SYSTEMATYKA

GRZYBÓW

MYKOLOGIA

SYSTEMATYCZNA

SAR: Rhizaria

Plasmodiophoromycota

– endopasożyty biotroficzne

Excavata: Discicristata

Acrasiomycota

– śluzowce komórkowe

Amoebozoa

Myxomycota

– śluzowce komórkowe i komórczakowe

(śluźniowe)

Stadium wegetatywne (troficzne) w postaci

ameb

(jednojądrowe) lub

plazmodiów

(wielojądrowe),
bez ściany komórkowej

Odżywianie na drodze

fagotroficznej

(substancja

zapasowa:

glikogen

)

Stadia wiciowcowe – wici

biczykowate

(bez

mastygonem), skierowane do przodu

W cyklu życiowym stadia wykształcające

ścianę

Synteza lizyny poprzez szlak

kwasu

diaminopimelinowego

(DAP)

Tubularne

kristy

mitochondrialne
(Myxomycota,
Plasmodiophoromycota)

Dyskoidalne

kristy
mitochondrialn
e
(Acrasiomycota)

Gromada

Plasmodiophoromycota

(Plasmodiophorida, Phytomyxea)

Pasożyty

biotroficzne

roślin, glonów i grzybów

Endopasożyty – żyją

wewnątrz

komórek

gospodarza
Wielojądrowe protoplasty –

plazmodia

Powodują często

hypertrofię

(nienormalny

wzrost/rozrost) oraz

hyperplazję

(nienormalne

podziały) komórek gospodarza

Ok. 45 gatunków, 16 rodzajów

Blisko spokrewnione z niektórymi

ameboidalnymi

pierwotniakami

Krzyżowe

podziały jądra

Jąderko nie zanika
Chromatyna jądrowa układa się w
poprzek jąderka

Zoospory z

dwiema nierównymi

wiciami

usytuowanymi

z przodu

komórki

Podział na rodzaje opiera się
głównie na wyglądzie i układzie

cyst (cystosori)

Plasmodiophora brassicae

Powoduje chorobę korzeni
roślin kapustnych – kiłę korzeni

Zainfekowanych do 10% plonów
na świecie

Plasmodiophora – cykl

życiowy

zarodnik
przetrwalnikowy (cysta)

zoospora
pierwotna

zoospora
wtórna

plazmodium
pierwotne

encystowana
zoospora

plazmodium wtórne
tworzące cystosorus

zainfekowane
korzenie

uwalnianie
zarodników

syngamia?

mejoza

Spongospora subterranea – choroba: parch
prószysty ziemniaka

Polymyxa betae – pasożyt buraków
Polymyxa graminis – pasożyt zbóż, powoduje zgnilizny

korzeni

Polymyxa i Spongospora – są wektorami wirusów

Gromada

Acrasiomycota (Acrasida, Acrasia,

Acrasea)

3 rodziny, 5 rodzajów, ok. 15 gatunków

(polifiletyczne?)

Żyją w glebie, materiale roślinnym, odchodach,

na korze

drzew

Postać wegetatywna: jednojądrowe ameby

Kristy mitochondrialne

dyskoidalne

Pływki (jeśli występują) o

dwóch nierównych

wiciach

Brak informacji

o rozmnażaniu płciowym

Spokrewnione z pierowtniakami
z klasy Heterolobosea (np. Negleria spp.)

Acrasis rosea

Wszystkie

komórki

sorokarpu

zdolne do kiełkowania

spory

kiełkowanie,

ameba

podziały
komórek

skupianie się
komórek – nie
jest związane
z produkcją
cAMP

formowanie
sorokarpu

sorokarp

Gromada

Myxomycota (Mycetozoa)

Stadium wegetatywne w postaci

ameb

lub

wielojądrowych

śluźni

Ameby i śluźnie wykształcają

zarodnie

lub

sorokarpy

, produkujące zarodniki

Blisko spokrewnione z niektórymi

ameboidalnymi

pierwotniakami

Klasa

Dictyosteliomycetes (Dictyostelia)

3 rodzaje, ok. 50 gatunków

Głównie organizmy

glebowe

Główne stadium życiowe – haploidalne

myxameby

Dictyostelium discoideum – wyizolowany w
1935 r., organizm modelowy

badania mechanizmów: cytokinezy, przekazywania
sygnałów i rozpoznawania i skupiania się komórek,
chemotaksji, poruszania się komórek, różnicowania
się komórek, przylegania, fagocytozy

