POLINEUROPATIA

• choroby naczyniowe :

POLINEUROPATHIA,

ZAPALENIE WIELONERWOWE,

-

periarteritis nodosa

POLINEURITIS

• zespół Guillaina – Barrego : 1. W. Jakimowicz „Neurologia kliniczna”

2. R. Mazur „Podstawy kliniczne PATOGENEZA: neurologii”

-

w początkowym okresie obrzęk i rozpad

• polineuropatia – jest to zespół objawów osłonki mielinowej

wynikających z uszkodzenia wielu nerwów

-

potem dochodzi do uszkodzenia obwodowych wywołany przez różne czynniki wypustek osiowych

etiologiczne

-

w komórkach rogów przednich może pojwić się zwyrodnienie wstępujące EPIDEMIOLOGIA:

(degeneratio retrograda)

-

w przewlekłych postaciach dochodzi do zaniku włókien sznurów tylnych

• może wystąpić w każdym wieku, ale głównie u

-

zmiany zapalne stwierdza się jedynie w ludzi młodych, lub w średnim wieku trądzie

-

o zapaleniu wielonerwowym mówi się ETIOLOGIA:

gdy nerwy uszkadza czynnik zakaźny

• polineuropatia idiopatyczna :

• zatrucia zewnątrzpochodne :

-

arsen

OBRAZ KLINICZNY:

-

tal

-

dwusiarczek węgla

• przebieg :

-

hydrazyd kwasu izonikotynowego

-

sulfonamidy

-

objawy rozwijają się w ciągu kilku tygodni

• zatrucia wewnątrzpochodne :

-

w zależności od stopnia uszkodzenia nerwów objawy choroby mogą być

-

cukrzyca

lekkie, umiarkowanie nasilone i ciężkie

-

mocznica

-

w postaciach lekkich występują

-

porfiria

wyłacznie zaburzenia czuciowe, a postaciach najcieższych obserwuje się

• niedożywienie i niedobór witaminy B1 : całkowite porażenie kończyn

-

choroba Beri – Beri

• niedowłady, lub porażenia nerwów

-

pelagra

obwodowych :

-

alkoholizm

-

ciąża

-

są na ogół symetryczne

-

rak (zwłaszcza oskrzeli)

-

dotyczą głownie odsiebnych odcinków kończyn

• choroby zakaźne :

-

najbardziej upośledzone są ruchy rąk i stóp

-

błonica

→ często opadanie rąk i stóp

-

dur brzuszny

-

chód brodzący (koguci)

-

dur plamisty

-

w ciężkich postaciach może dojść do

-

borelioza

zupełnego porażenia mieśni kończyn i

-

trąd

tułowia

1

-

występują róznego stopnia zaniki

→ objawia się dyzartrią,

mięśniowe

krztuszeniem się podczas

-

odruchy są osłabione, lub zniesione połykania

-

porażenie akomodacji :

→ pojawia się w 3 – 4 tygodniu

• zaburzenia czucia :

choroby

→ spowodowane wnikaniem

-

dotyczą głównie odsiebnych części toksyny do włókien nerwu III

kończyn (sakrpetki i rękawiczki)

→ chory nie może czytać z bliska

-

upośledzenie wszystkich rodzajów

-

w większości przypadków objawy cofają czucia zwłaszcza czucia wibracyjnego się po upływie 10 – 20 dni

-

parestezje, bóle

-

niekiedy w trakcie trwania poprzednich

-

zaburzenia czucia są symetryczne objawów, lub po (4 – 6 tydzień)

-

pnie nerwowe i mieśnie (zwłaszcza pojawiają się zaburzenia czucia i łydki) są wrażliwe na ucisk

niedowłady :

-

objaw Laseque’a jest dodatni

→ najbardziej nasilone

-

niekiedy powstają zaburzenia odżywcze i zaburzenia czucia głębokiego

naczynioruchowe

(niezborność kończyn)

• porażenia nerwów czaszkowych :

