1. Metrologia jest to nauka zajmująca się sposobami dokonywania pomiarów oraz zasadami interpretacji uzyskanych wyników. Można wyróżnić następujące rodzaje metrologii: ogólną, stosowaną, teoretyczną, a także zajmującą się jej uregulowaniami prawnymi. Podstawą metrologii są jednostki miar. Jednostki grupowane są w układy. Obecnie najpowszechniej używanym standardem jest układ SI. Część metrologii zajmująca się praktycznym uzyskiwaniem wyników pomiarów to miernictwo. Dlatego metrologia zajmuje się również narzędziami służącymi do pomiaru czyli narzędziami pomiarowymi. Interpretacja uzyskanych wyników, głównie pod względem ich dokładności i poprawności, oparta jest o rachunek błędów.
3. Miernictwo to praktyczna część metrologii.Obejmuje techniczne aspekty wykonywania pomiarów, wykorzystania i konstrukcji przyrządów pomiarowych. Nie obejmuje problemu analizy wyników a tylko ich uzyskanie. Miernictwo w połączeniu z metodami matematycznymi rachunku błędów tworzy naukę - metrologię.
4. metrologia teoretyczna, zajmuje się teoretycznymi zagadnieniami pomiarów (np. błędami pomiarówRozmiar: 116
bajtów) oraz technikami pomiarów.
5. Pomiary - to według współczesnej fizyki proces oddziaływania przyrządu z badanym obiektem, zachodzący w czasie i przestrzeni, którego wynikiem jest uzyskanie informacji o własnościach obiektu.
8. Wielkość fizyczna, fizyczna właściwość ciała lub zjawiska, którą można odróżnić od innych właściwości (jakościowo) oraz określić ilościowo.
9. Jednostka (jednostka miary, miano) – określona miara danej wielkości służąca za miarę podstawową, czyli wzorzec do ilościowego wyrażania innych miar danej wielkości metodą porównania tych miar za pomocą liczb. Wartość liczbowa takiej miary podstawowej wynosi jeden, stąd jej nazwa – jednostka miary. Konkretne wartości wielkości można przedstawiać zarówno wielokrotnościami, jak i ułamkami jednostek, a same wartości, o ile to możliwe, mogą być zarówno dodatnie, jak i ujemne. Jednostki miary są często mylone z mianem danej wielkości fizycznej.
10. Miara wielkości fizycznej X składa się z wartości liczbowej miary {X} oraz jednostki miary [X]
11. Wynik pomiaru – to wartość przypisana wielkości mierzonej uzyskana drogą pomiaru.
12. Przyrząd pomiarowy - pojęcie ogólne określające całą gamę urządzeń służących do dokonywania pomiarów fizycznych, chemicznych, geodezyjnych i in.
13. Metody pomiaru: Pośredni i Bezpośredni
15. System pomiarowy – to odpowiednio zorganizowany zestaw elementów stanowiący całość organizacyjną i objęty wspólnym sterowaniem, przeznaczony do wydobycia informacji pomiarowej z obiektu badanego i przekazania jej obserwatorowi w użytecznej formie.
17. Przetwornik jest to urządzenie dokonujące przekształcenia danej wielkości na inną wielkość według określonej zależności i z pewną dokładnością.
18. Detektor jest urządzeniem służącym do zamiany (detekcji) sygnału na łatwiejszą do obserwacji lub użycia. W definicji ogólniejszej, czujnik (sensor) jest to urządzenie dostarczające informację o wartości mierzonej wielkości. W tym ujęciu tak zwany czujnik składa się z: czujnika, przetwornika oraz często układu kondycjonowania sygnału i telemetrycznego.
19,20. Sygnał pomiarowy (lub sygnał testowy) – specjalnie ukształtowany sygnał o zadanych, znanych metrologowi parametrach, służący do pobudzenia mierzonego układu lub sprawdzanego przyrządu. Na podstawie reakcji na ten sygnał, można ocenić ich sprawność, dokładność, klasę lub inne parametry, które są istotne dla dokonującego pomiary.
21. Sygnał analogowy - sygnał, który może przyjmować dowolną wartość z ciągłego przedziału (nieskończonego lub ograniczonego zakresem zmienności). Jego wartości mogą zostać określone w każdej chwili czasu dzięki funkcji matematycznej opisującej dany sygnał. Przeciwieństwem sygnału analogowego jest sygnał skwantowany.
