Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

1.

1.

Ośrodki władzy na ziemiach

Ośrodki władzy na ziemiach

polskich jesienią 1918 roku

polskich jesienią 1918 roku

2.

2.

Przejęcie władzy przez Józefa

Przejęcie władzy przez Józefa

Piłsudskiego

Piłsudskiego

3.

3.

Wybory do Sejmu Ustawodawczego.

Wybory do Sejmu Ustawodawczego.

4.

4.

Mała Konstytucja

Mała Konstytucja

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

1.

1.

a. Rada Regencyjna: powołana z inicjatywy

a. Rada Regencyjna: powołana z inicjatywy

cesarzy niemieckiego i austriackiego we IX

cesarzy niemieckiego i austriackiego we IX

1917 r. w miejsce Tymczasowej Rady Stanu

1917 r. w miejsce Tymczasowej Rady Stanu

/rozwiązanej 26 VIII 1917 r./, jako namiastka

/rozwiązanej 26 VIII 1917 r./, jako namiastka

polskiej władzy na odebranych Rosji ziemiach

polskiej władzy na odebranych Rosji ziemiach

Królestwa Polskiego. W skład Rady wchodzili:

Królestwa Polskiego. W skład Rady wchodzili:

- książę Zdzisław Lubomirski

- książę Zdzisław Lubomirski

- arcybiskup Aleksander Kakowski

- arcybiskup Aleksander Kakowski

- Józef Ostrowski

- Józef Ostrowski

Rada miała spełniać funkcje ustawodawcze,

Rada miała spełniać funkcje ustawodawcze,

a poprzez Radę Ministrów również

a poprzez Radę Ministrów również

wykonawcze. Premierami byli: Jan

wykonawcze. Premierami byli: Jan

Kucharzeswki, Jan Kanty Steczkowski, Józe

Kucharzeswki, Jan Kanty Steczkowski, Józe

Świeżyński.

Świeżyński.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

b. Polska Komisja Likwidacyjna:

b. Polska Komisja Likwidacyjna:

powołana 28 X 1918 r, przez niemal

powołana 28 X 1918 r, przez niemal

wszystkie znaczące partie

wszystkie znaczące partie

galicyjskie /bez konserwatystów/. Na

galicyjskie /bez konserwatystów/. Na

czele PKL stanął przywódca PSL Piast

czele PKL stanął przywódca PSL Piast

–

–

Wincenty Witos

Wincenty Witos

. PKL ogłosił się

. PKL ogłosił się

„tymczasowy rządem dzielnicowym” i

„tymczasowy rządem dzielnicowym” i

był oprócz powołanej 19 X Rady

był oprócz powołanej 19 X Rady

Narodowej dla Księstwa

Narodowej dla Księstwa

Cieszyńskiego, najwyższą polską

Cieszyńskiego, najwyższą polską

władzą w Galicji.

władzą w Galicji.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

c. Naczelna Rada Ludowa: 11 XI

c. Naczelna Rada Ludowa: 11 XI

umiarkowani działacze wielkopolscy

umiarkowani działacze wielkopolscy

powołali do życia trzyosobowy komitet,

powołali do życia trzyosobowy komitet,

który przygotowywał się do przejmowania

który przygotowywał się do przejmowania

przez Polaków władzy w byłej dzielnicy

przez Polaków władzy w byłej dzielnicy

pruskiej. Wezwano do pokojowego

pruskiej. Wezwano do pokojowego

zjednoczenia kraju i jednocześnie zwołano

zjednoczenia kraju i jednocześnie zwołano

3 XII 1918 r. Polski Sejm Dzielnicowy,

3 XII 1918 r. Polski Sejm Dzielnicowy,

którego delegaci wybrali 80 osobową

którego delegaci wybrali 80 osobową

Naczelną Radę Ludową.

Naczelną Radę Ludową.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

d. Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki

d. Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki

Polskiej /tzw. Rząd lubelski/: powołany w

Polskiej /tzw. Rząd lubelski/: powołany w

Lublinie w nocy z 6 na 7 XI. W rządzie tym, na

Lublinie w nocy z 6 na 7 XI. W rządzie tym, na

czele którego stanął

czele którego stanął

Ignacy Daszyński

Ignacy Daszyński

byli

byli

przedstawiciele PPS, PPSD, PSL „Wyzwolenie”.

przedstawiciele PPS, PPSD, PSL „Wyzwolenie”.

