Dyrektywa
z 15 czerwca 1989 r.
dotycząca urzędowej kontroli produktów spożywczych
(89/397/EEC)
Rada Wspólnoty Europejskiej
Na podstawie Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, a szczególnie
art. 100 Traktatu;
Na podstawie propozycji Komisji;
We współpracy z Parlamentem Europejskim;
Biorąc pod uwagę opinię Komitetu Ekonomicznego i Społecznego;
Zważywszy, że handel produktami spożywczymi jest jednym z najważniejszych aspektów
wspólnego rynku;
Zważywszy, że Kraje Członkowskie muszą dążyć do ochrony zdrowia i ekonomicznych
interesów swoich obywateli;
Zważywszy, że ochrona zdrowia musi być ujednolicona i wykonywana efektywnie;
Biorąc jednakże pod uwagę, że różnice pomiędzy krajowymi ustawodawstwami
poszczególnych krajów w odniesieniu do kontroli jako takiej stwarzają bariery w swobodnym
przepływie towarów;
Zważywszy, że niezbędne jest ujednolicenie prawodawstwa;
Zważywszy, że w pierwszym rzędzie muszą być ujednolicone zasady ogólne regulujące
prowadzenie takiej kontroli;
Biorąc pod uwagę, że przedmiotem niniejszej dyrektywy jest weryfikacja dostosowania
produktów spożywczych do wymagań ustawodawstwa żywnościowego;
Zważywszy, że takie ustawodawstwo zawiera warunki zdrowotne, przepisy dotyczące składu,
jakości, mające na celu ochronę ekonomicznych interesów konsumenta jak i warunki
dotyczące informacji dla konsumenta i rynku handlowych transakcji;
Zważywszy, że tak samo jak produkty spożywcze powinny być kontrolowane również
materiały i artykuły mające kontakt z produktami spożywczymi;
Biorąc pod uwagę, że w celu realizacji wewnętrznego rynku, żywność przeznaczona do obrotu
między Krajami Wspólnoty musi być kontrolowana z taką samą troską jak ta przeznaczona do
obrotu na własnym rynku Kraju Członkowskiego;
Zważywszy, że kontrola musi się opierać na zasadzie określonej w przepisach
obowiązujących na terenie Kraju Członkowskiego, który jest producentem, zważywszy
jednak, że taka zasada nie powinna być stosowana, jeżeli zostało ustalone w sposób
wystarczający dla organów inspekcyjnych przy pomocy odpowiednich środków, włączając
potwierdzenie dokumentów handlowych, że badany produkt przeznaczony jest do wysyłki do
innego Kraju Członkowskiego i jest zgodny z przepisami obowiązującymi w tym kraju;
Zważywszy, że aby inspekcja była skuteczna musi być przeprowadzana regularnie i nie może
być ograniczona, co do przedmiotu, fazy lub momentu, w którym dogodne jest jej
przeprowadzenie i że musi mieć najodpowiedniejszą formę gwarantującą jej skuteczność;
Biorąc pod uwagę, że dla zapewnienia braku możliwości ominięcia procedur inspekcyjnych,
konieczne jest ustalenie, że produkty przeznaczone na eksport poza teren Wspólnoty nie będą
wyłączane spod kontroli;
Biorąc pod uwagę, że inspektorzy muszą mieć zagwarantowane odpowiednie możliwości;
Biorąc pod uwagę również, że z jednej strony przedsiębiorstwa powinny nie mieć oprawa
uchylania się od inspekcji, z drugiej jednak strony muszą być przestrzegane ich
usankcjonowane prawa, szczególnie prawo do tajemnicy produkcji i prawo do odwołania;
Zważywszy, że organy odpowiedzialne za kontrolę żywności w poszczególnych krajach mogą
być różne, pożądane jest opublikowanie listy organów kompetentnych w tej dziedzinie w
każdym Kraju Członkowskim, ze wskazaniem obszaru ich kompetencji i laboratoriów
upoważnionych do przeprowadzenia analiz związanych z kontrolą;
Biorąc pod uwagę, że urzędowa kontrola żywności powinna skutecznie przyczyniać się do
zapobiegania naruszaniu prawa żywnościowego, zważywszy, że programy powinny być
oparte o właściwe kryterium;
Zważywszy, że chociaż to Kraje Członkowskie formułują swoje programy inspekcji to jednak
jest niezbędne dla zapewnienia realizacji i funkcjonowania Wspólnego Rynku stworzenie
również skoordynowanych programów na poziomie Wspólnoty;
Zważywszy, że jednoczesne wprowadzenie krajowych i skoordynowanych programów
stworzy doświadczenie, którego ciągle brakuje obecnie, natomiast w świetle tego
doświadczenia może okazać się konieczna rewizja tej dyrektywy dla poprawy rozwiązań,
które ona wprowadza;
Zważywszy, że Krajom Członkowskim powinien być przyznany pewien stopień
niezależności, co do praktycznego sposobu przeprowadzania inspekcji, tak ażeby nie szkodzić
systemom udowodnionych wartości, które są najodpowiedniejsze w poszczególnych
sytuacjach w każdym Kraju Członkowskim;
przyjmuje się tę dyrektywę :
