Geneza

Geneza

filozofii

filozofii

chrześcijański

chrześcijański

ej

ej

poglądy

poglądy

św. Augustyna

św. Augustyna

Geneza filozofii

Geneza filozofii

chrześcijańskiej

chrześcijańskiej

►

W tym samym czasie, kiedy powstawały ostatnie

W tym samym czasie, kiedy powstawały ostatnie

systemy starożytne, neopitagoreizm

systemy starożytne, neopitagoreizm

i neoplatonizm, rozpoczął się rozwój nowej filozofii:

i neoplatonizm, rozpoczął się rozwój nowej filozofii:

filozofia chrześcijan. Była ona związana z tradycją

filozofia chrześcijan. Była ona związana z tradycją

starożytną i miała charakter analogiczny do

starożytną i miała charakter analogiczny do

współczesnej sobie filozofii Greków. Jednakże nie

współczesnej sobie filozofii Greków. Jednakże nie

może być pojęta jako wytwór rozwoju greckiej

może być pojęta jako wytwór rozwoju greckiej

filozofii, lecz zakłada nowy, własny początek: wiarę

filozofii, lecz zakłada nowy, własny początek: wiarę

chrześcijańską.

chrześcijańską.

►

Pierwotnie chrześcijaństwo, nauka

Pierwotnie chrześcijaństwo, nauka

bezpośrednich uczniów Chrystusa, nie było

bezpośrednich uczniów Chrystusa, nie było

systemem filozoficznym, nie robiło nawet

systemem filozoficznym, nie robiło nawet

założeń filozoficznych. Była to głównie

założeń filozoficznych. Była to głównie

nauka moralna. Nauka ta streszczała się w

nauka moralna. Nauka ta streszczała się w

trzech pojęciach: poznanie, prawo i

trzech pojęciach: poznanie, prawo i

zapowiedź, mianowicie poznanie Boga,

zapowiedź, mianowicie poznanie Boga,

prawo moralne i zapowiedź życia

prawo moralne i zapowiedź życia

pośmiertnego. Był to fundament, na którym

pośmiertnego. Był to fundament, na którym

niebawem wzniesiono system zawierający

niebawem wzniesiono system zawierający

całkowitą teorie Boga i świata, życia i

całkowitą teorie Boga i świata, życia i

zbawienia.

zbawienia.

►

Filozofia chrześcijańska powstała jako

Filozofia chrześcijańska powstała jako

odpowiedź na potrzebę racjonalnego

odpowiedź na potrzebę racjonalnego

ugruntowania rozwijającej się nowej religii i

ugruntowania rozwijającej się nowej religii i

zmierzania się

zmierzania się

z poglądami pogan.

z poglądami pogan.

►

W szerszym sensie filozofia chrześcijańska

W szerszym sensie filozofia chrześcijańska

to filozofia uprawiana w zgodzie z

to filozofia uprawiana w zgodzie z

Objawieniem, w węższym filozofia

Objawieniem, w węższym filozofia

samego Objawienia.

samego Objawienia.

Filozofia Chrześcijan a filozofia

Filozofia Chrześcijan a filozofia

Greków.

Greków.

►

Chrześcijaństwo zdobywało świat dla swych idei, ale

Chrześcijaństwo zdobywało świat dla swych idei, ale

jednocześnie samo wchłaniało idee obce.

jednocześnie samo wchłaniało idee obce.

►

Poglądy czerpano głównie z filozofii greckiej, gdyż

Poglądy czerpano głównie z filozofii greckiej, gdyż

tam były najdoskonalsze. W okresie zaś, gdy

tam były najdoskonalsze. W okresie zaś, gdy

zaczynało się chrześcijaństwo, pojęcia filozoficzne

zaczynało się chrześcijaństwo, pojęcia filozoficzne

Greków były tak bardzo przepojone myślą religijną,

Greków były tak bardzo przepojone myślą religijną,

że łatwo mogły być przystosowane do własnej

że łatwo mogły być przystosowane do własnej

wiary.

wiary.