22. Sygnał dyskretny - sygnał powstały poprzez próbkowanie sygnału ciągłego.
23. długość metr m
natężenie prądu amper A
światłość źródła światła kandela cd
masa kilogram kg
temperatura kelwin K
czas sekunda s
ilość substancji mol mol
24-27. Metr - jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 s.
Kg - Jest to masa międzynarodowego wzorca (walca o wysokości i średnicy podstawy 39 mm wykonanego ze stopu platyny z irydem)
S - jest to czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między 2 poziomami struktury nadsubtelnej stanu podstawowego atomu izotopu cezu 133Cs
K - równa 1/273,16 części temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody.
31. Wzorcowanie (inaczej: kalibracja) - ogół czynności ustalających relację między wartościami wielkości mierzonej wskazanymi przez przyrząd pomiarowy a odpowiednimi wartościami wielkości fizycznych, realizowanymi przez wzorzec jednostki miary wraz z podaniem niepewności tego pomiaru.
38. Transmitancja operatorowa (funkcja przejścia) - stosunek transformaty Laplace'a sygnału wyjściowego Y(s) do transformaty Laplace'a sygnału wejściowego U(s) przy zerowych warunkach początkowych
39. Transmitancją widmową liniowego układu o parametrach stałych nazywamy stosunek transformaty Fouriera sygnału wyjściowego układu do transformaty Fouriera sygnału wejściowego przy zerowych warunkach początkowych.
42. Stała czasowa T – w układzie automatyki, miara osiągania stanu ustalonego przez sygnał wyjściowy, będąca czasem trwania stanu nieustalonego w przypadku zmiany sygnału wejściowego.
43. Błędy pomiarowe Ograniczona dokładność narzędzia pomiarowego powoduje, że wskazanie narzędzia różni się od wartości prawdziwej wielkości mierzonej. Różnicę między tymi wartościami nazywa się błędem pomiaru.
45. Niepewność pomiaru – ryzyko uzyskania błędnego wyniku w pomiarze, charakteryzujące rozrzut wartości (szerokość przedziału), który można w uzasadniony sposób przypisać wartości mierzonej i wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej.
48. Niektóre źródła niepewności: * Niepełna definicja wielkości mierzonej.* Niedoskonała realizacja definicji wielkości mierzonej. *Niepełna znajomość wpływu otoczenia lub niedoskonały pomiar warunków otoczenia. *Błędy w odczycie wskazań przyrządów.* Klasa dokładności przyrządów pomiarowych. *Niedokładne wartości danych otrzymywanych ze źródeł zewnętrznych: wartości przypisane wzorcom i materiałom odniesienia, stałe przyjmowane do obliczeń.*Niedoskonałość metody pomiarowej.
Na przykład – przyspieszenie grawitacyjne zmienia się w zależności od szerokości geograficznej i wysokości nad poziomem morza. Gdy zaniedba się te czynniki w definicji, pomiar będzie na tyle dokładny, na ile ta wielkość zmienia się z szerokością geograficzną (niezależnie od dokładności samych urządzeń pomiarowych).
49,50 - * Metoda A – obliczanie niepewności drogą analizy statystycznej wyników serii pojedynczych pomiarów.*
Metoda B - obliczanie niepewności sposobami innymi niż analiza serii obserwacji.
51. Niepewność standardową y, gdzie y jest estymatą wielkości mierzonej Y, a stąd wynikiem pomiaru, otrzymuje się jako odpowiednie złożenie niepewności standardowych estymat wielkości wejściowych
. Złożona niepewność
standardowa estymaty będzie oznaczona przez
. Złożona niepewność standardowa
jest dodatnim
pierwiastkiem kwadratowym ze złożonej wariancji
danej jako
52. Niepewność standardowa pomiaru – niepewność wyniku pomiaru wyrażona
w formie odchylenia standardowego (bądź estymaty odchylenia standardowego).
53. Niepewność rozszerzona pomiaru (także: niepewność całkowita) – wielkość definiująca przedział wokół wyniku pomiaru, który zgodnie z oczekiwaniami może obejmować dużą część rozkładu wartości, które w uzasadniony sposób można przypisać wielkości mierzonej. Niepewność rozszerzoną U otrzymujemy przez pomnożenie niepewności standardowej pomiaru uc(y) przez współczynnik rozszerzenia k
56. Niepewność względna - wartość bezwzględna ilorazu niepewności bezwzględnej do wartości X danej wielkości fizycznej.
57... 58. błąd systematyczny: błąd wynikający z zastosowanej metody pomiaru lub innych przyczyn (np. nie dających się wykluczyć, ale znanych zjawisk mających wpływ na pomiar), zwykle zmieniający wyniki pomiaru "w jedna stronę";
59. Błąd przypadkowy - różnica między wynikiem pomiaru a średnią arytmetyczną nieskończonej liczby wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonanych w warunkach powtarzalności. Błąd przypadkowyjest wynikiem nieprzewidywalnych czasowych lub przestrzennych zmian czynników przypadkowych wpływających na pomiar; daje on przyczynek zwiększający rozrzut wyników.
