Pacjent w terminalnej fazie choroby w

świadomości osób zdrowych

Problemy chorego umierającego dotyczą zarówno sfery psychicznej, jak i

fizycznej. Do nich można zaliczyć: niepewność, osamotnienie i izolacje, lęk,

cierpienie psychiczne i fizyczne (ból).

W pierwszym przypadku rozmowa z chorym ogranicza się do paru

krzepiących słów lub dotyczy spraw powierzchownych, nie pozwalających

na ujawnienie wątpliwości. W drugim przypadku, gdy pacjent otrzymał

prawdziwą informacje o swym zdrowiu, jego relacje z personelem i rodziną

odbywają się w warunkach pełnej otwartości. Nie należy mówić o chorobie

i niepomyślnym rokowaniu pacjentowi, jeżeli o to nie pyta. Zawsze jednak,

kiedy pyta, należy odpowiadać uczciwie w takim zakresie, w jakim wydaje

się to w danej chwili uzasadnione, pamiętając, by nic przytłaczać chorego

ciężarem informacji, których nic udźwignie. Ważne jest przekonanie

pacjenta, że nie rezygnuje się z dalszego leczenia, pielęgnowania, że

walkę, niezależnie od rezultatu, toczyć będą wspólnie pacjenci, lekarze,

pielęgniarki, rodzina. Wówczas pacjent nic będzie się bał osamotnienia i

izolacji.

Znajomość prawdy o stanie zdrowia potrzebna jest nie tylko pacjentowi i

zespołowi lekarsko- pielęgniarskiemu,  ale także rodzinie chorego, która

wymagać będzie pomocy i wsparcia w obliczu nadchodzącej śmierci bliskiej

osoby.

Chory zanim zaakceptuje fakt bliskiej śmierci, przechodzi przez kilka

etapów.

Problemy chorego dotyczą zarówno sfery

psychicznej , jak i fizycznej. Do nich można
zaliczyć:
·         Niepewność
·         Osamotnienie
·         Izolacje
·         Lęk
·         Cierpienie psychiczne
·         Cierpienie fizyczne ( ból)



1.     

Pierwszą reakcja jest zaprzeczenie i izolacja. Początkowo chory

nie dopusz cza do swojej świadomości myśli o ciężkości choroby i
rokowaniu. Zaprzecza praw dzie o kresie życia, aby uniknąć
niebezpieczeństwa potwierdzenia tej prawdy, unika kontaktów z ludźmi.
W okresie izolacji nie można pozostawić chorego samemu

sobie.

Ważne

jest by w pobliżu była pielęgniarka nie narzucająca swej pomocy, ale
gotowa w każdej chwili jej udzielić.
2.

     

   Kiedy chory już częściowo oswoił się ze świadomością bliskiej

śmierci, na stępuje druga reakcja – gniewu i rozdrażnienia-
charakteryzująca sic pytaniem: „Dlaczego właśnie ja." Agresja
skierowana jest do ludzi z otoczenia: pielęgniarek, lekarzy, rodziny. Nie
można impulsywnie reagować na gniew pacjenta, gdyż wzma ga się jego
napięcie. Gniew jest sygnałem, że pacjent potrzebuje pomocy i należy
poświęcić mu więcej uwagi.

.



3.

     

   Trzecia reakcją jest  targowanie się. Pacjent próbuje zawrzeć

pewnego rodzaju
układ z otoczeniem lub z Bogiem w zamian za przedłużenie życia i odroczenie
śmierci. Etap ten prowadzony jest w tajemnicy przed otoczeniem. Chory jest
cichy,
zamknięty w sobie i osamotniony w swym nieszczęściu. W tym etapie nasze
słowa
do chorego nie docierają i jedynie troskliwe pielęgnowanie i bycie przy nim
umożli wiają utrzymanie potrzebnej więzi.

4.     

Czwartą reakcją jest depresja związana z poczuciem straty, żalu jaki

przeżywa chory z powodu rozstawania sic z życiem. W tym okresie najeży
umożli wić pacjentowi wypowiedzenie się, wyrażenie żalu, wówczas łatwiej
ladzie mu po godzić sic z rzeczywistością. Chory często nie oczekuje
pocieszenia, chodzi mu je dynie o to, aby go życzliwie wysłuchać.
Przekazywane uczucia lepiej wyrazić dotknięciem ręki albo po prostu
wspólnym milczeniem



5.     

