Autorstwa: Mateusza Jakubczaka

Autorstwa: Mateusza Jakubczaka

Karola

Karola

Rutkowskiego

Rutkowskiego

Jan Sebastian Bach

Jan Sebastian Bach

Spis Treści:

1.1-1.3.Życie Twórcy

.

2.1-2.8.Dzieła Twórcy

.

3.1-3.5.Twórczość

.

4.Fotografie

.

1.1.Życie Twórcy

1.1.Życie Twórcy

Dzieciństwo:

Jan Sebastian Bach urodził się 21 marca 1685 r. w

Eisenach, małym mieście w Turyngii, w
środkowych Niemczech. Był ósmym, ostatnim
dzieckiem Johanna Ambrosiusa Bacha, muzyka
miejskiego i Marii Elisabeth Lammershirt, córki
kuśnierza z Erfurtu. Prawie nic nie wiadomo o
dzieciństwie Bacha oprócz tego, że około 1692 r.,
w wieku lat siedmiu zaczął chodzić do lokalnej
szkoły łacińskiej. Zaczął także śpiewać w
miejscowym kościele, gdzie jego „niezwykle
czysto brzmiący dyszkant" przyciągał uwagę. Jest
prawdopodobne, że ojciec udzielał mu pierwszych
lekcji muzyki.

1.2.Życie Twórcy

1.2.Życie Twórcy

Młode Lata:

Bach był raczej dobrym niż wybijającym się uczniem, a częste nieobecności

spowodowane były chorobą, a potem śmiercią matki, która nastąpiła 1 maja

1694 r. i oznaczała jednocześnie koniec dla rodziny. W listopadzie ojciec

ponownie się ożenił, ale niedługo potem, bo 20 lutego 1695 r. umarł

zostawiając wdowę bez grosza, rodzina rozpadła się. Bach w wieku

dziesięciu lat został wysłany do pobliskiego miasta Ohrdruf, gdzie

zamieszkał u starszego brata, Christopha, organisty miejskiego. Wysłano go

do postępowej szkoły, Ohrdruf Lyceum. Ważniejsze jednak musiały być dla

Bacha jego lekcje gry na organach z Christophem, który nauczył go

podstaw rzemiosła. Jednak bracia nie zawsze żyli ze sobą dobrze. Kiedyś

Christoph zabronił młodszemu bratu zgłębiać pewien rękopis, lecz ten

zabrał po kryjomu księgę i przepisywał go starannie co noc w łóżku, przy

świetle księżyca, gdy się o tym dowiedział zarekwirował mu ją. Starał się

chronić słaby wzrok Jana.W marcu 1700 r. 15-letni Bach opuścił Ohrdruf,

bowiem u powiększającej się rodziny Christopha nie było już dla niego

miejsca i przeprowadził się do Luneburga, 300 km na północ. Znalazł sobie

miejsce w szkole przy klasztorze św. Michała, którą opłacał śpiewaniem w

chórze aż do szesnastego roku życia, kiedy jego głos zaczął przechodzić

mutację — w tamtych czasach mutacja w wieku szesnastu lat nie była

niczym niezwykłym. W Luneburgu przysłuchiwał się grze organisty, Georga

Bohma, który dawał mu być może lekcje. Kilka razy odbył 50-kilometrową

podróż do Hamburga, aby posłuchać J. A. Reinkena — jednego z

najsławniejszych organistów w tamtych czasach — grającego na ogromnych

organach z 40-stopowymi piszczałkami. Bach musiał już o sobie myśleć jako

o organiście. Innego rodzaju wpływ wywarł na niego kontakt ze znajdującym

się na południu małym dworem Celle, gdzie miejscowy książę sprowadzał z

Francji najnowsze mody muzyczne.

1.3.Życie Twórcy

1.3.Życie Twórcy

Ciekawostka

• Jan Sebastian Bach należał do największej z muzycznych

dynastii, do której zaliczyć można 75 muzyków

tworzących na przestrzeni trzech stuleci. Był częścią linii,

która zaczynała się w XVI wieku od Veita Bacha,

grającego na cytrze piekarza a kończyła na Wilhelmie

Friedrichu Ernście Bachu, pośledniejszym muzyku,

zmarłym w 1845 r. Jednakże sława Jana przyćmiła resztę

jego rodziny. Chociaż nigdy nie opuścił Niemiec, był

bezsprzecznie najświetniejszym kompozytorem swoich

czasów tzn. pierwszej połowy XVIII wieku — a jego

synowie dorównali mu popularnością jeszcze przed jego

śmiercią. Za życia twórczość Bacha była mało znana poza

granicami Niemiec. Skromnej miary popularność nadeszła

po długich latach ciężkiej pracy i wielu rozczarowaniach,

co mogło być powodem jego drażliwości i uporu. Jednakże

promieniejąca radosną siłą i spokojem muzyka przyniosła

mu światową, trwającą do tej pory sławę.

