2012-12-21 Układ krą\enia Tworzą: " Serce " Naczynia krwionośne: - tętnice, - tętniczki, - naczynia włosowate, - \yłki, - \yły Janqueira, 2006 1 2012-12-21 Porównanie budowy tętnicy typu: Porównanie budowy tętnicy typu: mięśniowego sprę\ystego mięśniowego sprę\ystego Typy naczyń włosowatych Ciągłe Porowate otwarte Brak porów (okienek) Du\e pory bez przepony Ciągła blaszka podstawna Ciągła blaszka podstawna Tkanka mięśniowa, tk. łączna, Kłębuszki nerkowe tk. nerwowa. Porowate zamknięte Zatokowe Du\e pory z przeponą Du\e pory bez przepony Ciągła blaszka podstawna Nieciągła blaszka podstawna Nerka, jelito, gruczoły dokrewne. Wątroba, śledziona, szpik kostny 2 Janqueira, 2006 2012-12-21 Układ oddechowy CZŚĆ PRZEWODZCA CZŚC ODDECHOWA 1. Jama nosowa 1. Oskrzeliki oddechowe 2. Gardło 2. Przewody oddechowe 3. Krtań 3. Pęcherzyki płucne 4. Tchawica 5. Oskrzela 6. Oskrzeliki Funkcja: Doprowadzanie i Funkcja: Wymiana gazowa odprowadzanie powietrza oraz jego klimatyzowanie Angiogeneza prawidłowa i nowotworowa E 3 2012-12-21 Waskulogeneza to tworzenie w rozwoju zarodkowym pierwotnej sieci naczyń krwionośnych z komórek macierzys-tych zwanych hemangioblastami, które powstają w wyspach krwionośnych woreczka \ółtkowego zarodka (a pózniej w wątrobie i szpiku), poprzez ich ró\nicowanie i proliferację. Dają one początek angioblastom, te zaś pózniej kk. śródbłonka i mięśni gładkich. Proces ten doprowadza do wytworzenia podstawowego splotu naczyniowego W dalszym etapie naczynia są formowane ze śródbłonka naczyń już istniejących w procesie angiogenezy (neowaskularyzacji). E Angiogeneza to proces tworzenia nowych kapilar przed i po urodzeniu. Zachodzi zarówno jako proces fizjologiczny jak i patologiczny. Angiogeneza występuje fizjologicznie podczas: " Gojenia się ran (powstawanie tzw. ziarniny) " W jajniku (pęcherzyki i ciałko \ółte) i endometrium (faza regeneracji) " Implantacji blastuli i rozwoju ło\yska " W krezce jelita Angiogeneza występuje w patologii podczas: " rozwoju nowotworu (ANG niezbędna ) " W niedokrwionych/niedotlenienionych LUB zmienionych zapalnie tkankach E 4 2012-12-21 Arteriogeneza ma du\e znaczenie w powstawaniu krą\enia obocznego (kolateralnego) w narządach niedotlenionych z powodu mia\d\ycy utrudniającej przepływ krwi. Gdy na skutek zmian mia\d\ycowych doszło do zamknięcia światła w dotychczasowym naczyniu, krew zostaje skierowana do naczyń ju\ istniejących ale nie w pełni wykształconych. Proces ich dojrzewania jest stymulowany przez wiele czynników oddziaływujących na śródbłonek i komórki mięśni gładkich tworzących naczynie. E Zapotrzebowanie tkanek na tlen to jeden z głównych mechanizmów kontrolujących ANG. Brak tlenu wyzwala sekrecję VEGF, który stymuluje ANG. E 5 2012-12-21 Angiogeneza (ANG) stymulowana jest przez czynniki wzrostu, m.in. VEGF-A: czynnik wzrostu śródbłonka naczyń A (ang. vascular endothelial growth factor A) " Proces angiogenezy rozpoczyna się w warunkach niedoboru tlenu, kiedy uwalniana substancja o nazwie HIF (hypoxia induced factor), która uruchamia kaskadę sygnałów prowadzącą do angiogenezy. " Obok VEGF-A wa\ną rolę pełni angiopoetyna-2 (Ang-2). " Istotne jest uwolnienie z macierzy tkanki łącznej zasadowego czynnika wzrostu fibroblastów - bFGF E Odpowiedz endoteliocytów (EC) na VEGF: 1. EC wydzielają proteazy aby utorować sobie drogę przez błonę podstawną 2. EC migrują w stronę zródła sygnału 3. Komórki dzielą się (proliferują) 4. EC tworzą cewki (tubule) i ró\nicują się E 6 2012-12-21 Etapy procesu neoangiogenezy: 1. Aktywacja komórek śródbłonka wewnątrz istniejących naczyń, rozszerzenie macierzystych naczyń. 2. Degradacja błony podstawnej i macierzy pozakomórkowej. 3. Migracja aktywowanych komórek śródbłonka z macierzystych naczyń w kierunku stymulatorów angiogenezy (małych gniazd komórek nowotworowych). 