Romantyczne gatunki literackie, ich żywotność uzasadniona tendencjami epoki. ( także ich charakterystyka ) JÄ™zyk polski: Romantyczne gatunki literackie, ich żywotność uzasadniona tendencjami epoki. ( także ich charakterystyka )   Romantyzm w Polsce zaczÄ…Å‚ siÄ™ balladami. Utwory te miaÅ‚y wszelkie szanse zainteresować szerokie krÄ™gi odbiorców, bÄ™dÄ…c atrakcyjne pod wzglÄ™dem treÅ›ci i formy. NawiÄ…zywaÅ‚y do wierzeÅ„ i podaÅ„ ludowych, czÄ™sto siÄ™gajÄ…cych w wieki predchreÅ›cijaÅ„skie, co byÅ‚o zgodne z romantycznÄ… filozofiÄ… tajemniczoÅ›ci. Na pierwszy plan wysuwaÅ‚ siÄ™ prosty lud, wÅ›ród którego krążyÅ‚y “prawdy żywe" - normy etyczno - moralne nie znajÄ…ce wpÅ‚ywu cywilizacji, zachowujÄ…ce swojÄ… pierwotność i gÅ‚Ä™bokÄ… korelacjÄ™ z prawami przyrody. Ballady nieść mogÅ‚y przesÅ‚anie patriotyczne ( “Åšwiteź" ) ukryte poÅ›ród ludowych podaÅ„; mogÅ‚y wskazywać na zwiÄ…zek wydarzeÅ„ historycznych z baÅ›niowymi, utrwalajÄ…c tożsamość narodowÄ…. Jeszcz bardziej programowy charakter miaÅ‚y ody. Skierowane byÅ‚y do konkretnego pojÄ™cia, opisujÄ…c jego zalety i przewagi nad starymi, zdezaktualizowanymi wartoÅ›ciami. StanowiÅ‚y wezwanie do czynu, przemawiaÅ‚y jÄ™zykiem grupy, która miaÅ‚a pójść za wezwaniem ( “Oda do mÅ‚odoÅ›ci" ). Bardzo wiele zaÅ‚ożeÅ„ filozofii wyrażonych byÅ‚o wprost, oddziaÅ‚ywujÄ…c swoim piÄ™knem i jasnym okreÅ›leniem postawy zbuntowanego czÅ‚owieka. Z kolei liryka osobista jest niewÄ…tpliwie mniej uniwersalnym fragmentem romantycznej twórczoÅ›ci, choć nie pozbawionym pewnego uniwersalizmu. Tutaj wÅ‚aÅ›nie najwyraźniej i najbardziej bezpoÅ›rednio wyrażane sÄ… uczucia twórców. Przedstawiane sÄ… najÅ›mielsze wizje bez obawy o niezrozumienie. CzÄ™sto poznajemy przyczyny niepowodzeÅ„ lub nagÅ‚ych wzlotów poetów. Do liryki osobistej należą m.in. Liryki lozaÅ„skie Mickiewicza, bÄ™dÄ…ce swoistym rozrachunkiem poety z życia i dziaÅ‚alnoÅ›ci na polu szuki i walki o niepodlegÅ‚ość polskiego narodu. Liryka patriotyczna i religijna, choć obfita w literaturze romantyzmu, nie jest nastawiona na żywotność, a raczej na wywoÅ‚anie u odbiorcy buntu przeciw zÅ‚u, niesprawiedliwoÅ›ci czy też podkreÅ›lenie boskich pierwiastków w programie poety. Utwory takie jak “Hymn do Bogarodzicy" lub “Grób Agamemnona" SÅ‚owackiego odwoÅ‚ujÄ… siÄ™ do chlubnej ( lub tragicznej ) historii narodu polskiego, nawoÅ‚ujÄ…c do podjÄ™cia czynnego oporu w imiÄ™ honoru wÅ‚asnego, wÅ‚asnych przodków i wiary, która od wieków zagrzewaÅ‚a do walki o wolność. Typowo romantycznym gatunkiem jest dramat poetycki, bÄ™dÄ…cy wytworem panujÄ…cej wówczas koncepcji syntezy sztuk i gatunków. Jako przykÅ‚ad rozpatrzmy III część “Dziadów". Znajdziemy tu pierwiastki epickie ( opowiadanie ), liryczne ( widzenie ks. Piotra, 2*Improwizacja ) czy też operowe ( salon warszawski ). Powoduje to szybkÄ… zmianÄ™ nastrojów, umożliwiajÄ…c autorowi zapisanie szerokiej gamy uczuć towarzyszÄ…cej bohaterom, jak też wpÅ‚yniÄ™cie na odbiór utworu. Także powieść poetycka ( “Konrad Wallenrod" ) to owoc syntezy bohaterskiego eposu z pierwiastkami scenicznymi. Na dÅ‚ugo pozostaÅ‚ on aktualnym, gdyż pod atrakcyjnym kostiumem literackim skrywaÅ‚ treÅ›ci aktualne - walkÄ™, nienawiść do wroga depczÄ…cego naród, wezwanie do zachowania tożsamoÅ›ci. Na dodatkowÄ… wartość artystyczÅ„a tego gatunku wpÅ‚ywaÅ‚o umieszczenie akcji w Å›redniowieczu; powstawaÅ‚a bardzo modna wówczas “powieść grozy" I wreszczie epos, znany jeszcze w starożytnoÅ›ci, rozwiniÄ™ty przez Mickiewicza w postaci “Pana Tadeusza", także Å‚Ä…czÄ…cy w sobie lirykÄ™ i epikÄ™. Jego wybitne walory artystyczne, przemawiajÄ…ce do każdego Polaka - patrioty jeszcze po latach zjednywać mu bÄ™dÄ… czytelników i twórców nawiÄ…zujÄ…cych do treÅ›ci i formy. O żywotnoÅ›ci tego gatunku może Å›wiadczyć doniosÅ‚ość wydarzeÅ„ wokół których jest osnuty. Oto stworzona jest możliwość dokonania zmiany, zrzucenia jarzma niewoli - każdy niemal bohater ustosunkować siÄ™ musi do rzeczywistoÅ›cim wystawiajÄ…c Å›wiadectwo realiom historycznym epoki, w której żyje. Autor : Syrus