W przypadku pytań lub wątpliwości skontaktuj

Ściany szczelinowe,

się z najbliższym specjalistą

BHP lub wejdź na:

www.skanska.pl/bhp,

ścianki szczelne

one.skanska/bhp

13.2

Standard pracy

Standard ten:

Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia bezpieczeństwa w odniesieniu do technologii prowadzenia robót związanych

• zawiera

wymagania

wynikające z prawa

z wykonywaniem ścian szczelinowych oraz ścianek szczelnych.

i norm polskich

oraz wewnętrznych

uregulowań Skanska S.A.

Ściana szczelinowa to ściana wykonana z betonu lub żelbetu, formowana w szczelinie wykopanej w gruncie.

•

jest obligatoryjny dla

Ścianka szczelna to lekka konstrukcja oporowa złożona z podłużnych elementów wszystkich jednostek

Skanska S.A.

drewnianych, stalowych, żelbetowych lub PVC, zagłębianych w grunt, ściśle jeden obok drugiego, tak by całość stanowiła szczelną płytę obciążoną siłami poziomymi, a niekiedy

• pomaga

zapewnić

bezpieczne i skuteczne

również siłami pionowymi.

praktyki podczas prac.

Wykonywanie ścianek szczelnych oraz ścian szczelinowych należy do wysokospecjalistycznych robót geotechnicznych, które wymagają od wykonawcy zaawansowanej wiedzy i dużego doświadczenia.

Ze względu na potrzebę wykorzystania specjalistycznych maszyn (żurawi, koparek chwytakowych, pomp do transportu zaprawy betonowej, agregatów o dużej wydajności, wytwórni zawiesiny bentonitowej, ciężkiego sprzętu transportowego), skomplikowaną technologię prowadzenia robót, głębokość prowadzonych wykopów, stosowane elementy rozdzielcze, szkielet zbrojenia i rurę wlewową (w przypadku ścian szczelinowych), a także wykorzystanie do montażu elementów o dużych gabarytach oraz ciężarze (brusy przy ścianach szczelnych) roboty takie zaliczane są do prac szczególnie niebezpiecznych.

A. Wstęp

6. Prace związane z używaniem mieszanek betonowych oraz zbrojeniem konstrukcji 1. Prace przy wykonywaniu ścian

należy prowadzić wykorzystując informacje szczelinowych i ścianek szczelnych mogą zawarte w standardzie szczegółowym być prowadzone wyłącznie na podstawie

„12.3 Roboty betoniarskie i zbrojarskie” .

Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania 7. Do wykonywania ścianek szczelnych i ścian Robót (IBWR) oraz na polecenie pisemne.

szczelinowych użyteczne są informacje 2. Wymagania dotyczące prac szczególnie zawarte w standardzie głównym „11. Prace niebezpiecznych są opisane w standardzie montażowe” i standardach szczegółowych głównym „1. Prace szczególnie

„12.2 Roboty ciesielskie i stolarskie”, niebezpieczne”.

„13.6 Cięcie i spawanie metali”, z uwagi na 3. Prace szczególnie niebezpieczne należy konieczność prowadzenia takich prac.

prowadzić w minimum dwuosobowej

8. Pracowników zatrudnionych w warunkach obsadzie.

zagrożeń wynikających z Oceny Ryzyka dla 4. Pracownicy zatrudnieni do wykonywania Zadania należy wyposażyć w odpowiednią ścian szczelinowych i ścianek szczelnych odzież, obuwie i sprzęt ochronny,

powinni posiadać potwierdzone

zgodnie ze standardami szczegółowymi: predyspozycje zdrowotne, być przeszkoleni

„20.5 Odzież i obuwie” i „20.4 Osobiste –

w zakresie BHP stosownie do prowadzonych sprzęt i ochrony indywidualne” .

prac oraz zapoznani z Oceną Ryzyka dla 9. Pracowników należy zapoznać z zasadami Zadania.

stosowania sprzętu ochrony osobistej.