2.1.Dzieła Twórcy

2.1.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Zatrudniony w latach 1714-1717 u księcia Leopolda w

Arnholt-Kothen Bach cieszył się, jako kapelmistrz,
należnym prestiżem, ale jego wynagrodzenie pozostawiało
wiele do życzenia. Nie należy zatem dziwić się, że
postanowił wykorzystać spotkanie z margrabią Christianem
Ludwigiem von Brandenburg-Anspachem, wielkim
miłośnikiem muzyki, aby dorobić do dworskiej pensyjki. W
wyniku tego spotkania powstało sześć Koncertów
brandenburskich, które Bach zaprezentował margrabiemu
wraz z dedykacją. Po śmierci margrabiego w 1734 r.
rękopisy koncertów - do dziś uważanych za najlepsze
świeckie kompozycje Bacha - zostały odnalezione i jako
dzieła "artysty nieznanego„ wystawione na sprzedaż.
Koncerty brandenburskie należą do najsławniejszych dzieł
Bacha. W sumie napisał ich sześć.

2.2.Dzieła Twórcy

2.2.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 1 F- dur

Koncert 1 F- dur

Część pierwsza, Allegro utrzymana jest w radosnym i beztroskim

nastroju. Rozpoczyna ją cała orkiestra, następnie instrumenty

tworzące concertino — dwa rogi, trzy oboje i fagot — przy bardzo

regularnym, miarowym akompaniamencie smyczków prowadzą

dialogi zarówno między sobą, jak i towarzyszącą im orkiestrą. W

następnej części, Adagio nastrój zmienia się całkowicie. Znikają

gdzieś radosne rytmy i żywe tempo, a na ich miejsce pojawia się

powolna, piękna, z serca płynąca melodia wznosząca się ponad

resztę muzyki. Najpierw oznajmiają ją oboje, a potem skrzypce.

Następnie melodię słychać w tonach basowych, po których obój i

skrzypce grają wspólnie. Do dialogu dołączają się fagot i

kontrabas, a towarzyszy im reszta zespołu, aż do momentu, gdy

obój zabrzmi solo żałobnym płaczem. Orkiestra wznawia grę lecz

wkrótce przystaje wyczekująco na durowym akordzie, zanim część

trzecia, Allegro rozpocznie się żywym, tryskającym energią

tematem, podejmowanym przez różne grupy orkiestry z

pojawiającymi się od czasu do czasu solowymi wtrąceniami

rozmaitych instrumentów. Potem nadchodzi powolna i

majestatyczna część IV, mająca następującą budowę: Menuet I -

Trio I - Menuet II - Polonez - Menuet III - Trio II - Menuet IV.

2.3.Dzieła Twórcy

2.3.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 2 F- dur

Koncert 2 F- dur

Koncert ten jest zupełnym przeciwieństwem poprzedniego. Część

pierwsza, Allegro, posiada mniej zwartą konstrukcję niż
odpowiadająca jej część Koncertu F- dur nr 1. Jej charakter jest
niezwykle radosny, pełen werwy i wigoru. Concertino składa się tu
z trąbki, fletu, oboju i skrzypiec. XIX-wieczny niemiecki badacz
muzyki i biograf Bacha, Philip Spitta, został tak zauroczony tą
częścią, że przyrównał ją do parady młodych, dziarskich książąt w
błyszczących zbrojach i z proporcami, Piękna część druga,
Andante, charakteryzuje się łagodnością i prostotą. Dźwięki
skrzypiec, oboju i fletu przeplatają się zgodnie z regułami
konstrukcyjnymi kanonu, Całość rozgrywa się ponad jednostajnym,
miarowym, ósemkowym akompaniamentem klawesynu i
wiolonczel. W końcowym akordzie, przed rozpoczynającą się z
wigorem częścią trzecią, Allegro assai, następuje zmiana tonacji z
d-moll na D-dur. Jest ona mistrzowską fugą, w której temat grają
kolejno trąbka, obój, skrzypce i flet. Czysty i jasny dźwięk trąbki
nadaje tej części niezwykle radosny charakter. Warto zaznaczyć, iż
partia ta stawia trębaczowi bardzo wysokie wymagania techniczne
i jest wspaniałym sprawdzianem jego możliwości.

