Waluta Zjednoczonej

Waluta Zjednoczonej

Europy, czyli co Ty

Europy, czyli co Ty

wiesz o euro?

wiesz o euro?

Przyjęcie przez państwa
członkowskie UE wspólnej
waluty €uro oznacza
zamknięcie ostatniego etapu
realizacji integracji
gospodarczej i walutowej.

Historia wspólnego pieniądza

Historia wspólnego pieniądza

w UE

w UE

1970 Plan Wernera
 Pierre Werner (premier Luksemburga) stworzył
plan przewidujący:

o

usztywnienie kursów walutowych państw

członkowskich Europejskiej Wspólnoty
Gospodarczej

o

współpracę w dziedzinie scentralizowania

polityk budżetowych i pieniężnych państw
członkowskich

 Ze względu na światowy kryzys paliwowy i
załamanie systemu z Bretton Woods, plan Wernera
nie został zrealizowany

Historia wspólnego pieniądza

Historia wspólnego pieniądza

w UE

w UE

1972 - 1978

 Stabilność kursów walut w Europie miał zapewnić
Europejski Mechanizm Kursowy (EMK I) tzw. "wąż
walutowy" (wąż w dolarowym tunelu).

 System przewidywał:

o

stałe kursy walut państw uczestniczących w wężu

o

margines wahań kursów rynkowych walut państw

uczestniczących w wężu nie mogły przekraczać +/-
2,25% wokół parytetu lub +/- 1,125 %

Historia wspólnego pieniądza

Historia wspólnego pieniądza

w UE

w UE

1979

 System EMK zastąpiono Europejskim Systemem
Walutowym (ESW) tzw. "nowym wężem walutowym"

 ustanowiono specjalną jednostkę rozliczeniowo-
walutową - ECU [ang. European Currency Unit -
ECU]

 wartość ECU - ustalana była w oparciu o koszyk
walut państw członkowskich ESW

 ECU używane było tylko w rozliczeniach
międzybankowych, a nie w powszechnym obrocie

Historia wspólnego pieniądza

Historia wspólnego pieniądza

w UE

w UE

1989 Raport Delorsa

 Państwa członkowskie EWG podjęły decyzję o
wprowadzeniu unii gospodarczo-walutowej w 3
etapach, zgodnie z propozycją Raportu
opracowanego przez specjalną komisję pod
przewodnictwem J. Delorsa

Etapy wprowadzania UGiW

Etapy wprowadzania UGiW

Etap I 1 lipiec 1990 – 1 listopad 1993

(przystąpienie

do Unii Europejskiej)

• zniesienie barier w przepływie kapitału wewnątrz

Jednolitego Rynku

 zacieśnienie współpracy w zakresie polityki

gospodarczej i walutowej

Etapy wprowadzania UGiW

Etapy wprowadzania UGiW

Etap II 1 listopad 1993 – 31 grudzień 1998

 spełnienie przez państwa członkowskie kryteriów

konwergencji (zbieżności),

 powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego -

zalążka Europejskiego Banku Centralnego,

 stworzenie Europejskiego Mechanizmu Kursowego

II (EMK II) dla krajów nie uczestniczących w Unii
Gospodarczej i Walutowej

 uczestnictwo w systemie EMK II - dobrowolne

Kryteria zbieżności:

Kryteria zbieżności:

1) stopa inflacji nie wyższa niż o 1,5 punktu

procentowego od średniej stopy inflacji w trzech
krajach UE, gdzie inflacja jest najniższa;

2) długoterminowa stopa procentowa (mierzona

na bazie 10-letnich obligacji skarbowych) nie
przekraczająca o więcej niż
2 punkty procentowe średniej stóp procentowych
występujących w 3 krajach UE o najniższej inflacji;

3) deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB;
4) dług publiczny nie większy niż 60% PKB;
5) stabilny kurs wymiany w ciągu ostatnich 2 lat;

