słownik Mirnala
- terminy inne A-O
Większość z omawianych haseł rozważano w kilkudziesięciu postulatach
zgłoszonych do RJP.
Hasła czytamy zgodnie z polskimi zasadami językowymi, co jest
podstawową regułą stosowaną podczas tworzenia niniejszego słownika.
Przy niektórych hasłach podano polską wymowę (w przypadku odbiegania
od stosowanego obecnie niepolskiego sposobu czytania).
Położono nacisk na wyeliminowanie liter q, v, x ze słów, które
przyjmujemy do słownictwa polskiego. Eliminowanie tych liter popierają
także inne słowniki. Przyjęto również, że polskie słowa nie mogą
rozpoczynać się od litery y, nie mogą zawierać niemego h oraz nie
powinny zawierać literowych zdwojeń w przypadku ich nieczytania. Polski
wyraz może zawierać samodzielną literę c jedynie pod warunkiem czytania
jej po polsku; może występować wespół z innymi literami jako związki ch,
ci, cz także pod warunkiem oczywistego dla Polaka sposobu czytania.
Mamy łacińską nazwę pierwiastka ytterbium (od nazwy szwedzkiego
miasta Ytterby), ale w naszym języku (po zastosowaniu dwóch
wspomnianych zasad) przyjęto nazwę iterb (od tego miasta wzięły nazwy
także inne pierwiastki - erb, itr, terb).
Wielkie i długowieczne amerykańskie drzewo to sekwoja, choć w
innych językach dominuje nazwa sequoia (także ang./łac.), która
pochodzi od Indianina o imieniu Sequoyah.
Słowa boycott, convoy, coqueluche i cowboy zostały przyjęte w
sposób przyjazny do naszego języka jako bojkot, konwój, koklusz i
kowboj, czego należałoby życzyć innym wyrazom kandydującym do
słownika polskiego.
Czerwonymi czcionkami opisano słowa, które powinny opuścić słowniki
języka polskiego albo powinny być wyróżnione odmiennym krojem pisma,
niebieskimi czcionkami - słowa, które powinny zagościć w naszych
słownikach, zielonymi czcionkami - słowa uznane za terminy polskie,
przywołane jako przykłady, fioletowymi czcionkami - przytoczone obce
wyrazy. Podkreślono wybrane słowa jako dość kontrowersyjne (w
deklinacji), jednak kwalifikujące się do zastosowania w naszym języku.
Poniższy zbiór haseł jest otwartą listą do dyskusji. Zbiór ten będzie
powiększany o kolejne słowa oraz będzie aktualizowany na internetowej
witrynie.
Błędy będą poprawiane...
***************************************************************
2000 - rok dwutysięczny, rok dwa tysiące pierwszy, NIE dwutysięczny pierwszy; pod.
rok tysiąc dziewięćsetny, ale rok tysiąc dziewięćset czterdziesty piąty
9 mld 876 mln 543 tys. 210 - NIE (sposób pisania liczb stosowany przez jedną z
najpopularniejszych gazet); poprawny zapis 9 876 543 210 a. 9876543210 ew. 9.876.543.210
acydofil - NIE acidofil, granulocyt kwasochłonny; acydofila, acydofilu; acydofile,
1
acydofili a. acydofilów; także mleko acydofilne, NIE acidofilne
agencja Reutera - NIE Reutersa; pod. dania McDonalda, NIE McDonaldsa, słownik
Webstera, NIE Webstersa
Ałła - imię żeńskie; Ałły, Alle, Ałłę, Ałłą, Alle, Ałło; Ałły, Ałł, Ałłom, Ałły, Ałłami,
Ałłach, Ałły; pod. Anna, Ann (-nn-=-łł-, -nnie=-lle)
antypoda - mieszkaniec na przeciwległym krańcu Ziemi; antypodę; antypodzi
atelier [ateljer] - NIE [atelje] (fr.), pracownia artystyczna; atelieru, atelierowi, atelier,
atelierem, atelierze; ateliery, atelierów, atelierom, ateliery, atelierami, atelierach; także
atelierowy; pod. (fr.) fizylier [fizyljer] oraz (fr.) Molier [moljer] (wyj. bier. lp. i lm., mian.
lm.)
audyt - NIE audit; pod. audytor, audytorium, audytorski, audytoryjny
autsajder - NIE outsider [autsajder], zawodnik (drużyna) niebędący faworytem;
autsajdera, autsajderowi, autsajdera, autsajderem, autsajderze; autsajderzy, autsajderów,
autsajderom, autsajderów, autsajderami, autsajderach; pod. snajper
awokado - NIE ndm., owoc; awokada, awokadu, awokado, awokadem, awokadzie;
awokada, awokad, awokadom, awokada, awokadami, awokadach; także awokadowy; pod.
