Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo dokonuje na bieżąco różnych operacji gospodarczych, które wpływają

odpowiednio na zmian wielkości oraz struktury jego aktywów i pasywów. Operacje te

są rejestrowane na bieżąco przez księgowość i na tej podstawie sporządzane są

sprawozdania finansowe ilustrujące aktualną sytuację majątkową i finansową. Z kolei

przy pomocy sprawozdań finansowych możemy konstruować pewne wskaźniki, które

charakteryzują różne aspekty działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Praca ta

stanowi opracowanie najważniejszych i najczęściej wykorzystywanych wskaźników, a

będą to :

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

PRZEDSIĘBIORSTWA

W celu utrzymania ciągłości gospodarowania przedsiębiorstwo powinno, obok

przestrzegania zasady racjonalnego gospodarowania, tak prowadzić swoją działalność,

aby zachować płynność finansową.

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA

1. charakteryzuje zdolność firmy do regulowania krótkoterminowych zobowiązań

( tzn. tych, które są płatne w ciągu roku). Analiza płynności prowadzona w długich

okresach dotyczy z kolei efektywności inwestycji;

2. jest to inaczej zdolność płatnicza firmy;

3. oznacza zdolność przedsiębiorstwa do upłynnienia jego aktywów

Aktywa płynne to takie, które są zbywalne na rynku i można je szybko i łatwo zamienić

na gotówkę, bez ryzyka straty kapitałowej. Poszczególne składniki aktywów maja różny

stopień płynności.

Do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa wykorzystuje się najczęściej dwa

wskaźniki:

A) wskaźnik płynności bieżącej (current ratio)

aktywa bieżące

wskaźnik płynności bieżącej =  1,2< CR<2,0

zobowiązania bieżące

Do

aktywów

bieżących

zalicza

się:

-zapasy,

należności,

środki

pieniężne,

krótkoterminowe papiery wartościowe . Zobowiązania bieżące są elementem pasywów .

Wskaźnik CR informuje nas, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania. O

dobrej płynności firmy świadczy taki stan w którym wartość aktywów bieżących, jest

wyższa od wartości zobowiązań bieżących. Oznacza to, że wartość wskaźnika powinna

być większa od 1. Optymalna wielkość wskaźnika powinna mieścić się w przedziale 1,2 do

2,0. Jednak w różnych rodzajach działalności gospodarczej, w różnych branżach,

występują specyficzne warunki kształtujące płynność finansową firm. Dlatego też poziom

wskaźnika jest branżowo zróżnicowany.

Niski wskaźnik

-firma nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych do

spłacenia bieżących zobowiązań.

-istnieją trudności płatnicze

Zbyt wysoki wskaźnik -zjawisko tzw. nadpłynności finansowej

-zbyt duży jest majątek obrotowy, czyli firma nie wykorzystuje

efektywnie swoich aktywów, obniżenie rentowności

B) wskaźnik płynności szybki (in. wskaźnik podwyższonej płynności, kwaśny

test, quick ratio)

aktywa bieżące - zapasy

wskaźnik szybki =  QR=1

zobowiązania bieżące

Wskaźnik QR obliczany jest tak samo jak CR, ale po uprzednim odjęciu zapasów.

Wyłączenie zapasów wynika z faktu, że są one najmniej płynnym elementem majątku

obrotowego i nie mogą być odpowiednio szybko zamienione na gotówkę, czyli

upłynnione, a poza tym część zapasów może być na tyle przestarzała, że będą trudności

z ich sprzedażą. Zatem jest on bardziej wymagającą miarą płynności, niż CR.Przyjmuje

się że optymalny poziom tego wskaźnika wynosi 1. Wtedy firma może szybko sprostać

bieżącym zobowiązaniom. W praktyce QR może przyjmować wartość nieco wyższą niż 1.

RÓŻNICA (CR-QR)

mała

-dobra sytuacja finansowa przedsiębiorstwa

CR.>QR

-przedsiębiorstwo utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów

-może być traktowana jako bariera przeciwko inflacji

CR.<QR

-gromadzenie dużej ilości środków pieniężnych np. na rachunkach

bankowych

-wysoki stan należności

Podsumowując ⇒ niskie wskaźniki płynności są sygnałem, że zdolność płatnicza

przedsiębiorstwa

nie

jest

wystarczająca.

Płynność

większa

niż

potrzeby

przedsiębiorstwa może niekorzystnie wpływać na jego rentowność.