Następną reakcją jest pogodzenie się, które charakteryzuje się

spokojnym oczekiwaniem na zbliżającą się śmierć. Etapu pogodzenia się
nie należy uważać za szczęśliwy. Jest on nieomal pozbawiony uczuć.
Chory jest wyczerpany, bardzo słaby, odczuwa potrzebę wypoczynku i
snu. Krąg jego zainteresowań zmniejsza się. Pacjent zwykle gestem prosi,
żeby siedzieć przy nim, trzymać go za rękę i nic nie mówić. Kontakty
odbywają się wtedy bez słów. Sama obecność pielęgniarki, rodzi ny
uspokaja i upewnia chorego, że nie jest sam i że nie zostanie opuszczony
aż do końca.
We wszystkich etapach zmagania się człowieka z tragiczną wiadomością
o śmierci zawsze obecna jest nadzieja. Pozwala ona śmiertelnie chorym
zachować spokój, znieść dolegliwości i przetrwać dni, tygodnie i miesiące
cierpień. Pacjent umierający doświadcza i osamotnienia  i izolacji,
chociaż przebywa wśród innych ludzi, ponieważ nie może podzielić się
tym, co przeżywa.



Aby zmniejszyć te odczucia konieczna jest gotowość pielęgniarki,
opiekuna i rodziny do bycia z nim i wysłuchania go.
Lęk przed śmiercią towarzyszy każdemu umierającemu, Złagodzić
lęk to pozwolić choremu mówić, słuchać go, starać się zrozumieć,
wzbudzić jego zaufanie, przebywać z nim i wspierać go. Obecność
pielęgniarki, rodziny wzmaga poczucie bezpieczeństwa.
Bardzo często choremu umierającemu towarzyszy ból.
Postępowaniem terapeutycznym należy obejmować wszelkie jego
wymiary, zarówno ból fizyczny leczony farmakologicznie, jak i ból
psychiczny lub emocjonalny leczony psychoterapia leczeniu bólu
fizycznego powinno sic stosować umiejętnie wszystkie środki
farmakologiczne w takim rytmie by ból nie pojawiał się w ogóle.

Doniosłą rolę w pielęgnowaniu chorych umierających odgrywa
psychoterapia, której celem jest stworzenie takiego klimatu
emocjonalnego, z którego chory będzie czerpał odwagę w drodze
ku śmierci.
U chorych umierających najczęściej występują problemy fizyczne
takie jak : sucha lub wilgotna skóra , świąd, maceracja, odleżyny:
leczenie w łóżku sprawia że zaburzone jest ukrwienie skóry i
tkanki podskórnej, duszność i trudności w oddychaniu,
zmęczenie,  osłabienie i wyczerpanie, wyniszczenie, utrata masy
ciała spowodowane często brakiem łaknienia, utrata kontroli nad
wydalaniem.
Dolegliwością tym towarzyszyć mogą:

·        

Zaburzenia procesu myślenia i/lub innych funkcji

psychicznych

·        

Utrudnienia w komunikowaniu się z ludźmi



Celem pielęgnowania jest stworzenie człowiekowi umierającemu warunków komfortu

psychicznego i fizycznego, a jego rodzinie udzielanie wsparcia. Wszystkie zorganizowane

działania świadczone na rzecz człowieka umierającego i jego rodziny nazywamy opieką

terminalną. Opiekę terminalna określa się mianem towarzyszenia, czuwania, bycia z człowiekiem,

tworzenia atmosfery bezpieczeństwa, troskliwości

,

zrozumienia i szacunku oraz ochrony przed

cierpieniem fizycznym i psychicznym w końcowym stadium życia. Zespól świadczący te opiekę

stanowić mogą: pielęgniarki, lekarze, psychologowie, duszpasterze, wolontariusze.

 

Ogólne zasady pielęgnowania w opiece terminalnej

1.

       

Pacjenta należy traktować jako osobę ludzką.

2.

       

Konieczne jest udzielanie wsparcia i pomocy psychoterapeutycznej oraz za pewnienie

komfortu psychicznego człowiekowi umierającemu i jego rodzinie,

3.

       

Ważne jest zapobieganie występowaniu i likwidowanie dolegliwości bólo wych zgodnie z

obowiązującymi zasadami.

4.

       

Zapewnienie komfortu fizycznego w każdych warunkach świadczenia opieki,

w tym:

·

          

stworzenie optymalnego mikroklimatu pomieszczeń

·

          

zapewnienie wygodnego łóżka wyposażonego w materac przeciwodleżynowy i inne

udogodnienia

·

          

zmiana ułożenia pacjenta zgodnie z indywidualnie opracowanym programem, oklepywanie

klatki piersiowej i pleców, masowanie skóry, stosowanie innych zabie gów przeciwodleżynowych

·

          

zapewnienie higieny osobistej (całego ciała, szczególnie jamy ustnej, krocza i okolic

odbytu, bielizny osobistej i pościelowej)

·

          

dostarczanie pełnowartościowych posiłków i płynów zgodnie z upodobaniami pacjenta

·

          

dbanie o regularne wypróżnienia pacjenta: szczególnie należy dbać o czystość

u pacjentów zanieczyszczających się