości, które powinno obejmować regu-

larne dokonywanie oceny instytucji lub

programów przez agendy monitorowa-

nia zewnętrznego.



KoRzyŚCI z EWalUaCJI:

o budowanie dialogu między nauczycielami na

temat własnego rozwoju i rozwoju przedszkola,
planowanie zmian;

o sprzyja doskonaleniu zawodowemu nauczycieli;
o służy budowaniu społecznego zaufania wobec

przedszkola – jeśli wyniki ewaluacji są udostęp-
niane zainteresowanym podmiotom;

o pozwala określić i zrozumieć istniejące problemy;
o zapewnia systematyczną informację zwrotną;
o stanowi podstawę do szybkiego wprowadzania

w życie decyzji podjętych w wyniku tego procesu;

o angażuje wszystkich nauczycieli, pracowników

przedszkola, motywuje ich do lepszej pracy;

o eliminuje rutynowe myślenie i działanie.

Barbara Szeląg – magister pedagogiki w zakresie wychowania

przedszkolnego, absolwentka WSP w Krakowie. Ukończyła także

Studia Podyplomowe na Politechnice Krakowskiej – Zarządzanie

Oświatą Samorządową oraz Studia Podyplomowe na Uniwersy-

tecie Jagiellońskim – edukacja i reforma. Długoletni wizytator

Kuratorium Oświaty w Krakowie, Koordynator Zespołu Wychowa-

nia Przedszkolnego. Wykładowca kursów, w tym kwalifikacyjnych

organizowanych dla dyrektorów i nauczycieli.

R

E

K

L

A

M

A