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki te informują o efektywności działania przedsiębiorstwa. Zajmujemy się

wyłącznie wskaźnikami rentowności w odniesieniu do zysku netto, a będą to:

*Wskaźnik rentowności sprzedaży ROS

*Wskaźnik rentowności aktywów ROA

*Wskaźnik rentowności kapitałów własnych ROE

W zależności od tego z którym wskaźnikiem będziemy mieli do czynienia, będzie on

wyrażał relacje zysku netto do osiągniętego przychodu ze sprzedaży lub poniesionych

kosztów.

1) Wskaźnik rentowności sprzedaży netto –ROS

zysk netto

ROS =  (return on sales)→∞

sprzedaż

Wskaźnik informuje o tym ile zysku netto, a ściślej wyniku finansowego netto, przynosi

każda złotówka uzyskana ze sprzedaży. Informuje zatem o rentowności sprzedaży.

Wskaźnik ten nazywany jest czasem marżą zysku netto (net profit margin- NPM)

Im wyższy jest ten wskaźnik - tym bardziej efektywna jest sprzeda. Podniesienie

rentowności netto oznacza wzrost efektywności sprzedaży, gdyż każda złotówka

generuje dodatkowy zysk.

Im niższy wskaźnik ROS - tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana

dla osiągnięcia określonej kwoty zysku

Wielkość wskaźnika uzależniona jest od rodzaju działalności przedsiębiorstwa.

Najczęściej rentowność sprzedaży jest wyższa przy wytwarzaniu wyrobów o długim

cyklu produkcyjnym. Wiąże się to z faktem, iż dłuższy cykl produkcyjny implikuje

wyższe koszty zamrożenia środków i wyższe ryzyko. W takiej sytuacji powinno być to

skompensowane przez wyższą marżę zysku netto, a więc i wyższą rentowność

sprzedaży.

2) Wskaźnik rentowności aktywów – ROA

zysk netto

ROA =  (return on assets) →∞

aktywa ogółem

Wskaźnik ten mówi nam jak efektywnie wykorzystane są aktywa firmy, ponieważ

informuje o wielkości zysku netto generowanego przez jednostkę majątku

zaangażowanego w przedsiębiorstwie. Dlatego też inaczej nazywany jest zwrotem z

majątku. Jeżeli wysokość wskaźnika wyrazimy w procentach, to oczywistym jest, że im

większa jest otrzymana wartość, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy.

3) Wskaźnik rentowności kapitału własnego, tzw. rentowność finansowa -

ROE

zysk netto

ROE =  (return on equity) →∞

kapitał własny

Założenie: bierzemy pod uwagę spółkę akcyjną. Podmioty gospodarcze

zaangażowały własne kapitały, w celu nabycia akcji tej spółki. Te zaangażowane

kapitały przynoszą pewien zwrot liczony w skali rocznej. Wyrażony w procentach

zwrot z zaangażowanego kapitału, to inaczej wskaźnik ROE.

Im wyższa wartość tego wskaźnika tym --wyższa efektywność kapitału własnego, co

stanowi zachętę dla inwestorów

--korzystniejsza sytuacja finansowa firmy --większe możliwości dalszego rozwoju firmy

--wyższa, możliwa dywidenda dla ackjonariuszy

Np. ROE=14,23% . Wynik ten oznacza, że fundusze zaangażowane w spółce przez jej

właścicieli przyniosły roczny dochód w wysokości 14,23% w skali rocznej. Dla właścicieli

kapitału jest to ważna informacja, gdyż poprzez porównanie z innymi alternatywnymi

sposobami zainwestowania kapitału mogą m.in. ocenić, czy decyzja o takim

zainwestowaniu kapitału była trafna czy nie.

Gospodarka rynkowa daje różnorodne możliwości zainwestowania kapitału Ocena

efektywności zainwestowania kapitału własnego ma dla właściciela znaczenie

podstawowe.

Z tego względu, wskaźnik stopy zwrotu kapitału własnego należy do najważniejszych

miar w gospodarce rynkowej.

WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA

Istotną grupę wskaźników charakteryzujących sytuację finansową firmy stanowi

wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa. Analiza stanu zadłużenia polega na określeniu

udziału długu w finansowaniu długu firmy oraz badaniu relacji pomiędzy wielkością

zysku a stałymi obciążeniami firmy z tytułu oprocentowania długu.

Do oceny zadłużenia przedsiębiorstwa wykorzystuje się następujące wskaźniki:

A) wskaźnik ogólnego zadłużenia

Zobowiązania ogółem

Wskaźnik ogólnego zadłużenia =  ×100 %

Aktywa ogółem

Wskaźnik ten określa udział zobowiązań, czyli kapitałów obcych, w finansowaniu

majątku przedsiębiorstwa.

