Wykłady 26.11.2007

Biochemia

4 stycznia – zaliczenie biochemia RATMED

Samokształcenie

poznawanie białek:

–

proteom

–

wysalanie

–

dializa

–

chromatografia metoda filtracji żelowej

–

chromatografia jono wymienna

–

chromatografia powinowactwa

–

HPLC ( Wysokociśnieniowa chromatografia cieczowa )

–

elektroforeza żelowa

–

punkt izoelektryczny

–

test immunoenzymatyczny ( ELISA )

–

Western blottig

–

mikroskopia fluorescencyjna

–

jądrowy rezonans magnetyczny

–

krystalografia rentnegnowska

Poznawanie genów:

–

enzym restrykcyjny

–

łańcuchowa reakcja polimeryzacji ( PCR )

–

Komplementarny DNA ( cDNA )

–

mikromacierz DNA ( chip genowy )

–

mysz transgeniczna

–

uszkodzenie genu ( knock-out, nokaut genu )

Ogólna charakterystyka węglowodanów i przemiany metaboliczne: 50 – 55% żywienia

WW - Aldehydy wielowodorotlenowe i ich pochodne ( glukoza, Fruktoza, sacharoza ( cukier ), skrobia, celuloza, glikogen itd. )

Rośliny – synteza cukrów z Co2, H2O i energii świetlnej

Człowiek – synteza glukozy z glicerolu i aminokwasów

Węglowodany:

–

monosacharydy ( proste )

–

disacharydy ( proste )

–

polisacharydy

–

oligosacharydy

Cukier

Słodkość

Fruktoza

173%

Sacharoza

100

Glukoza

74

Maltoza

33

Galaktoza

33

Laktoza

16

Monosacharydy:

–

aldozy

–

ketozy

C-3 Triozy

C-4 Tetrozy

C-5 Pentozy

C-6 Heksozy

C-7 Heptozy

C-8 Oktozy

Disacharydy: Maltoza ( cukier słodowy, piwom skrobia i glikogen ), Laktoza(mleko) i Sacharoza ( trzcina i buraki cukrowe )

Oligosacharydy: ( od 3 do 10 )

–

maltotrioza (składniki skrobi )

–

rafinoza (fasola i groch )

Polisacharydy:

–

skrobia ( kasze, ziemniaki )

–

celuloza

–

glikogen

–

podstawowe źródło energii ( skrobia, glukoza i fruktoza )

–

materiał zapasowy u roślin i zwierząt ( skrobia i glikogen )

–

składniki DNA i RNA

–

składniki błon komórkowych ( glikoproteiny i glikolipidy )

–

heparyna ( hamuje krzepnięcie krwi )

–

materiał budulcowy u roślin ( celuloza = błonnik )

Trawienie:

Amylaza ślinowa – wstepne trawienie skrobi i glikogenu Amylaza trzustkowa – dalsze trawienie skrobi i glikogenu do maltozy, maltotriozy, innych oligosacharydów i niewielkiej ilość glukozy

Hydrolazy jelitowe ( maltoza, laktoza, sacharoza – izomaltoza ) - odłączanie pojedynczych reszt cukrów ( glukoza, fruktoza, mannoza i galaktoza ) Część jest nietrawiona – polisacharydy błon komórkowych roślin ( celuloza, hemiceluloza, pektyny, pentozany ) i ligniny

Obecność insuliny warunkuje wnikanie glukozy z krwi do komórek, a także jej metabolizowanie

Przemiany WW:

–

wszystkie węglowodany w pożywieniu są przekształcane w glukozę

–

przemiany WW to w rezczywistości przemiany glukozy

Glikoliza:

–

przebiega we wszystkich komórkach

–

przebiega w cytozolu

–

galaktoza i fruktoza mogą być wykorzystywane w procesie glikolizy

–

galaktozemia

–

z Glukozy powstaje Pirogronian / Mleczan

–

mniej powszechna niż nietolerancja laktozy

–

przebiega w warunkach tlenowych i beztlenowych

–

utlenianie 1 cząsteczki glukozy dostarcza 38 moli ATP ( tylko 2 mole w warunkach beztlenowych )

Glukoza po szlaku pentozofosforanowym nie jest już odtwarzalna i wytwarza ryboze( synteza rybozy zachodzi we wszystkich komórkach na jej potrzeby ) i NADPH

( synteza NADPH zachodzi w wątrobie, tkance tłuszczowe, korze nadnerczy, tarczycy, erytrocytach, gruczolne sutkowym i jądrach ).

