Położenie

Brazylia leży w środkowej i wschodniej części

Ameryki Południowej zajmując prawie 50% jej

powierzchni.

Powierzchnia całkowita: 8 511 965 km

2

(w tym ląd:

8456510 km

2

) włącznie z Archipelagiem Fernando

de Noronha, Atolem das Rocas, Ilha da Trindade,

Ilhas Martin Vaz oraz Penedos de Sao Pedro e Sao

Paulo

Brazylia graniczy z Argentyną (1224 km), Boliwią

(3400 km), Kolumbią (1643 km), Gujaną Francuską

(673 km), Gujaną (1119 km), Paragwajem (1290

km), Peru (1560 km), Surinamem (597 km),

Urugwajem (985 km), Wenezuelą (2200 km).

Ukształtowanie powierzchni wyżynno-

nizinne. Na południowym-wschodzie Wyżyna

Brazylijska zajmująca ok. 60% powierzchni

kraju, na południowym-wschodzie opadająca

stromą krawędzią ku wybrzeżom Oceanu

Atlantyckiego. Na północy rozległa,

aluwialna, miejscami zabagniona Nizina

Amazonki, rozciąga gęstą siecią rzek. Na

północy Wyżyna Gujańska z najwyższym

szczytem kraju: Pico da Neblina 3014 m

n.p.m. Linia brzegowa słabo rozwinięta,

jedynie na północy i południu większe zatoki

i przybrzeżne wyspy. Wzdłuż wybrzeża rafy

koralowe.

Ukształtowanie powierzchni

Ukształtowanie powierzchni wyżynno-nizinne. Na

południowym-wschodzie Wyżyna Brazylijska zajmująca ok.
60% powierzchni kraju, na południowym-wschodzie
opadająca stromą krawędzią ku wybrzeżom Oceanu
Atlantyckiego. Na północy rozległa, aluwialna, miejscami
zabagniona Nizina Amazonki, rozciąga gęstą siecią rzek. Na
północy Wyżyna Gujańska z najwyższym szczytem kraju:
Pico da Neblina 3014 m n.p.m. Linia brzegowa słabo
rozwinięta, jedynie na północy i południu większe zatoki i
przybrzeżne wyspy. Wzdłuż wybrzeża rafy koralowe.

Krainy geograficzne

Na terytorium Brazylii można wyróżnić trzy duże

krainy geograficzne: część Wyżyny Gujańskiej na
północy, Wyżynę Brazylijską na południowym
wschodzie, oraz Nizinę Amazonki nazywaną
Amazonią, na północy i północnym zachodzie.
Poza tym na południowym zachodzie leży także
część Niziny La Platy.

Najwyższym szczytem Brazylii jest Pico da Neblina –

2994 m n.p.m. – na Wyżynie Gujańskiej.

Największą rzeką Brazylii jest Amazonka, inne

ważniejsze z rzek to:

• Paraná (z wielką zaporą Itaipu)

• Rio Negro

• São Francisco

• Xingu

• Madeira

• Tapajós

• Tocantins (z wielką zaporą

Tucuruí)

• Iguaçu (z wodospadem Iguaçu)

Klimat

• Brazylia leży w strefie klimatów gorących. Na Nizinie Amazonki panuje

klimat równikowy wilgotny. Średnie roczne temperatury nie są co
prawda bardzo wysokie: 24-25°C, a mimo to wysoka wilgotność
powietrza z opadami rzędu 2 500 – 3 500 mm rocznie sprawia, że
powietrze jest duszne i uciążliwe. Na Wyżynie Brazylijskiej dominuje
natomiast typowy klimat zwrotnikowy, ze średnią temperaturą 19-26°C.
Zimą sporadycznie temperatura powietrza spada poniżej 0 stopni.

• Latem wyraźnie zaznacza się tam pora deszczowa. W klimacie

podrównikowym suchym położona jest północno-wschodnia część kraju.
Zdarzające się tu susze często mają katastrofalny charakter. Południe
Brazylii to strefa klimatów podzwrotnikowych z łagodnymi zimami i
deszczami przez cały rok. Na większości obszaru mogą wystąpić
sporadycznie zimowe przymrozki, stanowiące duże zagrożenie dla
plantacyjnych upraw kawy. Dzieje się to za sprawą zimnych mas
powietrza, które mogą napłynąć z południa, ze strefy antarktycznej.

Opady

Na południu kraju dominuje klimat zwrotnikowy wilgotny,

jedynie w częściach wyżej wyniesionych klimat

zwrotnikowy wyżynny.