Artykuł 1
1. Niniejsza dyrektywa ustala główne zasady prowadzenia urzędowej kontroli żywności.
2. Dla celów niniejszej dyrektywy  urzędowa kontrola żywności oznacza inspekcje
dokonywana przez kompetentne władze w zakresie:
" żywności,
" dodatków do żywności, witamin, soli mineralnych, substancji śladowych i
innych dodatków, przeznaczonych do sprzedaży jako takie,
" materiałów i przedmiotów przeznaczonych do wchodzenia w kontakt z
żywnością,
z postanowieniami dążącymi do uniemożliwienia narażenia zdrowia, gwarantowania
rzetelnych transakcji handlowych lub chronienia interesów konsumenta, włączając
ustalenia dotyczące informowania konsumenta.
3. Niniejsza dyrektywa powinna być stosowana bez uszczerbku dla postanowień
przyjętych w kontekście bardziej specyficznych praw Wspólnoty.
4. Niniejsza dyrektywa nie powinna być stosowana do kontroli metrologicznej.
Artykuł 2
1. Państwa Członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędne działania dla
zagwarantowania, że kontrola przeprowadzana jest zgodnie z postanowieniami
Dyrektywy.
2. Państwa Członkowskie powinny zapewnić, że produkty przeznaczone do wysyłania
do pozostałych Państw Członkowskich są kontrolowane z ta samą troską jak te
przeznaczone do obrotu na ich własnym terytorium.
Artykuł 3
Państwa Członkowskie nie powinny wyłączać z kontroli produktów żywnościowych na
podstawie, że są one przeznaczone na eksport poza Wspólnotę.
Artykuł 4
1. Kontrole powinny być przeprowadzane:
- regularnie
- jeżeli istnieje podejrzenie niewłaściwej jakości.
2. Kontrola powinna być przeprowadzana przy użyciu środków dostosowanych do celu
badania.
3. Kontrola powinna obejmować wszystkie fazy produkcji, wytwarzania, import do
Wspólnoty, przetwarzania, przechowywania, transportu, dystrybucji, handlu.
4. jako generalna zasada, kontrola powinna być przeprowadzana bez wcześniejszego
ostrzeżenia.
5. Generalna zasad, kontrole powinny w każdym przypadku, wybierać tę fazę lub fazy,
które uważane są za najbardziej odpowiednie do badań z tych wymienionych w
punkcie 3.
Artykuł 5
Kontrola powinna obejmować jedno lub kilka następujących działań zgodnie z warunkami
ustalonymi w art. 6-9 w świetle przeprowadzonych badań:
1. Inspekcja
2. Próbobranie i analizy
3. Kontrola higieny personelu
4. Badanie pism i dokumentacji wewnętrznej
5. badanie wszystkich systemów kontroli zorganizowanych przez przedsiębiorstwo i
otrzymanych wyników
Artykuł 6
1. Przedmiotem kontroli powinny być:
a) stan i zastosowanie w różnych fazach wymi8enionych w art.4.3 terenu,
nieruchomości, wydziałów, otoczenia zakładów, środków transportu, urządzeń
i wyposażenia,
b) surowce, składniki, substancje pomocnicze i inne produkty używane w
przygotowywaniu i produkcji żywności,
c) półprodukty,
d) produkt finalny,
e) materiały i artykuły przeznaczone do wchodzenia w kontakt z żywnością
f) sposób używania pestycydów oraz środków służących do czyszczenia i
utrzymywania w czystości zakładów,
g) procesy stosowane przy wytwarzaniu i przetwarzaniu żywności,
h) oznakowanie i prezentowanie produktu,
i) metody konserwowania.
2. Działania wymienione w punkcie 1 mogą, o ile jest to konieczne być uzupełnione:
- wywiadem z dyrektorem kontrolowanego przedsiębiorstwa i osobami pracującymi
w tym przedsiębiorstwie,
- odczytem wartości zarejestrowanych przez instrumenty pomiarowe zainstalowane
przez przedsiębiorstwo,
- przeprowadzeniem przez kompetentne władze z zastosowaniem własnej aparatury
kontrolą pomiarów wykonanych aparatura zainstalowaną przez producenta.
Artykuł 7
1. Próby produktów wymienionych w art. 6 (1)(b-f) mogą być pobierane do celów
analizy.
Państwa Członkowskie powinny przedsięwziąć niezbędne środki dla zapewnienia, że te
obiekty kontroli mogą być poddane powtórnej ocenie.
2. Analizy powinny być dokonywane przez urzędowe laboratoria.
Państwa Członkowskie mogą również upoważnić inne laboratoria do wykonywania tych
analiz.
Artykuł 8
Osoby, które z racji wykonywanych czynności mają bezpośredni lub pośredni kontakt z
materiałami i produktami wymienionymi w art.6 (1) (b-f) powinny być poddane kontroli
higieny zgodnie z art. 5 (3).