Myxameby skupiają się
reagując na sygnały
chemiczne (tzw. akrazyna
– cAMP); ameby stykają
się końcami komórek

Wydzielanie hormonu i
migracja w następstwie
zmian środowiska
(głównie brak substancji
odżywczych)

Pseudoplazmodium

składa się
z tysięcy ameb (do ok.
100 000)

Efektem skupiania się myxameb jest formowanie

sorokarpu

Zarodniki rozprzestrzeniane przez wodę i zwierzęta

Ścisła determinacja komórek psuedoplazmodium

Rozmnażanie płciowe – syngamia dwóch
komórek różnych pod względem płciowym,
powstaje zygota (tzw. giant cell), która
przyciąga i pochłania sąsiednie ameby

Zygota otacza się ścianą (cysta) i
prawdopodobnie przechodzi mejozę

Z cysty, po podziałach, uwalniane są
haploidalne myxameby

http://anakin.utm.utoronto.ca/~w3oday/?section=Intro (O’Day DH,
University of Toronto)

Acytostelium
– trzon bez komórek

Dictyostelium – komórki zamknięte w
trzonie; spory w jednej grupie

Polysphondylium – komórki zamknięte w

trzonie;
wiele skupień spor na trzonie

Klasa

Myxomycetes (Mycetozoa)

Stadium życiowe w postaci wielojądrowej,
diploidalnej

śluźni

Znanych ok. 900 gatunków

Protoplazmodium – mikroskopijne, z
homogenną cytoplazmą, wykształca pojedynczą
zarodnię

Afanoplazmodium – większe niż
protoplazmodium, wykształca sieć cienkich,
przezroczystych filamentów z homogenną
zawartością (cytoplazmą)

Faneroplazmodium – duże, często jaskrawo
zabarwione, cytoplazma heteromorficzna
(ektoplazma, endoplazma); zmiennokierunkowy
ruch cytoplazmy

Skupianie się śluźni – pierwsze etapy tworzenia zarodni

Typy zarodni:

pseudozrosłozaro
dnia

pierwoszczowoc
nia

zrosłozarodn
ia

zarodnia
wolna

Wewnątrz zarodni tworzą się:

zarodniki

oraz

włośnia

Mejoza wewnątrz zarodników - 3 jądra
degenerują

zarodnia
-

mejoza

plazmodium

zygota

zarodnik

myxameby
myxmonady

kopulacja

wielokrotne mitozy

Typ plazmodium

protoplazmodium – Echinosteliales
afanoplazmodium – Liceales
faneroplazmodium – reszta rzędów (w tym Liceales)

Wydzielanie węglanu wapnia

obecny – Physarales
brak – reszta rzędów

Kolumella

obecna – Stemonitales, Physarales
brak – reszta rzędów

Barwa masy zarodników

ciemna – Physarales, Stemonitales
jasna – Trichiales, Echinosteliales,

Liceales

Typ włośni

brak włośni – Echinosteliales
rzekoma – Liceales
właściwa – reszta rzędów

Echinostelium sp.
(Echinosteliales)

Clastoderma sp.
(Echinosteliales)

Lycogala epidendrum

(Liceales)

Cribraria sp.

(Liceales)

Stemonitis sp.
(Stemonitales)

Lamproderma sp. (Stemonitales)

Fuligo septica

(Physarales)

Diderma sp. (Physarales)

Diachea leucopodia

(Physarales)

Leocarpus fragils
(Physarales)

Physarum polycephalum (Physarales) -
organizm modelowy

Trichia sp. (Trichiales)

Arcyria sp. (Trichiales)

Hemitrichia serpula (Trichiales)

Klasa

Protosteliomycetes

Bardzo proste formy
Zarodniki wykształcane

zewnętrznie

Plazmodium – kilkujądrowa ameba (wyjątek: Ceratiomyxa!)