Roczna suma opadów wynosi odpowiednio:

- 3600 mm - północno - zachodnia Brayzlia i wybrzeże

Amapy

- 800 mm - północno - wschodnia część Wyżyny

Brazylijskiej

- 1200-2000 mm - wschodnie wybrzeże

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 24°C na

Wyżynie Gujańskiej i Nizinie Amazonki oraz 19-26°C na

Wyżynie Brazylijskiej.

Ustrój polityczny

Zgonie z konstytucją z 1988 (ze zmianami 1993 i 1997) Brazylia jest republiką
związkową, z prezydentem, wybieranym w wyborach powszechnych na 4-letnią
kadencję (z prawem do jednej bezpośredniej reelekcji), jako głową państwa i
szefem rządu. Prezydent jest także zwierzchnikiem sił zbrojnych oraz
przewodniczącym Rady Republiki i Rady Obrony Narodowej. Władzę
ustawodawczą sprawuje 2-izbowy Kongres Narodowy: 513-osobowa
Izba Deputowanych wybierana wg ordynacji proporcjonalnej na kadencję
4-letnią, liczba deputowanych jest proporcjonalna do liczby mieszkańców
(każdy stan nie może mieć mniej niż 8 i więcej niż 70 deputowanych).
Wybory do Senatu odbywają się w systemie większościowym,
Senat jest reprezentacją stanów, z których każdy wybiera 3 senatorów
na 8-letnią kadencję (co 4 lata odnawiana jest na przemian 1/3 lub 2/3 składu).
Przewodniczący Senatu jest zarazem przewodniczącym Kongresu Narodowego.
Władza wykonawcza należy do prezydenta i mianowanego przezeń rządu.
Wymiar sprawiedliwości sprawują sądy federalne, z Najwyższym Trybunałem
Federalnym na czele, oraz sądy stanowe; Najwyższy Trybunał Federalny
pełni również funkcję sądu konstytucyjnego

Stany mają własne konstytucje i

wyłaniane w wyborach powszechnych

organy ustawodawcze oraz

gubernatorów kierujących rządami

stanowymi. Gubernatorzy są

wybierani bezwzględną większością

głosów na 4-letnią kadencję (z

prawem do jednej bezpośredniej

reelekcji). Władzom stanowym

przysługują kompetencje nie

zarezerwowane w konstytucji dla

innych organów władzy.

Podział administracyjny

Podział administracyjny

• Ustrój polityczny i podział administracyjny
• Federacyjna Republika Brazylii jest demokracją konstytucyjn ą o systemie

prezydenckim. Prezydent wybierany jest na cztery lata z mozliwością ponownego
kandydowania na drugą kadencję. – TE INFORMACJE BYŁY WCZESNIEJ

• - Podział terytorialny: Brazylia podzielona jest na pięć regionów – północny (norte),

północno-– wschodni (nordeste), centralny ( centro ), sudeste (południowo-
wschodni) i południowy ( sul ).

• - Podział administracyjny: w sklad federacji wchodzi 26 stanów i Dystrykt Federalny.
• Przynależność do międzynarodowych organizacji politycznych i

gospodarczych.

• Brazylia należy do:
• Organizacji Narodów Zjednoczonych /1945/

Organizacji Państw Amerykańskich    /1948/
Światowej Organizacji Handlu     /1994/
MERCOSUL  / 1991/
ALADI            /1980/
Wspólnoty Krajów Języka Portugalskiego /CPLP/ 1996 – NIE DOTYCZY TO PODZIAŁU
ADMINISTRACYJNEGO

Ludność

(ważne dane slajd kolejny)

• Ludność miejska stanowi 79% ogółu populacji.

Podział administracyjny: 26 stanów i 1 Dystrykt
Federalny (Brasilia). Język urzędowy: portugalski.
Skład etniczny: biali (55%) (w tym Portugalczycy,
Włosi, Hiszpanie i Polacy), Mulaci i Metysi (38%),
Murzyni (6%), Azjaci (1%), Indianie (1%) oraz (ok.
800 tys.), głównie w stanach Parana, Rio Grande do
Sul i Santa Catarina. Wyznania: chrześcijanie 94%
(katolicy 88%, protestanci 6%), spirytualiści afro-
amerykańscy (2%), religie tradycyjne (animiści
3%), spirytyści (2%). Jednostka monetarna: 1 real
= 100 centavos. Analfabetyzm sięga 17%, jeden z
najwyższych wskaźników na kontynencie. Przyrost
naturalny: 1,06% (2005). Średnia długość życia:
mężczyźni 68 lat, kobiety 76 lat.

