MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Beata Wawryn-śmuda

Ewa Walasek

Organizacja produkcji zwierzęcej

321[04].Z2.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Mirosław Worobik

mgr inż. Bożena Stępień

Opracowanie redakcyjne:

mgr Edyta Kozieł

Konsultacja:

dr inż. Jacek Przepiórka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[04].Z2.04,

„Organizacja produkcji zwierzęcej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik pszczelarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Systemy utrzymania krów mlecznych i produkcja mleka

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Produkcja żywca wieprzowego

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Produkcja żywca wołowego

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7. Literatura

31

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik pszczelarz

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,

− cele kształcenia,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia

kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

321[04].Z2

Produkcja zwierzęca

321[04].Z2.01

śywienie zwierząt

gospodarskich

321[04].Z2.02

Wykonywanie zabiegów zoohigienicznych

321[04].Z2.03

Użytkowanie maszyn i urządzeń oraz

obiektów inwentarskich

321[04].Z2.04

Organizacja produkcji zwierzęcej

Schemat układu jednostek modułowych

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− korzystać z różnych źródeł informacji,

− charakteryzować klimat i mikroklimat Polski,

− określać czynniki wpływające na rozwój produkcji zwierzęcej,

− określać system identyfikacji zwierząt,

− charakteryzować czynniki wpływające na wartość pokarmową pasz,

− charakteryzować rodzaje pasz stosowanych w żywieniu zwierząt,

− określać pasze ekologiczne w żywieniu zwierząt,

− analizować koszty żywienia zwierząt gospodarskich,

− określać lokalizację i wymagania zoohigieniczne dotyczące budynków inwentarskich,

− zastosować zasady higieny żywienia i pojenia zwierząt,

− określać znaczenie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji w pomieszczeniach inwentarskich,

− dostrzegać przyczyny chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich,

− określać zasady profilaktyki chorób zwierząt,

− zastosować sposoby udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom,

− zaplanować wyposażenie apteczki weterynaryjnej w podręczne leki i materiały opatrunkowe,

− dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

− zastosować zasady ochrony środowiska,

− dobierać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− charakteryzować znaczenie gospodarcze chowu bydła, trzody chlewnej oraz drobiu,

− określić cechy pokroju bydła,

− charakteryzować typy użytkowe oraz rasy bydła hodowanego w Polsce,

− określić zasady chowu oraz żywienia cieląt i młodego bydła,

− charakteryzować technologię produkcji mleka,

− przygotować mleko do sprzedaży,

− ocenić jakość mleka na podstawie obowiązujących norm,

− charakteryzować technologie produkcji żywca wołowego,

− zastosować sposoby zapobiegania chorobom bydła,

− charakteryzować rasy świń i krzyżówki międzyrasowe,

− określić warunki utrzymania prosiąt i młodej trzody chlewnej,

− obliczyć dawki pokarmowe dla loch,

− charakteryzować technologie produkcji trzody chlewnej,

− dobrać technologię produkcji trzody chlewnej do warunków gospodarstwa i obliczyć efekty ekonomiczne,

− zapobiec występowaniu chorób trzody chlewnej,

− określić mierniki nieśności i dokonać wyboru jaj do wylęgu,

− zaplanować żywienie drobiu,

− zapewnić właściwe warunki mikroklimatyczne dla drobiu,

− obliczyć efekty ekonomiczne produkcji jaj i brojlerów,

− zastosować sposoby zapobiegania chorobom drobiu,

− wyjaśnić znaczenie chowu innych gatunków zwierząt,

− rozróżnić wady i zalety pokroju innych gatunków zwierząt,

− rozróżnić rasy i kierunki użytkowania innych gatunków zwierząt,

− dobrać pasze i zapewnić optymalne warunki utrzymania innych gatunków zwierząt,

− zastosować sposoby zapobiegania chorobom innych gatunków zwierząt,

− obsłużyć podstawowy sprzęt i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności oraz przepisy weterynaryjne

dotyczące produkcji zwierząt.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja zwierzęca 321[04].Z2

Jednostka modułowa:

Organizacja produkcji zwierzęcej 321[04].Z2.04

Temat: Systemy utrzymania krów mlecznych.

