Olsza szara

(Alnus incana L.)

Naturalne odnawianie. Podstawy

biologiczne, ekologiczne oraz metody

odnawiania.

Anna Makowska

Rafał Wyszyński

NSDS II sem. Gr.
6

Właściwości biologiczne

żyje 20 – 60 lat
ekotypy nadbałtyckie 50-80 lat

osiąga
30-50 cm grubości i
20- 25 m wysokości

w młodości rośnie bardzo szybko

ok. 10-15 roku życia przyrost
znacząco zwalnia

ok. 30 roku życia przyrost ustaje

dojrzałość generatywną osiąga w
wieku 10-15 lat (otwarta przestrzeń),
ok. 30 lat (w zwarciu)

kwitnie III-IV- 2 tygodnie wcześniej niż
czarna, przed pojawieniem się liści

jednopienna, rozdzielnopłciowa

wiatropylna

Owocuje ok. 30 roku życia (w
zwarciu)
Ok. 15 roku (wolna
przestrzeń)

Może krzyżować się z olszą
czarną

Obradza prawie każdego
roku, jednak obfite co 2-4
lata.

Nasiona dojrzewają wrzesień-
listopad, rozsiewają się od
września do stycznia.

Orzeszki przenoszone są
przez wiatr, niekiedy przez
wodę.

Przystosowanie nasion do transportu

transport szybko- nasiona są bardzo wilgotne

przechowywanie w warunkach niekontrolowanych do 1,5 roku

Liście ulegają rozkładowi

w okresie krótszym niż 2

lata, czyli bardzo szybko.

Wymagania ekologiczne

-światłożądna

-znosi umiarkowane ocienienie
w młodości

-większe wymagania niż olsza

czarna

-mało wrażliwa na przymrozki

Wymagania świetlne

• wymaga pełnego światła, ma

małą zdolność znoszenia

ocienienia w młodości

• większe wymagania niż olsza

czarna

Wymagania wilgotnościowe

• mokre, okresowo podtapiane i

zalewane tereny

• nie znosi trwałego zalewania.

• na glebach suchych do 5 lat

• wrażliwa na suche powietrze

• wysoka odporność na susze

• nieszkodliwe są dla niej

krótkotrwałe podniesienie

poziomu wód gruntowych oraz

okresowe zalewanie

Wymagania glebowe

• Mniejsze wymagania względem warunków glebowych niż

olsza czarna

• Rośnie na różnych glebach prócz suchych i jałowych,

kwaśnych, torfiastych.

• W górach na glebach kamienistych, żwirowych,

rumowiskach, w korytach potoków

.

Wymagania pokarmowe

• zróżnicowane, zależne od obszaru

występowania

• gleby zasobne- eutroficzne

• na południu zachowuje się jak gatunek

górski, schodząc w dół dolinami rzek

• mniejsze od olszy czarnej

• nie rośnie jedynie na glebach jałowych

• najlepiej czuje się na się na glinach

piaszczystych

• dobre warunki do rozwoju znajduje na

glebach wilgotnych, rumowiskach

skalnych, w korytach potoków

Siedliskowe typy lasu

• gatunek panujący w górnych

biegach rzek

• gatunek główny w lesie łęgowym

górskim

• domieszka pielęgnacyjna i

fitomelioracyjna na siedliskach

Bs i Bśw

• może być stosowana jako

przedplon

• wywiera duży wpływ na

zajmowane siedliska

• gatunek pionierski

Metody odnawiania

naturalnego

• Ib –zupełne pasowa-

szerokość zrębu 30-60
m, samosiew boczny,
pow. zrębu do 4 ha

-pozostawianie nasienników

nie jest konieczne
(niewielka szerokość
zrębów i możliwość
obsiewu).

Olszę szarą trudno jest odnawiać naturalnie ze względu na szybko

zachwaszczające się, żyzne siedliska, na których występuje

Odrośla odgrywają istotną rolę w odnowieniu naturalnym.

Rębnia Ib – pierwsze cięcie

2-3 pasy w 10-leciu

Ib odnowienie

Ib drugi zrąb

• Ic- zupełna smugowa

szerokość zrębu 15-30
m, samosiew boczny,
pow. zrębu do 2 ha

-pozostawianie nasienników

nie jest konieczne
(niewielka szerokość
zrębów i możliwość
obsiewu)

Ic Pierwsza smuga

2-3 smugi w 10-leciu

Ic odnowienie

Ic Druga smuga

Ic odnowienie

• rębnia częściowa pasowa

(IIb), szerokość pasa
manipulacyjnego 40-60 m,
pow. zrębu do 4 ha.

-odpowiednia pielęgnacja w okresie

przedrębnym

-usunięcie niepożądanych elementów
-popieranie pożądanych
-intensywne przerzedzenie
-przygotowanie gleby w płytkie

bruzdy

umożliwiające obsiew na

powierzchniach

zadarnionych.
-cięcia odsłaniające po 5-8 latach,

drzewostan

IIb Cięcie

obsiewne

IIb Cięcie odsłaniające

IIb Cięcie uprzątające

IIb Uzupełnienie

odnowienia

- rębnia częściowa

wielkopowierzchniowa (IIa),

szerokość strefy do 150 m,

powierzchnia do 6 ha.

- rębnia częściową
wielkopowierzchniową zmodyfikowaną

- w cięciu przygotowawczym usuwamy
ok. 20% zapasu

-można zaproponować ten rodzaj rębni
na terenie Bieszczad i Beskidu Niskiego,
gdzie drzewostany olszy szarej zajmują
znaczne powierzchnie

W drzewostanach ze znacznym

udziałem jesionu można stosować

rębnię IIIb gniazdową częściową

Literatura:

-Tomanek J. Botanika Leśna, PWRiL, Warszawa 1997
-Jaworski A. Charakterystyka hodowlana drzew leśnych, Wyd.

Gutenberg. Kraków 1995

-Suszka B., Muller C., Bonnet-Masimbert M. Nasiona leśnych

drzew liściastych. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa – Poznań
1994

-Murat E. Szczegółowa hodowla lasu. Warszawa 2002.
-Zasady Hodowli Lasu. DGLP. Warszawa 2003.
-Bernadzki E. Cięcia odnowieniowe. Warszawa 2000.
-Hellwig Z., Białobok E. red. Drzewoznawstwo. Warszawa 1955.
-Poradnik leśniczego. SITLiD. Wyd. Świat. Warszawa 1991.
-Poradnik hodowcy lasu. Wyd. Świat. Warszawa 2005.
-Bernadzki E. Półnaturalna hodowla lasu. Wyd. Świat. Warszawa

2000.