Zbyt wysoki wskaźnik

-świadczy o dużym ryzyku finansowym,

informując równocześnie, że przedsiębiorstwo

może utracić zdolność do zwrotu długów.

Niski wskaźnik

Ogranicza

możliwości

podniesienia

rentowności

kapitału

własnego

przy

wykorzystaniu dźwigni finansowej.

Według standardów zachodnich w firmie, w której nie została zachwiana równowaga

między kapitałem obcym a kapitałem własnym wskaźnik ten powinien oscylować w

przedziale 0.57-o,67

B) wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

Zobowiązania ogółem

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego= 

Kapitał własny

Wskaźnik ten określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału

własnego, a więc także możliwości pokrycia zobowiązań kapitałami własnymi.

C)wskaźnik zadłużenia długoterminowego

Zobowiązania długoterminowe

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego= 

Kapitał własny

Wskaźnik ten określany jest jako wskaźnik długu bądź wskaźnik ryzyka.

Zobowiązania (długi) długoterminowe dotyczą długów spłacanych w okresie dłuższym niż

rok od daty sporządzenia bilansu. Mogą to być zobowiązania z tytułu wypuszczonych

przez firmę obligacji, długoterminowy kredyt inwestycyjny czy tez długoterminowe

pożyczki gwarantowane bądź hipoteczne.

Wysokość wskaźnika:

0,5

-jest to zadowalający poziom tego wskaźnika, będący wynikiem struktury

kapitału 33:67.

Wskaźnik >1 -świadczy o tym, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał

własny.

-firmy posiadające wyższą proporcję długoterminowych zobowiązań do

kapitału własnego są uważane za poważnie zadłużone.

0.5-1.0

-racjonalny wskaźnik długu powinien mieścić się w tym przedziale

c) udział kapitału własnego w finansowaniu majątku

pokrycie majątku kapitałami własnymi = kapitały własne + rezerwy

majątek ogółem

Wskaźnik ten stanowi odwrotność wskaźnika obciążenia majątku zobowiązaniami. Do

rezerw uwzględnionych we wskaźnikach pokrycia majątku kapitałami własnymi, zalicza

się wszelkiego rodzaju fundusze specjalne (np. na roszczenia sporne, fundusze

socjalne) oraz rozliczenia międzyokresowe bierne.

WSKAŹNIKI OBROTOWOŚCI (Wykorzystanie aktywów)

Wskaźniki te przedstawiają finansowy aspekt wykorzystania przez firmę swoich aktywów

ogółem oraz głównych ich rodzajów

A) Wskaźnik obrotowości (rotacji) zapasów „Inventory turnover ratio”

Sprzedaż netto

Wskaźnik obrotu zapasami = 

Zapasy

Jest to relacja wartości sprzedaży do stanu posiadanego przez firmę stanu zapasów.

Określa on, ile razy dokonano obrotu przeciętnym stanem zapasów dla osiągnięcia danej

wartości sprzedaży w pewnym okresie. Im obrotów tych jest więcej, czyli im rotacja jest

szybsza tym efektywniej wykorzystany jest ten składnik aktywów.

Bardzo istotne jest utrzymanie optymalnego poziomu zapasów w przedsiębiorstwie (

prowadzi to do obniżenia kosztów wytwarzania i aktywizacji sprzedaży wyrobów

gotowych). Przedsiębiorstwa nie mogą zamrażać w zapasach zbytniej ilości kapitałów

obrotowych gdyż prowadzi to do zachwiania płynności finansowej. Stąd w jej ocenie

niezbędne jest zbadanie rotacji zapasów.

Zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży,

(sytuacja korzystna dla przedsiębiorstwa gdyż zmniejszają się

koszty ich magazynowania oraz następuje uwolnienie kapitału

Wysoki wskaźnik

obrotowego zaangażowanego w zapasach. Jednocześnie jednak

zwiększa

się

ryzyko,

że

w

przypadku

jakichkolwiek

nieprzewidzianych sytuacji przedsiębiorstwo nie będzie w

stanie zaspokoić potrzeb odbiorców).

Niski wskaźnik

Zamrożenie kapitału obrotowego w zapasach

Przy obliczaniu tego wskaźnika należy zwrócić uwagę na dwa czynniki, mogące mieć

wpływ na otrzymane wyniki:

1) Sprzedaż ewidencjonowana jest w cenach realizacji a zapasy według kosztów

wytworzenia.

Dlatego poprawnym byłoby wyrażenie wartości sprzedaży według kosztów wytworzenia.