Cel ogólny: Charakteryzować systemy utrzymania krów mlecznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

− charakteryzować systemy utrzymania bydła mlecznego,

− dokonywać podziału systemów utrzymania wg obszaru wypoczynkowego,

− określać wady i zalety poszczególnych systemów utrzymania,

− charakteryzować schorzenia krów, które mogą występować w oborach z wilgotnymi i zabrudzonymi korytarzami.

Metody nauczania–uczenia się:

− wykład informacyjny,

− dyskusja dydaktyczna,

− ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna,

− praca w grupach 3–4-osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

− projekty z różnymi rozwiązaniami utrzymania krów,

− foliogramy,

− rysunki,

− zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.

2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.

3. Wprowadzenie do tematu:

− nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości

dotyczących

systemów

utrzymania

krów

mlecznych,

wymagań

co

do

poszczególnych obszarów w oborze. Nauczyciel charakteryzuje poszczególne

obszary oraz zwraca szczególną uwagę na ich wady i zalety. Nauczyciel po

wykładzie zadaje pytanie: „Jakie różnice między oborami wolnostanowiskowymi,

a uwięziowymi decydują o przewadze tych pierwszych?”.

− „Burza mózgów” – uczniowie udzielają różnych odpowiedzi, wszystkie zostają zapisane na tablicy. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi,

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

− nauczyciel prezentuje poszczególne warianty utrzymania grupowego. Omawia je i zwraca uwagę na pojęcia takie jak: boksy, kombiboksy, głęboka ściółka, kojce samoczyszczące ze spadkiem Po prezentacji nauczyciel zadaje pytanie: „Jakie cechy

powinien posiadać system utrzymania, aby stwarzać krowom najlepsze warunki do produkcji mleka bardzo dobrej jakości?”,

− nauczyciel do odpowiedzi typuje ucznia. Uczeń udziela odpowiedzi. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi. Następnie nauczyciel przydziela zadania grupom.

4. Realizacja zajęć:

Praca w grupach 3–4-osobowych:

− nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

− uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

− uczniowie zapoznają się z budową różnych systemów utrzymania krów mlecznych,

− uczniowie dyskutują na temat cech odróżniających poszczególne systemy

utrzymania,

− uczniowie w grupach określają cechy systemów utrzymania, które zapewniają

komfort zwierzętom czyli opłacalną produkcję.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek oraz kontroluje:

− czy uczniowie zrozumieli zadanie,

− czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

− czy zachowują przepisy bhp.

Zakończenie zajęć

− przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Charakteryzuje dany system utrzymania krów mlecznych,

− uczniowie dyskutują na forum klasy na temat przydatność znajomości systemów utrzymania bydła mlecznego.

Praca domowa

Narysować schemat wybranego typu obszaru wypoczynkowego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja zwierzęca 321[04].Z2

Jednostka modułowa:

Organizacja produkcji zwierzęcej 321[04].Z2.04

Temat: Organizacja udoju w gospodarstwie.

Cel ogólny: Postępowanie z mlekiem w gospodarstwie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

− charakteryzować elementy wpływające na higienę pozyskiwania mleka w gospodarstwie,

− określić jakie są dopuszczalne zanieczyszczenia w mleku,

− wskazywać jakie są wymogi w stosunku do mleka przeznaczonego do spożycia przez człowieka i przetwórstwa mleczarskiego bez obróbki cieplnej,

− charakteryzować metody schładzania mleka,

− określać wymogi, które musi spełniać sprzęt służący do pozyskiwania mleka,

Metody nauczania–uczenia się:

− wykład informacyjny,

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna,

− praca w trzech grupach.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

− materiały źródłowe, poradnik dla ucznia,

− projekty różnych rozwiązań pozyskiwania mleka,

− film „Systemy utrzymania bydła”,

− odtwarzacz DVD,

− zeszyty przedmiotowe,

− przybory do pisania.

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.

2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.

3. Wprowadzenie do tematu:

− nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości

dotyczących organizowania udoju w gospodarstwie. Nauczyciel omawia

przygotowanie krów do udoju i przebieg udoju. Nauczyciel po wykładzie zadaje pytanie: „W jaki sposób można otrzymać mleko o bardzo dobrej jakości?”.