Etapy wprowadzania UGiW

Etapy wprowadzania UGiW

Etap III 1999 –

nie ma daty kończącej, gdyż do UGiW będą

przystępować nowi członkowie

wprowadzenie jednolitej waluty zastępującej waluty

narodowe

 1.01.1999 r. do UGiW przystępuje 11 państw

członkowskich UE (poza UGiW pozostają: Dania,
Grecja, Szwecja, Wielka Brytania)

 1.01. 2001 r. Grecja przystępuje do UGiW

 1.01.2002 r. euro zostaje wprowadzone do

powszechnego obiegu i staje się powszechnym
środkiem płatniczym

 1.07.2002 r. ostateczna data wycofania walut

narodowych z obiegu

 28.02.2002 r. waluty narodowe zostały

praktycznie wycofane z obiegu.

 Rozpoczęcie działalności Europejskiego Systemu

Banków Centralnych (ESBC)

 Europejski Bank Centralny (EBC) zastępuje

Europejski Instytut Walutowy; Siedzibą EBC jest
Frankfurt nad Menem

Kursy walut narodowych 12 krajów strefy euro w stosunku

Kursy walut narodowych 12 krajów strefy euro w stosunku

do euro zostały ustalone w sposób sztywny i nieodwołalny.

do euro zostały ustalone w sposób sztywny i nieodwołalny.

Wynoszą one:

Wynoszą one:

1 EUR
= 

 

Austria

Belgia

Finlandia

Francja

Grecja

Hiszpania

Holandia

Irlandia

Luksembu
rg

Portugalia

RFN

Włochy

ATS 

BEF 

FIM

FRF

GRD

ESP 

NLG

IEP

LUF

PTE

DEM

ITL

  13,7603

  40,3399

  5,94573

  6,55957

  340,750

  166,386

  2,20371

 
0,787564

  40,3399

  200,482

  1,95583

1936,27

Stefa €uro tzw. Euroland - 12

Stefa €uro tzw. Euroland - 12

państw:

państw:

•

Austria

Austria

•

Belgia

Belgia

•

Finlandia

Finlandia

•

Francja

Francja

•

Grecja

Grecja

•

Hiszpania

Hiszpania

•

Holandia

Holandia

•

Irlandia

Irlandia

•

Luksemburg

Luksemburg

•

Niemcy

Niemcy

•

Portugalia

Portugalia

•

Włochy

Włochy

Istota i organizacja unii

Istota i organizacja unii

walutowej

walutowej

Istotą Unii Gospodarczej i Walutowej jest wspólna
polityka pieniężna. Jest ona prowadzona przez
Europejski Bank Centralny (EBC) z siedzibą we
Frankfurcie nad Menem, utworzony na bazie
Europejskiego Instytutu Walutowego.

Wyłączne prawo do emisji euro
przysługuje Europejskiemu
Systemowi Banków Centralnych
(ESBC). Składa się on z
Europejskiego Banku
Centralnego (EBC) oraz
narodowych banków centralnych
(NBC) krajów, które wchodzą w
skład Unii Europejskiej.

Prezes Europejskiego Banku

Centralnego

Jean-Claude Trichet

Kształtowanie polityki

Kształtowanie polityki

monetarnej

monetarnej

Z ograniczeniem suwerenności musiały pogodzić
się narodowe banki centralne, które od 1999 r.
mogą współdecydować o kształcie polityki
monetarnej strefy euro jedynie w drodze
uczestnictwa w – niezależnym od rządów i instytucji
wspólnotowych – Europejskim Systemie Banków
Centralnych.

Przejście do trzeciego etapu Unii Gospodarczej i
Walutowej oznaczało przekazanie Europejskiemu
Systemowi Banków Centralnych kompetencji
narodowych w zakresie kształtowania polityki
pieniężnej (w szczególności w zakresie ustalania
wysokości stóp procentowych), w którym główną
rolę – przy uwzględnianiu zasady subsydiarności –
odgrywa Europejski Bank Centralny.