1.
błąd gruby, pomyłka: ma miejsce, gdy któryś z wyników pomiaru odbiega znacznie od pozostałych, możemy przypuszczać, że zaszło jakieś zdarzenie, które spowodowało wypaczenia eksperymentu. Wyniki takie często są odrzucane podczas analizy statystycznej. Błędy grube wynikają najczęściej z jakiegoś poważnego przeoczenia, pomyłki
– np. złego odczytania skali miernika, z pomylenia miejsca zapisu przecinka podczas przetwarzania pomiarów, zmierzenie nie tego obiektu itp.
2.
(1/N)*SUMAx
63Histogram to jeden z graficznych sposobów przedstawiania rozkładu cechy.
64. Rozkład normalny, zwany też rozkładem Gaussa, lub krzywą dzwonową, jest jednym z najważniejszych rozkładów prawdopodobieństwa.
65. Rozkład Studenta– (rozkład t lub rozkład t-Studenta) ciągły rozkład prawdopodobieństwa stosowany często w statystyce w procedurach testowania hipotez statystycznych i przy ocenie błędów pomiaru. Przy opracowaniu wyników pomiarów często powstaje zagadnienie oszacowania przedziału, w którym leży, z określonym prawdopodobieństwem, rzeczywista wartość mierzona, jeśli dysponujemy tylko wynikami n pomiarów, dla których możemy wyznaczyć takie parametry, jak średnia \overline{X} i odchylenie standardowe s\! lub wariancja s^{2}\! („z próby”), nie znamy natomiast odch.
standardowego \sigma^{2}\! w populacji.
68/69. Tensometr - czujnik, zmieniający swoją rezystancję wraz ze zmianą jego wymiarów. Wykorzystywany do pomiaru odkształcenia a pośrednio też innych wielkości nieelektrycznych (np. siły, ciśnienia, drgań). Ze względu na budowę rozróżnia się tensometry: wężykowe, zygzakowe, kratowe, foliowe, półprzewodnikowe.
71. Termoelement to innaczej termopara. Czyli złącze ze styku 2 różnych metali. Po podgrzaniu w złączu powsatje napięcie proporcjonalne do temperatury.
72. Aproksymacja, przybliżenie wielkości dokładnej przez inną, bliską jej w pewnym określonym sensie.
77. Transmisja Szeregowa - Transmisja szeregowa jest to jeden z najta s
ń zych sposobów na przesy a
ł nie danych mi d
ę zy
dwoma stacjami komputerowymi PC. Jedn
ą z zalet transmisji szeregowej jest to, iż nie potrzebuje ona żadnych specjalnych
urz d
ą ze
ń do jej realizacji, a oprogramowanie dzi k
ę i któremu jest ona realizowana jest dost p
ę ne bez żadnych komplikacji.
78. Kontroler systemu jest odpowiedzialny za czasowo-przestrzenną koordynację działań systemu, a więc wybór punktów pomiarowych, ustalenie warunków pomiaru, określenie momentu rozpoczęcia pomiaru oraz organizację przepływu informacji. Kontroler systemu wykonuje czynności sterujące w systemie pomiarowym zgodnie z programem zawartym w pamięci. Rozróżnia się kontrolery realizujące wyłącznie stały algorytm pomiarowy (sterowniki układowe) oraz kontrolery realizujące różne algorytmy, przez zmianę programów wpisanych do pamięci kontrolera. Najczęściej funkcję kontrolera pełnią systemy mikroprocesorowe, które obok czynności sterujących mogą także przetwarzać dane.
Interfejs - interfejsu. Jest to układ
komunikacyjno-informacyjny systemu pomiarowego. Obowi z
ą uje w nim ustalony zbiór
reguł obejmuj c
ą ych zasady zarz d
ą zania systemem pomiarowym przez kontroler, a także
ustalaj c
ą ych sposób kodowania informacji i jej przesyłania.