− „Burza mózgów” – uczniowie udzielają różnych odpowiedzi, wszystkie zostają zapisane na tablicy. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi,

− nauczyciel objaśnia wymogi, które określają zawartość bakterii, komórek

somatycznych i środków farmakologicznych,

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

− nauczyciel omawia czynniki, które spowodowały, że mleko zawiera zanieczyszczenia bakteryjne, środki farmakologiczne, środki chemiczne. Nauczyciel omawia choroby krów, które mają wpływ na jakość mleka oraz podaje metody walki

z nimi. Po prezentacji nauczyciel zadaje pytanie: „Jakie czynniki mogą spowodować

zakłócenia w prawidłowym pozyskiwaniu mleka w gospodarstwie?”,

− nauczyciel do odpowiedzi typuje ucznia. Uczeń udziela odpowiedzi. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi. Następnie nauczyciel przydziela zadania grupom.

4. Praca w trzech grupach:

− nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

− uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

− uczniowie oglądają film, projekty z różnymi rozwiązaniami pozyskiwania mleka,

− uczniowie z poszczególnych grup przystępują do zapoznania się z wymogami

dotyczącymi zawartości różnych zanieczyszczeń w mleku,

− uczniowie w grupach opracowują charakterystykę metod schładzania mleka,

− uczniowie udają się do obory krów mlecznych w gospodarstwie pomocniczym

szkoły,

− uczniowie dyskutują na temat możliwości postępowania z mlekiem i porównują z postępowaniem w oborze krów mlecznych gospodarstwa szkolnego,

− uczniowie dokonują notatek w zeszytach.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek oraz kontroluje:

− czy uczniowie zrozumieli zadanie,

− czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

− czy zachowują przepisy BHP.

Zakończenie zajęć

− przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Omawia sposoby postępowania z mlekiem w gospodarstwach,

− uczniowie dyskutują na forum klasy czy postępowanie z mlekiem w oborze krów mlecznych gospodarstwa przyszkolnego jest właściwe.

Praca domowa

Opracować na piśmie temat: „System udoju, który zastosowałbym we własnej oborze”.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5. ĆWICZENIA

5.1. Systemy utrzymania krów mlecznych i produkcja mleka

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybór sposobu utrzymania stwarzający krowom mlecznym najkorzystniejsze warunki bytowe.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować rysunki, foliogramy, projekty z różnymi rozwiązaniami systemów utrzymania krów.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na wady

i zalety poszczególnych obszarów wypoczynkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć rysunki, przeźrocza i projekty różnych rozwiązań systemów utrzymania krów, 2) dokonać analizy poszczególnych typów obszarów wypoczynkowych,

3) określić dla każdego rodzaju charakterystyczne cechy w budowie, które należy wpisać w tabeli,

Typ obszaru

Zalety

Wady

Uwagi

wypoczynkowego

Boksy

Kombiboksy

Głęboka ściółka

Kojec samoczyszczący

4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− rysunki foliogramy i projekty z różnymi rozwiązaniami utrzymania krów,

− rzutnik.

Ćwiczenie 2

Postępowanie z mlekiem w gospodarstwie.

Wskazówki do realizacji.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować materiały źródłowe, projekty rozwiązań

pozyskiwania mleka, film na DVD – „Systemy Utrzymania Bydła”.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na wszystkie czynniki, które mogą zakłócić prawidłowe postępowanie z mlekiem w gospodarstwie.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach liczących do 5 osób.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałami źródłowymi, projektami różnych rozwiązań pozyskiwania mleka, obejrzeć film „Systemy utrzymania bydła”,

2) prześledzić, jakie elementy mają wpływ na higienę pozyskiwania mleka,

3) zapoznać się z wymogami dotyczącymi zawartości bakterii i komórek somatycznych,

4) zapoznać się z dodatkowymi wymogami dla mleka przeznaczonego do spożycia przez człowieka, a także do produkcji wyrobów mleczarskich,

5) zapoznać się z wymogami dotyczącymi zawartości środków farmakologicznych w mleku, 6) rozróżnić metody schładzania mleka,

7) zapoznać się z obsługą sprzętu służącego do pozyskiwania mleka,

8) porównać wcześniej poznane wymagania ze stosowanymi w oborze krów mlecznych w gospodarstwie pomocniczym szkoły,

9) sporządzić notatki w zeszycie,

10) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− materiały źródłowe, poradnik dla ucznia,

− projekty różnych rozwiązań pozyskiwania mleka,

− film „Systemy utrzymania bydła”,

− odtwarzacz DVD,

− zeszyty przedmiotowe,

− przybory do pisania.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Produkcja żywca wieprzowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznawanie polskich ras świń.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować rysunki, przeźrocza, fotografie różnych ras świń.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na cechy charakterystyczne dla poszczególnych ras świń.

