Posługa charytatywna

wobec więźniów

Przestępstwo

Popełnienie go wzbudza często niechęć społeczeństwa.
Aby zaradzić jego ponownemu zaistnieniu stosuje się
resocjalizację. Jest to zmiana wartości więźnia, odbudowa na
nowo jego wnętrza. Jest to zadanie niesamowicie trudne.
Wynika to ze złożoności natury człowieka, która jest
połączeniem sfery biologicznej, psychicznej, duchowej i
społecznej, jak i warunków zewnętrznych.

Wiktymizacja
penitencjarna…

… proces stawania się ofiarą, pokrzywdzenie, czyli doznanie
krzywd i szkód w wyniku jakiegoś zdarzenia, a także
działania prowadzące do tego, że dana osoba staje się ofiarą
przemocy. Pokrzywdzenie obejmować może szkody
materialne, krzywdy moralne, zmiany w psychice.

Źródła wiktymizacji penitecjarnej:

•

Izolacja fizyczna, psychiczna i społeczna

•

Przeludnienie jednostek penitecjarnych

•

Deprywacja potrzeb

•

Obecność podkultury więziennej

•

Trudności ekonomiczne więziennictwa

 

Resocjalizacja i godność
człowieka

Naprzeciw międzynarodowym standardom wykonywania
kary pozbawienia wolności wychodzi oparcie oddziaływań
resocjalizacyjnych na zasadzie dobrowolności i
indywidualizacji.
Człowiek jest niepowtarzalną osobowością, która stwarza
własny, subiektywny świat wartości, znaczeń i symboli.
Oznacza to, że podczas odbywania kary środki
oddziaływania powinny dążyć do stworzenia jednostce
sprzyjających warunków jej rozwoju psychospołecznego.
Aby doprowadzić do realizacji resocjalizacji należy poznać
charakter więźnia, jego dążenia, a także poziom dojrzałości
biopsychospołecznej.

Uwarunkowania, które mają
wpływ na resocjalizację więźnia:

•

Stan mechanizmów regulacyjnych, występujący przed
uruchomieniem oddziaływań penitencjarnych

•

Stopień dojrzałości interpersonalnej i biologicznej

•

Stopień podatności na perswazję

•

Okres pobytu w zakładzie karnym

•

Istnienie systemu prawidłowo realizowanej opieki
zastępczej po wyjściu na wolność

•

Zakres podkulturowej presji środowiska społecznego, do
którego wraca skazany.

NAJWAŻNIEJSZYM ELEMENTEM RESOCJALIZACJI JEST
WIARA!

Aktywizacja więźniów

Odbywa się poprzez umożliwienie im korzystania z książek,
prasy, urządzeń audiowizualnych.

Przepis art. 135 kodeksu karnego wykonawczego wskazuje
na

cel działalności kulturalno – oświatowej,

społecznej, kultury fizycznej i zajęć sportowych,
określając go jako stwarzanie skazanym

warunków

odpowiedniego spędzania czasu

wolnego.

Ocena postępów
resocjalizacji

Powinna zawsze uwzględniać to, że powodzenie
prowadzonych oddziaływań w największym stopniu
uzależnione jest od nastawienia osoby im poddawanej.

Dwie płaszczyzny uwarunkowań, na których podstawie
można mówić o tym, że indywidualizacja penitencjarna
jest:

•

Uwarunkowania wewnętrznie – zależność
indywidualizacji od możliwości skazanego, jego chęci,
nastawienia, właściwości zależnych od cech osobowości
i charakteru skazanego.

•

Uwarunkowania zewnętrzne – możliwości wynikające z
rodzajów i typów zakładów karnych, systemów
oddziaływań, stosowanych środków i metod oraz
szczegółowych uwarunkowań konkretnych zakładów
karnych.

Podział społeczności
więziennej

•

Grypsujący

•

Niegrypsujących

•

chronieni

•

Grupa poszkodowanych zwanymi „cwelami”.

Taki stan trwa ok. 40 lat i wyrasta z poprzedniego systemu
polityczno – gospodarczego, w którym milicja i Służba
Więzienna często bestialsko traktowały przestępców i
więźniów.

