Deficyty poznawcze w sytuacji

zagrożenia stereotypem -

Dlaczego blondynki są głupie?

Sylwia Bedyńska

Aneta Brzezicka – Rotkiewicz

Grzegorz Sędek

Zjawisko zagrożenia
stereotypem

Istnienie stereotypu dotyczącego
funkcjonowania członków określonej
grupy w pewnej sytuacji zadaniowej
Sytuacyjna aktywizacja stereotypu

Ograniczenia

Osoby o wysokim poziomie zdolności,

motywacji, identyfikujące się z
dziedziną, uznające ją za ważną

Zadania nowe, trudne, nietypowe

Mechanizm zjawiska

Funkcja egotystyczna – ochrona

własnego „ja”- wycofywanie wysiłku

Badania nie potwierdzają tej hipotezy
Wkładany wysiłek (effort)
Poczucie trudności
Analiza czasów wykonywania zadania

Model wyczerpania
poznawczego

Model ten sugeruje że gdy osoba nie może zredukować

niepewności co do prawidłowego programu działania
następuje przeskok w mniej efektywny tryb przetwarzania
informacji, zwany stanem wyczerpania poznawczego

Zgodnie z tą koncepcją negatywne konsekwencje powinny

pojawić się szczególnie w sytuacjach które są złożone i
wymagające poznawczo np. wymagają koordynacji i
integracji wielu elementów (tworzenie modeli umysłowych
na podstawie cząstkowych informacji, wykonywanie zadań
angażujących jednocześnie wiele funkcji pamięci
roboczej).

Wyniki badań nad depresją i stanem bezradności

intelektualnej potwierdzają hipotezę o naturze deficytów
poznawczych – upośledzeniu ulega umiejętność
generowania i integrowania informacji w nowy i
elastyczny sposób.

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Paweł wyższy niż Adam

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Adam wyższy niż Edward

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Edward wyższy niż Michał

wektor

Paweł>Adam>Edward>Michał

Paweł>Adam>Edward>Michał

Faza odpowiedzi

elementy sąsiednie
Paweł ? Adam
dwa kroki
Paweł ? Edward
elementy końcowe
Michał ? Paweł

Linear orders procedure

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Monika milsza niż Anna

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Kasia milsza niż Ewa

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Procedura porządków liniowych

Faza studiowania

Ewa milsza niż Monika

wektor

Kasia>Ewa>Monika>Anna

Eksperyment 1 (Reytan)

Osoby badane: uczennice jednego z

warszawskich liceów (wstępna
selekcja - 30 osób)

Aktywizacja stereotypu: instrukcja

Poprawność wykonania

interakcja wszystkich czynników

F(4,116)=,16; p<,9581

porzadki 1-2

p

op

ra

w

n

os

c

75

80

85

90

95

100

105

sasiednie

dwa kroki

koncowe

porzadki 3-4

sasiednie

dwa kroki

koncowe

porzadki 5-6

sasiednie

dwa kroki

koncowe

zagrozenie
brak zagrozenia

Poprawność z poprawką na
zgadywanie

interakcja wszystkich czynników

poprawnosc z poprawka na zgadywanie

F(4,116)=1,60; p<,1795

porzadki 1-2

p

op

ra

w

n

os

c

40

50

60

70

80

90

100

110

elementy

sasiednie

dwa kroki

koncowe

porzadki 3-4

elementy

sasiednie

dwa kroki

koncowe

porzadki 5-6

elementy

sasiednie

dwa kroki

koncowe

zagrozenie

brak zagrozenia

Interpretacja



Model ograniczonych zasobów



Model wyczerpania poznawczego



Model rozproszenia uwagi

Funkcje wykonawcze pamięci

operacyjnej (Baddeley, 1996; Miyake i

Shah, 1999)

o

Utrzymywanie aktualnie niezbędnych
informacji w pamięci, ich modyfikacja (np.
ciągłe „odświeżanie” – updating), a także
korzystanie z zasobów pamięci długotrwałej

o

Koordynacja wykonania dwóch niezależnych
zadań

o

Selektywne kierowanie uwagą (odrzucanie
niepotrzebnych danych, powstrzymywanie się
od skojarzeń niezgodnych z aktualnym
zadaniem, powstrzymywanie niewłaściwych
reakcji)

PASAT – Paced Auditory Serial

Addition Test

(Gronwall i Sampson, 1974)

Test ten służy do oszacowania zdolności i szybkości
przetwarzania informacji, koncentracji i utrzymywania
uwagi. Jego wykonanie angażuje pamięć bezpośrednią,
zdolność hamowania niepotrzebnych reakcji, oraz
umiejętność utrzymywania i przywoływania
potrzebnych informacji. Test ten jest oceniany przez
neuropsychologów klinicznych jako doskonałe
narzędzie do oceny funkcjonowania pamięci operacyjnej

Test Dodawania w Zmieniających

się Odstępach Czasu



Osoba badana słyszy ciąg cyfr



Jej zadaniem jest dodawanie cyfr, które

słyszy obok siebie, czyli w naszym

przykładzie:

4+5, 5+7, 7+2, 2+4



Suma każdej pary jest odpowiedzią, którą

osoba badana wybiera z podanych czterech

4 5 7 2

4 5 7 2

4

4

PRZEBIEG TESTU

DODAWANIA



Osoba słyszy



Na ekranie pojawiają się 4 odpowiedzi,
wśród których osoba badana wybiera
właściwą za pomocą oznaczonych
klawiszy na klawiaturze:

4... 5...