Ćwiczenie powinno się odbywać w grupach 3–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) obejrzeć rysunki, przeźrocza, fotografie różnych polskich i zagranicznych ras świń, 2) określić dla każdej rasy świń charakterystyczne cechy w budowie, które należy wpisać w tabeli,

Lp.

Rasa świni

głowa

tułów

Szynka

1.

Wbp

2.

Pbz

3.

puł.

4.

Złb

5.

Złp

3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− rysunki, przeźrocza, fotografie różnych ras świń,

− rzutnik.

Ćwiczenie 2

Postępowanie ze zwierzętami przeznaczonymi do tuczu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować materiały źródłowe oraz film „ Systemy Utrzymania

Trzody Chlewnej”.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególna uwagę uczeń powinien zwrócić na dobrostan trzody chlewnej.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) prześledzić materiały źródłowe,

2) zapoznać się z zachowaniem świń w pomieszczeniach inwentarskich,

3) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi dobrostanu świń,

4) zapoznać się zapotrzebowaniem na pasze,

5) dokonać odpowiednich notatek dotyczących czynności związanych ze zwierzętami przeznaczonymi do tuczu,

6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− materiały źródłowe, film „Systemy utrzymania trzody chlewnej”,

− rzutnik pisma,

− odtwarzacz DVD.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.3. Produkcja żywca wołowego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznawanie ras mięsnych bydła.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na różnice w budowie ciała osobników należących do różnych ras.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na przydatność

różnych ras do opasania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć rysunki, przeźrocza, albumy z rasami mięsnymi krów,

2) zapoznać się z eksterierem poszczególnych ras,

3) określić charakterystyczne cechy w budowie każdej z ras,

4) wykonać notatki z krótkim opisem każdej z ras,

5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− fotografie, rysunki, foliogramy, albumy, poradnik dla ucznia,

− rzutnik.

Ćwiczenie 2

Poznawanie mierników użytkowości mięsnej bydła.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować rysunki, foliogramy, schematy z sylwetką krowy.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na elementy, które decydują o przydatności bydła do opasania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) prześledzić elementy składające się na ocenę przyżyciową,

2) zwrócić uwagę na przyczyny usuwania sztuk bydła z opasu,

3) przeanalizować terminy dokonywania pomiarów masy ciała,

4) obliczyć przeciętny przyrost dzienny,

5) określić wydajność rzeźną,

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

6) narysować na schematycznym rysunku krowy chwyty rzeźnickie,

7) zapoznać się ze wzorem na wydajność rzeźną,

8) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka dydaktyczna,

− ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

– rysunki, foliogramy, schematy sylwetki krowy,

– rzutnik.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Organizacja produkcji

zwierzęcej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1, 2, 3, 4, 7, 9, 10, 13, 14, 15, 19, 20, są z poziomu podstawowego,

− zadania 5, 6, 8, 11, 12, 16, 17, 18, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące

oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

− dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. a, 5. b, 6. a, 7. c, 8. d, 9. d, 10. a, 11. c, 12. b, 13. a, 14. d, 15. c, 16. a, 17. d, 18. a, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr

Cel operacyjny

Kategoria

Poziom

Poprawna

zad.

(mierzone osiągnięcia ucznia)

celu

wymagań

odpowiedź

Rozpoznać przyczyny zachowań

1

B

P

a

anormalnych u bydła

2

Określić parametry boksu dla bydła

A

P

c

Podać zalety utrzymania na głębokiej

3

A

P

a

ściółce

Wymienić czynniki wpływające na

4

C

P

a

pobieranie paszy

Określić zapotrzebowanie wysoko

5

C

PP

b

wydajnych krów na wodę

Scharakteryzować wyposażenie

6

C

PP

a

w systemie uwięziowym

Określić powierzchnię dla krów

7

B

P

c

w poczekalni

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Określić wymogi postępowania