5. W przypadku wykonywania robót na 10. Stosowane urządzenia transportu wysokości, w tym podczas obsługi wytwórni bliskiego powinny spełniać wymagania zawiesiny bentonitowej, odkopywania, standardów szczegółowych: „11.3 Żurawie, wzmacniania czy oczyszczania ścian, żurawiki, dźwigi, windy, suwnice” oraz należy postępować zgodnie ze standardem

„11.4 Montażowy sprzęt pomocniczy: haki, głównym „2. Prace na wysokości”.

zawiesia, trawersy, stężenia montażowe” .

Wersja 1.0

Standard 13.2

1

11. Roboty w bezpośrednim sąsiedztwie linii betonowanych (np. w kształcie litery T lub L), energetycznych należy prowadzić zgodnie wykonywany w celu przenoszenia obciążeń z wytycznymi zawartymi w standardzie pionowych i/lub poziomych.

szczegółowym „4.4 Praca w sąsiedztwie 6. Barety ze względu na łatwiejsze i szybsze linii elektroenergetycznych” (Rys. 1, 2).

wykonanie stosowane są często zamiast pali 12. Wykonywanie prac nad wodą, na wodzie wielkośrednicowych.

i z wody należy prowadzić uwzględniając informacje zawarte w standardzie

C. Wykonywanie ścian szczelinowych szczegółowym „13.5 Roboty na wodzie, w wodzie oraz w kesonach” .

1. Ściany szczelinowe są wykonywane jako: 13. Obszar prowadzenia prac przy

• wspornikowe

budowaniu ścian szczelnych czy ścianek

• rozpierane

szczelinowych należy wygrodzić,

• kotwione.

oznakować i zabezpieczyć przed

2. W ramach prac przygotowawczych do dostępem osób postronnych w sposób wykonania ściany szczelinowej należy: opisany w Instrukcji Bezpiecznego

• skonstruować stabilną platformę Wykonywania Robót (IBWR), zgodnie ze roboczą usytuowaną powyżej poziomu standardem szczegółowym „9.2 Dostęp wód gruntowych

i zabezpieczanie budów” .

• zbudować żelbetowe murki po jej obu 14. W przypadku, gdy wykonywanie ścianek stronach – betonowane bezpośrednio szczelnych na budowie powoduje

na gruncie lub prefabrykowane

zagrożenie dla otoczenia przez zakłócenia

• dokonać podziału na sekcje, ustalając komunikacji pieszej czy pojazdów,

ich długość, odstępy między nimi oraz Rys. 1 Bezpieczne

niezbędne jest prowadzenie prac zgodnie kolejność ich wykonywania.

odległości pracy żurawia

od napowietrznych linii

ze standardem głównym „5. Prace pod 3. Podczas wykonywania wykopów

energetycznych

ruchem” .

wąskoprzestrzennych osoby współpracujące 15. Na stanowiskach pracy przy budowaniu z operatorem mogą znajdować się

ścian szczelinowych czy ścianek szczelnych wyłącznie w zabezpieczonej części wykopu nie należy przechowywać więcej

(Rys. 4).

materiałów, surowców i odpadów, niż wynika to z potrzeby utrzymania ciągłości pracy w czasie jednej zmiany roboczej, przy czym urobek i inne odpady powinny być sukcesywnie usuwane.

16. Przed wyjazdem z terenu budowy należy umieścić myjnie dla pojazdów opuszczających jej teren, ponieważ charakter prowadzonych robót w wysokim stopniu uprawdopodabnia, że sprzęt ten będzie z zewnątrz pokryty materiałem z podłoża, urobku czy używanych

materiałów (szczególnie koła, podwozie i skrzynia ładunkowa) (Rys. 3).

Rys. 2 Bezpieczne

B. Ściany szczelinowe

odległości pracy koparki

od napowietrznych linii

energetycznych

1. Ściany szczelinowe wykonywane są w drążonych uprzednio specjalnie w tym celu szczelinach gruntowych o głębokości nawet do 25 – 30 m, a stateczność konstrukcji w trakcie głębienia zapewnia zawiesina bentonitowa.

Rys. 4 Prace w wykopach wąskoprzestrzennych 2. Najczęściej stosowane grubości ścian szczelinowych wynoszą 60 lub 80 cm 4. Głębienie szczeliny powinno przebiegać bez (wyjątkowo stosuje się ściany o innej zbędnych przerw i przestojów.

grubości np. 50, 100, a nawet 150 cm).