4. Proliferacja komórek śródbłonka. 5. Formowanie światła i pętli nowych naczyń. 6. Formowanie błony podstawnej, rekrutacja pericytów, a w niektórych naczyniach komórek mięśni gładkich. Aktywację komórek śródbłonka warunkują niektóre czynniki fizyczne i humoralne (hipoksemia, hipoglikemia, czynniki wzrostu o działaniu angiogennym). E Podział drzewa oskrzelowego Układ oddechowy 7 2012-12-21 Układ oddechowy Podział drzewa oskrzelowego: 23 x, 16x w części przewodzącej, 7x w przejściowej i oddechowej Część przewodząca Górne drogi oddechowe: " jama ustna " - jama nosowa " - gardło " - krtań Dolne drogi oddechowe 21-23 podziałów " Tchawica " oskrzela główne " Oskrzela płatowe " Oskrzela segmentowe " Oskrzeliki " Oskrzelik końcowy 8 2012-12-21 Część przewodząca CZŚĆ ODDECHOWA: 1. oskrzeliki oddechowe, 2. przewody pęcherzykowe, 3. pęcherzyki płucne Krtań le\y między gardłem a tchawicą. Krtań jest podtrzymywana przez kość gnykową, chrząstki szkliste i sprę\yste oraz mięśnie. Zawiera fałdy głosowe, których wolne brzegi to struny głosowe. 9 2012-12-21 Tchawica " Nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony: komórki urzęsione komórki kubkowe komórki szczoteczkowe komórki ziarniste (endokrynowe układu APUD) limfocyty " Blaszka właściwa (włókna sprę\yste) " Błona podśluzowa zawiera liczne gruczoły tchawicze Chrząstki szkliste w postaci półpierścieni (16-20) Mięśnie gładkie " Przydanka (tk. łączna właściwa) Oskrzela " Nabłonek wielorzędowy walcowaty: komórki urzęsione komórki kubkowe komórki szczoteczkowe komórki ziarniste limfocyty " Blaszka właściwa (włókna sprę\yste) " Warstwa mięśniówki gładkiej " Błona podśluzowa zawiera gruczoły śluzowe i wyspy chrząstki szklistej. W oskrzelach płatowych chrząstki w postaci płytek " Przydanka 10 2012-12-21 Oskrzeliki " Nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony jest stopniowo redukowany oskrzeliki końcowe wysyłane są nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym urzęsionym (komórki urzęsione, komórki Clary, komórki ziarniste) Ściana oskrzelika nie zawiera chrząstki i gruczołów. CZŚĆ ODDECHOWA: Oskrzeliki oddechowe przewody pęcherzykowe Pęcherzyki płucne " Nabłonek oddechowy (pneumocyty typu I, pneumocyty typu II, pneumocyty typu III) Część oddechowa płuca 11 2012-12-21 Component Percentage Niskie napięcie powierzchniowe Compositio małych pęcherzyków płucnych jest n Dipalmitoylphosphatidylcholine 62 spowodowane obecnością Phosphatidylglycerol 5 surfaktantu. Gdyby napięcie na Other phospholipids 10 powierzchni pęcherzyków nie ulegało Neutral lipids 13 zmniejszeniu, kiedy zmniejsza się ich Proteins 8 objętość podczas wydechu, to Carbohydrate 2 wówczas, zgodnie z Prawem 1 Tab. 1. Skład surfaktantu płucnego Tab. 1. Skład surfaktantu płucnego 1 Laplace a, zapadłyby się. Surfaktant jest zbudowany z wielu fosfolipidów. Najbardziej czynne Surfaktant jest zbudowany z wielu fosfolipidów. Najbardziej czynne powierzchniowo są dwupalmitynian fosfatydylocholiny oraz powierzchniowo są dwupalmitynian fosfatydylocholiny oraz fosfatydyloglicerol. Mimo, że fosfolipidy stanowią główny składnik fosfatydyloglicerol. Mimo, że fosfolipidy stanowią główny składnik surfaktantu, wiadomo, że do jego prawidłowego wytwarzania i surfaktantu, wiadomo, że do jego prawidłowego wytwarzania i funkcjonowania są niezbędne specyficzne białka określone jako funkcjonowania są niezbędne specyficzne białka określone jako apoproteiny surfaktantowe (SP). apoproteiny surfaktantowe (SP). Apoproteiny te zostają zintegrowane ze składowymi fosfolipidów w Apoproteiny te zostają zintegrowane ze składowymi fosfolipidów w miarę uruchamiania ich metabolizmu, formowania ciał lamelarnych i miarę uruchamiania ich metabolizmu, formowania ciał lamelarnych i wydzielania ich składowych do światła pęcherzyków. wydzielania ich składowych do światła pęcherzyków. E 12