8

C

PP

d

z mlekiem po udoju

Scharakteryzować wymogi do

9

A

P

d

stosowania treserów

10 Rozpoznawać zwyczaje życia zwierząt

B

P

a

11 Stosować parametry tuczu świń

C

PP

c

Określić aktywność trzody w ciągu

12

C

PP

b

dnia

Określić czas stania tucznika w ciągu

13

B

P

a

dnia

14 Zdefiniować tucz intensywny świń

A

P

d

15 Określić polskie rasy świń

B

P

c

Zdefiniować parametry obszaru

16 wypoczynkowego dla młodych

C

PP

a

buhajków

Charakteryzować czynniki

17

A

PP

d

użyteczności mięsnej dla bydła

Scharakteryzować tucz półintensywny

18

C

PP

a

bydła

Określić parametry prądu

19

A

P

b

elektrycznego w treserach

Określić przydatność cieląt do tuczu

20

B

P

d

półintensywnego

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.

3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

5. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Poziom agresywności i częstotliwość zachowań anormalnych u bydła wzrasta, jeśli

a) liczba krów przekracza liczbę kojców.

b) liczba krów jest mniejsza niż liczba kojców.

c) liczba kojców i krów nie ma znaczenia.

d) liczba kojców jest równa liczbie krów.

2. Spadek podłogi w boksie wynosi okoł:

a) 2%.

b) 3%.

c) 5%.

d) 7%.

3. Jedną z wad utrzymania krów na głębokiej ściółce jest

a) duże zużycie ściółki.

b) ryzyko poślizgnięć i urazów kończyn.

c) fakt, że krowy wolą podłoże miękkie od twardego.

d) fakt, że krowy leżą dłużej.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4. W oborach wolnostanowiskowych na pobieranie paszy przez krowę największy wpływ mają

a) liczba automatycznych stacji paszowych.

b) rodzaj obszaru wypoczynkowego.

c) osoba obsługująca.

d) czystość i higiena w oborze.

5. Wysoko wydajne krowy spożywają w ciągu 24 godzin

a) do 150 l wody.

b) do 100 l wody.

c) do 50 l wody.

d) do 75 l wody.

6. W systemie uwięziowym zaleca się zainstalowanie jednego poidła na

a) na zwierzę.

b) na dwa zwierzęta.

c) na dwa, trzy zwierzęta.

d) na trzy, cztery zwierzęta.

7. Zalecana powierzchnia na jedną krowę w poczekalni powinna wynosić co najmniej

a) 0,75 m2.

b) 1,0 m2.

c) 1,50 m2.

d) 2,0 m2.

8. Mleko po udoju, jeżeli nie jest od razu odbierane należy schłodzić do temperatury a) nie niższej niż 6°C.

b) nie wyższej niż 9°C.

c) nie wyższej niż 10°C.

d) nie wyższej niż 6°C.

9. Tresery można stosować w stosunku do

a) krów chorych.

b) krów w okresie rui.

c) krów bezpośrednio po wycieleniu.

d) młodych buhajków.

10. Najszybciej stała hierarchia w grupie świń do tuczu ustala się, gdy liczy ona

a) 10–15 osobników.

b) ponad 40 osobników.

c) mniej niż 10 osobników.

d) powyżej 20 osobników.

11. Różnice w masie ciała świń przeznaczonych do tuczu nie powinny przekraczać

a) 2%.

b) 5%.

c) 10%.

d) 15%.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

12. Tuczniki są najbardziej aktywne

a) w nocy.

b) rano i wieczorem.

c) w południe.

d) pora dnia nie odgrywa roli.

13. Średni czas stania przez tuczniki o masie 101–120 kg wynosi

a) 35 minut.

b) 40 minut.

c) 45 minut.

d) 50 minut.

14. Intensywny tucz świń charakteryzuje się dużymi dziennymi przyrostami średnio powyżej a) 400 g.

b) 500 g.

c) 600 g.

d) 700 g.

15. Polską rasą świń nie jest

a) wbp.

b) pbz.

c) wb.,

d) puł.

16. Zalecane wymiary obszaru wypoczynkowego w m2 dla młodych buhajków (200–599 kg)

powinny wynosić

a) 2,5–4,0.

b) 3,0–4,5.

c) 2,5–3,0.

d) 1 m2/100 kg żywej wagi.

17. Podstawowe czynniki warunkujące użytkowość mięsną to

a) płeć.

b) wiek.

c) żywienie.

d) mikroklimat.

18. Opasanie intensywne bydła polega na skarmianiu

a) głównie pasz gospodarskich.

b) głównie pasz gospodarskich z niewielkim dodatkiem pasz treściwych.

c) głównie zielonek i siana.

d) mieszanek pasz treściwych i kiszonek.