torpedo
bajpas - NIE bypas [bajpas], NIE bypass [bajpas] (ang. by-pass), raczej obejście,
omijka, pomost (naczyniowy), czyli operacyjnie wszczepione naczynie poboczne omijające
niedrożną tętnicę; także operacja polegająca na wszczepieniu naturalnego lub sztucznego
fragmentu naczynia krwionośnego, raczej obchodzenie, omijanie, pomostowanie; bajpasa,
bajpasowi, bajpas, bajpasem, bajpasie; bajpasy, bajpasów, bajpasom, bajpasy, bajpasami,
bajpasach; pod. pas (przedmiot)
balejaż - NIE balayage (fr.), metoda farbowania włosów; balejażu; balejaży a. balejażów,
balejażom; pod. wiraż
bezkresie - rozległy obszar;bezkresia, bezkresiu, bezkresie, bezkresiem, bezkresiu;
bezkresia, bezkresi, bezkresiom, bezkresia, bezkresiami, bezkresiach; pod. bezludzie,
zadupie
biatlon - NIE biathlon (łac./gr.), dwubój narciarski; biatlonu, biatlony; pod maraton,
NIE marathon
Biblia - wyłącznie od wielkiej litery jako religijne dzieło, w przenośni (potocznie) biblia -
jakakolwiek ważna książka; NIE jako część tytułu w rodzaju - biblia bibliofila,
bimbrownika, biznesmena, budowniczego autostrad, działkowicza, erotomana, fałszerza,
gangstera, hobbysty, Internetu, majsterkowicza, nastolatki, nieletniej matki, nimfomanki,
panienki z dobrego domu, piłkarza nożnego, planowania rodziny, płatnego mordercy,
podatnika, polonisty, programisty, rozwódki, satanisty, seksu, turysty, ulicznicy, witamin,
wulkanizatora, wyrobów hutniczych...; Biblii, Biblię, Biblią; także biblijnie, biblijny
bitels - członek brytyjskiego muzycznego zespołu The Beatles (Bitelsi) oraz sympatycy
tego zespołu; bitelsa, bitelsowi, bitelsa, bitelsem, bitelsie; bitelsi, bitelsów, bitelsom, bitelsów,
bitelsami, bitelsach; (sympatyczki) bitelska, bitelski, bitelsce, bitelskę, bitelską, bitelsce;
bitelski, bitelsek, bitelskom, bitelski, bitelskami, bitelskach; także bitelsowski; bitelsówy
biznesa - NIE bizneswoman [biznesłumen, biznesuymen] (dziwna mieszanka
słownictwa polskiego i angielskiego), kobieta interesów, biznesmenka; biznesy, biznesie,
biznesę, biznesą, biznesie; biznesy, biznes, biznesom, biznesy, biznesami, biznesach; pod.
baronesa
blanik - przerzut oraz dwa i pół salta w przód w pozycji łamanej (gimnastyka, skoki przez
konia; pierwszy wykonał tę ewolucję Polak Leszek Blanik w 2002); blanika, blanikowi,
blanika, blanikiem, blaniku; blaniki, blaników, blanikom, blaniki, blanikami, blanikach
2
 bojkot - NIE boycott (ang.), zmowa przeciw np. osobie, państwu, mająca na celu
utrudnienie a. uniemożliwienie normalnych kontaktów; bojkotu, bojkotowi, bojkot, bojkotem,
bojkocie; bojkoty, bojkotów, bojkotom, bojkoty, bojkotami, bojkotach; bojkotować,
bojkotowany
bordo - NIE jako przymiotnik; jedynie bordowy; NIE kupiła żakiet bordo i czarną
spódnicę, ale kupiła bordowy żakiet i czarną spódnicę, wszak NIE kupiła kurtkę zieleń; pod.
brązowy, fioletowy
bordo - NIE jako przysłówek; jedynie bordowo; NIE szafki pomalowali na bordo, ale
pomalowali szafki na bordowo; wszak NIE pomalowali szafki na biel; pod. brązowo,
fioletowo
bordo - wino od nazwy miasta we Francji; ndm
bordo - nazwa koloru; borda, bordu, bordo, bordem, bordzie; borda, bordów, bordom,
borda, bordami, bordach; pod. biel, brąz, czerń, czerwień, fiolet, zieleń, żółć
bordowawy - nazwa odcienia; pod. białawy, brązowawy, czerniawy,czerwonawy,
fioletowawy, zielonkawy, żółtawy
bordowić - barwić na bordowo; bordowię, bordowisz, bordowi, bordowimy, bordowicie,
bordowią; bordowiłam, bordowiłem, bordowiłaś, bordowiłeś, bordowił, bordowiła,
bordowiło, bordowiliśmy, bordowiłyśmy, bordowiliście, bordowiłyście, bordowili,
bordowiły ; bordów, bordówcie, bordówmy; także bordowiono by; bordowiąc, bordowiący;
pod. bielić, brązowić, czernić, czerwienić, fioletowić, zielenić, żółcić; ponadto zabordowić,
zabordowię itd.