Tabela

Liczba ludności

190 010 647

gęstość zaludnienia

(na km²)

22

przyrost naturalny (w

‰)

15

łączny dochód
narodowy (w USD)

1067800000000

dochód na jednego

mieszkańca (w USD)

5640

ludność miejska (w

%)

78

ludność wiejska (w %) 22

• Gospodarka

Jeden z najlepiej rozwiniętych krajów Ameryki Południowej.
Gospodarka oparta na przemyśle i eksploatacji bogatych złóż:
ropy naftowej, gazu ziemnego, rud żelaza, węgla kamiennego,
boksytów, manganu, cyny, cyrkonu, rud niobu, fosforytów,
cynku, ołowiu, niklu, chromu, siarki, miedzi, uranu, soli
kamiennej oraz kamieni szlachetnych i półszlachetnych:
diamentów, topazów, ametystów, opali, szmaragdów,
akwamaryny i złota. Dochód narodowy: 8 100 USD na 1
mieszkańca (2004). Inflacja: 7,6% (2004). Zadłużenie: 219,8
mld USD (2004). Struktura zatrudnienia: usługi (53%),
przemysł (24%), rolnictwo (23%). Handel zagraniczny:
eksportuje się głównie wołowinę (9,2%), rudy żelaza (6,6%),
wyroby z żelaza i stali (4,2%) oraz kawę, trzcinę cukrową i
soję, natomiast importuje się maszyny (24,3%), paliwa
(23,8%), artykuły konsumpcyjne (9,8%). Głównymi partnerami
handlowymi są: USA, Argentyna, Niemcy, Japonia, Holandia,
Włochy. Obroty w handlu z zagranicą – eksport 95 mld USD,
import 61 mld USD (2004).

• Przemysł
• Rozwinięty przemysł spożywczy, włókienniczy,

metalurgiczny, metalowy, samochodowy,
elektrotechniczny, drzewny, papierniczy, obuwniczy,
środków transportu, zbrojeniowy, chemiczny,
petrochemiczny, materiałów budowlanych.

• Produkcja energii elektrycznej 1770 TWh, co stanowi 275

kWh na jednego mieszkańca Większość energii elektrycznej
pochodzi z elektrowni wodnych (93,4%), elektrowni
cieplnych (6,4%), głównie opalanych węglem oraz
jądrowych (0,2%). Największe elektrownie wodne: Tucurui
na rzece Tocantins (moc 7500 MW, docelowa 7960 MW), na
rzece San Francisco: Xingo (3012 MW, docelowa 5020) i
Paulo Alfonso (3410 MW), Salto Santiago na rzece Iguacu
(3333 MW), Ilha Solteria na rzece Paranaiba (3230 MW).

• Rolnictwo
• Rolnictwo oparte na plantacyjnej uprawie ziemi i hodowli.

Użytki rolne stanowią 29% powierzchni, grunty orne 7%,
plantacje 1%, użytki zielone (głównie pastwiska) 19%.

Udział powierzchni rolnych rośnie kosztem wyrębu lasów
równikowych. Uprawia się: kawę, trzcinę cukrową,
kukurydzę, ryż, agawę sizalską, kakaowiec, maniok,
pszenicę, tytoń, słonecznik, bawełnę, buraki cukrowe,
rośliny oleiste (soja) oraz banany, pomarańcze, papaję,

ananasy, awokado, winorośl i warzywa: fasola.

Rozwinięta hodowla: trzody chlewnej, bydła, koni i

mułów, poza tym hodowla drobiu, owiec i kóz.
Eksploatacja lasów, pozyskiwanie drewna, kauczuku,
wosku z palmy carnauba, orzeszków para, owoców palmy
babassu. Rozwinięte rybołówstwo morskie i słodkowodne.

Nie potrzebne

Atrakcje turystyczne

• Rozwinięta turystyka, głównie na

wybrzeżu, wzdłuż zatoki Ilha Grande,

przylądka Frio oraz część miasta Rio

de Janerio (Copacabana). Corocznie

kraj odwiedza ponad 2 mln turystów z

Argentyny (35%), USA (11%),

Urugwaju (10%), Niemiec, Paragwaju,

Włoch i innych. Dużą atrakcją

turystyczną jest karnawał w Rio de

Janerio.

• SALVADOR
• Jedna z największych atrakcji turystycznych i jednocześnie trzecie

co do wielkości miasto w Brazylii. Założony w 1549 r. jako pierwsza
stolica Brazylii był przez blisko dwa stulecia ośrodkiem handlu
cukrem, tytoniem, złotem, diamentami i pochodzącymi z Afryki
niewolnikami. Znaczne korzyści czerpał też z prowadzonej w
interiorze hodowli bydła. Pozostawał kolonialną stolicą aż do roku
1763, kiedy załamała się koniunktura w przemyśle cukrowniczym, a
palmę pierwszeństwa przejęło Rio de Janeiro. Miasto dopiero
ostatnio zaczęło się rozwijać dzięki przemysłowi naftowemu,
chemicznemu i turystyce. W mieście nadal widoczne są ślady
dawnej świetności, między innymi pod postacią katedry - będącej
przykładem portugalskiej architektury, kościoła i klasztoru Św.
Franciszka - jednego z najbogatszych zespołów sakralnych Brazylii z
piękną, barokową fasadą. W mieście znajdują się liczne muzea
m.in. Muzeum Sztuki Sakralnej i Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

