Nowy Testament
1
Nowy Testament
Nowy Testament, Chrześcijańskie Pisma Greckie
(gr. šÄ…Ä…½® "Ä…Ä…¸®º·, Kain
Diath
k
) - druga, po Starym
Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na
przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg,
przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i
wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do
wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na
drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część
ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne
z
ródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.
Zawartość
Nowy Testament składa się z:
" czterech Ewangelii zawierających narracje o życiu,
nauczaniu i czynach Jezusa Chrystusa,
" Dziejów Apostolskich opisujących powstanie i
Fragment Ewangelii A
ukasza w
Kodeksie Aleksandryjskim z V wieku
rozwój wczesnego chrześcijaństwa oraz działalność
apostołów, przede wszystkim Piotra i Pawła,
" czternastu listów przypisywanych tradycyjnie
apostołowi Pawłowi, zaadresowanych do pierwszych
wspólnot chrześcijan (UWAGA: obecnie Listu do
Hebrajczyków nie traktuje się jako pisma autorstwa
św. Pawła),
" siedmiu tzw. listów powszechnych oraz
" jednej księgi prorockiej, zwanej Apokalipsą lub
Objawieniem św. Jana.
Księgi historyczne
Pierwsza strona Ewangelii Jana z Biblii
Johna Wyclifa (XIV wiek)
Nowy Testament
2
Ewangelie
Lp. Tytuł księgi Sigla Tytuł grecki Tytuł łaciński Liczba Tradycyjny
rozdziałów autor
1. Ewangelia Mt lub Mat šÄ…ÄŹ Evangelium 28 Mateusz
Mateusza śą¸¸Ä…Å»ż½ secundum Ewangelista
Matthaeum
2. Ewangelia Mk lub Mar šÄ…ÄŹ Å›ŹÁºż½ Evangelium 16 Marek
Marka secundum Marcum Ewangelista
3. Ewangelia A
k lub A
uk šÄ…ÄŹ ›żÍºÄ…½ Evangelium 24 A
ukasz
A
ukasza secundum Lucam Ewangelista
4. Ewangelia J lub Jan šÄ…ÄŹ ™ÉŹ½½·½ Evangelium 21 Jan Ewangelista
Jana secundum Ioannem
Dzieje Apostolskie
Lp. Tytuł księgi Sigla Tytuł grecki Tytuł łaciński Liczba Tradycyjny
rozdziałów autor
5. Dzieje Dz lub Dz.Ap. ÁŹ¾µÄ… Äɽ Actus 28 A
ukasz
Apostolskie ꥿ÃÄÌɽ Apostolorum Ewangelista
Księgi dydaktyczne
Listy św. Pawła
Lp. Tytuł księgi Sigla Tytuł grecki Tytuł łaciński Liczba Tradycyjny
rozdziałów autor
6. List do Rzymian Rz lub ÁżÂ Ä„ÉźÄ…Å»żÅ Epistula ad 16 PaweÅ‚ z Tarsu
Rzym Romanos
7. 1 List do Koryntian 1 Kor ÁżÂ šżÁÄ…½¸Å»żÅ Epistula I ad 16 PaweÅ‚ z Tarsu
Ä™' Corinthios
8. 2 List do Koryntian 2 Kor ÁżÂ šżÁÄ…½¸Å»żÅ Epistula II ad 13 PaweÅ‚ z Tarsu
Å‚' Corinthios
9. List do Galatów/List Ga lub ÁżÂ “Ä…ŹÄÄ…Â Epistula ad Galatas 6 PaweÅ‚ z Tarsu
do Galacjan Gal
10. List do Efezjan Ef lub ÁżÂ •ĆµÃÅ»żÅ Epistula ad 6 PaweÅ‚ z Tarsu
Efez Ephesios
11. List do Filipian Flp lub ÁżÂ Epistula ad 4 PaweÅ‚ z Tarsu
Filip ŚąąĄĄ·ÃÅ»żÅ Philippenses
12. List do Kolosan Kol ÁżÂ Epistula ad 4 PaweÅ‚ z Tarsu
šżżÃÃÄ…µÅ»Â Colossenses
13. 1 List do 1 Tes ÁżÂ Epistula I ad 5 PaweÅ‚ z Tarsu
Tesaloniczan ÅšµÃÃÄ…ż½Ä…ºµÅ»Â Thessalonicenses
Ä™'
14. 2 List do 2 Tes ÁżÂ Epistula II ad 3 PaweÅ‚ z Tarsu
Tesaloniczan ÅšµÃÃÄ…ż½Ä…ºµÅ»Â Thessalonicenses
Å‚'
Nowy Testament
3
15. 1 List do Tymoteusza 1 Tm lub ÁżÂ Å„Ä…źÌ¸µż½ Epistula I ad 6 PaweÅ‚ z Tarsu
1 Tym Ä™' Timotheum