4... 5...

6

6

5

5

9

9

7

7

D

D

C

C

B

B

A

A

c. d.

TESTU DODAWANIA



Dalej słyszy:



I wybiera odpowiedź:

... 7 ...

... 7 ...

B

B

A

A

17

17

C

C

12

12

9

9

10

10

D

D

Wzór szacowanej funkcji wykładniczej:

funkcja regresji określona przez użytkownika

w ramach estymacji nieliniowej

y = d+(c-1)(1-e-(x-a)/b)

gdzie:

y – poziom dokładności wykonania zadania; d – założony poziom

przypadku

c – asymptota; x – czas prezentowania bodźca
a – czas, po którym osoba przestaje wykonywać zadanie na

założonym poziomie przypadku

b – jak szybko osoba badana osiąga moment, w którym wykonuje

zadanie w sposób optymalny (jak prędko osiąga asymptotę)

y = 0,25+0,75(1-e-(x-a)/b)

Znaczenie parametru

a

wyglad funkcji w zaleznosci od wartosci parametru a (b, c const)

Model: V7=0,25+0,75*((1-EXP(-(V3-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(1,02303))/(0,310036))))

a-duze, b-male, c=1

interwal czasu

p

o

zi

o

m

d

o

kl

ad

n

o

sc

i

C:1

C:2

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

3,2

Model: V6=0,25+0,75*((1-EXP(-(V1-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(0,705768))/(0,242896))))

a-male, b-male, c=1

interwal czasu

p

o

zi

o

m

d

o

kl

ad

n

o

sc

i

C:1

C:2

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

Znaczenie parametru

b

wyglad funkcji w zaleznosci od wartosci parametru b (a, c const.)

Model: V11=0,25+0,75*((1-EXP(-(V1-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(0,7072897))/(0,794073))))

a-male, b-duze, c=1

interwal czasu

p

o

zi

o

m

d

o

kl

ad

n

o

sc

i

C:1

C:2

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

Model: V6=0,25+0,75*((1-EXP(-(V1-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(0,705768))/(0,242896))))

a-male, b-male, c=1

interwal czasu

p

o

zi

o

m

d

o

kl

ad

n

o

sc

i

C:1

C:2

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

Założenia metodologiczne

poznawczej psychofizyki

Badanie w paradygmacie psychofizycznym umożliwia

nam:



Możliwość obserwacji szerokiego spektrum funkcjonowania
poznawczego jednostki i opisanie jej wykonania zadania w
postaci parametrów funkcji, a nie ogólnego wskaźnika wykonania



Oszacowanie czasu prezentacji bodźców, począwszy od którego
osoba przestaje wykonywać zadanie w sposób losowy



Oszacowanie czasu prezentacji bodźców, począwszy od którego
jednostka osiąga optymalny dla niej poziom wykonywania
zadania



Opisanie funkcji wykładniczej , która dokładnie pokazuje kształt
zależności między czasem prezentacji bodźców a dokładnością
wykonania zadania

Eksperyment 2 (blondynki)

Osoby badane: studentki o jasnym

kolorze włosów (wstępna selekcja)

Instrukcja: kawały o blondynkach
kawały o zwierzętach

Przewidywania dotyczące:

Dokładności dopasowania (R2)
Wartości parametru a
Wartości parametru b
Modele ograniczonych zasobów poznawczych (w depresji

pogarsza się głównie parametr a, ponadto osoby
depresyjne są niestabilne – pogarsza się dopasowanie
R2)

Model rozproszenia uwagi (wyniki osób depresyjnych

ogólnie podobne do wyników niedepresyjnych,
pogarsza się natomiast R2 , szczególnie dla
wolniejszych interwałów)

Model wyczerpania poznawczego (w depresji pogarsza

się głównie parametr b)

Wyniki

Brak różnic w poziomie dopasowania

R2

W sytuacji zagrożenia przeciętny poziom

dopasowania wynosił 0,87 a w grupie
kontrolnej 0,89 (n.i.)

Brak różnic w parametrze a
W sytuacji aktywizacji stereotypu a=0,85

w grupie kontrolnej a=0,70 (n.i.)

Parametr b

1,48

1,06

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

zagrożenie stereotypem

brak zagrożenia

parametr b

Istotna różnica w

zakresie
parametru b
między
porównywanymi
grupami

Kształty funkcji dokładności dopasowania

dla Testu Dodawania w sytuacji

zagrożenia stereotypem i braku

zagrożenia

Model: V7=0,25+0,75*((1-EXP(-(V2-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(0,616258))/(0,710763))))

brak zagrozenia - male b

interwal

p

o

p

ra

w

n

o

sc

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

C:9

C:10

C:11

C:12

0,1

0,3

0,5

0,7

0,9

1,1

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

Model: V7=0,25+0,75*((1-EXP(-(V2-A)/B)))

y=0,25+0,75*((1-exp(-(x-(0,597348))/(1,05193))))

zagrozenie stereotypem duze b

interwal

p

o

p

ra

w

n

o

sc

C:3

C:4

C:5

C:6

C:7

C:8

C:9

C:10

C:11

C:12

0,1

0,3

0,5

0,7

0,9

1,1

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0