►

Z

Z

platonizmu

platonizmu

nadawał się do przyjęcia

nadawał się do przyjęcia

idealistyczny pogląd na świat i przekonanie

idealistyczny pogląd na świat i przekonanie

o wyższości świata duchowego nad

o wyższości świata duchowego nad

materialnym.

materialnym.

►

Z

Z

arystotelizmu

arystotelizmu

- koncepcja Boga, jako

- koncepcja Boga, jako

pierwszej przyczyny i celu świata.

pierwszej przyczyny i celu świata.

►

ze

ze

stoicyzmu

stoicyzmu

– pomysł, że świat materialny

– pomysł, że świat materialny

jest przesycony duchem.

jest przesycony duchem.

►

Z

Z

cynickiej filozofii-

cynickiej filozofii-

obojętność dla rzeczy

obojętność dla rzeczy

doczesnych

doczesnych

►

Sceptycyzm

Sceptycyzm

- odbierając wartość poznaniu

- odbierając wartość poznaniu

zmysłowemu i rozumowemu dostarczał

zmysłowemu i rozumowemu dostarczał

pośrednio argumentów tym, co w objawieniu i

pośrednio argumentów tym, co w objawieniu i

natchnieniu widzieli źródło poznania prawdy.

natchnieniu widzieli źródło poznania prawdy.

►

Grecja dawała formy dla chrześcijańskiej

Grecja dawała formy dla chrześcijańskiej

filozofii, ale gdy formy te były nie zgodne z

filozofii, ale gdy formy te były nie zgodne z

pierwotną wiarą, Kościół odrzucał je pewną

pierwotną wiarą, Kościół odrzucał je pewną

ręką.

ręką.

►

Są podobieństwa między filozofią wczesną

Są podobieństwa między filozofią wczesną

chrześcijan a współczesną im filozofia

chrześcijan a współczesną im filozofia

pogan; ale są w niej też rysy własne, nie

pogan; ale są w niej też rysy własne, nie

dające sprowadzić się do niczego, co było

dające sprowadzić się do niczego, co było

dotychczas w filozofii: Bóg na ziemi i w

dotychczas w filozofii: Bóg na ziemi i w

sercach, miłość i łaska jako podstawa życia,

sercach, miłość i łaska jako podstawa życia,

osobowe pojmowanie Boga i w stosunku do

osobowe pojmowanie Boga i w stosunku do

Boga.

Boga.

Patrystyka jako okres filozofii

Patrystyka jako okres filozofii

chrześcijańskiej

chrześcijańskiej

►

Filozofia patrystyczna ze względu na swe zadania

Filozofia patrystyczna ze względu na swe zadania

dzieliła się na

dzieliła się na

apologetyczną i systematyczną.

apologetyczną i systematyczną.

Dwoistość ta pochodziła stąd, że pierwsze próby

Dwoistość ta pochodziła stąd, że pierwsze próby

filozoficzne chrześcijan wypływały z dwoistych

filozoficzne chrześcijan wypływały z dwoistych

potrzeb, zewnętrznych i wewnętrznych. Z jednej

potrzeb, zewnętrznych i wewnętrznych. Z jednej

strony, filozofia miała bronić wiary chrześcijan na

strony, filozofia miała bronić wiary chrześcijan na

zewnątrz i wobec wrogów wykazywać zgodność jej z

zewnątrz i wobec wrogów wykazywać zgodność jej z

wymaganiami rozumu: miało to być dziełem

wymaganiami rozumu: miało to być dziełem

„obrońców”, czyli apologetów. Z drugiej zaś, dla

„obrońców”, czyli apologetów. Z drugiej zaś, dla

wewnętrznego użytku gmin niezbędne było

wewnętrznego użytku gmin niezbędne było

jednolite i konsekwentne zebranie poglądów: to

jednolite i konsekwentne zebranie poglądów: to

było zadaniem systematyków.

było zadaniem systematyków.

