Konkurs ,,Rok przed maturą”

2010/2011

ETAP WOJEWÓDZKI

Odpowiedzi i punktacja

1. Za poprawne rozwiązanie zadań innym sposobem niż podany poniżej należy przyznać odpowiednią liczbę punktów.

2. Błąd rachunkowy powoduje odjęcie 1 punktu.

3. Odpowiedź, w której uczeń napisze wzory strukturalne zamiast półstrukturalnych należy uznać za poprawną.

Zadanie 1 (5 pkt)

za podanie trzech wzorów w podpunktach a), b), c) – 2 pkt za podanie dwóch wzorów w podpunktach a), b), c) – 1 pkt za napisanie każdego równania reakcji po 1 pkt 3 x 1 pkt = 3 pkt

a) (NH4)2CO3, b) Na2SO3, c) Na2SO4,

2 H+ + CO 2-

+

2-

3 → H2O + CO2; NH4 + OH- → NH3 + H2O ; Ba2+ + CO3 → BaCO3

Zadanie 2 (3 pkt)

za podanie nazwy pierwiastka – 1 pkt

za podanie obu stopni utlenienia – 1 pkt

za podanie wzorów obu jonów – 1 pkt

a. chlor

b. –I, VII

c. Cl-, ClO -

4

Zadanie 3 (2 pkt)

za podanie wzorów 4 jonów – 2 pkt

Za podanie wzorów 3 jonów – 1 pkt

Konfiguracja

Ładunek

Wzór jonu

1s2

-1

H -

1s2

+1

Li +

1s22s22p6

+3

Al 3+

1s22s22p63s23p63d5

+2

Mn2+

Zadanie 4 (3 pkt)

za obliczenie początkowego stężenia wodoru i stężenia po 5 sek.– po 1 pkt 2 x 1 pkt = 2 pkt za obliczenie szybkości reakcji – 1 pkt

1

,

0 6 g

,

0 06 g

n

2 g / mol

2 g / mol

1

3

2

3

c

= =

= ,

0 08 mol / dm

c

=

= ,

0 03 mol / dm

H

H

2

3

2

3

v

1 dm

1 dm

3

−

∆

,

0 05 mol / dm

c

−3

−

v = −

=

mol ⋅ dm

⋅

wodoru=0,03 – 0,08= - 0,05

3

mol / dm

1

,

0 01

s

5 s

Zadanie 5 ( 2 pkt)

za podanie symboli obu izotopów – 1 pkt

za podanie nazwy pierwiastka - 1 pkt

154 E , 156 E , lub 154 Gd , 156 Gd ,

64

64

64

64

gadolin (Z = 64)

Zadanie 6 (3 pkt)

za obliczenie liczby reszt NO -

3 w cząsteczce soli – 1 pkt

za obliczenie masy atomowej metalu – 1 pkt

za podanie wzoru związku – 1 pkt

4 u

2

masa azotu = 213 u ⋅ 0,1972 = 42 u,

= 3 atomy azotu czyli 3 reszty NO -

3 ,

1 u

4

masa atomowa metalu = 213 u – 3 ⋅ 62 u = 27 u , jest to glin. Wzór zwią zku Al(NO3)3

Zadanie 7 (2pkt)

za przyporządkowanie trzech numerów zlewek – 2 pkt

za przyporządkowanie dwóch numerów zlewek – 1 pkt

A – II, B – III, C - I

Zadanie 8 (2 pkt)

za obliczenie objętości mieszaniny – 1 pkt

za obliczenie masy mieszaniny – 1 pkt

0,3 mola HCl odpowiada 0,1 mola NCl3 i 0,15 mola H2 .

Obję tość w warunkach normalnych 0,25 mola gazów to 5,6 dm3.

Masa takich iloś ci molowych to 12,05 g NCl3 i 0,3 g H2, co daje łą czną masę 12,35 g.

Zadanie 9 (2 pkt)

za obliczenie masy wody i masy NaOH w określonej ilości roztworu – 1 pkt za obliczenie rozpuszczalności NaOH – 1 pkt

Masa 1 dm3 roztworu: mr = 1000 cm3 . 1,53 g/cm3 = 1530 g

Masa rozpuszczonego: NaOH w 1 dm3 roztworu ms= 19 moli . 40 g/ mol = 760 g

Masa H2 O: 1530 g – 760 g = 770 g

Rozpuszczalność :

760 g NaOH ----- 770 g wody

xNaOH ------- 100 g wody

xNaOH = 98,7 g/100 g wody

Zadanie 10 (3 pkt)

za obliczenie masy FeCl3 – 1 pkt

za napisanie równania reakcji – 1 pkt

za obliczenie masy Fe(OH)3 – 1 pkt

270,5 g FeCl3 · 6 H2O – 162,5 g FeCl3

3 g FeCl3 · 6 H2O – x

x = 1,8 g FeCl3

FeCl3 + 3 NaOH → Fe(OH)3 + 3 NaCl

162,5 g FeCl3 – 107 g Fe(OH)3

1,8 g FeCl3 – y

y = 1,185 g Fe(OH)3

Zadanie 11 (5 pkt)

A. za napisanie równania reakcji – 1 pkt

za napisanie bilansu elektronowego – 1 pkt

B. za napisanie równania reakcji – 1 pkt

za obliczenie masy lub liczby moli H2O2 potrzebnego do utlenienia KI – 1 pkt za obliczenie stężenia molowego H2O2 – 1 pkt

A.

5 H2O2 + 2 KMnO4 + 3 H2SO4 → 5 O2 + 2 MnSO4 + K2SO4

2 O-I → O 0

2 + 2e / x 5

MnVII + 5e → MnII /x 2

B.