Koszt wytworzenia sprzedawanych wyrobów

Wskaźnik obrotu zapasami = 

Zapasy

2) Ponieważ wartość zapasów jest ustalona na określony moment (jest zasobem)

należy ustalić przeciętny stan zapasów na podstawie jego stanów na początek i na

koniec okresu.

B) Wskaźnik cyklu zapasów (w dniach )- wskaźnik obrotu zapasami w

dniach

Średni stan zapasów 360 dni

Wskaźnik cyklu zapasów =  ×360 dni = 

Sprzedaż netto wskaźnik obrotu zapasami

Wskaźnik ten obrazuje skalę zamrożenia kapitałów w finansowaniu zapasów. Poziom tego

wskaźnika informuje jak długo przeciętnie zapasy oczekują na sprzedaż (co ile dni

przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży)

Wysoki wskaźnik

Wolny obrót zapasów

Niski wskaźnik

Szybki obrót zapasów.

W przypadku zapasów wyrobów gotowych świadczy o występowaniu

znacznego popytu na te towary, o łatwości ich sprzedaży i o krótkim

okresie ich magazynowania.

C)wskaźnik obrotowości (rotacji) należności.

Sprzedaż netto

Wskaźnik rotacji należności = 

Średni stan należności

Wskaźnik obrotu należnościami określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich

należności.

Zgodnie ze standardami zachodnimi wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 7,0-

10,0.

Jeśli wskaźnik ten jest mniejszy niż 7,0 to taka sytuacja może oznaczać, że w stosunku

do ogólnie przyjętych norm przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje swoich klientów, co

świadczy o tym, że środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach.

C) wskaźnik cyklu należności (w dniach) –przeciętny okres inkasowania

należności

Średni stan należności 360 dni

Wskaźnik cyklu należności =  × 360 dni =  =

Sprzedaż netto wskaźnik rotacji należności

Należności

= 

przeciętna sprzedaż dzienna

Oblicza się go dzieląc stan należności przez przeciętną dzienną sprzedaż (ponieważ stan

należności ulega z reguły wahaniom w trakcie roku, więc do obliczeń bardziej poprawne

jest przyjmowanie przeciętnego stanu należności w danym okresie. Za przeciętny stan

należności można uznać średnia arytmetyczną ze stanów końca każdego miesiąca).

Wskaźnik ten informuje, jak długo przeciętnie firma oczekuje na wpływ środków

pieniężnych za sprzedane produkty. Jest on porównywany ze średnim dla branży

okresem kredytowania odbiorców, tak jak z okresem na jaki jest udzielany kredyt

kupiecki.

Wskaźnik obrotu należnościami w dniach zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa.

Na jego poziom ma wpływ zarówno struktura czasowa jak i podmiotowa należności, która

należy zbadać by bliżej wyjaśnić kształtowanie się tego wskaźnika.

Zbyt długi cykl należności w dniach świadczy o nieskutecznej polityce ściągania

należności.

• Krótki okres ściągania należności- bywa rezultatem wyjątkowo surowej polityki

finansowej przedsiębiorstwa, która może prowadzić do hamowania sprzedaży.

• Dłuższy okres ściągania należności, niż w branży- może stać się przyczyną

nadmiernego

obciążenia

kapitału

obrotowego

należnościami

i

zwiększyć

prawdopodobieństwo powstania należności nieściągalnych.

Podsumowując, w danym okresie mniejsza wartość wskaźnika świadczy o korzystniejszej

sytuacji przedsiębiorstwa.

E) wskaźnik obrotowości aktywów ogółem (total assets turnover ratio)

Sprzedaż

Wskaźnik obrotowości aktywów ogółem = 

Aktywa ogółem

Obliczamy go dzieląc roczna sprzedaż przez sumę aktywów trwałych netto i aktywów

obrotowych.

Wskaźnik można interpretować dwojako:

• określa on ile obrotów dokonano przeciętnym stanem aktywów dla realizacji

sprzedaży przez firmę

• przedstawia on informację, jaką wartość sprzedaży osiągnięto z zaangażowania 1 zł

aktywów (majątku trwałego i obrotowego)

Im większa wartość sprzedaży osiągnięta została z zaangażowanych aktywów, tym

efektywność firmy jest większa.

Wielkość tego wskaźnika w dużym stopniu zależy od specyfiki branży. W przemysłach o

wysokiej kapitałochłonności jest niski, a w przemysłach o dużym udziale pracy ludzkiej i

niskiej kapitałochłonności jest wysoki.