Celem tej kontroli powinno być sprawdzenie, że normy zdrowotne dotyczące osobistej
czystości i ubrania są respektowane.
Kontrola powinna być przeprowadzana niezależnie od badań lekarskich.
Artykuł 9
1. Inspektorzy mogą robić notatki z pism i dokumentacji posiadanych przez osoby
fizyczne i prawne w różnych fazach wymienionych w art. 4 (3).
2. Inspektorzy mogą również robić kopie lub brać wyciągi z pism i dokumentów
przedstawionych im do badania.
Artykuł 10
W przypadku, gdy inspektorzy stwierdza lub podejrzewają nieprawidłowość powinni podjąć
odpowiednie działania.
Artykuł 11
1. Kraje Członkowskie powinny zapewnić inspektorom prawo do przeprowadzania
działań zapisanych w art. 6-10.
2. Kraje Członkowskie powinny nakazać, aby zainteresowane osoby fizyczne i prawne
zobowiązane były do poddania się inspekcji przeprowadzanej zgodnie z dyrektywą i
do pomagania inspektorom w wykonywaniu ich zadań.
Artykuł 12
1. Kraje Członkowskie powinny podjąć działania niezbędne dla zapewnienia osobom
fizycznym i prawnym podlegającym kontroli, prawa do odwołania się przeciw
działaniom podjętym przez kompetentne władze dla celów inspekcji.
2. Kraje Członkowskie ustalą, że inspektorzy zobowiązani są do zachowania tajemnicy
służbowej.
Artykuł 13
Zgodnie z postanowieniem, ze stosowanie niniejszej dyrektywy jest jednolite na terenie
Państw Członkowskich, Komisja powinna podczas roku od jej przyjęcia zrobić raport dla
Parlamentu Europejskiego i Rady na temat:
a) istniejących programów i zasad szkolenia inspektorów w Krajach
Członkowskich,
b) możliwości i potrzeby ustalenia podstawowego programu szkolenia
inspektorów w ramach Wspólnoty i dalszego doskonalenia ich umiejętności,
c) możliwości ustalenia standardowych wymogów dla uprawnionych
laboratoriów, aby pobieranie próbek i wykonywanie analiz było zgodne z
wymaganiami dyrektywy,
d) możliwości ustalenia takiego systemu wewnątrz Wspólnoty, który
umożliwiałby wszystkim instytucjom i osobom zatrudnionym w kontroli
wymianę informacji.
Artykuł 14
1. Kompetentne władze Państw Członkowskich powinny stworzyć wstępne programy
ustalające rodzaj i częstotliwość kontroli przeprowadzanych regularnie zgodnie z art. 4
(1)(a) w określonym okresie.
2. 1 maja każdego roku Państwa Członkowskie powinny przekazać Komisji wszystkie
niezbędne informacje odnośnie wprowadzenia w poprzedzającym roku programów, o
których mowa w punkcie 1, szczególnie:
- kryteria stosowania przy stwarzaniu programu,
- ilość i rodzaj przeprowadzonych kontroli,
- ilość i rodzaj ustalonych nieprawidłowości.
3. 16 paz
dziernika każdego roku, pierwszy raz w 1991 r. Komisja powinna przekazać
Krajom Członkowskim, po skonsultowaniu ich w ramach Stałego Komitetu ds.
Produktów Spożywczych, zalecenia dotyczące koordynacji programu kontroli na
następny rok. Rekomendacje te mogą być póz
niej poprawione (dostosowane) o ile to
niezbędne podczas wprowadzania skoordynowanego programu.
Skoordynowany program powinien wykładać w szczególności priorytetowe kryteria
stosowane przy jego wprowadzaniu.
Informacje, o których mowa w punkcie 2 powinny zawierać specjalną, oddzielna część
dotyczącą wprowadzania programu koordynującego.
4. 5 lat po notyfikacji dyrektywy Komisja powinna przekazać Radzie raport na temat
stosowania tego artykułu z dołączeniem, jeżeli to konieczne, propozycji.
Artykuł 15
Każdy Członek Wspólnoty poda Komisji nazwy:
- kompetentnych władz i zasięg ich terytorialnej odpowiedzialności i funkcje,
- urzędowego laboratorium (lub laboratoriów) autoryzowanych przez
kompetentne władze, które są odpowiedzialne za przeprowadzanie analiz w
powiązaniu z kontrolą. Lista ta będzie opublikowana w serii  C Official
Journal EC.
Artykuł 16
Kraje Członkowskie przyjmą i opublikują nie póz
niej niż 12 miesięcy po notyfikowaniu tej
dyrektywy regulacje prawne i przepisy administracyjne koniecznie dostosowane do przepisów
niniejszej dyrektywy nie póz
niej niż 24 miesiące po notyfikacji. Kraje te powinny
bezzwłocznie poinformować o tym Komisję.
Artykuł 17
Dyrektywa obowiązuje w Krajach Członkowskich.