Schemat organizacyjny

Schemat organizacyjny

Europejskiego Systemu

Europejskiego Systemu

Banków Centralnych

Banków Centralnych

Rada

Zarządzająca

Zarząd

Narodowy Bank
Austrii

Narodowy Bank
Belgii

Bank Finlandii

Bank Francji

Bank Grecji

Bank Hiszpanii

Bank Holandii

Bank Centralny Irlandii

Bank Centralny
Luksemburga

Federalny Bank
Niemiec

Bank Portugalii

Bank Włoch

Bank Anglii Narodowy Bank Danii Bank
Szwecji

Rada

Główna

Źródło: D. Czykier-Wierzba, R. Wierzba, Europejski System Banków Centralnych, „Wspólnoty Europejskie Biuletyn
Informacyjny”, Warszawa, IKCHZ, 1999 nr 5 (93)

Stopy procentowe euro

Stopy procentowe euro

Poziom stóp procentowych dla krajów
UGiW określany jest przez Europejski
Bank

Centralny

na

podstawie

średnioterminowych prognoz inflacji oraz
podaży

pieniądza.

Podstawowym

zadaniem EBC, realizowanym za pomocą
stóp procentowych, jest zapewnienie
stabilnych cen (ich roczny wzrost,
rozpatrywany w średnim okresie, nie
powinien przekraczać 2%).

Polityka fiskalna jest nadal kształtowana
samodzielnie przez poszczególne kraje UGiW. Aby
zminimalizować zagrożenia dla antyinflacyjnej
polityki EBC, jakie przyniósłby nadmierny deficyt
budżetowy i dług publiczny, Rada Europejska
przyjęła w czerwcu 1997 r. tzw. Pakt na Rzecz
Stabilizacji i Wzrostu.

Pakt na Rzecz Stabilizacji i Wzrostu przewiduje
surowe sankcje finansowe – do 0,5% PKB
danego kraju – wobec tych państw UGiW, które
dopuszczą do powstania u siebie nadmiernego
deficytu budżetowego.

Najważniejsze korzyści z

Najważniejsze korzyści z

utworzenia unii walutowej

utworzenia unii walutowej

•

stabilizacja warunków prowadzenia działalności

gospodarczej,

•

wyeliminowanie niepewności co do kształtowania się

kursów walutowych powinno ułatwić podejmowanie

racjonalnych, długoterminowych decyzji ekonomicznych i

tym samym umożliwić bardziej efektywną alokację

zasobów,

•

integracja i większa efektywność rynków finansowych,

•

obniżka kosztów transakcyjnych dzięki eliminacji kosztów

wymiany walut oraz kosztów transakcji zabezpieczających

przed ryzykiem kursowym w obrębie walut strefy euro,

•

większa przejrzystość cen,

•

stopniowe wyrównywanie się cen na te same produkty we

wszystkich krajach unii walutowej.

Koszty powstania unii

Koszty powstania unii

walutowej

walutowej

•

koszty adaptacji do euro systemów

informatycznych oraz procesów operacyjnych,

•

koszty szkolenia pracowników oraz partnerów

biznesowych,

•

koszty adaptacji urządzeń posługujących się

gotówką (bankomaty, automaty do sprzedaży

towarów itd.),

•

utrata przez banki części dochodów z transakcji

na rynku walutowym.

Nominały

Nominały

Monety:

 1, 2 €

 1, 2, 5, 10, 20, 50 centów

Banknoty:

 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500
€

Wygląd banknotów i monet

Wygląd banknotów i monet

e

e

uro

uro

Charakterystycznym symbolem euro, opracowanym
przez Komisję Europejską, jest wzorowana na
greckiej literze epsilon litera E z podwójnym
poziomym przekreśleniem, mającym symbolizować
stabilność waluty.

Wygląd banknotów i monet

Wygląd banknotów i monet

e

e

uro

uro

Założenia graficzne banknotów:

 przedstawienie bram i okien na stronie przedniej
(awers),

 przedstawienie mostów na stronie odwrotnej
(rewers),

 bramy, okna, mosty - symbole "otwarcia" Europy,

 prezentacja różnych okresów w sztuce
europejskiej.