►

Patrystyka systematyczna przeszła 4 fazy

Patrystyka systematyczna przeszła 4 fazy

rozwojowe:

rozwojowe:

1.

1.

Gnostyków

Gnostyków

2.

2.

Ojców aleksandryjskich

Ojców aleksandryjskich

3.

3.

Ojców kapadockich

Ojców kapadockich

4.

4.

Systemu św. Augustyna

Systemu św. Augustyna

►

Chronologicznie patrystyka zmieniała swój

Chronologicznie patrystyka zmieniała swój

charakter ze względu na postanowienia

charakter ze względu na postanowienia

soborowe w: Nicei (325) i

soborowe w: Nicei (325) i

Chalcedonie(451). Sobory wyznaczały

Chalcedonie(451). Sobory wyznaczały

cenzury czasowe tej filozofii. Patrystyka

cenzury czasowe tej filozofii. Patrystyka

przednicejska dopiero tworzyła się. Po

przednicejska dopiero tworzyła się. Po

325r. przeżyła już rozkwit w postaci

325r. przeżyła już rozkwit w postaci

samodzielnych systemów. Natomiast po

samodzielnych systemów. Natomiast po

451r. nastąpił już jej schyłek

451r. nastąpił już jej schyłek

Augustyn z Hippony

Augustyn z Hippony

►

Augustyn Aureliusz,

Augustyn Aureliusz,

syn św. Moniki,

syn św. Moniki,

urodzony w 354r. w

urodzony w 354r. w

afrykańskim mieście

afrykańskim mieście

Tagasta, zm. w

Tagasta, zm. w

roku 430 w Hippo

roku 430 w Hippo

Regius (Hipponie).

Regius (Hipponie).

►

Był filozofem,

Był filozofem,

teologiem,

teologiem,

organizatorem życia

organizatorem życia

kościelnego. Święty

kościelnego. Święty

Kościoła katolickiego,

Kościoła katolickiego,

jeden z Ojców

jeden z Ojców

i Doktorów Kościoła,

i Doktorów Kościoła,

znany jako doktor

znany jako doktor

łaski.

łaski.

Nauki pobierał

Nauki pobierał

początkowo

początkowo

w Madaurze,

w Madaurze,

a

a

właściwe studia

właściwe studia

rozpoczął

rozpoczął

w Kartaginie-

w Kartaginie-

tam również w

tam również w

375r. założył

375r. założył

własną szkołę

własną szkołę

retoryki. W

retoryki. W

Kartaginie badał

Kartaginie badał

niektóre dzieła

niektóre dzieła

Platona i

Platona i

Plotyna.

Plotyna.

Zapoznawał się

Zapoznawał się

z

z

pitagorejską

pitagorejską

teorią liczb,

teorią liczb,

teorią muzyki

teorią muzyki

i astronomią

i astronomią

►

Lektury te w istotny sposób wpłynęły na

Lektury te w istotny sposób wpłynęły na

późniejsze poglądy Augustyna. W latach

późniejsze poglądy Augustyna. W latach

373- 382 był wyznawcą manicheizmu,

373- 382 był wyznawcą manicheizmu,

stworzonego przez Maniego systemu

stworzonego przez Maniego systemu

religijnego głoszącego realność i odwieczną

religijnego głoszącego realność i odwieczną

walkę dwóch sił: dobra (światła) i zła

walkę dwóch sił: dobra (światła) i zła

(ciemności). Augustyn naukę tę po powrocie

(ciemności). Augustyn naukę tę po powrocie

do Italii porzucił, ale wciąż była ona ważnym

do Italii porzucił, ale wciąż była ona ważnym

punktem odniesienia dla jego filozofii. W 5

punktem odniesienia dla jego filozofii. W 5

lat po przyjęciu święceń kapłańskich został

lat po przyjęciu święceń kapłańskich został

biskupem Hippo Regius (396r.).

biskupem Hippo Regius (396r.).

