2010-10-11

Podstawy = najważniejsze pojęcia

Wprowadzenie do psychologii i

najważniejsze koncepcje

ogólny obraz danej dyscypliny

socjologii

wiedzy

Psychologii = nauki badającej zachowania Dr Mirosław Łoboda

jednostek i ich procesy psychiczne

Socjologii = nauki o społeczeństwie Psychologia (gr. psyche – dusza; logos – słowo) Psychologia – bada zachowania

• jest nauką empiryczną

• Zachowanie (behavior)

• zajmuje się badaniem mechanizmów i praw

– jest wyrazem przystosowywania się jednostek rządzących zjawiskami psychicznymi oraz

do środowiska

zachowaniami człowieka

– jest działaniem (może być obserwowane)

• bada wpływ zjawisk psychicznych na interakcje uśmiechanie się, bieganie, płacz, bicie, międzyludzkie i kontakty jednostki z

pracowanie, mówienie, dotykanie

otoczeniem

co dana jednostka robi ?

Psychologowie

-w danej sytuacji

obserwują

-w określonym kontekście

jak zabiera się do robienia czegoś?

Jednostka jako przedmiot

Działania a procesy psychiczne

analizy psychologicznej

człowieka

– Noworodek

• duża część aktywności człowieka przebiega pod

– nastolatka uprawiająca sport

postacią ukrytych, wewnętrznych zjawisk

– student rozpoczynający studia

– myślenie

– pracownik wykonujący monotonną i rutynową pracę

– planowanie

– mężczyzna wobec konieczności zmiany zawodu

– tworzenie

– kobieta zestresowana z powodu choroby kogoś

– marzenie

bliskiego

• procesy psychiczne – najważniejszym

• Jednostkę można badać w jej naturalnym przedmiotem badań psychologicznych

środowisku lub w kontrolowanych warunkach

– do ich badania stosuje się pomysłowe techniki laboratorium

pozwalające ujawnić wewnętrzne doświadczenia 1

2010-10-11

BEHAWIORYZM

Psychologia

stworzony przez Johna Watsona (1878–1958)

• dawniej - traktowana jako dziedzina filozofii

• zjawisk psychicznych nie da się badać

• jako samodzielna nauka empiryczna

metodami naukowymi (są niedostępne

wyodrębniła się pod koniec XIX wieku

obserwacji)

– 1879 - pierwsze laboratorium Psychologiczne na

• badanie człowieka jako „czarnej skrzynki”

Uniwersytecie Lipskim (Wilhelm Wundt)

bodźce

CZŁOWIEK

reakcje

Introspekcja –

metoda rejestracji subiektywnych doznań

Procesy psychiczne można badać

tylko od wewnątrz rejestrując świadome doznania Współczesne kierunki psychologii

Kierunek psychodynamiczny

• Zachowanie jest motywowane przez siły

• Psychodynamiczny

wewnętrzne:

• Poznawczy

– wrodzone instynkty

– biologiczne popędy

• Humanistyczny

– próby rozwiązywania konfliktów między potrzebami

• Biologiczny

osobistymi a wymaganiami społeczeństwa

• Głównym celem działania jest redukowanie

• Ewolucjonistyczny

napięcia

• Społeczno-kulturowy

• Organizm przestaje reagować, gdy jego

potrzeby są zaspokojone a popędy

zredukowane

Kierunek humanistyczny

Kierunek poznawczy

• Ludzie są istotami aktywnymi, dobrymi z

• Głównym przedmiotem zainteresowania

natury, mającymi zdolność dokonywania

badaczy jest myśl ludzka i procesy związane z wyboru

gromadzeniem wiedzy:

• Zrozumienie człowieka wymaga połączenia:

– uwaga

– wiedzy o psychice, ciele i zachowaniu jednostki

– myślenie

– wiedzy o uwarunkowaniach społecznych i

– zapamiętywanie

– kulturowych

– rozumienie

2

2010-10-11

Kierunek biologiczny

Kierunek ewolucjonistyczny

– Przyczyn zachowania szuka w działaniu genów,

• Stara się połączyć nowoczesną psychologię z mózgu, układu nerwowego i układu wydzielania teorią ewolucji (doboru naturalnego)

wewnętrznego

• Zakłada, że zdolności umysłowe człowieka

– Funkcjonowanie organizmu wyjaśnia w

ewoluowały w ciągu milionów lat służąc jego kategoriach struktur anatomicznych i procesów biochemicznych

przystosowaniu do otoczenia

– Doznania i zachowania interpretuje jako wynik

• Koncentruje się na warunkach

procesów chemicznych i elektrycznych

środowiskowych, w których ewoluował ludzki zachodzących wewnątrz komórek nerwowych

mózg

Psychologia zajmuje się :