5. W miarę wydobywania urobku, w celu Rys. 3 Myjnia dla pojazdów

3. Ściany szczelinowe pełnią rolę głębokich zabezpieczenia stateczności szczeliny, do budowy

fundamentów pośrednich, a także

czasu wypełnienia jej zaprawą betonową konstrukcji oporowych zabezpieczających należy uzupełniać stabilizującą zawiesinę wykopy fundamentowe, skarpy itp., przy iłową (bentonit) tak, aby jej poziom nie czym niejednokrotnie spełniają te funkcje obniżył się poza dozwoloną granicę.

łącznie.

6. W przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia 4. W trakcie budowy podziemia ściana używanej zawiesiny usuwa się ją z dna szczeliny może pracować jako wspornik lub – przy np. pompą zatapialną i dolewa zawiesiny znacznej głębokości wykopu – może być właściwej.

zabezpieczona kotwami gruntowymi lub 7. Kolejne czynności wykonywania ściany rozporami stalowymi.

szczelinowej to wstawianie:

5. Bareta to odcinek ściany szczelinowej –

• elementów

rozdzielczych

zwykle krótki lub utworzony przez kilka

• koszy (szkieletów) zbrojeniowych przecinających się odcinków, jednocześnie

• rur wlewowych do betonowania.

2

8. Czynności określone w punktach: C2 oraz prefabrykowane żelbetowe lub

C7 należy prowadzić przy zachowaniu sprężone o przekroju prostokątnym, szczególnej ostrożności, by nie narazić wprowadzane w grunt za pomocą

pracujących na zagrożenie, wykorzystując kafarów

pomoc sygnalisty/hakowego i pamiętając,

• z tworzyw sztucznych – posiadają że minimalna odległość pomiędzy

dużą odporność na czynniki korozyjne zewnętrznymi elementami montowanej i atmosferyczne, są lekkie, bezpieczne konstrukcji a skrajnią żurawia nie może być dla środowiska, elastyczne (co zwiększa mniejsza niż 0,75 m.

ich odporność na uderzenia udarowe 9. W zbrojeniu należy umieścić elementy np. podczas cumowania statków)

niezbędne do późniejszej instalacji i estetyczne dzięki dowolnej, trwałej kotew gruntowych, rozpór lub stropów kolorystyce.

podziemnych kondygnacji (pręty startowe 2. Ścianki szczelne stosuje się w: odginane po odkopaniu ściany), a także

• budowlach oporowych, gdy ścianka elementy dystansowe zapewniające

utrzymuje grunt naziomu, czyli grunt projektowaną otulinę zbrojenia.

przylegający do bocznej powierzchni 10. Betonowanie sekcji ściany szczelinowej ścianki szczelnej

należy prowadzić w oparciu o instrukcje

• budowlach piętrzących, w których technologiczne oraz Instrukcję

ścianka szczelna stanowi przeponę

Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR), zapobiegającą przenikaniu wody

opisujące szczegółowo realizację całego

• budowlach miejskich, w których

procesu.

ścianka szczelna stanowi istotny

11. Po zabetonowaniu i usunięciu elementów element oporowy zapobiegający

rozdzielczych uzyskuje się w gruncie wypłukiwaniu gruntu spod fundamentu, gotową sekcję ściany szczelinowej.

przeciwstawiając się utracie przez niego 12. Powtarzając powyższe fazy realizacji robót, stateczności

formuje się pełną obudowę wykopu.

• konstrukcjach spełniających funkcje 13. Po odkopaniu ściany szczelinowej mającej ochronne, np.: falochrony

funkcjonować jako konstrukcja podziemna

• konstrukcjach przyczółków mostowych budynku następuje jej oczyszczenie oraz

• konstrukcjach

tymczasowych

ewentualne wyrównanie w razie takiej wykorzystywanych jako elementy

konieczności – przy wykonywaniu tych innych technologii prowadzenia robót czynności wskazane jest korzystanie np. drążeniu tuneli metodą przecisków z informacji zawartych w standardzie wielkowymiarowych jako studnie

głównym „14. Maszyny i urządzenia” .

startowe czy przejściowe.