Glukoza ---> glikogen (Glikogeneza ) zachodzi w wątrobie i mięśniach Glikogen ---> Glukoza (Glikogenoliza )

–

nie jest odwróceniem glikogenogenezy lecz jest odrębnym szlakiem

–

glikogen z mięśni zużywany jest na ich potrzeby

–

glikogen z wątroby jest uwalniany w razie potrzeby do krwi

–

zaburzenia w metaboliźmie prowadzą do choró ( Choroba Andersena, Forbesa, tarui, Hersa, Pompego itd. )

Glukoneogeneza – synteza glukozy

–

zachodzi w wątrobie(75%), nerkach(25%) i jelitach(?)

–

podstawowe źródło energii dla komórek

–

nie jest prostym odwróceniem glikolizy

Poziom glukozy:

Stan na czczo – 80 – 110 mg/dl

Po posiłku – 120 – 140 mg/dl

stan głodzenia 60 – 70 mg/dl

Zależność do zużywania glukozy ( czyli czy organizm prawidłowo reaguje na podanie glukozy ). Pacjent z cukrzycą będzie miał dużo ponad normę gdy u normalnego już będzie malało )

Zaburzenie homeostazy glukozy – Hiperglikemia ( za dużo glukozy co jest toksyczne, na skutek produkcji ROS i glikacji białek )

Cukrzyca jest nieuleczalna i jej objawem jest hiperglikemia( >130 mg/dl ) i glukozuria Cukrzyca nie boli

Metabolizm lipidów – aspekty biochemiczne i kliniczne

Lipidy związki zaiwerające kwasy tłuszczowe:

–

kwasy tłuszczowe

–

prostaglandy

–

mydła

–

glicerydy

–

fosfolipidy

–

proste lipidy nieglicerynowe

Tłuszcze:

–

Materiał budulcowy

–

źródło energii

–

magazyn energii

–

przekaźnik informacji ( mediatory )

–

komórki zbudowane są na szkielecie tłuszczowym ( błony komórkowe )

–

tworzy się z niego sterydy ( hormony sterydowe ) lub żółć Estrogen, Progesteron, Testosteron, Aldosteron lub Kortyzol Cząsteczka cholesterolu jest źródłem do budowy hormonów

Tłuszcze spalanie w meta oksydacji. Główny narząd odżywiający się tłuszczem to serce. A Mózg to glukoza.

Synteza endogenna powoduje powstanie cholesterolu w wątrobie. Najwięcej powstaje w nocy jak śpimy.

Cholesterol nie występuje w stanie wolnym, wytrąca się w formie kryształów.

Aterogenna – miażdzycogenna

Ryzyko choroby wieńsowej a stężenie cholesterolu. Od 150 mg/dl do 350 mg / dl Otyłość brzuszna

Hiperinsulinemia

Hiperglikemia

Hipertriglyceridemia

Cholesterol HDL

Nadciśnienie

Tkanka tłuszczowa podskórna ( szybko dostępna, materiał zapasowy ) Tkanka tłuszczowa trzewna ( głęboko zlokalizowana, aktywny narzad wew.

wydzielania )

Czynniki ryzyka:

–

związany z rozwojem choroby

–

pozwala oszacować zagrożenie

–

związek skutkowo przyczynowy z chorobą

–

modyfikacja wpływa na prawdopodobieństwo ujawnienia się choroby Wskaźnik ( marker ):

–

wskazuje na zagrożenie i zaawansowanie choroby

Profil lipidowy krwi:

–

surowica

–

Osocze

–

12 godzinna głodówka

–

stabilność 1 – 2 dni w 4 stopniach

Komu pobrać krew:

–

mężczyźni 20 – 35 lat i kobiet jeżeli jest:

–

cukrzyca

–

wywiad rodzinny i choroby układu krążenia

–

podejrzenie rodzinnej hiperlipidemii

–

liczne czynniki ryzyka choroby wieńcowej

Żółtaki

Blaszka miażdzycowa

Wysokie stężenie LDL i niskie NDL jest bardzo szkodliwe.

Dlaczego aspiryna powoduje nie sklejanie płytek. Człowiek który zje tabletkę wchłania ją w jelita a z tamtąd do żyły wrotnej gdzie stężenie rośnie a zostaje unieczyniona w wątrobie i tam płytki zostają zablokowane bo spotykają się z dużym ciśnieniem.

Pielęgniarstwa

Choroby Układu pokarmowego

Podstawowe objawy chorobowe, badania diagnostyczne i

leczenie

Narząd trawienny składa się z przewodu pokarmowego oraz gruczołów trawiennych wątroby i trzustki. W skład układu pokarmowego wchodzą:

–

jama ustna ( ujście gruczołów ślinowych )

–

przełyk ( w śródpiersiu tylnym między kręgosłupem a tchawicą )

–

żołądek ( wpust, dno, trzon i odźwiernik )

–

jelito cienko ( dwunastnica, czcze i kręte )

–

jelito grube ( jelito ślepe, okrężnica i kątnica )

Trawienie:

–

jama ustna – mechaniczna obróbka kęsa pokarmu śliną – amylazą, która rozkłada skrobię na dwucukry