• polineuropatia cukrzycowa :

-

są rzadkie

-

widuje się przeważnie u ludzi starszych

-

w ciężkich postaciach pollineuropatii w wieku 60 –70 lat, którzy od kilku lat mają cukrzycę nieleczoną, lub leczoną w niewłasciwy sposób

BADANIA DODATKOWE :

-

polineuropatia symetryczna :

→ najczęstsza

• badanie płynu mózgowo – rdzeniowego :

→ głównie czuciowa

→ głównie dotyczy kończyn

-

stwierdza się niewielki ↑ poziomu białka dolnych

→ pojawiają się bolesne

• elektromiografia :

parestezje i pieczenie stóp

nasilające się zwłaszcza nocą

- umożliwia ocenę stopnia uszkodzenia

→ nerwy obwodowe i mięśnie są nerwów

wrażliwe na ucisk

→ upośledzenie czucia (głównie wibracyjnego)

→ odruchy skokowe są prawie

POSZCZEGÓLNE POLINEUROPATIE : zawsze zniesione

•

→ w ciężkich postaciach

polineuropatia błonicza : parestezje i pieczenia są

bardzo silne, dołączają się

-

występuje głownie u dzieci

niedowłady i wybitne

-

w zakażeniu błonicą

zaburzenia czucia głębokiego

-

niedowład mięśni gardła i podniebienia : oraz zniesienie odruchów

→ występuje najczęściej w 2

głebokich (pseudotabes

tygodniu choroby w

diabetica)

postaciach o ciężkim

-

neuropatia niesymetryczna amiotrofia przebiegu

cukrzycowa, zespół Garlanda) :

→ spowodowana jest

→ znacznie rzadsza niż

najprawdopodobniej

symetryczna

bezposrednim działaniem

→ jednostronne niedowłady

toksyny na mięśnie, lub

mięśni ksobnych obręczy

zakończenia nerwowe

biodrowej i uda, a znacznie

2

rzadziej mięśni obręczy zaopatrywanych przez n.

barkowej

strzałkowy

→ najczęściej niedowład mięśni

→ niedowładne mogą buć

zaopatrywanych przez nerw

również mm. obreczy

udowy

barkowej i biodrowej

→ choroba często rozpoczyna się

→ w odsiebnych cześciach

silnymi bólami, jednocześnie

konczyn stwierdza się

występują niedowłady i zanik

upośledzenie czucia

mięśni

powierzchownego i

-

porażenia pojedynczych nerwów głębokiego (pseudotabes

obwodowych :

alkoholica)

→ bardzo rzadko

→ poprawa może nastąpić po

→ zazwyczaj powstają wskutek

kilku miesiącach jeśli chory

ucisku mechanicznego, a

powstrzyma się od alkoholu i

cukrzyca jest tylko czynnikiem po parentralnym podawaniu

sprzyjającym (nadwrażliwość

witamin z grupy B

nerwu na ucisk)

→ może współistnieć zespół

-

dość często tym 3 zespołom towarzyszą Korsakowa i encefalopatia

porażenia mięśni zewnętrznych oka Wernickiego

unerwianych przez n. III i VI :

→ są jednostronne

• polineuropatia ciążowa :

→ pojawiają się nagle wśród

bólów okolicy gałki ocznej

-

powstaje u kobiet w ciąży w złym stanie

→ poprawa zwykle po 2 – 3

ogólnym cierpiących na uporczywe miesiącach

wymioty

-

nieraz widuje się anizokorię i osłabienie

-

przyczyną są zaburzenia metabolizmu odruchu źrenic na światło

związane z niedoborem witaminy B1

-

cechuje ją ciężki przebieg

• polineuropatia alkoholowa :

-

niedowłady zwykle nie ustępują całkowicie

-

występuje u wieloletnich alkoholików w

-

może współistnieć encefalopatia złym stanie ogólnym

Wernickiego i zespół Korsakowa

-

spowodowana jest niedożywieniem i

-

leczenie tj w polineuropati alkoholowej niedoborem witaminy B1, pirydoksyny, kwasu pantetonowego i innych

