Polityka społeczna (11):
Pomoc społeczna
Literatura
R. Gieryszewska, J. A
opato (2007), Zamożność,
dochody, ubóstwo, świadczenia społeczne [w:]
Polityka społeczna, G. Firlit-Fesnak (red.), M.
Szylko-Skoczny (red.), PWN, Warszawa: 233-249.
T.Panek (2001), Ubóstwo jako kwestia społeczna
[w:] Polityka społeczna, A. Kurzynowski (red.),
SGH, Warszawa: 159-172.
2
�Barbara Więckowska
Pomoc społeczna
Pomoc społeczna jest instytucją polityki
społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie
osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych
sytuacji życiowych, których nie są one w stanie
pokonać, wykorzystując własne uprawnienia,
zasoby i możliwości
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej
są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu
ich trudnej sytuacji życiowej.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społeczne
(Dz.U.64 poz.593 z póz
n.zm)
3
�Barbara Więckowska
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z
powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy w rodzinie;
7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludz
mi;
8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub
wielodzietnych;
10) braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej
całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze;
11) trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodz
cy;
12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.
4
�Barbara Więckowska
Ubóstwo
Ubóstwo odnosi się do osób, rodzin lub grup
osób, których środki są ograniczone w takim
stopniu, że poziom ich życia obniża się poza
akceptowane minimum
Podejście potrzeb podstawowych (basic needs):
- żywność,
- mieszkanie,
- odzież,
- ochrona zdrowia i higiena,
- edukacja dzieci.
5
�Barbara Więckowska
Ubóstwo
Metody wyznaczania:
podejście klasyczne
Metoda potrzeb podstawowych
Metoda wskaz
nika wydatków żywnościowych
Metoda stałej części mediany lub średniej
arytmetycznej dochodów
Metoda kwantyla rozkładu dochodów
Metody subiektywne
podejście wielowymiarowe
Metoda zbiorów rozmytych
6
�Barbara Więckowska
 Minimum egzystencji - koszyk dóbr, niezbędnych
do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i
sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on jedynie te
potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone
w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu
prowadzi do biologicznego wyniszczenia i zagrożenia
życia. W skład koszyka minimum egzystencji wchodzą
potrzeby mieszkaniowe i artykuły żywnościowe.
Ubóstwo absolutne - pojęcie stosowane również w
statystykach międzynarodowych na oznaczenie
krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest
ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż
równowartość jednego dolara dziennie . Takich osób
jest na świecie około 2 mld, czyli ponad 1/3 ludzkości.
Większość stanowią mieszkańcy Afryki i Azji
Południowej.
7
�Barbara Więckowska
Minimum socjalne  wskaz
nik określający koszty utrzymania
gospodarstw domowych na podstawie "koszyka dóbr" służących d
zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim poziom
Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymani
życia, lecz dla posiadania i wychowania dzieci a także dla
utrzymania minimum więzi społecznych.
Do pierwszej grupy składników zaliczają się wydatki na:
mieszkanie, żywność, odzież, obuwie, ochronę zdrowia i higienę;
Do drugiej grupy: koszty komunikacji i łączności (np. dojazdy do
pracy), wydatki na kształcenie i wychowanie dzieci, na kontakty
rodzinne i towarzyskie oraz skromne uczestnictwo w kulturze. Jes
to więc model zaspokajania potrzeb na poziomie  minimalnego
dobrobytu .
Minimum socjalne nazywane jest też  granicą wydatków
gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia .
8
�Barbara Więckowska
9
�Barbara Więckowska
10
�Barbara Więckowska
Kryterium dochodowe:
477 dla osoby samotnie gospodarującej
351 dla osoby w rodzinie
11
�Barbara Więckowska
Świadczenia z pomocy społecznej
Świadczeniami z pomocy społecznej są:
1) świadczenia pieniężne:
a) zasiłek stały,
b) zasiłek okresowy,
c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne
usamodzielnienie,
e) pomoc dla rodzin zastępczych,
f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie
nauki,
g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie
wydatków związanych z nauką języka polskiego dla
uchodz
ców;
12
�Barbara Więckowska
Świadczenia z pomocy społecznej
a) zasiłek stały
- osoba lub osoba w rodzinie pełnoletnia
- niezdolna do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolna do pracy
Wysokość: różnica między kryterium dochodowym a dochodem
b) zasiłek okresowy
- długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia
uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego
- osoba lub rodzina
Wysokość: różnica między kryterium dochodowym a dochodem
c) zasiłek celowy
- część lub całość kosztów zakupu żywności, lekarstw, opału, odzieży,
niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych napraw w mieszkaniu,
kosztów pogrzebu,
Wysokość: decyzja ośrodka pomocy społecznej
d) specjalny zasiłek celowy
- klęska ekologiczna lub żywiołowa
Wysokość: decyzja ośrodka pomocy społecznej
e) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
- świadczenie pieniężne bądz
rzeczowe
Wysokość: decyzja ośrodka pomocy społecznej
13
�Barbara Więckowska
2) świadczenia niepieniężne:
a) praca socjalna,
b) bilet kredytowany,
c) składki na ubezpieczenie zdrowotne,
d) składki na ubezpieczenia społeczne,
e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
f) sprawienie pogrzebu,
g) poradnictwo specjalistyczne,
h) interwencja kryzysowa,
i) schronienie,
j) posiłek,
k) niezbędne ubranie,
l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych
domach pomocy,
m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparc
n) mieszkanie chronione,
o) pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
p) opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu
chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w form
rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
r) szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki
adopcyjno-opiekuńcze.
14
�Barbara Więckowska
f) pomoc w sprawieniu pogrzebu
Wysokość: decyzja ośrodka pomocy społecznej
e) pomoc na usamodzielnienie oraz na
kontynuowanie nauki
f) świadczenie pieniężne na utrzymanie i
pokrycie wydatków związanych z nauką
języka polskiego dla uchodz
ców
15
�Barbara Więckowska
Domy pomocy społecznej
Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla
kogo są przezna-czone, dzielą się na domy dla:[1]
osób w podeszłym wieku;
osób przewlekle somatycznie chorych;
osób przewlekle psychicznie chorych;
dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
osób niepełnosprawnych fizycznie.
Art. 56 pkt. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2004
r., poz. 596.
16
�Barbara Więckowska
Domy pomocy społecznej
Dom świadczy usługi w zakresie potrzeb:
1) bytowych, zapewniając:
a) miejsce zamieszkania,
b) wyżywienie,
c) odzież i obuwie,
d) utrzymanie czystości;
2) opiekuńczych, polegających na:
a) udzielaniu pomocy w podstawowych
czynnościach życiowych,
b) pielęgnacji,
c) niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw
osobistych;
3) wspomagających,
4) edukacyjnych.
17
�Barbara Więckowska
Domy pomocy społecznej
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do
wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu
pomocy społecznej są w kolejności:
mieszkaniec domu (do wysokości 70 % swojego
dochodu)
małżonek, zstępni przed wstępnymi,
gmina, z której osoba została skierowana do domu
pomocy społecznej  w wysokości różnicy między
średnim kosztem utrzymania w domu pomocy
społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o
których mowa w pkt 1 i 2.
18
�Barbara Więckowska
Renta socjalna
Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej
całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia
sprawności organizmu, które powstało:
1) przed ukończeniem 18. roku życia;
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej -
przed ukończeniem 25. roku życia;
3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury
naukowej.
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie
socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 ze zm.)
19
�Barbara Więckowska
Renta socjalna
Rodzaje rent:
1) renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność
do pracy jest trwała
2) renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita
niezdolność do pracy jest okresowa
Renta socjalna wynosi 84 % kwoty najniższej
renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
określonej w ustawie o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (od 1 marca
2006r  501,87 zł.)
20
�Barbara Więckowska
Renta socjalna
Prawo do renty socjalnej podlega zawieszeniu
w przypadku, gdy osoba uprawniona
osiągnęła przychód w łącznej kwocie
przekraczającej 30% przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez
Prezesa GUS dla celów emerytalnych.
( od 1 grudnia 2007 r. - 811,10 zł.)
21
�Barbara Więckowska