–

żołądek – trawienie białek, HCL, pepsyna i katepsyna rozkładająca białko

–

jelito cienkie – dalsze trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów oraz wchłanianie aminokwasów, cukrów prostych, kwasów tłuszczowych i wody

1. Białka są rozkładane do aminokwasów prostych przez trypsynę i hymotrypsynę zawarte w soku trzustkowym

2. Tłuszcze są emulgowane przez żółć i hydrolizowane pod wpływem lipazy trzustkowej

3. Węglowodany są trawione dalej przez amylazę trzustkową Procesy trawienie kontroluje układ nerwowy autonomiczny

Wątroba:

–

główny narząd miąższowy związany z przewodem pokarmowym

–

Składa się z :

1. hepatocytów ( właściwe komórki wątrobowe )

2. komórki gwiaździste Kupfera ( makrofagi )

–

największy ośrodek metaboliczny w organizmie

Rola wątroby:

–

udział w synt4ezie, katabolizmie i magazynowaniu WW, białek i tłuszczów

–

detoksykacja

–

udział w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej

–

udział w gospodarce pierwiastkami śladowymi

–

produkuje żółć

Trzustka:

–

Gruczoł trawienny

–

składa się z dwóch części:

1. Egzokrynnej – zraziki produkujące enzymy trawienne wydzielane do dwunastnicy

2. Endokrynnej – wyspy trzustkowe Langerhansa wytwarzające insulinę i glukagon wydziela ona sok trzustkowy: amylaza ( dwucukry ---> cukry proste ), lipaza ( tłuszcze ), trypsyna i chymotrypsyna ( rozkładają WW ),

–

produkuje enzym- kalikreinę która rozluźnia mięśnie gładkie i obniża RR

Choroby jamy ustnej:

Język:

–

obrzęk alergiczny Quinckego

–

powiększony: niedoczynność tarczycy, akromegalia, amyloidoza

–

suchy: odwodnienie, gorączka, kwasica cukrzycowa

–

barwa: zaczerwieniony ( marskość wątroby ), malinowy ( płonnica ),niebieskawy ( czerwienica, niewydolność serca lub płuc ), brązowy ( mocznica _ obrzęknięte piekące brodawki ( anemia złośliwa )

Wargi:

–

jedno lub obustronne bolesne pęknięcia, szczelinowate nadżerki lub rozpadliny w kącikach ust:

1. zakażenia bakteryjno-gronkowcowe, paciorkowce

2. zakażenia drożdżakowe

3. niedobory witamin B2 i PP

4. cukrzyca

5. niedokrwistość

6. opryszczka – infekcja wirusowa

Dziąsła:

–

rozrostowe zapalenie dziąseł ( w ciąży, po lekach cyklosporyna )

–

rozpulchnienie i przerost dziąseł ( niedobór A,C,D, szkorbut )

–

Krwawienia z dziąseł – białaczki, skazy krwotoczne

Jama ustna:

–

zapalenie ( grzybicze oraz aftozy )

–

owrzodzenie ( pojedyncze, zmiana nowotworowa )

Przełyk:

–

zapalenie przełyku

–

żylaki przełyku

–

rak przełyku

–

przepuklina rozworu przełykowego

Choroby żołądka i dwunastnicy:

–

Zapalenie błony śluzowej żołądka ( ostre i przewlekłe )

–

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

–

Rak żołądka

Dysfagia – Zaburzenia przełykania

–

jest to utrudnione przechodzenie pokarmów płynnych i stałych z jamy ustnej przez gardło do przełyku

Przyczyny dysfagii przełykowej:

–

zwężenie trawienne, pozapalne oraz po oparzeniu przełyku

–

rak przełyku

–

uchyłki przełyku

–

Ciała obce

–

rak żołądka

–

wole zamostkowe tarczycy

–

Rak oskrzela

–

Choroby jelita

Choroby jelit:

–

ostre zapalenie jelit

–

przewlekłe zapalenie jelit

–

wrzodziejące zapalenie jelit

–

choroba leśniewskiego-crohna ( przewlekłe zapalenie jelit )

–

rak jelita grubego

Choroby wątroby i dróg żółciowych:

–

WZW

–

Marskość wątroby

–

Kamica pęcherzyka żołciowego

Choroby trzustki:

–

ostre

–

przewlekłe

Badania diagnostyczne w chorobach układu pokarmowego:

–

krew

–

mocz

–

badanie bakjteriologiczne

–

badanie wydzielin i wydalin z przewodu pokarmowego: sok żołądkowy, trzustkowy, wydzielanie żołądkowe po bodźcach pokarmowych

–

USG

–

Endoskopia

–

RTG

Endoskopia – wprowadzenie aparatu optycznegoi do wnętrza narządu i oglądanie jego stanu anatomicznego i czynnościowego