2.4.Dzieła Twórcy

2.4.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 3 G- dur

Koncert 3 G- dur

Koncert nr 3 został zaaranżowany na orkiestrę

smyczkową podzieloną na dwa zespoły z
towarzyszeniem klawesynowego basso continuo
tak typowego dla barokowej muzyki
instrumentalnej. Silna, miarowa melodia nadaje
tempo oraz nastrój początkowemu Allegro
Moderato. Stopniowo wyłania się z niej drugi
motyw, prowadzący do punktu kulminacyjnego
tej części. Adagio można praktycznie określić
jako kadencję zbudowaną z dwóch akordów,
stanowiącą zapowiedź jasnej, wirującej melodii w
końcowym Allegro - melodii wprost wymarzonej
dla zespołu smyczkowego.

2.5.Dzieła Twórcy

2.5.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 4 G- dur

Koncert 4 G- dur

Koncert ten zasługuje na uwagę ze względu na wyraziste

skontrastowanie instrumentów smyczkowych orkiestry z
dwoma fletami solowymi. Część pierwsza, Allegro, to
delikatna, miarowa melodia, która szybko rozwija się w
formę dialogu pomiędzy skrzypcami solo i dwoma fletami.
Pogodny nastrój burzy część środkowa, Andante, w całości
utrzymana w ponurej tonacji minorowej. Kadencja prowadzi
do finałowego Presto. Jest ono silnie polifoniczne,
zbudowane z wielu przeplatających się głosów i melodii.
Smyczki i flety wspólnie tkają przebogaty kobierzec
dźwięków, w części środkowej przystrojony kwiecistym i
ekscytującym pasażem na skrzypce solo.

2.6.Dzieła Twórcy

2.6.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 5 D- dur

Koncert 5 D- dur

Piąty Koncert brandenburski stanowi godny odnotowania
postęp na planie concerto grosso. Instrumentalna grupa
koncertująca złożona z solowych skrzypiec, fletu i
klawesynu odznacza się wyraźnie na tle zmasowanych
smyczków. W długim Allegro słyszymy na przykład bardzo
szybkie i rozbudowane gamy i figuracje (ciągłe, miarowe
upiększenia) na klawesyn solo. I jak z Toccaty i fugi d-moll
możemy wnioskować o mistrzostwie Bacha w improwizacji
organowej, tak piąty Koncert brandenburski stanowi popis
jego umiejętności improwizacyjnych na klawesyn.
Środkowe Affetuoso na trzy wymienione wyżej instrumenty
solo jest dla odmiany bardziej melancholijne w nastroju.
Finałowe Allegro z kolei rozbrzmiewa żywo i pogodnie,
wykorzystując zaskakujące kontrasty pomiędzy solistami o
pełną orkiestrą smyczkową.

2.7.Dzieła Twórcy

2.7.Dzieła Twórcy

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncerty BRANDERBURSKIE

Koncert 6 B- dur

Koncert 6 B- dur

Składający się z I i II części koncert. W I części odznacza się on niezwykłą

instrumentacją, mającą nawet już w czasach Bacha nieco archaiczny
charakter. Nie wystę-pują w nim w ogóle instrumenty dęte ani skrzypce, co
nadaje całości ciemne, charakterystyczne brzmienie. Instrumentarium
składa się z dwóch altówek (w oryginale były to viole da braccio), dwóch
viol da gamba, wiolonczeli, kontrabasu oraz klawesynu. Temat pierwszej
części Allegro wprowadzony jest przez altówki. Przewija się on przez cały
czas trwania pierwszej części na tle spokojnego, regular-nego
akompaniamentu towarzyszącej orkiestry.
Część druga, Adagio ma non troppo jest łagodna i pełna emocji. Jej
charakter stopniowo staje się coraz smutniejszy, aż do momentu
raptownego zatrzymania na radośnie brzmiącym akordzie durowym,
zapowiadającym część trzecią, Allegro. Utrzymana jest ona w radosnym i
tanecznym cha-rakterze. Wyeksponowana jest tu partia altówek,
wymagająca od wykonawców ogromnej biegłości. Ciekawym efektem jest
też przeciwstawienie fragmentów w rytmie ósemkowym fragmentom w
rytmie szesnastkowym, co sprawia wrażenie gwałtownego przyspieszenia
tempa.