Trzon gabinetu tworzyli piłsudczycy,

Trzon gabinetu tworzyli piłsudczycy,

członkowie „Konwentu A”. 7 XI rząd lubelski

członkowie „Konwentu A”. 7 XI rząd lubelski

wydał Manifest

wydał Manifest

Do Ludu Polskiego,

Do Ludu Polskiego,

deklarując

deklarując

przejęcie władzy w państwie, do czasu

przejęcie władzy w państwie, do czasu

zwołania sejmu Ustawodawczego, oraz

zwołania sejmu Ustawodawczego, oraz

zapowiedział przeprowadzenie radykalnych

zapowiedział przeprowadzenie radykalnych

reform, m. in. Reformy rolnej i nacjonalizacji.

reform, m. in. Reformy rolnej i nacjonalizacji.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921



10 XI 1918 r. Przybył do Warszawy zwolniony z

10 XI 1918 r. Przybył do Warszawy zwolniony z

Magdeburga Józef Piłsudski, niekwestionowany

Magdeburga Józef Piłsudski, niekwestionowany

przywódca lewicy niepodległościowej; wskutek

przywódca lewicy niepodległościowej; wskutek

żądań wszystkich stronnictw / bez lewicy

żądań wszystkich stronnictw / bez lewicy

rewolucyjnej/ oraz w obawie przed anarchią i

rewolucyjnej/ oraz w obawie przed anarchią i

rewolucją, dekretem z 11 XI Rada Regencyjna

rewolucją, dekretem z 11 XI Rada Regencyjna

przekazała Piłsudskiemu naczelne dowództwo

przekazała Piłsudskiemu naczelne dowództwo

nad tworzącym się wojskiem polskim.

nad tworzącym się wojskiem polskim.



14 XI 1918 Rada Regencyjna się rozwiązała,

14 XI 1918 Rada Regencyjna się rozwiązała,

przekazując całą władzę

przekazując całą władzę

Piłsudskiemu

Piłsudskiemu

nad

nad

tworzącym się aparatem państwa; po

tworzącym się aparatem państwa; po

rozmowach z Ignacym Daszyńskim i ustąpieniu

rozmowach z Ignacym Daszyńskim i ustąpieniu

rządu lubelskiego Piłsudski powierzył misję

rządu lubelskiego Piłsudski powierzył misję

tworzenia rządu socjaliście

tworzenia rządu socjaliście

Jędrzejowi

Jędrzejowi

Moraczewskiemu.

Moraczewskiemu.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921



28 XI Piłsudski jako Naczelnik

28 XI Piłsudski jako Naczelnik

Państwa wydał dwa dekrety:

Państwa wydał dwa dekrety:



O wyborach do Sejmu

O wyborach do Sejmu

Ustawodawczego – zarządzonych na

Ustawodawczego – zarządzonych na

26 I 1919 oraz

26 I 1919 oraz



O ordynacji wyborczej do Sejmu

O ordynacji wyborczej do Sejmu

Ustawodawczego.

Ustawodawczego.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921



Piłsudski by uspokoić sytuację w kraju i

Piłsudski by uspokoić sytuację w kraju i

porozumieć się z prawicą skłonił

porozumieć się z prawicą skłonił

Jędrzeja Moraczewskiego do ustąpienie i

Jędrzeja Moraczewskiego do ustąpienie i

powierzył tworzenie rządu Ignacemu

powierzył tworzenie rządu Ignacemu

Paderewskiemu, który 16 I 1919 r. został

Paderewskiemu, który 16 I 1919 r. został

premierem rządu z udziałem ludowców,

premierem rządu z udziałem ludowców,

PPS, ugrupowań centrowych oraz

PPS, ugrupowań centrowych oraz

endecji; działający w Paryżu Komitet

endecji; działający w Paryżu Komitet

Narodowy Polski uznał rząd

Narodowy Polski uznał rząd

Paderewskiego, w związku z tym rząd

Paderewskiego, w związku z tym rząd

ten został uznany przez państwa Europy.

ten został uznany przez państwa Europy.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 – 1921

polskiego w latach 1918 – 1921

Wybory do Sejmu Ustawodawczego i Mała

Wybory do Sejmu Ustawodawczego i Mała

Konstytucja

Konstytucja



26 I 1919 odbyły się wybory do

26 I 1919 odbyły się wybory do

jednoizbowego sejmu Ustawodawczego.

jednoizbowego sejmu Ustawodawczego.

Sejm miał składać się z 526 posłów, jednak

Sejm miał składać się z 526 posłów, jednak

granice państwa nie były jeszcze ustalone,

granice państwa nie były jeszcze ustalone,

dlatego 10 II 1919 r. w dniu otwarcia

dlatego 10 II 1919 r. w dniu otwarcia

pierwszej sesji, w ławach zasiadało 340

pierwszej sesji, w ławach zasiadało 340

posłów. Wyniki wyborów:

posłów. Wyniki wyborów:



Endecki Związek Ludowo-Narodowy 42,7%

Endecki Związek Ludowo-Narodowy 42,7%



Centrum – PSL „Piast” i NZR – 13,4%

Centrum – PSL „Piast” i NZR – 13,4%



Lewica – PPS, PSL – Wyzwolenie, PSL –

Lewica – PPS, PSL – Wyzwolenie, PSL –

Lewica – 32,1%

Lewica – 32,1%



Mniejszości narodowe – 11,1%

Mniejszości narodowe – 11,1%



Drobne ugrupowania – 0,7%

Drobne ugrupowania – 0,7%

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921



10 II 1919 r. Józef Piłsudski jako Naczelnik

10 II 1919 r. Józef Piłsudski jako Naczelnik

Państwa dokonał uroczystego otwarcia sejmu,

Państwa dokonał uroczystego otwarcia sejmu,

zaś 20 II złożył na ręce sejmu pełniony przez

zaś 20 II złożył na ręce sejmu pełniony przez

siebie urząd. Sejm wyraził mu podziękowanie

siebie urząd. Sejm wyraził mu podziękowanie

oraz powierzył mu funkcję Naczelnika

oraz powierzył mu funkcję Naczelnika

Państwa /

Państwa /

tzw. Mała Konstytucja/.

tzw. Mała Konstytucja/.