• PARAIBA
• Jest to drugie na świecie miasto pod

względem powierzchni terenów zielonych.
W centrum miasta zachowały się
fragmenty lasu atlantyckiego, na przykład
Parque da Bica, w którym zlokalizowane
jest zoo i ogród botaniczny czy Mata do
Buraquinho. Turystów przyciąga też 230-
kilometrowe wybrzeże z najbardziej
znanymi plażami tego regionu, jak np.
Tambaú i Manaíra, położone w pobliżu
stolicy.

• TERESINA
• Położona przy ujściu rzek Parnaíby i Poti,

nazywana jest zielonym miastem. Wszystkie
jej ulice obsadzone są drzewami, głównie
mangowcami. Miasto jest najtłumniej
odwiedzane w porze suszy, pomiędzy majem
a listopadem, kiedy opadający poziom wód
odsłania piaszczyste brzegi jezior. W mieście
znajdują się też interesujące budynki, m.in.
kościół św. Benedykta z 1886 r. z
rzeźbionymi, drewnianymi drzwiami i Teatr 4
września w neoklasycystycznym stylu,
otwarty w 1893 r.

• SAO LUIS
• Stolica stanu Maranhao, z wąskimi uliczkami i

krytymi dachówkami pałacami, wpisane zostało
na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego
UNESCO. Mieści kompleks ok. 3000 budynków z
okresu XVII-XIX w. Najważniejsze z nich to Palácio
dos Leoes, który przed 1615 r. był fortem, katedra
da Se zbudowana przez jezuitów w 1726 r.,
kościół Carmo - jeden z najstarszych w mieście,
powstały w 1627 r. i Teatr Arthur Azevedo
powstały na początku XIX w. Miasteczko otaczają
plaże, na jednej z nich - Sao Marcos - znajdują się
ruiny fortu.

• BELEM DO PARA
• Ciekawostką jest, że jest to miasto,

którego 2/3 powierzchni położone jest na
55 wyspach. Blisko znajduje się największa
morsko-rzeczna wyspa Marajó. Kolonialna
architektura miasta przypomina XVII-
wieczną architekturę Lizbony, na której
była wzorowana. Wiele budynków z
przłomu XIX/XX w. zbudowana jest w stylu
francuskim. Miasto jest znane z muzeum
Emílio Goeldi, które stanowi centrum
studiów i badań nad dżunglą amazońską.

• MANAUS
• Dawniej ważne centrum kulturalne, często nazywane

"Paryżem tropików". Świadectwem tamtych czasów
są piękne budowle: Teatr Amazonas, Pałac
Sprawiedliwości, Municipal Market i Pałac Rio Negro.
Jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów
miejsc jest piękna plaża Ponta Negra położona 13 km
od centrum, gdzie biały piasek kontrasuje z ciemną
wodą rzeki. W pobliżu znajduje się National Research
Institute of Amazonia - kompleks składający się z
ogrodu botanicznego gromadzącego wiele gatunków
roślin występujących w Amazonii i ogród zoologiczny,
w którym zobaczyć można zwierzęta żyjące w tym
regionie, w tym wiele gatunków zagrożonych
wyginięciem.

• RIO BRANCO
• Miasto będące niezwykłą mieszanką ludzi, wyznań,

zwyczajów i architektury. Przeszłość i teraźniejszość
współistnieją w tutejszych skwerach, muzeach,
budynkach publicznych i parkach. Połączenie to jest
widoczne na przykład w budynku katedry Nossa
Senhora de Nazaré zbudowanej w 1959 r. w stylu
rzymskiej bazyliki oraz w kaplicy Igrejinha de Ferro
wykonanej z żelaznych płyt. Godny uwagi jest też Rio
Branco Palace z jońskimi kolumnami upodabniającymi
go do greckiej świątyni. Żeby dowiedzieć się wiecej o
produkcji kauczuku i zbieraniu brazylijskich orzechów,
warto odwiedzić Casa do Seringueiro. Ekspozycję
różnych wyrobów z kauczuku można zobaczyć w
Museum of Rubber, które mieści też kolekcję
prehistorycznych skamieniałości.

Źródła informacji :

• http://pl.wikipedia.org/wiki/
• http://www.sciaga.pl/
• http://www.bryk.pl/
• http://www.wp.pl/
• http://www.chomikuj.pl/
• Atlas geograficzny – Alfons

Retkowsky 1999