Znaczenie pojêæ. Kategoria: Polski Zakres: Antyk i Biblia Tytu³: Znaczenie pojêæ. Dodano: 1999.08.18 Topos - sta³y, powtarzaj±cy siê obraz lub motyw literacki. Przyk³adem toposu mitycznego jest Arkadia, Amor przeszywaj±cy serce strza³±. W Biblii jest to wypêdzenie z Raju, pos³annictwo i mêka Chrystusa. Motyw S±du Ostatecznego wykorzystuje Zb. Herbert ("U wrót doliny" - analogia do segregacji w obozie). Archetyp - pierwowzór postaw i zachowañ. W mitologii - czu³o¶æ matki (Demeter), pomoc dla cierpi±cych zarówno dobrych, jak i z³ych (bóg lekarzy - Asklepios), wêdrowiec; tu³acz (Odyseusz), wierna ¿ona (Penelopa) obroñca ojczyzny (Hektor), mi³o¶ci ojcowskiej (Priam), u³omno¶æ charaktery; s³aby punkt (Achilles). W Biblii - zazdro¶æ (Kain), przebaczenie (ojciec marnotrawnego), przyjêcie pokusy (Ewa). Alegoria - zastêpowanie obrazów dos³ownych, obrazami symbolicznymi, na zasadzie odpowiednio¶ci. Apokalipsê reinterpretuje Cz. Mi³osz ("Piosenka o koñcu ¶wiata"). Zb. Herbert poprzez ukazanie walki Apolla i Marsjasza ukazuje odpowiednio charakter sztuki klasycznej i impresjonistycznej. Mimezis - Wed³ug traktatu "Poetyka" Arystotelesa, literatura jest sztuk± na¶ladowcz±; ujmuje to co jest prawdopodobne lub konieczne. Poezja dzia³a na odbiorcê nie dlatego, ¿e przedstawione elementy s± odwzorowaniem rzeczywisto¶ci, ale dlatego, ¿e sposób ujêcia wywo³uje emocjê odbiorcy - katharsis. Katharsis - oczyszczenie. Tragedia antyczna mia³a oddzia³ywaæ na reakcje i emocjê odbiorców. Pierwotnie, muzyka i taniec powodowa³y u Greków oczyszczenie duszy z win i jej wyzwolenie. Arystoteles tak± funkcjê przypisywa³ tragedii, która wzbudza³a w widzu "lito¶æ i trwogê". Fatum - przeznaczenie, tragizm; nierozwi±zywalny konflikt miêdzy si³ami wy¿szymi: losem, prawami historii, normami spo³ecznymi a w³asnym dzia³aniem bohatera. Bohater jest pozbawiony mo¿liwo¶ci dokonania pomy¶lnego wyboru. Dzia³ania jego prowadz± do katastrofy. Staje siê on jednocze¶nie ofiar± i winowajc±. W "Antygonie" Sofoklesa bohaterka czuje siê zobowi±zana do pogrzebania zw³ok brata Polinejkesa, jako siostra i wierna prawom boskim. Jako obywatelka pañstwa, musi byæ pos³uszna w³adcy, który zabroni³ pogrzebów dla zdrajców ojczyzny. Nad rodem Labdakidów i Antygon± (córk± kazirodczego zwi±zku) by³a tak¿e z³o¿ona kl±twa bogów. Antygona prezentowa³a racje serca, nie widzia³a mo¿liwo¶ci rozwi±zania konfliktu, pope³ni³a samobójstwo. Autor: Nieznany