Teocentryczna teoria Bytu

Teocentryczna teoria Bytu

►

Teoria Bytu filozofii Augustyna wychodziła

Teoria Bytu filozofii Augustyna wychodziła

z podobnych przesłanek co Platona, jednak

z podobnych przesłanek co Platona, jednak

z uwzględnieniem Boga rozumianego na

z uwzględnieniem Boga rozumianego na

sposób osobowy i wyciągnięciem dalej idących

sposób osobowy i wyciągnięciem dalej idących

konsekwencji z faktu przyjęcia wieczności i

konsekwencji z faktu przyjęcia wieczności i

nieskończoności świata idei.

nieskończoności świata idei.

►

Podobnie jak Platon, Augustyn zakładał istnienie

Podobnie jak Platon, Augustyn zakładał istnienie

świata idei, który istnieje niezależnie od świata

świata idei, który istnieje niezależnie od świata

materialnego, jest wieczny, nieskończony i

materialnego, jest wieczny, nieskończony i

doskonały. Augustyn rozwinął jednak teorię

doskonały. Augustyn rozwinął jednak teorię

hierarchii idei o ideę Boga. Dla niego podstawową

hierarchii idei o ideę Boga. Dla niego podstawową

i jedyną istniejącą

i jedyną istniejącą

z własnej mocy ideą

z własnej mocy ideą

był właśnie Bóg. Wszystkie pozostałe idee

był właśnie Bóg. Wszystkie pozostałe idee

stawały się emanacjami Boga, które ten tworzy z

stawały się emanacjami Boga, które ten tworzy z

sobie wiadomych powodów. Idee te Augustyn

sobie wiadomych powodów. Idee te Augustyn

rozumiał wciąż po platońsku - tzn. były dla niego

rozumiał wciąż po platońsku - tzn. były dla niego

realnie istniejącymi obiektami, z którymi można

realnie istniejącymi obiektami, z którymi można

się bezpośrednio stykać.

się bezpośrednio stykać.

►

Zgodnie z teologią chrześcijańską, Bóg jest

Zgodnie z teologią chrześcijańską, Bóg jest

jednak też bezpośrednim twórcą świata

jednak też bezpośrednim twórcą świata

materialnego. Zmusiło to Augustyna do

materialnego. Zmusiło to Augustyna do

odrzucenia neoplatońskiej teorii emanacji,

odrzucenia neoplatońskiej teorii emanacji,

zakładającej powstanie świata materialnego na

zakładającej powstanie świata materialnego na

skutek niedoskonałego procesu "odbijania się"

skutek niedoskonałego procesu "odbijania się"

doskonałych idei w materii. Ze względu na to, że

doskonałych idei w materii. Ze względu na to, że

to Bóg stworzył świat materialny, nie może on

to Bóg stworzył świat materialny, nie może on

być zły z natury ani nazbyt niedoskonały.

być zły z natury ani nazbyt niedoskonały.

►

Dusza jest boską ideą, stworzoną na wzór

Dusza jest boską ideą, stworzoną na wzór

samego Boga. Nie jest ona ograniczona w czasie

samego Boga. Nie jest ona ograniczona w czasie

- tj. jest nieśmiertelna, ale jest ograniczona w

- tj. jest nieśmiertelna, ale jest ograniczona w

przestrzeni. Ma ona, podobnie jak to

przestrzeni. Ma ona, podobnie jak to

przyjmował Platon, możliwość bezpośredniego

przyjmował Platon, możliwość bezpośredniego

kontaktu ze światem idei, gdyż bezpośrednio od

kontaktu ze światem idei, gdyż bezpośrednio od

niego pochodzi. Wszystkie dusze po zesłaniu na

niego pochodzi. Wszystkie dusze po zesłaniu na

ziemię zostają "odcięte" od tego kontaktu,

ziemię zostają "odcięte" od tego kontaktu,

jednak w odróżnieniu od koncepcji platońskich

jednak w odróżnieniu od koncepcji platońskich

tylko niektóre mają szansę odnaleźć ten kontakt,

tylko niektóre mają szansę odnaleźć ten kontakt,

przy czym nie zależy to zupełnie od nich, lecz

przy czym nie zależy to zupełnie od nich, lecz

wyłącznie od woli Boga.

wyłącznie od woli Boga.