2.8.Dzieła Twórcy

2.8.Dzieła Twórcy

TOCCATA  I  FUGA  d-moll

TOCCATA  I  FUGA  d-moll

To jedno z najbardziej ascynujących i podziwianych dzieł Bacha,

skomponowane na organach. Wydaje się zatem paradoksem, że geneza tej
kompozycji wiąże się z niezbyt chlubnym epizodem z życia muzyka. W
listopadzie 1706 r. młody kompozytor - wówczas organista kościelny w
Arnstadt - otrzymał zgodę przełożonych na wyjazd do Lubeki, goszczącej
raz do roku, w piątą niedzielę przed świętami Bożego Narodzenia,
uczestników koncertów muzyki religijnej zwanej Abendmusiken pod
kierunkiem renomowanego duńskiego organisty Dietricha Buxtehudego.
Toccata i fuga d-moll stanowiły spontaniczny wyraz zachwytu nad
występem wielkiego Buxtehudego. Bach powrócił do Arnstadt w lutym
1707 r. co oznaczało, że samowolnie przedłużył swój czterotygodniowy
urlop o blisko dwa miesiące, zaniedbując przy tym lokalne uroczystości
świąteczne i noworoczne.. Toccata i fuga d-moll to jedna z najbardziej
znanych kompozycji organowych Bacha. Toccata rozpoczyna dramatyczna
fraza, po której następuje cała seria przejść wymagających od grającego
znakomitej techniki manualnej i pedałowej. Fuga stanowi przykład jednej z
najpiękniejszych form muzycznych baroku, polegającej na rozwijaniu
całego utworu z pojedynczego tematu. Całość - zarówno Toccata jak i Fuga
- przypomina spontaniczne improwizacje, jakim Bach oddawał się często
podczas nabożeństw lub przy innych oficjalnych okazjach.

3.1.Twórczość

3.1.Twórczość

Orkiestrowe

Orkiestrowe

Największe dzieła Bacha:

• Koncerty brandenburskie nr 1-6
• Suita C-dur nr 1
• Suita h- moll nr 2
• Suita D-dur nr 3
• Suita D-dur nr 4
• Koncerty Skrzypcowe

3.2.Twórczość

3.2.Twórczość

Chóralne

Chóralne

Największe dzieła Bacha:

-Magnificat D-dur
-Pasja według św. Mateusza

-Pasja według św. Jana
-Oratorium na Boże Narodzenie

3.3.Twórczość

3.3.Twórczość

Na instrumenty klawiszowe

Na instrumenty klawiszowe

Największe dzieła Bacha:

-

Zbiór 48 preludiów i fug "Das

wohltemperierte
-Klavier"
-Fantazja i fuga a-moll
-Koncert włoski F-dur
-Wariacje Goldbergowskie

3.4.Twórczość

3.4.Twórczość

Organowe

Organowe

Największe dzieła Bacha:

-Fantazje i fugi c-moll

-Preludium i fuga a-moll
-Toccata i fuga d-moll
-Toccata i fuga E-dur

3.5.Twórczość

3.5.Twórczość

Kameralne

Kameralne

Największe dzieła Bacha:

• 6 Sonat na skrzypce, flet i fortepian
• Kunst der Fuge
• Musikalisches Opfer

Chorałowe

Chorałowe

Największe dzieła Bacha:

• Orgelbuchlein

4.Fotografie

4.Fotografie

Christian Ludwig,
margrabia Brandenburgii,
adresat sześciu
"Koncertów
brandenburskich"

Bach jako dziecko, śpiewający razem z rodziną. Jego
muzyczna kariera rozpoczęła się w wieku siedmiu lat
od śpiewania w lokalnym kościele.

Przykościelna szkoła św. Tomasza w Lipsku. W
latach 1721-1726 Bach piastował tu posadę
kantora. W ówczesnych Niemczech było to jedno z
najwyższych stanowisk muzycznych, ustępujące
pod względem prestiżu jedynie posadzie kantora
w Hamburgu.

Bach w towarzystwie trzech synów:
kompozytorów Wilhelma Friedemanna
(pierwszy z prawej) i Carla Philippa
Emanuela (drugi z prawej) z pierwszego
małżeństwa oraz Gottfrieda Heinricha (drugi
z lewej) z drugiego małżeństwa.

Źródła:

•

http://www.sciaga.pl/tekst/25167-26-
jan_sebastian_bach

•

http://www.bryk.pl/teksty/liceum/po
zostałe/muzyka/11281-jan_sebastian_
bach.html

•

http://pl.wikipedia.org/wiki/Johann_S
ebastian_Bach

KONIEC

KONIEC

DZIĘKUJEMY ZA

OBEJRZENIE

POKAZU