14. Aby ściana szczelinowa spełniała rolę 3. Stalowe ścianki szczelne wykonywane są pionowej przegrody przeciwfi ltracyjnej, z profi li stalowych:

zabezpieczającej wykop budowlany przed

• płaskich

napływem wody gruntowej, wykonuje się ją

• korytkowych

zwykle z betonu wodoszczelnego.

• skrzydełkowych

15. Zalety ścian szczelinowych w kontekście

• zetowych.

bezpieczeństwa pracy są następujące: 4. Profi le stalowe są zakończone zamkami

• skrócenie czasu realizacji oraz gwarantującymi odpowiednią szczelność optymalizacja kosztów inwestycji

oraz łatwość montażu i demontażu.

poprzez zastosowanie jednej konstrukcji 5. Do zalet ścianek szczelnych w kontekście spełniającej funkcje: docelowego

bezpieczeństwa pracy należy zaliczyć: elementu budynku, zabezpieczenia

• łatwość i szybkość w montażu

stateczności wykopu budowlanego

i demontażu

i przeciwfi ltracyjnej przegrody pionowej

• niezależność od występujących

• możliwość

wykonywania

warunków gruntowych, możliwość

w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących montażu na terenie bagnistym,

budowli (ok. 30 cm od lica istniejących podmokłym lub w wodzie

obiektów), co eliminuje zastosowanie

• szczelność

innych technologii niemożliwych

• estetyczność.

w takich warunkach do wykonania lub stwarzających dodatkowe zagrożenia E. Wykonywanie ścianek szczelnych

• mała uciążliwość wykonywanych robót dla otoczenia – niski poziom hałasu oraz 1. Wytyczne do składowanie i przenoszenia: brak wstrząsów przy wykonywaniu.

• zaleca się stosowanie specjalnych wskazań dotyczących przenoszenia

D. Ścianki szczelne

i składowania, określonych przez

producentów oraz w instrukcjach

1. Ścianki szczelne dzielimy na: technologicznych, a także w IBWR

• drewniane – stosowane bardzo rzadko

• składowanie brusów powinno

i tylko jako konstrukcje tymczasowe dla umożliwiać łatwe przenoszenie

podrzędnych budowli

w kolejności ich wykorzystania oraz

• stalowe – stosowane najszerzej we zabezpieczać przed zniekształceniem wszystkich rodzajach gruntu, zarówno profi li

jako konstrukcje tymczasowe, jak i stałe

• należy stosować przekładki między

• żelbetowe – wykonywane jako pale składowanymi brusami oraz

Wersja 1.1

Standard 13.2

3

wyrównywać teren, na którym są

• przy konstrukcjach wyższych można składowane

stosować kilka poziomów kotwienia

• do podnoszenia i pozycjonowania

• kotwienie odbywa się na poziomie zaleca się używanie szakli,

wody gruntowej lub na poziomie wody przyspawanych haków i podobnych

w basenie

zaczepów w celu uniknięcia zniszczenia

• zakotwienie ścianki może odbywać się grodzic, a w szczególności ich zamków.

przy pomocy: bloków i cięgien, płyt, pali 2. Spawanie

grodzic:

kozłowych, ścianek szczelnych, kotwi,

• wykonuje się w celu zwielokrotnienia ich kotwi iniekcyjnych i kotwi gruntowych długości przez złącza dodatkowe oraz

• przy wykorzystaniu brusów korytkowych tworzenie spoiny uszczelniającej

do budowy studni, w celu zapewnienia

• przy złączu doczołowym spoina

ich stateczności na całym obwodzie powinna być wykonywana przez całą

wykonuje się opaski z kleszczy

szerokość grodzicy z wyjątkiem zamków

• przy zastosowaniu jako ścian

• zwielokrotnienie długości grodzicy oporowych traconych (grodzice

przez spawanie z nakładkami wymaga nie są usuwane, lecz pozostawiane

spawania wzdłuż pełnego obwodu

w ziemi), np.: do zabezpieczania

nakładki

skarp wykonuje się spinający oczep

• przy tworzeniu spoiny uszczelniającej żelbetowy, zapobiegający zmianie

przy głowicy i podstawie grodzicy

położenia w pionie („klawiszowaniu”) należy wykonywać spoinę labiryntową, poszczególnych elementów ścianki

natomiast na całej długości zamka

szczelnej.

spoinę doczołową.