Wizja świata (creatio ex

Wizja świata (creatio ex

nihilo)

nihilo)

►

Augustyn zgodnie z biblia przyjmował powstanie

Augustyn zgodnie z biblia przyjmował powstanie

świata z nicości

świata z nicości

►

nawiązywał do wcześniejszych filozofów

nawiązywał do wcześniejszych filozofów

starożytnych, lecz ich wnioski modyfikował w duchu

starożytnych, lecz ich wnioski modyfikował w duchu

Biblii. Uważał, że Bóg najpierw stworzył z nicości

Biblii. Uważał, że Bóg najpierw stworzył z nicości

pierwszą materię. Dalsze etapy procesu stworzenia

pierwszą materię. Dalsze etapy procesu stworzenia

polegały na formowaniu tej pierwotnej materii, na

polegały na formowaniu tej pierwotnej materii, na

nadawaniu materii harmonijnego porządku.

nadawaniu materii harmonijnego porządku.

►

Augustyn nawiązywał do koncepcji Pitagorasa, w

Augustyn nawiązywał do koncepcji Pitagorasa, w

której to głównym założeniem była możliwość

której to głównym założeniem była możliwość

przedstawienia całej rzeczywistości w liczbach.

przedstawienia całej rzeczywistości w liczbach.

Wszystkie elementy świata natury, sztuki, muzyki, o

Wszystkie elementy świata natury, sztuki, muzyki, o

ile stanowią harmonię, można wyrazić liczbowo, to

ile stanowią harmonię, można wyrazić liczbowo, to

znaczy stosunkiem liczb całkowitych. Pitagorejczycy

znaczy stosunkiem liczb całkowitych. Pitagorejczycy

twierdzili, że podstawą całej rzeczywistości jest

twierdzili, że podstawą całej rzeczywistości jest

liczba. Ten pogląd Augustyn wspierał biblijnym

liczba. Ten pogląd Augustyn wspierał biblijnym

zdaniem, pochodzącym z Księgi Mądrości, mówiącym

zdaniem, pochodzącym z Księgi Mądrości, mówiącym

o tym, że świat został stworzony „według miary,

o tym, że świat został stworzony „według miary,

liczby i wagi”

liczby i wagi”

Teoria poznania- iluminacja

Teoria poznania- iluminacja

►

Teoria ta powstała na bazie klasycznego

Teoria ta powstała na bazie klasycznego

platonizmu. Augustyn kwestionował poznanie

platonizmu. Augustyn kwestionował poznanie

zmysłowe, lecz nie odrzucał go zupełnie,

zmysłowe, lecz nie odrzucał go zupełnie,

kwestionował również możliwość

kwestionował również możliwość

bezpośredniego poznania świata idei (i

bezpośredniego poznania świata idei (i

oczywiście Boga). Augustyn odrzucał jednak

oczywiście Boga). Augustyn odrzucał jednak

pogląd, iż można tego dokonać na drodze czysto

pogląd, iż można tego dokonać na drodze czysto

rozumowej.

rozumowej.

►

Do prawdy, podobnie jak u Platona, można dojść

Do prawdy, podobnie jak u Platona, można dojść

wyłącznie na drodze bezpośredniego kontaktu

wyłącznie na drodze bezpośredniego kontaktu

ze światem idei, co jest jednakże niemożliwe na

ze światem idei, co jest jednakże niemożliwe na

drodze najbardziej wnikliwych studiów

drodze najbardziej wnikliwych studiów

rzeczywistości materialnej. Augustyn nie zgadzał

rzeczywistości materialnej. Augustyn nie zgadzał

się z Platonem, iż drogą samych studiów

się z Platonem, iż drogą samych studiów

filozoficznych można osiągnąć poznanie prawdy.

filozoficznych można osiągnąć poznanie prawdy.