16. 2 List do Tymoteusza 2 Tm lub ÁżÂ Å„Ä…źÌ¸µż½ Epistula II ad 4 PaweÅ‚ z Tarsu
2 Tym Å‚' Timotheum
17. List do Tytusa Tt lub Tyt ÁżÂ Å„Å»Äż½ Epistula ad Titum 3 PaweÅ‚ z Tarsu
18. List do Filemona Flm lub ÁżÂ Śą®źż½Ä… Epistula ad 1 PaweÅ‚ z Tarsu
Filem Philemonem
19. List do Hbr lub ÁżÂ •²ÁÄ…Å»żÅ Epistula ad 13 osoba ze
Hebrajczyków/List do Hebr Hebraeos środowiska
Żydów Pawła z Tarsu
Listy powszechne
Lp. Tytuł księgi Sigla Tytuł grecki Tytuł łaciński Liczba Tradycyjny autor
rozdziałów
20. List Jakuba Jk lub Jak ™Ä…ºÎ²żÅ Epistula Iacobi 5 Jakub ApostoÅ‚
21. 1 List Piotra 1 P lub 1 Piotr ­ÄÁżÅ Ä™' Epistula I Petri 5 Piotr ApostoÅ‚
22. 2 List Piotra 2 P lub 2 Piotr ­ÄÁżÅ Å‚' Epistula II 3 Piotr ApostoÅ‚
Petri
23. 1 List Jana 1 J lub 1 Jan ™ÉŹ½½żÅ Ä™' Epistula I 5 Jan Ewangelista
Ioannis
24. 2 List Jana 2 J lub 2 Jan ™ÉŹ½½żÅ Å‚' Epistula II 1 Jan Ewangelista
Ioannis
25. 3 List Jana 3 J lub 3 Jan ™ÉŹ½½żÅ “' Epistula III 1 Jan Ewangelista
Ioannis
26. List Judy Jud ™żÍ´Ä… Epistula Iudae 1 Juda Tadeusz
Apostoł
Księgi prorockie
Lp. Tytuł księgi Sigla Tytuł grecki Tytuł łaciński Liczba Tradycyjny
rozdziałów autor
27. Apokalipsa Å›w. Ap lub Obj ꥿ºŹÅÈÄ…Â Apocalypsis 22 Jan
Jana/Objawienie Å›w. Jana ™ÉŹ½½żÅ Ioannis Ewangelista
Kanoniczność
Artykuł z serii
Chrześcijaństwo
Nowy Testament
4
Podstawy
Jezus Chrystus
KoÅ›ciół · Teologia · Nowe Przymierze
ApostoÅ‚owie · Królestwo Boże · Ewangelia
Biblia
Stary Testament · Nowy Testament
Kanon · KsiÄ™gi deuterokanoniczne
Apokryfy · Septuaginta · Wulgata
Dekalog · Kazanie na górze
Polskie przekłady Biblii
Teologia chrześcijańska
Trójca Święta: Ojciec, Syn, Duch Święty
Stworzenie Å›wiata · Upadek czÅ‚owieka
A
aska Boża · Wiara · Usprawiedliwienie
Zbawienie · UÅ›wiÄ™cenie · Przebóstwienie
NabożeÅ„stwo · Liturgia · Sakramenty
Eschatologia · Apologetyka
Historia i tradycje
Sobory powszechne · Chrystianizacja
Schizma wschodnia · Krucjaty · Reformacja
Antytrynitaryzm · Augustianizm · Tomizm
Ikonografia · Arminianizm · Episkopalizm
Prezbiterianizm · Kongregacjonalizm
Kościoły chrześcijańskie
Prawosławie
Cerkiew prawosÅ‚awna · StaroobrzÄ™dowcy
KoÅ›cioÅ‚y orientalne · KoÅ›ciół asyryjski
Katolicyzm
KoÅ›ciół katolicki (rzymski · wschodnie)
Starokatolicyzm · Mariawityzm
Tradycjonalizm · Liberalizm
Protestantyzm
Anabaptyzm · Luteranizm · Kalwinizm
Anglikanizm · Baptyzm · Metodyzm
Ewangelikalizm · Fundamentalizm · Liberalizm
Adwentyzm · Unitarianizm · Pentekostalizm
Ważne osoby
Nowy Testament
5
ApostoÅ‚ PaweÅ‚ · ApostoÅ‚ Piotr · ApostoÅ‚ Jan
Ojcowie KoÅ›cioÅ‚a · Atanazy · Ariusz
Marcjon · Anzelm z Canterbury
Augustyn z Hippony · Tomasz z Akwinu
Marcin Luter · Jan Kalwin · John Wesley
Arcybiskup Canterbury · Papież katolicki
Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola
Portal Chrześcijaństwo
Wraz z rozkwitem chrześcijaństwa i rosnącą liczbą pism chrześcijańskich pojawił się w
sposób naturalny problem ustalenia które z nich uznać za apostolskie, natchnione i
kanoniczne. W wyniku długotrwałego procesu formowania się kanonu ukształtował się
zestaw 27 ksiąg Nowego Testamentu, który jest przyjmowany za obowiązujący przez prawie
wszystkie wyznania i kościoły katolickie, protestanckie i prawosławne.