Trzy typy zakładów
karnych

•

Zamknięty – skazany w sposób kontrolowany przez
funkcjonariuszy i ograniczony grafikami może
uczestniczyć w przysługujących mu na oddziale zajęciach.
W skrócie: wieloletnie, całodobowe zamknięcie więźnia na
klucz w celi.

•

Półotwarty – skazany może swobodnie poruszać się po
terenie swojego oddziału mieszkalnego od porannego do
wieczornego apelu. Może również podejmować pracę i
naukę poza terenem zakładu karnego.

•

Otwarty – skazani mogą poruszać się po terenie całego
obiektu. W budynku nie ma cel, są sale mieszkalne ze
zwykłymi drzwiami.

Klasyfikacja więźniów

Nowy kodeks karny z 1998 roku mówi o indywidualnym,
programowym sposobie oddziaływania na skazanych jako o
nowym standardzie pracy w polskich zakładach karnych.
W związku z tym ustalono grupy więźniów, których dzieli się
na:

•

Oddziaływanie terapeutyczne – dla osób z silnymi
zaburzeniami osobowości

•

Oddziaływanie programowe – dla skazanych
deklarujących chęć do poddania się wychowaniu
resocjalizującemu

•

Grupa zamknięta – dla więźniów odrzucających wszelką
pracę nad swoją poprawą

Grupa oddziaływania
duszpasterskiego w Zakładzie
Karnym w Iławie

Została założona w 1999 roku. Pracuje tam wielu
wolontariuszy.
Zajęcia prowadzone w grupie:

•

Nauka i praca związana komputerami

•

Pozostawanie pod wychowawczym wpływem ojca
kapelana jako duszpasterza

•

Modlitwa i uczestniczenie w liturgii

•

Zajęcia z ludźmi spoza zakładu karnego

•

Utrzymywanie kontaktu z rodzinami przez uczestników
grupy

•

Zajęcia sportowe i prace porządkowe

ŻYCIE SAKRAMENTALNE

Sakrament pokuty jest podstawowym impulsem do
przemiany życia więźnia na lepsze. Najczęściej jest to
pierwsza spowiedź więźnia od wielu lat, podczas gdy bierze
on wszystkie winy na siebie i prosi o rozgrzeszenie.
Świadomość Bożego przebaczenia i miłości nadaje sens i
radość całości starań. W ten sposób następuje proces
przywracania szacunku do samego siebie i bliźniego. Jest to
postrzeganie wartości swojego i cudzego życia oraz zdrowia,
mienia, uczuć, czasu itp.
Aby nawrócenie było skuteczne musi objąć różne dziedziny
życia, choć wiadomo, że nie wszystkie od razu będą
poukładane i uporządkowane. Niektórzy uczestnicy np.
Iławskiej Grupy Oddziaływania Duszpasterskiego
uczęszczają do przywięziennej Szkoły dla Dorosłych.

Sukcesy pastoralne

Pierwszym sukcesem zrealizowanym w iławskim
duszpasterstwie był częsty kontakt z wolontariuszami.
Najczęściej są to młode kobiety ze środowiska studenckiego i
duszpasterstw młodzieży.
Duszpasterstwo więzienne jest jedynym miejscem, gdzie
więzień może nawiązać trwałą wartościową przyjaźń.
W roku 2000 kilku uczestników Grupy Oddziaływania
Duszpasterskiego wzięło udział w pielgrzymce na Jasną Górę.
Dali oni świadectwo nawrócenia i potrafili nawiązać nowe
kontakty w warunkach wolności.
Tradycją jest cokwartalne spotykanie się z rodzinami
skazanych. Rozpoczyna się to wydarzenie Mszą Świętą w
ciepłym kameralnym gronie. Szczególnie ważne spotkania są
w okresie świąt Wielkanocnych oraz Bożego Narodzenia.
Pozwalają docenić znaczenie bycia rodziną.

Dyskusja



Ile czasu według Was potrzeba na
kompletną resocjalizację więźnia?



Czy Kościół w pełni spełnia swoją rolę w
nawracaniu więźnia?



Jakie są wasze osobiste odczucia
wobec więźniów?