►

Według Augustyna, do odzyskania kontaktu

Według Augustyna, do odzyskania kontaktu

duszy z Bogiem potrzebny jest akt samego

duszy z Bogiem potrzebny jest akt samego

Boga, zwany przez niego iluminacją. Studia

Boga, zwany przez niego iluminacją. Studia

teoretyczno-filozoficzne mogą przygotowywać

teoretyczno-filozoficzne mogą przygotowywać

człowieka do tego kontaktu, a pobożne życie

człowieka do tego kontaktu, a pobożne życie

emocjonalnie na niego otworzyć, jednakże to

emocjonalnie na niego otworzyć, jednakże to

Bóg w ostatecznej instancji decyduje, czy

Bóg w ostatecznej instancji decyduje, czy

człowiekowi udzielona zostanie łaska poznania

człowiekowi udzielona zostanie łaska poznania

(zrozumienia), czy też nie. Aktu iluminacji nie

(zrozumienia), czy też nie. Aktu iluminacji nie

można sobie zapewnić dobrymi uczynkami, gdyż

można sobie zapewnić dobrymi uczynkami, gdyż

zawsze są one znikome w obliczu

zawsze są one znikome w obliczu

nieskończoności Boga. Akt iluminacji jest zatem

nieskończoności Boga. Akt iluminacji jest zatem

zawsze łaską daną człowiekowi - rodzajem

zawsze łaską daną człowiekowi - rodzajem

darowizny, czy długu, który później należy

darowizny, czy długu, który później należy

"spłacać" przez pobożne życie.

"spłacać" przez pobożne życie.

►

Augustyn z Hipponny ocenia, iż omawiany przez

Augustyn z Hipponny ocenia, iż omawiany przez

niego akt Bożej łaski jest całkowicie

niego akt Bożej łaski jest całkowicie

nieprzewidywalny - może on ominąć najbardziej

nieprzewidywalny - może on ominąć najbardziej

pobożnie żyjącego człowieka, jak i "spaść" nagle

pobożnie żyjącego człowieka, jak i "spaść" nagle

na skończonego grzesznika.

na skończonego grzesznika.

Czas - Augustyna teoria czasu:

Czas - Augustyna teoria czasu:

3× Teraz

3× Teraz

►

W XI księdze Wyznań św. Augustyn tworzy

W XI księdze Wyznań św. Augustyn tworzy

osobliwą koncepcję czasu. Twierdzi on, że czas, tak

osobliwą koncepcję czasu. Twierdzi on, że czas, tak

jak i wszystko, został nam dany od Boga.

jak i wszystko, został nam dany od Boga.

Zauważa jednak, że ten dar jest nierozłączny z

Zauważa jednak, że ten dar jest nierozłączny z

"ruchem" substancji, jest dla ruchu konieczny.

"ruchem" substancji, jest dla ruchu konieczny.