H2O2 + 2 KI + H2SO4 → I2 +K2SO4 + 2 H2O

MKI = 166 g/mol

Liczba moli KI = 29,28 g : 166 g/mol = 0,18 mol

Liczba moli H2O2 = 0,09

Stęż enie roztworu H2O2 cm = 0, 09mol : 0,1 dm3 = 0,9 mol/dm3

Zadanie 12 (2 pkt)

za obliczenie masy wodoru – 1 pkt

za obliczenie stężenia wodoru w ppm – 1 pkt

2gH2 ------ 22,4dm3

x ------ 0,0188dm3

x = 1,68· 10-3g

1kg = 103g

1,68· 10-3g ------ 103g (1kg)

x1 ------ 106

x1 = 1,68 ppm

Zadanie 13 (1 pkt)

za obliczenie stężenia procentowego – 1 pkt

16,5 ------ 106

2

1 5

,

6 1

⋅ 0

x ------ 102

x =

= 6

,

1 5 10 3

−

⋅

%

106

Zadanie 14 (2 pkt)

za obliczenie masy molowej – 2 pkt

Za podanie wzoru alkenu – 1 pkt

m

dVRT

dRT

1

,

1 ⋅

5 83 ⋅

1

, 293

d =

→ m= dV pV = nRT pV =

→ M=

=

= 28 [g/mol]

V

M

p

1000

Wzór alkenu: C2H4

Zadanie 15 (4 pkt)

za prawidłowe dobranie odczynników w trzech doświadczeniach – 2 pkt za prawidłowe dobranie odczynników w dwóch doświadczeniach – 1 pkt za sformułowanie trzech wniosków – 2 pkt

za sformułowanie dwóch wniosków – 1 pkt

Wykonanie doświadczenia

Obserwacje

Wnioski

Na2SO3↓

Manganian(VII) potasu

Fioletowy roztwór odbarwił

uległ redukcji, wytrą cił się

się, wytrącił się brunatny

osad MnO2.

osad.

KMnO4→

NaOH ↓

Dichromiany(VI) są

Barwa roztworu zmieniła się

nietrwałe w ś rodowisku

z pomarańczowej na żółtą.

zasadowym, powstają

chromiany(VI).

K2Cr2O7 →

Na2SO3↓

Dichromian (VI) potasu

Barwa roztworu zmieniła się

uległ redukcji, powstał

z pomarańczowej na zieloną.

siarczan (VI) chromu(III)

K2Cr2O7 →

H2SO4

Zadanie 16 ( 4p)

Za podanie wzoru i nazwy każdego związku po 1 pkt. 4 x 1 pkt = 4 pkt

A. CH2 = CCl – CH3 2-chloropropen

B. CH2Cl – CCl2 – CH3 1,2,2-trichloropropan

C. CH2 = CH – CH3 propen

D. –CH2 – CH–

│

CH3 n polipropylen (lub polipropen)

Zadanie 17 (3 pkt)

A. za podanie dwóch wzorów zwiazków – 2 pkt

B. za wskazanie numerów 2 związków – 1 pkt

A.

CH3

CH - C = CH - CH -CH

i

CH - CH - CH = CH - CH - CH - CH

3

3

3

2

2

2

3

CH3

B. 2 i 4

Zadanie 18 (5 pkt)

A. za podanie wzoru estru – 1 pkt

za podanie nazwy estru – 1 pkt

B. za napisanie każdego równania reakcji po 1 pkt. 2 x 1 pkt = 2 pkt C. za napisanie równanie reakcji Tollensa – 1 pkt

A.

CH3

│

HCOO – CH mrówczan izopropylu (lub metanian izopropylu)

│

CH3

B. CH

 AlO 23

3 – CHOH – CH3



 → CH2 = CH – CH3 + H2O (zaliczamy równanie bez informacji o substancji odwadniającej Al2O3)

CH



3 – CHOH – CH3 + [O] → CH3 – CO – CH3 + H2O

C.

O

O

O

Ag

A

-

2O + O

H-

H

O-C

+

2

A

2 g

A

g +

H

O

H

H C

2O

-O-C

2

C

O-

O

O-

O

lub:

O

O

H

H C

Ag

A 2

g O

HO

H -C

-

+

2

A

2 g

A

OH

OH

Zadanie 19 (3 pkt)

A. za napisanie trzech wniosków – 2 pkt

za napisanie dwóch wniosków – 1 pkt

B. za podanie wzoru i nazwy związku – 1 pkt

A.

- Zwią zek moż e należ eć do zwią zków aromatycznych

- Czą steczka badanego zwią zku zawiera 7 atomów wę gla

- Zwią zek jest kwasem (ma właś ciwoś ci kwasowe)

(Masa czą steczkowa kwasu benzoesowego = 122 u)

B.

COOH

kwas benzoesowy (lub kwas benzenokarboksylowy)

Zadanie 20 (4 pkt)

za poprawne wypełnienie sześciu wierszy tabeli – 4 pkt za poprawne wypełnienie pięciu wierszy tabeli – 3 pkt

za poprawne wypełnienie czterech wierszy tabeli – 2 pkt za poprawne wypełnienie trzech wierszy tabeli – 1 pkt

Nazwa

Nazwa

Wzór półstrukturalny

Zastosowanie

zwyczajowa systematyczna

CH ≡ CH

acetylen

etyn

w palnikach do cię cia

metali

CH3CH2OH

spirytus

etanol

składnik napojów

alkoholowych

CH2=CHCl

chlorek

chloroeten

produkcja tworzyw

winylu

sztucznych

CH3COCH3

aceton

propanon

rozpuszczalnik farb i

lakierów

CH2OHCH2OH

glikol

etan-1,2-diol

składnik płynu do

chłodnic

CH2OHCHOHCH2OH gliceryna

propan-1,2,3-

składnik wyrobów

triol

kosmetycznych