19. Maksymalne napięcie tresera powinno wynosić

a) 1000 V.

b) 3000 V.

c) 4000 V.

d) 2000 V.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

20. Do opasania półintensywnego najlepiej się nadają cielęta urodzone a) zimą.

b) latem.

c) wiosną.

d) jesienią.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Organizacja produkcji zwierzęcej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

Odpowiedź

Punkty

zadania

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Organizacja produkcji

zwierzęcej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1, 2, 3, 4, 7, 9, 10, 12, 14, 15, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

− zadania 5, 6, 8, 11, 13, 16, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące

oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

− dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c, 10. d, 11. c, 12. b, 13. c, 14. a, 15. b, 16. a, 17. c, 18. d, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

Cel operacyjny

Kategoria

Poziom

Poprawna

zad.

(mierzone osiągnięcia ucznia)

celu

wymagań

Odpowiedź

Ustalić związek przyczynowy sposobu

1

uwięzi z chorobami lub uszkodzeniami

B

P

a

krów

Określić optymalny czas

2

A

P

b

przetrzymywania krów w poczekalni

Określić czy w konkretnych warunkach

3

wymagane jest schładzanie mleka

A

P

c

przed odbiorem

Określić terminy ważeń kontrolnych

4

B

P

b

opasanego stada

Określić czy przeciętny przyrost

5

dzienny odpowiada nakładom

C

PP

b

ponoszonym na żywienie

Określić optymalny dobór płci i grup

6

C

PP

b

wiekowych zwierząt do opasu

7

Dobrać zwierzęta do opasu

B

P

b

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Określić optymalną masę ubojową

8

C

PP

d

cieląt opasanych mlekiem

Określić pożądaną masę ubojową

9

A

P

c

tuczników

Określić wiek tucznika, w którym

10

B

P

d

powinien osiągnąć masę ubojową

Określić wagę żywca, który w ciągu

11

C

PP

c

roku można wyprodukować od 1 lochy

Opisać pomieszczenia, w których

12

B

P

d

dochodzi do kanibalizmu świń

Określić przydatność dezodorantów

13

C

PP

c

w chowie świń

Określać efektywność ekonomiczną

14 tuczu w zależności od przyrostów

A

P

a

dobowych

Określić zapotrzebowanie na pasze

15

B

P

b

białkowe przy intensywnym tuczu świń

Charakteryzować obszary, w których

16 bydło może się kłaść w dowolnym

C

PP

a

momencie

Określić ilość wydychanej pary wodnej

17

C

PP

c

w zależności od masy tucznika

Charakteryzować miejsce oddawania

18

C

PP

d

odchodów przez tuczniki

Określić sposoby zapobiegania walkom

19

A

P

a

tuczników w grupie

Określić zapotrzebowanie na jednostki

20 owsiane na 1 kg przyrostu

B

P

b

dwunastomiesięcznych opasów

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.

3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

5. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,

– zestaw zadań testowych,

– karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Sposób uwięzi krów ma związek przyczynowy z

a) uszkodzeniem strzyków.

b) chorobami racic i nóg.

c) zapaleniem płuc.

d) udarem cieplnym lub odmrożeniami.

2. Krowy przed udojem, nie powinny pozostawać w poczekalni dłużej niż

a) 30 minut.

b) 60 minut.

c) 90 minut.

d) 120 minut.

3. Odbiór mleka nieschłodzonego powinien nastąpić nie później niż.

a) 60 minut po udoju.

b) 90 minut po udoju.

c) 120 minut po udoju.

d) 240 minut po udoju.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

4. Przy dłuższym opasaniu przyrosty kontroluje się ważąc zwierzęta

a) raz na 2 tygodnie.

b) raz na miesiąc.

c) raz na kwartał.

d) nie częściej niż raz na 2 miesiące.

5. Przy opasie intensywnym wymagany przeciętny przyrost dzienny powinien wynosić nie mniej niż

a) 800 gram.

b) 1000 gram.

c) 1500 gram.

d) 1800 gram.

6. Najwyższe przeciętne przyrosty dzienne daje opas

a) jałówek.

b) buhajków.

c) wolców.

d) wybrakowanych krów.