Stworzył on koncepcję 3xTeraz. Głosi ona, że

Stworzył on koncepcję 3xTeraz. Głosi ona, że

mamy "teraz" to w przeszłości, które zaraz po

mamy "teraz" to w przeszłości, które zaraz po

wypowiedzeniu ulatuje w tę przeszłość, mamy to

wypowiedzeniu ulatuje w tę przeszłość, mamy to

"teraz" zgodne z czasem jego wypowiedzi, oraz to

"teraz" zgodne z czasem jego wypowiedzi, oraz to

"teraz" jeszcze nie wypowiedziane. Augustyn

"teraz" jeszcze nie wypowiedziane. Augustyn

zauważa, że Bóg daje nam jeden pewnik: śmierć,

zauważa, że Bóg daje nam jeden pewnik: śmierć,

czyli fakt, który na pewno kiedyś nastąpi w czasie

czyli fakt, który na pewno kiedyś nastąpi w czasie

"teraz" przyszłym... Nie ustosunkowuje się jednak

"teraz" przyszłym... Nie ustosunkowuje się jednak

Augustyn co do statusu czasu przeszłego i

Augustyn co do statusu czasu przeszłego i

przyszłego, nie określa ostatecznie czy bytuje on

przyszłego, nie określa ostatecznie czy bytuje on

w jakiejś czasoprzestrzeni, którego sam stałby się

w jakiejś czasoprzestrzeni, którego sam stałby się

zarazem formą i substancją.

zarazem formą i substancją.

Etyka Augustyna

Etyka Augustyna

►

Augustyn stworzył

Augustyn stworzył

teorię teodycei

teorię teodycei

. Teoria ta

. Teoria ta

zakłada, że Bóg obdarzył wolną wolą ludzi po to,

zakłada, że Bóg obdarzył wolną wolą ludzi po to,

aby mogło zaistnieć dobro i etyka. Brak wolnej

aby mogło zaistnieć dobro i etyka. Brak wolnej

woli powoduje, że wszelka etyka traci sens

woli powoduje, że wszelka etyka traci sens

.

.

Bóg mógł teoretycznie stworzyć świat bez

Bóg mógł teoretycznie stworzyć świat bez

wolnej woli i zła, ale w takim świecie dobro

wolnej woli i zła, ale w takim świecie dobro

byłoby bez wartości, gdyż byłoby dostępne

byłoby bez wartości, gdyż byłoby dostępne

automatycznie i przy braku kontrastu ze złem

automatycznie i przy braku kontrastu ze złem

jego wartość nie byłaby w ogóle doceniania.

jego wartość nie byłaby w ogóle doceniania.

Stąd Bóg uznał, że do pełnej doskonałości jego

Stąd Bóg uznał, że do pełnej doskonałości jego

dzieła potrzebny jest pewien margines zła. To zło

dzieła potrzebny jest pewien margines zła. To zło

nie jest jednak bezpośrednim dziełem Boga, lecz

nie jest jednak bezpośrednim dziełem Boga, lecz

jest wytworem woli człowieka, która poszła na

jest wytworem woli człowieka, która poszła na

"manowce".

"manowce".

Państwo ziemskie, państwo

Państwo ziemskie, państwo

boże

boże

►

św. Augustyn przetworzył platoński dualizm świata

św. Augustyn przetworzył platoński dualizm świata

idei i świata rzeczywistości zmysłowej w wizję

idei i świata rzeczywistości zmysłowej w wizję

dwóch państw:

dwóch państw:

bożego (civitas Dei)

bożego (civitas Dei)

i

i

ziemskiego

ziemskiego

(civitas terrena

(civitas terrena

). Chrześcijaństwo potrzebowało w

). Chrześcijaństwo potrzebowało w

ówczesnej sytuacji właśnie takiej idei, która łączyła

ówczesnej sytuacji właśnie takiej idei, która łączyła

by świat ziemski z tym co czeka ich po śmierci.

by świat ziemski z tym co czeka ich po śmierci.

Augustyn ujmował personalistycznie Boga. Człowiek

Augustyn ujmował personalistycznie Boga. Człowiek

poszukujący prawdy, szuka jej w swym

poszukujący prawdy, szuka jej w swym

postępowaniu. Poznając świat, poznaje tym samym

postępowaniu. Poznając świat, poznaje tym samym

samego Boga gdyż wszystko co człowieka otacza

samego Boga gdyż wszystko co człowieka otacza

jest jego dziełem. Augustyn nie odróżniał przez to

jest jego dziełem. Augustyn nie odróżniał przez to

filozofii od teologii, ujmował je jako jedność.

filozofii od teologii, ujmował je jako jedność.