• polineuropatia arsenowa : czynników wpływajacych na metabolizm tkanki nerwowej

-

spowodowana jest przewlekłym

-

w lekkiej postaci :

zatruciem arsenem

→ upośledzenie czucia

-

silne parestezje i bóle kończyn powierzchownego i

-

niedowłady i zaburzenia czucia są wibracyjnego w konczynach

symetryczne i dotyczą głównie dolnych

odsiebnych części kończyn

→ parestezje i bóle kończyn

-

zmany skórne :

dolnych

→ łuszczenie

→ kurcze łydek

→ rogowacenie

-

w postaci ciężkiej :

→ plamisto – brązowe

→ rozwija się w ciągu kilku

zabarwienie skóry

tygodni

→ białe, poprzeczne smugi na

→ wśród silnych bólów

paznokciach

pojawiają się odsiebne

-

poprawa po leczeniu BAL

niedowłady kończyn dolnych i

górnych

• polineuropatia w zatruciu talem :

→ większe niedowłady kończyn

dolnych, zwłaszcza mm.

-

przebiega podobnie jak arsenowa 3

-

w 3 tygodniu wypadanie włosów

-

właściwe ułożenie kończyn :

→ odpowiednimi podpórkami,

• polineuropatia w zatruciu ołowiem : lub szynami u chorych

leżących należy zapobiegać

-

niedowłady wynikają raczej z

opadaniu stopy

uszkodzenia komórek rogów przednich

→ stopa powinna być ułożona

rdzenia

pod kątem 90o w stosunku do

-

zatrucie najczęściej wywołuje podudzia

przewlekłe wdychanie par ołowiu

→ pościel nie powinna uciskać

-

objawy niecharakterystyczne : stóp

→ bóle głowy i brzucha

• rehabilitacja :

→ osłabiebie, łatwe męczenie

→ zaparcia

-

możliwie wcześnie należy rozpocząć

→ brak łaknienia

masaż i ruchy bierne

-

początkowo przeważnie osłabiebie

-

kiedy siłą mieśniowa zaczyna powracać prostowników palców i nadgarstka wskazana jest ostrożna gimnastyka

-

potem słabną mm. kłębu, zginacze

-

chodzenie gdy siła mieśniowa kończyn przedramienia i mięsień naramienny jest dostateczna

-

prawien nigdy nie dotyczy m. ramienno

– promieniowego i odwodziciela

• preparaty ogólnie wzmacniające : długiego kciuka

-

nie ma zaburzeń czucia

-

np. metanabol

-

kończyny dolne rzadko (najcz. n.

strzałkowy)

• witaminy :

-

niedokrwistość i zasadochłonne ziarnistości w krwinkach czerwonych

- zwłaszcza gdy istnieje ryzyko

-

rąbek ołowiczy na brzegach dziąseł

hipowitaminozy

-

hematoporfiryny w moczu

POWIKŁANIA:

•

ROZPOZNANIE:

ROKOWANIE:

•

-

rokowanie zależy od stopnia

uszkodzenia nerwów

-

jeśli osłonki mielinowe i wypustki RÓŻNICOWANIE:

osiowe ulegną zniszczeniu :

→ oczekiwanie na poprawę trwa kilkanaście miesiecy

•

→ poprawa nie jest pełna,

pozostaje na trwałe mniejszy, LECZENIE:

lub większy zanik mięśni,

osłabienie siły mięśniowej i

brak odruchów

LECZENIE OBJAWOWE :

-

w lżejszych postaciach :

•

→ poprawa może być całkowita

właściwa opieka nad chorym :

→ o przebiegu choroby może

-

należy dbać o ogólny stan chorego i swiadczyć niekiedy tylko brak zapewnić mu dietę pełnowartosciową odruchów

4

5