7. Opasane cielęta, ras mlecznych, wagę 100–110 kg powinny osiągnąć najpóźniej w

a) 75 dniu życia.

b) 90 dniu życia.

c) 120 dniu życia.

d) 150 dniu życia.

8. Opas cieląt oparty na karmieniu mlekiem prowadzony jest do wagi

a) 150 kg.

b) 120 kg..

c) 100 kg.

d) 80 kg.

9. Jaka jest pożądana masa ubojowa tucznika

a) około 90 kg.

b) około 100 kg

c) około 110 kg.

d) około 150 kg.

10. W jakim wieku tuczniki osiągają masę ubojową

a) około 240–270 dni.

b) około 210–240 dni.

c) około 180–210 dni.

d) około 165–180 dni.

11. W ciągu roku od 1 lochy można wyprodukować około

a) około 1 tony żywca.

b) około 1,5 tony żywca.

c) około 2,0 ton żywca.

d) około 2,5 ton żywca.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

12. Do obgryzania uszu i ogonów najczęściej dochodzi w chlewniach

a) przewiewnych.

b) zbyt chłodnych i wilgotnych.

c) zbyt ciepłych.

d) dużym stężeniu gazów, zwłaszcza amoniaku, podtlenku azotu i siarkowodoru.

13. Do czego używane są dezodoranty w chowie świń

a) do likwidacji nieprzyjemnych naturalnych zapachów.

b) eliminacji zbyt agresywnych zwierząt.

c) dezorientowania pozycji zwierząt w grupie (hierarchii stada).

d) okresowej zmiany mikroklimatu chlewni.

14. Przy przeciętnym dobowym przyrostowi 800 gram, na 1 kg przyrostu masy zużywa się a) poniżej 3 kg mieszanki pełnoporcjowej.

b) około 3,5 kg mieszanki pełnoporcjowej.

c) około 4,0 kg mieszanki pełnoporcjowej.

d) powyżej 4,5 kg mieszanki pełnoporcjowej.

15. Jakie jest dobowe zapotrzebowanie na białko ogólne strawne przez tucznika o wadze około 80 kg osiągającego dobowe przyrosty około 800 gram

a) poniżej 300 g.

b) około 350 g.

c) około 400 g.

d) powyżej 500 g.

16. Wszystkim krowom mlecznym należy zapewnić możliwość kładzenia się w dowolnym momencie

a) poza obszarem dojenia i poczekalni.

b) poza obszarem boksu.

c) poza obszarem manipulacyjnym.

d) poza obszarem wypoczynkowym.

17. Ile razy wzrasta ilość wydychanej pary wodnej przez tuczniki o masie ciała 80 kg w porównaniu do tuczników o masie ciała 40 kg

a) czterokrotnie.

b) jednokrotnie.

c) dwukrotnie.

d) trzykrotnie.

18. Odchody tuczniki oddają w części

a) żywieniowej.

b) legowiskowej.

c) suchej i cieplejszej.

d) mokrej i chłodniejszej.

19. Jak należy zapobiegać walkom tuczników w grupie

a) zwiększyć powierzchnię kojca.

b) zmniejszyć powierzchnie kojca.

c) zwiększyć liczebność grupy.

d) zwiększyć dawkę żywieniową.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

20. Dwunastomiesięczne opasy na 1 kg przyrostu zużywają

a) 1 jedn. ows.

b) 7,5 jedn. ows.

c) 3,5 jedn. ows.

d) 4 jedn. ows.

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Organizacja produkcji zwierzęcej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

Odpowiedź

Punkty

zadania

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

7. LITERATURA

1. Batowska W., Szlaszyńska Z.: Hodowla Zwierząt. PWRiL, Warszawa 1996

2. Jamroz D., Andrzej Potkański: śywienie Zwierząt i Paszoznawstwo. PWN, Warszawa 2006

3. Janda E.: Podstawy śywienia Zwierząt. SGGW, Warszawa 2001

4. Strzetelski Juliusz A.: Chów Bydła Mlecznego Metodami Ekologicznymi. Radom 2004

5. Romaniuk W., Tormod Overby: Systemy Utrzymania Bydła. IBMER, Warszawa 2004

6. Romaniuk W., Tormod Overby: Systemy Utrzymania Trzody Chlewnej. Warszawa 2004

Czasopisma:

–

Farmer

–

Nowoczesne Rolnictwo

–

Przegląd Hodowlany

„ Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31