Urząd ten

Urząd ten

poddano ograniczeniom oraz kontroli sejmu,

poddano ograniczeniom oraz kontroli sejmu,

m. in. Określając, iż władza suwerenną i

m. in. Określając, iż władza suwerenną i

ustawodawczą jest sejm, zaś Naczelnik

ustawodawczą jest sejm, zaś Naczelnik

Państwa jest tylko przedstawicielem państwa

Państwa jest tylko przedstawicielem państwa

i najwyższym wykonawcą uchwał sejmowych

i najwyższym wykonawcą uchwał sejmowych

w sprawach cywilnych i wojskowych.

w sprawach cywilnych i wojskowych.

Kształtowanie się państwa

Kształtowanie się państwa

polskiego w latach 1918 - 1921

polskiego w latach 1918 - 1921

Prawa i ograniczenia Naczelnika Państwa

Prawa i ograniczenia Naczelnika Państwa



Naczelnik Państwa na podstawie

Naczelnik Państwa na podstawie

"porozumienia z Sejmem" powoływał

"porozumienia z Sejmem" powoływał

rząd

rząd

.

.



Naczelnik Państwa i rząd byli

Naczelnik Państwa i rząd byli

odpowiedzialni przed Sejmem.

odpowiedzialni przed Sejmem.



Naczelnik Państwa został pozbawiony

Naczelnik Państwa został pozbawiony

inicjatywy ustawodawczej

inicjatywy ustawodawczej

.

.



Naczelnik Państwa nie posiadał prawa do

Naczelnik Państwa nie posiadał prawa do

rozwiązywania parlamentu.

rozwiązywania parlamentu.



Akty prawne wydawane przez Naczelnika

Akty prawne wydawane przez Naczelnika

Państwa wymagały

Państwa wymagały

kontrasygnaty

kontrasygnaty

właściwego ministra.

właściwego ministra.

Kalendarium Małej

Kalendarium Małej

Konstytucji

Konstytucji

:

:



uchwalona

uchwalona

20 lutego

20 lutego

1919

1919

roku

roku



ogłoszona

ogłoszona

27 lutego

27 lutego

1919 roku w "Dzienniku Praw Państwa

1919 roku w "Dzienniku Praw Państwa

Polskiego" Nr 19, pod poz. 226

Polskiego" Nr 19, pod poz. 226



weszła w życie

weszła w życie

27 lutego

27 lutego

1919

1919

roku, pozbawiając mocy

roku, pozbawiając mocy

obowiązującej

obowiązującej

Dekret z dnia 22 listopada 1918 r. o najwyższej

Dekret z dnia 22 listopada 1918 r. o najwyższej

władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej

władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej

(Dz.Pr.P.P. Nr 17,

(Dz.Pr.P.P. Nr 17,

poz. 41)

poz. 41)



zmieniona

zmieniona

25 lutego

25 lutego

1920 roku przez

1920 roku przez

Uchwałę Sejmu z dnia

Uchwałę Sejmu z dnia

13 lutego 1920 r. uzupełniającą uchwałę Sejmu z dnia 20

13 lutego 1920 r. uzupełniającą uchwałę Sejmu z dnia 20

lutego 1919 r.

lutego 1919 r.

(Dz.U. Nr 17, poz. 84)

(Dz.U. Nr 17, poz. 84)



uchylona 1 czerwca 1921 roku przez art. 126 ust. 2

uchylona 1 czerwca 1921 roku przez art. 126 ust. 2

Ustawy z

Ustawy z

dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

(Dz.U. Nr 44, poz. 267) oraz - w stosunku do praw i

(Dz.U. Nr 44, poz. 267) oraz - w stosunku do praw i

obowiązków Naczelnika Państwa - art. 2

obowiązków Naczelnika Państwa - art. 2

Ustawy przechodniej

Ustawy przechodniej

z dnia 18 maja 1921 r. do Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17

z dnia 18 maja 1921 r. do Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17

marca 1921 r. w sprawie tymczasowej organizacji władzy

marca 1921 r. w sprawie tymczasowej organizacji władzy

zwierzchniej Rzeczypospolitej

zwierzchniej Rzeczypospolitej

(Dz.U. Nr 44, poz. 268).

(Dz.U. Nr 44, poz. 268).

Kształtowanie się państwa polskiego w latach 1918 - 1921

Kształtowanie się państwa polskiego w latach 1918 - 1921