Trzon kanonu (Ewangelie, Dzieje Apostolskie, 13 listów Pawła, 1 list Jana) Nowego
Testamentu uformował się już w II wieku, jednak niektóre księgi, których kanoniczność
kwestionowano i dyskutowano, musiały czekać dłużej na ich włączenie do kanonu (np.
wątpliwości dotyczyły Janowego autorstwa Apokalipsy). Niektóre księgi posiadały lokalnie
status natchnionych, mimo iż nie znalazły się w ostatecznym kanonie, m.in. Pasterz
Hermasa, Apokalipsa Piotra, 1 List Klemensa.
Przy ustalaniu kanoniczności księgi odwoływano się do następujących zagadnień:
" Czy z
ródłem informacji jest apostoł?
" Czy jest zgodna z resztÄ… pism?
" Czy posiada powszechną akceptację wśród chrześcijańskich gmin?
" Czy jest zgodna z doktrynÄ… ortodoksyjnÄ…?
Do ostatecznego etapu zamykania kanonu przyczyniły się prześladowania chrześcijan za
cesarza Dioklecjana(303-311), które obejmowały konfiskatę ksiąg chrześcijańskich.
Przełożonym kościołów potrzebne były ustalenia, które księgi uznać za święte, aby je
chronić, a w ręce władz rzymskich wydawać pisma mniejszej rangi. Obecny skład Nowego
Testamentu podany po raz pierwszy znajduje się w liście Atanazego z 367 r. Taką samą listę
ksiąg uznanych za kanoniczne ratyfikowały synody w Hipponie (390 r.) i Kartaginie (393 r.).
Kanon syryjski
Syryjscy monofizyci i jakobici nie uznają w kanonie Nowego Testamentu tzw. listów
powszechnych (2 list Piotra; 2 i 3 list Jana; List Judy) i Apokalipsy. Natomiast nestorianie
(wschodni Syryjczycy) używali starego przekładu Peszitta zawierający wszystkie księgi
Starego i Nowego Testamentu oprócz: Listu Jakuba, 2 Listu Piotra, 2 i 3 Listu Jana i
Apokalipsy. U współczesnych nestorian rozpowszechnia się już nowy przekład Peszitta
zawierający wszystkie księgi kanoniczne, tak Starego jak i Nowego Testamentu.
Nowy Testament
6
Kanon koptyjski
W Kościele koptyjskim nie ma listy ksiąg natchnionych. Za kanoniczne księgi Nowego
Testamentu, prócz całego kanonu powszechnego, uznaje się także 1. i 2. list św. Klemensa
Rzymskiego do Koryntian, 8 ksiąg Konstytucji Apostolskich również przypisywane św.
Klemensowi, List Barnaby oraz dzieło Hermasa pt. Pasterz.
Kanon etiopski
W kanonie Nowego Testamentu podobnie jak w Kościele koptyjskim uznaje się za
kanoniczne 27 ksiąg kanonu powszechnego oraz Listy św. Klemensa Rzymskiego,
Konstytucje Apostolskie oraz Pasterza Hermasa.
Kanon ormiański
Mimo iż ormiańscy teologowie nie mają sprecyzowanych pojęć dotyczących natchnienia
biblijnego i kanoniczności ksiąg św. do kanonu Nowego Testamentu zaliczają prócz 27
podstawowych także apokryficzny 3. List do Koryntian oraz dwa Listy Koryntian do św.
Pawła.
Reformacja i protestantyzm
Niektórzy reformatorzy protestanccy w XVI wieku podważali kanoniczność niektórych ksiąg
Nowego Testamentu. Marcin Luter przez pewien czas uznawał za deuterokanoniczne: List
do Hebrajczyków, List Jakuba, List Judy oraz Apokalipsę świętego Jana. Huldrych Zwingli
uważał za deuterokanoniczną samą Apokalipsę.
