Ontologia
Wykład 10 – 16. XII. 2008r.
Dr Adam Bastek
1. Byt u :
• Parmenides --- „Byt jest i bycie jest” --- dwoistość bycia,
• Martin Heidegger --- „Byt jest, a bycie – nie” ---- różnica ontologiczna,
• Roman Ingarden --- „ O byciu nie można mówić, że jest” --- różnorodność istnienia i istniejącego,
2. Rozgraniczenie pytań ontologicznych w świetle „Sporu i istnienie świata”
I. Pytania egzystencjalno – ontologiczne,
II. Formalno – ontologiczne, na wzór Arystotelesa,
III. Materialno - ontologiczne,
Dwa zasadniczo odmienne typy pytań dotyczących sfery egzystencjalnej.
„…A) czy pewien przedmiot X w jakimkolwiek sensie, we właściwy mu sposób faktycznie istnieję i B) jakiego rodzaju jest sposób istnienia przedmiotu X wyznaczony przez jego istotę jako zasadniczo dlań dopuszczalny : bez względu na to czy faktycznie istnieje czy nie”
A. istnienie w ogóle,
B. o sposobie istnienia
(w oparciu o: Roman Ingarden „Spór o istnienie świata” t. 1, tłum D.
Gierulank, PWN Warszawa 1987, str.69)
A. pytanie metafizyczne, bądź pytanie jednej z nauk szczegółowych,
B. pytanie ontologiczne, które wymaga,
„czysto ontologiczna analiza idei istnienia w ogóle oraz idei poszczególnych sposobów istnienia, a z drugiej strony także, analizy idei danego przedmiotu X i to zarówno co do jego formy, jak i co do materii”
3. Nieistniejąca interpretacja Romana Ingardena spektrum „Sporu o istnienie”
Metafizyka a ontologia,
• Metafizyka, ( czy dany przedmiot istnieje ) bez wpływu na ontologię, ( na rozważaniach o sposobach istnienia)
Roman Ingarden
założenia nieegzystencjalnej interpretacji przedmiotu myślenia ---
spektrum „Sporu o istnienie”
I. egzystencjalna interpretacja przedmiotu myślenia,
II. ewentualność, zgodnie z którą wszystko istnieje, ale istnienie nie leży w kwestii jakiejkolwiek interpretacji i nie stanowi czegoś, co może być przyznawane bądź
odmawiane wg woli podmiotu ( ewentualność Parmenidejskiej nie powątpiewalności istnienia)
1
-- nie ma dualizmu przedmiotowo – podmiotowego,
-- nawiązanie do Parmenidesa,
-- nie uwzględnia innych punktów myślenia
Czy metafizyka powstaje bez wpływu na ontologię po uwzględnieniu ewentualności 1 i 2 ?
Nie wywiera żadnego wpływu, gdyż można o nich mówić.
4. Uchwycenie istnienia przedmiotu – eksperyment myślowy Ingardena (z lampą) Lampa 100 talarów „bycie nie jest realnym Immanuel Kant predykatem”
tzw. „dowód ontologiczny”
(dowód na istnienie Boga)
Anzelm z Aosty
Tzw. Dowód ontologiczny
Argument św. Anzelma z Aosty, biskup Canterbury („Proslogion”)
• Argument za istnienie Boga oparty na samym pojęciu bytu w związku z
doskonałością
o Byt- to, co jest (--- hierarchie – Bóg na szczycie)
o Bóg – spośród tego, co jest, ( w samym pojęciu bytu jest argument za jego istnienie)
o Gdyby nie był (nie istniał) nie byłby najdoskonalszy,
Krytyka dowodu ontologicznego przeprowadzonego przez Immanuela Kanta ( „Krytyka
czystego rozumu”)
• Istnienie nie jest realnym orzecznikiem ( pojęciem poszerzającym treść innego pojęcia)
• Wprawdzie treść pojęcia wyznacza to co jest jego desygnatem ale:
I. Z treści nie wynika istnienie desygnatu,
II. „istnienie” nie poszerza treści danego pojęcia
stąd:
I.
z treści pojęcia „Bóg” nie wynika jego istnienie,
II.
istnienie nie poszerza treści pojęcia „Bóg”
• KWESTIA JEGO ISTNIENIA JEST OTWARTA
Nieegzystencjalna
„bycie nie jest realnym predykatem”
Kant
Pomyślane 100 talarów i pomyślane istniejące 100 talarów --- brak
różnicy.
2
100 talarów = 100 talarów gdy dodamy istnienie nic się nie zmieni
+ istnienie
3