►

Państwo boże

Państwo boże

cechują takie czynniki jak

cechują takie czynniki jak

dobroć, przebaczenie i miłość, a

dobroć, przebaczenie i miłość, a

przeciwstawne

przeciwstawne

państwo ziemskie

państwo ziemskie

– grzech,

– grzech,

zło i nienawiść. Cały bieg historii to

zło i nienawiść. Cały bieg historii to

nieustanna wojna między szatanem

nieustanna wojna między szatanem

władającym w państwie ziemskim, a

władającym w państwie ziemskim, a

państwem bożym rządzonym przez Boga.

państwem bożym rządzonym przez Boga.

Nie można identyfikować żadnego z tych

Nie można identyfikować żadnego z tych

państw z jakimkolwiek

państw z jakimkolwiek

państwem istniejącym na ziemi. Można

państwem istniejącym na ziemi. Można

natomiast teoretycznie przypisać państwu

natomiast teoretycznie przypisać państwu

bożemu ludzi dobrych, a państwu

bożemu ludzi dobrych, a państwu

ziemskiemu złych.

ziemskiemu złych.

Wyznania

Wyznania

(

(

Confessiones

Confessiones

)

)

►

Wyznania to dzieło wielce oryginalne a zarazem

Wyznania to dzieło wielce oryginalne a zarazem

bardzo osobiste. Augustyn sięga tutaj do swoich

bardzo osobiste. Augustyn sięga tutaj do swoich

własnych doświadczeń życiowych i poddaje je

własnych doświadczeń życiowych i poddaje je

analizie. Wyznania od pierwszej do ostatniej

analizie. Wyznania od pierwszej do ostatniej

strony są wielką spowiedzią człowieka, który po

strony są wielką spowiedzią człowieka, który po

swoim nawróceniu przygląda się sobie, swemu

swoim nawróceniu przygląda się sobie, swemu

postępowaniu, które prowadziło go kręta ścieżką

postępowaniu, które prowadziło go kręta ścieżką

do ostatecznej prawdy. W tej chwili patrząc na

do ostatecznej prawdy. W tej chwili patrząc na

wszystkie wydarzenia z przeszłości

wszystkie wydarzenia z przeszłości

robi to już z innej perspektywy. Robi to z

robi to już z innej perspektywy. Robi to z

punktu widzenia człowieka wierzącego, przed

punktu widzenia człowieka wierzącego, przed

którym odsłoniła się wieczna prawda i najwyższe

którym odsłoniła się wieczna prawda i najwyższe

piękno. Analizując swoje życie obecnie widzi, co

piękno. Analizując swoje życie obecnie widzi, co

poszło nie po jego myśli, co go zawiodło gdzie

poszło nie po jego myśli, co go zawiodło gdzie

popełnił błąd, co mu nie pozwalało w Chrystusie

popełnił błąd, co mu nie pozwalało w Chrystusie

dostrzec Zbawiciela, pomimo iż już w młodości

dostrzec Zbawiciela, pomimo iż już w młodości

poznał jego imię.

poznał jego imię.

Bibliografia

Bibliografia

►

Tatarkiewicz Władysław, Historia Filozofii.

Tatarkiewicz Władysław, Historia Filozofii.

Filozofia starożytna i średniowieczna, PWN,

Filozofia starożytna i średniowieczna, PWN,

W-wa 1978, Tom 1, str.173- 202

W-wa 1978, Tom 1, str.173- 202

►

Gilson Etienn, Historia filozofii

Gilson Etienn, Historia filozofii

chrześcijańskiej w wiekach średnich, Instytut

chrześcijańskiej w wiekach średnich, Instytut

wyd. PAX, W-wa 1987, str.67-77

wyd. PAX, W-wa 1987, str.67-77

►

pod. red. Andrzejewskiego Bolesława,

pod. red. Andrzejewskiego Bolesława,

Słownik filozofów, REBIS, Poznań 1996, str.

Słownik filozofów, REBIS, Poznań 1996, str.

15-17

15-17