Nematostelium

Echinosteliopsis

Ceratiomyxa fruticulosa

Józef Rostafiński –
polski badacz
śluzowców

Światowa monografia
śluzowców, praca
doktorska wykonana
pod kierunkiem Prof.
De Bary:

„Śluzowce” (Paryż,
1875)

SAR: Straminipila (Chromista)

Oomycota

Hyphochytriomycota

Labyrinthulomycota

R

h

o

d

o

p

h

yt

a

M

ic

ro

m

on

ad

op

h

yc

ea

e

ro

śli

ny

lą

do

w

e

Cha

rop

hyc

eae

Chlo

roph

ycea

e

Treb

ouxio

phyc

eae

Ulvophyceae

Glaucop

hyta

C

hlo

ra

ra

ch

nio

ph

yta

F

o

ra

m

jn

ife

ra

ce

rc

o

m

o

n

a

d

y

h

el

io

zo

a

Pla

sm

od

iop

ho

ro

m

yc

ota

ra

d

io

la

rie

ra

dio

la

rie

Per

kin

sus

pi

er

wo

tn

iak

i

z

pi

ko

pl

an

kt

on

u

m

or

sk

ieg

o

D

in

op

hy

ta

A

p

ic

o

m

p

le

xa

C

ili

a

ta

K

in

eto

pla

zm

id

a

Stachy

amoeb

a

Eu

gle

no

ph

yta

Acra

siom

ycota

Ja

k

o

b

id

a

D

ip

lo

ne

m

id

a

Vah

lkam

pia

O

xy

m

on

ad

a

C

ar

p

ed

io

m

on

as

D

ip

lo

m

o

n

a

d

a

P

a

ra

b

as

a

lid

a

Trim

asti

x

Mesomycetozoa

Choanofag

ellata

Porif

era

Fu

ng

i

N

u

cl

ea

ri

id

a

An

im

ali

a

M

icr

os

po

rid

ia

Tu

bu

lin

ea

Flabe

llinea

Eumyce

tozoa

Archam

oebae

Bacilla

riophy

ceae

Phaeo

phyce

ae

Oom

ycota

Chrys

ophyc

eae

Laby

rinth

ulom

ycota

Opali

nida

Bi

co

so

ec

ida

Cry

ptop

hyta

Hap

top

hyta

ARCHAEPLASTIDA

RHIZARIA

ALVEOLATA

STRAMINIPILA

(= CHROMISTA)

DISCICRISTATA

EXCAVATA

OPISTHOKONTA

AMOEBOZOA

Beakes et al. 2011. Protoplasma

DOI 10.1007/s00709-011-0269-2

Głównie formy

strzępkowe

(brak sept),

rzadziej komórkowe

eukarpiczne

(plecha nie jest w całości zużywana do

wykształcenia organów rozmnażania)

i

holokarpiczne

(plecha lub komórka w całości

przekształca się
w organy rozmnażania)

92 rodzaje, ok. 800 gatunków

Gromada

Oomycota

– grzyby lęgniowe

Wodne (słodko- i słonowodne), oraz lądowe

Saprobionty

i

pasożyty

(fakultatywne i

obligatoryjne – biotroficzne – głównie formy
lądowe)

Zoospory najczęściej z

dwiema różnymi

wicami

Na powierzchni dłuższej wici

rurkowate

mastygonemy
o trójdzielnej budowie

Ściana zbudowana z beta-(1,3;1,6)-

glukanów

oraz

celulozy

(mniejsze ilości);

wyjątkowo

znaleziono również chitynę

Materiał zapasowy tzw.

mykolaminaryna

(glukany o wiązaniach beta-1,3 z nielicznymi

łańcuchami bocznymi powiązanymi wiązaniami

beta-1-6; rozpuszczalne w wodzie; zbliżone do

laminaryny i chryzolaminaryny

Eurychasma
dicksonii

Powszechnie występują w odchodach i gnijącej
materii organicznej

Bardzo prosta budowa, komórka wydłużona,
przystosowana do ciała gospodarza;
holokarpiczne

Haptoglossa spp.

Część gatunków wykształca

zoospory

–

uwalniane po przebiciu ściany gospodarza

Zoospory

encystują się

, a następnie kiełkują i

silnie przekształcają

komórka rewolwerowa

http://www.uoguelph.ca/~gbarr
on/

Rozmnażanie płciowe:

oogamia

oogonium

–

oosfera

oospora dojrzewa w oogonium

anterydium

najczęśćiej brak plemników (!); kanał
kopulacyjny

oospora

– przetrwalnikowa zygota

Rozmnażanie bezpłciowe:

zoospory

Gatunki z zoosporami

monomorficznymi

i

dymorficznymi

Pierwotna zoospora

(najczęściej szybka encystacja)
Wici z przodu komórki

Wtórna zoospora

Nerkowata (fasolowata)
Wici z boku komórki, z
wgłębienia

Forma wegetatywna

diploidalna

(diplontyczny

cykl rozwojowy; mejoza w gametangiach)