Monety:

 wspólny awers - strona europejska,

 odrębny rewers (narodowy, przygotowany dla
poszczególnych

nominałów monet przez każdy kraj
członkowski),

 mimo różnic w wyglądzie - wszystkie monety
uznawane we wszystkich państwach.

Jak

Jak

euro zastępowało waluty

euro zastępowało waluty

narodowe

narodowe

?

?

 Od 1999 r. ceny podawano równocześnie w €uro
i w walucie narodowej

 Obywatele UE mogli kupować pakiety monet i
banknotów €uro przed 1 stycznia 2002 r.

 Od 1 stycznia 2002 r. bankomaty wypłacały
gotówkę tylko w €uro

 Sprzedawcy musieli wypłacać resztę w €uro

Przystąpienie Polski do

Przystąpienie Polski do

strefy

strefy

e

e

uro

uro

•

Polska docelowo musi spełnić kryteria
uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej

•

Polska musi uzyskać zgodę państw
członkowskich UE na wejście do UGiW

Etapy przystępowania przez

Etapy przystępowania przez

Polskę do strefy

Polskę do strefy

e

e

uro

uro

•

Etap I: wejście do Unii Europejskiej
(przystąpienia do UE nie oznacza, że w Polsce od
razu €uro zastąpi złotówkę)

•

Etap II: dwuletnie uczestnictwo w Europejskim
Mechaniźmie Kursowym (EMK II);

•

Etap III: integracja z Unią Gospodarczą i
Walutową (UGiW) + zgoda państw członkowskich

Znaczenie unii walutowej

Znaczenie unii walutowej

dla Polski

dla Polski

Uczestnictwo Polski w UGiW leży w strategicznym
interesie naszego kraju. Oznacza bowiem jeszcze
pełniejsze włączenie Polski w struktury
gospodarcze UE, a tym samym zdrową i stabilną
gospodarkę rynkową. Osiągnięcie przez Polskę
zdrowej i stabilnej gospodarki oznaczać będzie w
praktyce niską inflację, niskie stopy procentowe,
równowagę budżetową państwa, rozsądne rozmiary
długu publicznego itd. Niska inflacja, a dzięki temu
niskie stopy procentowe, to z kolei niezbędne
warunki do osiągnięcia trwałego wzrostu
gospodarczego.

Konsekwencje dla polskich

Konsekwencje dla polskich

podmiotów gospodarczych

podmiotów gospodarczych

z

z

wprowadzenia euro

wprowadzenia euro

•

euro staje się walutą kontraktów i płatności oraz walutą,

w której mogą być zaciągane kredyty, jak również

emitowane instrumenty dłużne;

•

zmniejszają się koszty transakcyjne (wymiany walut),

ponoszone wcześniej przy sprzedaży i zakupie 12 walut

narodowych, oraz związane z operacjami

zabezpieczającymi przed ryzykiem kursowym;

•

zmniejszają się koszty prowadzenia rachunków

walutowych,

•

pojawia się szersza i korzystniejsza cenowo oferta usług

bankowych;

•

występuje większa przejrzystość cen, co oznacza

łatwiejszy wybór zagranicznych dostawców i odbiorców –

prościej jest porównywać ceny.

Ciekawostki

Ciekawostki

 Po 1 stycznia 2002 r. w obiegu znalazło się 6 mld
banknotów i 37,5 mld monet €uro
 Pierwszą transakcję w €uro przeprowadzono na
francuskiej wyspie Reunion - za €uro kupiono
kilogram owoców liczi
 Ograniczone prawo emisji monet €uro przyznano
także Monako, San Marino oraz Watykanowi
(oficjalnie te mini-państwa nie należą do UE)

Ciekawostki

Ciekawostki

Czeki wystawione w walucie
narodowej do 31 grudnia 2001
r., a przedstawione do realizacji
od 1 stycznia 2002 r., były
ważne, a za przeliczenie ich na
euro banki w krajach UGiW nie
pobierały dodatkowych opłat.