Kierunek społeczno-kulturowy

• procesami poznawczymi: postrzeganiem, myśleniem, wyobrażaniem, pamięcią

psychologia

•

poznawcza

Bada różnice międzykulturowe w zakresie

przyczyn i konsekwencji zachowania

• emocjami,motywacją, stałymi cechami psychicznymi psychologia

osobowości

• postrzeganiem osób i interakcjami między ludźmi psychologia społeczna

• rozwojem mechanizmów psychicznych

psychologia rozwoju

człowieka

• związkiem procesów psychicznych z funkcjonowaniem układu nerwowego

neuropsychologia

Psychologia zajmuje się :

Cele psychologii

• procesami poznawczymi: postrzeganiem, myśleniem, wyobrażaniem, pamięcią psychologia poznawcza

• Opisywanie tego, co się dzieje

• emocjami, motywacją, stałymi cechami psychicznymi

• Wyjaśnianie tego, co się dzieje

psychologia osobowości

• postrzeganiem osób i interakcjami między ludźmi

• Przewidywanie tego, co się zdarzy

psychologia społeczna

• Kierowanie tym, co się dzieje

• rozwojem mechanizmów psychicznych

psychologia rozwoju

• związkiem procesów psychicznych z funkcjonowaniem układu nerwowego

neuropsychologia

3

2010-10-11

Ludzie są gatunkiem stadnym, żyją w

Socjologia – nauka o społeczeństwie

zbiorowościach

rodzina

jako nauka - ma krótką historię

społeczeństwo

ród

globalne

społeczność

naród

lokalna

jako refleksja na temat społeczeństwa –

towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów współpracownicy

sąsiedzi

przyjaciele

Od urodzenia do śmierci

Socjologia jako dyscyplina naukowa

• nie jesteśmy sami

• istnieje od połowy XIX wieku

• musimy radzić sobie z innymi

• nazwę socjologia wprowadził Auguste Comte

• zbieramy doświadczenia, korzystamy z

(F)

doświadczeń innych

w 1838 r.:

• wprowadzamy w życie różne życiowe strategie socius (łac.) – zbiorowość, społeczeństwo logos (grec.) – mądrość, wiedza

Każdy z nas jest

w pewnym sensie socjologiem

Socjologia –

Czym zajmuje się socjologia ?

nauka badająca reguły życia

społecznego

• badaniem społeczności ludzi

• elementy życia przez ludzi pożądane,

niezbędne dla przetrwania

– analizowaniem interakcji i relacji między ludźmi

– badaniem reguł rządzących życiem społecznym

•pożywienie

pole

•schronienie

zmagań, walk,

•bezpieczeństwo

Co dzieje si

konfliktów

ę między ludźmi ?

•znalezienie partnera

•satysfakcja

Jak żyją razem ?

tworzą reguły

ludzie nie wydają się

dla zaprowadzenia

stworzeni do współpracy

porządku w świecie chaosu

4

2010-10-11

Socjologia jako nowoczesna nauka

Reguły życia społecznego

empiryczna

• Reguły:

– systemu podatkowego

– prawa karnego

• opiera się na metodzie naukowej

– gramatyki

– podawania ręki na powitanie

• posługuje się swoistym językiem

– układania sztućców na stole

– ubierania się na różne okazje

• formułuje twierdzenia o zależnościach

• Jak są tworzone ?

między zjawiskami powiązane w teorie

• W jaki sposób są utrwalane ?

to bada

• Dlaczego są przestrzegane ?

socjologia

• Dlaczego są łamane ?

Techniki badawcze: sondaż, eksperyment laboratoryjny, obiektywna analiza danych itp.

Socjologia jako nowoczesna nauka

Paradygmaty stosowane w socjologii

empiryczna

Paradygmat = podejście, punkt odniesienia

• stara się odpowiedzieć na pytania:

• Paradygmat interakcjonistyczny

– jak jest naprawdę ?

– życie społeczne jako zbiór interakcji

– dlaczego tak właśnie jest ?

• Paradygmat systemów społecznych

– jak będzie ?

– społeczeństwo jako zintegrowany system >

• ma aspiracje praktyczne:

jednostki odgrywające swoje role

– chce doradzać co robić, aby zmienić

• Paradygmat konfliktu

społeczeństwo w pożądanym kierunku

– rywalizacja między jednostkami i grupami w społeczeństwie

5