5. Niwelowanie terenu za ścianą oraz 3. Wprowadzanie brusów w grunt:

wybranie gruntu sprzed ściany należy

• konstrukcje stałe wykonywane ze realizować zgodnie z informacjami ze ścianek szczelnych wymagają bardzo standardu szczegółowego „14.1 Maszyny starannego, osiowego prowadzenia

do robót ziemnych” .

w gruncie, dlatego niezbędne jest

korzystanie z prowadnic

F. Wykonywania ścianek szczelnych

• zagłębianie grodzic w grunt

z wykorzystaniem wibromłota

może odbywać się dynamicznie

– przy zastosowaniu wbijania lub

1. Podczas wykonywania ścianek szczelnych wwibrowywania lub statycznie poprzez na terenie bagnistym, podmokłym lub wciskanie

w wodzie maszynę roboczą umieszcza się

• najbardziej popularną, efektywną na stabilnych i trwale połączonych ze sobą i najczęściej stosowaną jest metoda podkładach (Rys. 5).

wwibrowywania z wykorzystaniem

młotów hydraulicznych, elektrycznych lub spalinowych o dużej energii udaru

• w przypadku braku skuteczności

prowadzenia tej metody wykorzystuje się metody wspomagające (zmniejszenie tarcia przez smarowanie zamka,

pokrywanie mieszanką cementową

lub bentonitową zamka, wpłukiwanie nisko i wysokociśnieniowe, wiercenie wstępne, wysadzanie)

• w przypadku konieczności ograniczenia drgań lub hałasu satysfakcjonującym rozwiązaniem jest zastosowanie metody wciskania

• w sytuacji występowania w podłożu przeszkód wskazane jest wzmocnienie głowicy i ostrza

• stosowane metody zagłębiania to ustawianie i zagłębianie (głowica brusa podnoszona ponad powierzchnię gruntu na wysokość brusa, wprowadzana

ręcznie w zamek grodzicy uprzednio zagłębionej – istnieje ryzyko rozejścia się zamków oraz odchyleń od wymaganego położenia), metoda panelowa,

etapowa (pozwala na lepszą kontrolę Rys. 5 Stabilizacja maszyny na podłożu podmokłym i bagnistym oraz minimalizuje niebezpieczeństwo rozejścia się zamków, jednak wymaga 2. Podczas wbijania pali na terenie, o którym podniesienia grodzicy na wysokość

mowa powyżej, operatora maszyn

podwójnej jej długości).

roboczych wyposaża się w środki ochrony 4. Kotwienie lub rozpieranie:

indywidualnej chroniące przed utonięciem,

• ścianki szczelne kotwione są na ogół na a na pomostach umieszcza się koła

jednym poziomie

ratunkowe z linką.

4

3. Podczas wbijania pali należy sprawdzać: i autoryzowanych przedstawicieli, przy

• czy zachowane zostały dopuszczalne absolutnym zachowaniu wszystkich

parametry obciążenia pomostu

instrukcji bezpieczeństwa i harmonogramu określone w dokumentacji techniczno-serwisowego.

ruchowej maszyny roboczej

11. Prace przy układzie elektrycznym lub

• równomierność obciążenia pomostu maszynie mogą być prowadzone tylko przez roboczego

wykwalifi kowanych elektryków.

• stan podmycia jarzm podtrzymujących 12. Przed rozpoczęciem pracy należy zawsze pomosty robocze

zapewnić odpowiednie zawieszenie

• stan techniczny pomostu roboczego wibromłota oraz stan elementu łączącego po opadach i wyładowaniach

z hakiem.

atmosferycznych.

13. Należy dbać o dobrą widoczność wibratora 4. Siły generowane przez uderzenie lub i obszaru roboczego.

wibracje są tak duże, że brak odpowiedniej 14. Należy dbać o ciągłość komunikacji między konserwacji i fachowej obsługi maszyn operatorem dźwigu i innymi operatorami.

uznaje się za działanie autodestrukcyjne 15. Wszystkie prace konserwacyjne

i niebezpieczne.

są zastrzeżone wyłącznie dla

5. Nigdy nie wolno przekraczać wartości wykwalifi kowanego i upoważnionego maksymalnego obciążenia młota podanej personelu.

w jego danych technicznych.