Poglądy poszczególnych reformatorów nie zostały jednak przyjęte przez Kościoły
protestanckie. Wszystkie wyznania protestanckie uznały kanoniczność całości Nowego
Testamentu. Za kanonem powszechnym opowiedzieli się również Karlstadt i Kalwin wśród
reformatorów. Kanon powszechny potwierdziły ostatecznie protestanckie wyznania wiary:
gallikańskie (1559), anglikańskie, belgijskie (1562) i helweckie II (1564). Kościoły
poreformacyjne także uznały cały kanon NT w swoich wyznaniach wiary.
Manuskrypty
Najstarsze fragmenty odpisów pochodzą z I w. (qumrański fragment 7Q5) i II w. (tzw.
papirus Rylandsa - P52, A. Chester Beatty'ego, Bodmera XIV-XV oraz Bodmera II).
Większe kodeksy Nowego Testamentu pochodzą z IV-V wieków (są to Kodeks Synajski (S) i
Kodeks Watykański (B)) oraz z V wieku (Kodeks Aleksandryjski (A), Claromontanus (C) oraz
Kodeks Bezy (D)).
Apokryfy
Apokryfami nazywamy pisma niepewnego pochodzenia, które nie zostały przyjęte do
konkretnego kanonu Pism Świętych. Konkretne pismo może być uznawane w jednym z
kanonów, w drugim zaś uważane za niekanoniczne  pisma te nie są jednak uważane wtedy
za apokryficzne. Poniżej znajduje się lista niektórych apokryfów nieuznawanych przez żaden
z kanonów:
" Didache,
" Ewangelia Tomasza,
Nowy Testament
7
" Ewangelia Piotra,
" Ewangelia Judasza
" Apokalipsa Piotra,
" List do Koryntian Klemensa,
" Pasterz Hermasa.
Zobacz też
" Warianty tekstowe Nowego Testamentu
" Biblia
" Postacie biblijne
" Stary Testament
" Studium Biblicum Franciscanum
" Ziemia Święta (kwartalnik)
Linki zewnętrzne
" Nowy Testament. Biblia Brzeska [1]
" Biblia TysiÄ…clecia wyd. IV [2]
" Tekst Nowego Testamentu w języku greckim [3]
" Textus Receptus Stephanus 1550 [4]
" Nowy Testament w języku greckim (pliki AUDIO) [5]
" Wstęp do Nowego Testamentu [6]
" Teologia Nowego Testamentu [7]
Przypisy
[1] http:/ / www. literatura. hg. pl/ brzeska/ brzeska. htm
[2] http:/ / online. biblia. pl/ index. php
[3] http:/ / www. literatura. hg. pl/ greek/ index_gr. htm
[4] http:/ / www. christianhospitality. org/ TRStephanus. pdf
[5] http:/ / www. ccel. org/ a/ anonymous/ gnt/ home. html
[6] http:/ / www. wst. edu. pl/ index. php?content=64& idp=2
[7] http:/ / www. wst. edu. pl/ index. php?content=146& idp=2
Article Sources and Contributors
8
Article Sources and Contributors
Nowy Testament Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=17457198 Contributors: 7puritan, Abraham, Andrzej Gandecki, Bansp, Bartek21,
FJ 1, Grzemsio, Gładka, Hashar, Holek, Hyaena, Jozef-k, Kangel, Konradek, Kpjas, Krzysiek10, Ksenon, Leinad, Leszek Jańczuk, MTM, Maglocunus,
Mateusz Szymkiewicz, Mathiasrex, Micpol, Miczek, Monika, Odder, Oless, Paterm, Patnac, Pawelooss, Przykuta, Qj0n, Rdrozd, Siałababamak, Stoigniew,
Tar-Morgul, Togo, Trismegistos, Wikipek, Winiar, Winston, Yenidai, Youandme, Ziel, 63 anonimowe edycje
y
ródła, licencje i autorzy grafiki
9
y
ródła, licencje i autorzy grafiki
Grafika:Codex alexandrinus.jpg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Codex_alexandrinus.jpg License: Public Domain Contributors:
Bibi Saint-Pol, Llywrch, Wst, 3 anonimowe edycje
Grafika:Wycliffe John Gospel.jpg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wycliffe_John_Gospel.jpg License: unknown Contributors:
Bkwillwm, Dsmdgold, G.dallorto, Man vyi, Skipjack, Urban, 2 anonimowe edycje
Image:ChristianitySymbolWhite.PNG Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:ChristianitySymbolWhite.PNG License: GNU Free
Documentation License Contributors: Tinette.
Plik:Portal.svg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Portal.svg License: unknown Contributors: AltCtrlDel, Bayo, CloakReaver,
DO11.10, Gralo, Herbythyme, Manop, Mike.lifeguard, Pepetps, PseudoSudo, Pseudomoi, Seb35, 17 anonimowe edycje
Licencja
10
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/