16. Oprócz kontroli wzrokowych wszystkie 6. Personel obsługujący maszyny do zabijania prace konserwacyjne należy wykonywać ścianek szczelnych powinien być właściwie przy wyłączonym silniku, ustawiając przeszkolony i zgrany, posiadać uprawnienia wibromłot w stabilny sposób na płaskim do obsługi młota oraz zasilającego go i równym podłożu.

agregatu.

17. Należy dopilnować, aby awaryjny wyłącznik 7. Do obowiązków operatora młota i agregatu zasilania był widocznie oznakowany.

należy znajomość treści instrukcji obsługi i dokładne jej przestrzeganie, a oprócz tego: G. Zabrania się:

• noszenie okularów, rękawic ochronnych, hełmu ochronnego, obuwia roboczego 1. Jednoczesnego prowadzenia innych robót i ochrony słuchu stosownej do poziomu w miejscu wykonywania wykopów.

hałasu przy wykonywanej pracy

2. Przebywania osób w odległości mniejszej

• obserwowanie młota podczas pracy niż 10 m od miejsca wbijania w czasie

• zwracanie uwagi na przypadkowe lub wbijania grodzi.

nietypowe dźwięki i sprawdzanie, skąd 3. Przebywania osób w promieniu równym pochodzą

długości brusa powiększonym o 5 m

• wyłączenie młota przed rozpoczęciem w czasie wyrywania grodzi.

konserwacji lub naprawy i zaczekanie, 4. Pracowania młotem w pozycji poziomej.

aż ostygnie

5. Przebywania w pobliżu pracującego

• ostrzeganie współpracowników, kiedy wibromłota, jeśli nie jest to konieczne.

zaniepokoi go nietypowy sposób

6. Kontynuowania pracy w sytuacji, kiedy działania młota

wiadomo, że jedno z zabezpieczeń nie

• usuwanie wszystkich innych narzędzi działa lub działa nieprawidłowo.

i przewodów elektrycznych znajdujących 7. Kontynuowania pracy, jeśli minął termin się w pobliżu młota czy agregatu przed przeglądu serwisowego wibromłota lub jego uruchomieniem

wymagana jest jego naprawa.

• używanie łańcucha bezpieczeństwa, 8. Prowadzenia regulacji i napraw, kiedy młot pamiętając jednak, że łańcuch ten

pracuje.

stanowi jedynie zabezpieczenie

9. Zbliżania się do ruchomych lub wirujących

• niewykorzystywanie

łańcucha

części.

bezpieczeństwa do podnoszenia lub

10. Samodzielnego zmieniania ustawienia wyciągania grodzic

zaworów w układzie – mogą je regulować

• używanie łańcucha bezpieczeństwa tylko pracownicy serwisu.

zawsze podczas wbijania lub wyciągania 11. Kierowania strumienia wody na części grodzic

elektryczne.

• sprawdzanie, czy zainstalowano

12. Noszenia obrączek, zegarków, biżuterii oraz wszystkie zabezpieczenia instalacji luźnej odzieży, która mogłaby dostać się elektrycznej (jeśli występują),

pomiędzy ruchome lub wirujące części.

gwarantujące odpowiednią ochronę

13. Usuwania lub zasłaniania i pozbawiania przed wilgocią i wodą.

czytelności jakichkolwiek wskazówek 8. Należy chronić układ hydrauliczny przed dotyczących bezpieczeństwa, ostrzeżeń czy dostaniem się do jego wnętrza wody.

instrukcji umieszczonych na maszynie.

9. Należy zapobiegać wewnętrznej

14. Używania wyłącznika awaryjnego do kondensacji powodowanej przez szybkie zwykłego wyłączania.

zmiany temperatury.

15. Przekraczania dopuszczalnych ograniczeń 10. Prace serwisowe i konserwacyjne warunków roboczych, podanych

mogą być prowadzone tylko przez

w instrukcji obsługi lub innej dokumentacji wykwalifi kowany personel producenta techniczno-ruchowej urządzenia.

lub jednego z wyznaczonych przez niego Wersja 1.1

Standard 13.2

5