oraz zabordowiać; zabordowiałam, zabordowiałem, zabordowiałaś, zabordowiałeś,
zabordowiał, zabordowiała, zabordowiało, zabordowialiśmy, zabordowiałyśmy,
zabordowialiście, zabordowiałyście, zabordowiali, zabordowiały; zabordowiaj,
zabordowiajcie, zabordowiajmy; także zabordowiano by; zabordowiając, zabordowiający;
pod. zabielać, zabrązowiać, zaczerniać, zaczerwieniać, zafioletowiać, zazieleniać, zażółcać
bordowieć - zmienić kolor na bordo; bordowieję, bordowiejesz, bordowieje,
bordowiejemy, bordowiejecie, bordowieją,; bordowiałam, bordowiałem, bordowiałaś,
bordowiałeś, bordowiał, bordowiała, bordowiało, bordowialiśmy, bordowiałyśmy,
bordowialiście, bordowiałyście, bordowiali, bordowiały,; bordowiej, bordowiejcie,
bordowiejmy; także bordowiejąc, bordowiejący; pod. bieleć, brązowieć, czernieć,
czerwienieć, fioletowieć, zielenieć, żółknąć; ponadto zbordowić, zbordowię itd.; pod. zbieleć,
zbrązowieć, sczernieć, sczerwienieć, sfioletowieć, zzielenieć, zżółknąć
bordowienie - barwienie na kolor bordowy; bordowienia, bordowieniu, bordowienie,
bordowieniem, bordowieniu; bordowienia, bordowień, bordowieniom, bordowienia,
bordowieniami, bordowieniach; pod. bielenie, brązowienie, czernienie, czerwienienie,
fioletowienie, zielenienie, żółcenie
bublia - żartobliwie o poważnej księdze zawierającej błędy (aluzja do buble/biblia);
bublii, bublię, bublią; bublie, bubliom, bubliami, bubliach
bungalow - NIE [bangalou, bungalou] (ang.), jednopiętrowy a. parterowy dom;
bungalowowi, bungalowie; bungalowy, bungalowów
butik - NIE boutique [butik] (fr.), ekskluzywny sklep z ubiorami; butiku, butikiem;
butiki, butikami; butikowy
C, c - litera polska; słowo zawierające tę literę (również litery ch) nie może być przyjęte w
poczet polskiej terminologii, jeśli nie jest ono czytane według polskich zasad językowych (np.
casting, champion)
cepelin - NIE zeppelin [ceppelin] (niem.), sterowiec skonstruowany przez Ferdynanda
Zeppelina; cepelina, cepelinowi, cepelinem, cepelinie; cepeliny, cepelinów, cepelinom,
3
cepelinami, cepelinach; także cepelinowski, cepelinowy, wszak kardan - przegub Cardana,
NIE cardan; również rodzaj pieroga
clou [klu] - NIE (fr.), główny punkt programu; wyłącznie gwóz
dz

czas - NIE rok (miesiąc, tydzień, dzień) czasu, ale jedynie rok (miesiąc, tydzień, dzień)
czempion - NIE champion [czempion] (ang.), mistrz pewnej dyscypliny, zwł. sportowej;
czempiona; czempioni/czempiony (ludzie/nieludzie); czempionka, czempionki; czempionki,
czempionek
czemu - komu a. czemu się przyglądasz?; NIE w znacz. dlaczego?; NIE czemu im się
przyglądasz?, ale dlaczego im się przyglądasz?; pod. NIE czemu się spóz
niłaś?, NIE czemu
nie kupiłeś?, NIE czemu nie odrobiliście zadań?, NIE czemu zjadł wszystkie ciastka?;
natomiast poprawnie podlegać czemuś (np. prawu ciążenia)
czystki etniczne - NIE; skandaliczny termin oznaczający mordowanie przedstawicieli
jednego narodu przez zwyrodnialców innej narodowości; wyeliminować z encyklopedii i
słowników albo zaznaczyć niestosowność tego określenia; także NIE czystki ideologiczne,
NIE czystki klasowe, NIE czystki kulturalne, NIE czystki religijne
dag - NIE dkg (dawniej), skrócona nazwa jednostki masy dekagram (deka = da), czyli
100 gramów, NIE 100 gram; także 0,1 kg
design [dizajn] - NIE (ang.); jedynie projekt, plan; również NIE designer [dizajner],
wyłącznie projektant
diler - NIE dealer (ang.), sprzedawca; dilera, dilerze; dilerzy, dilerów, dilerach; także
dilerka, dilerki; dilerski; pod. speaker - spiker
dizel - NIE diesel [dizel] (niem.), silnik skonstruowany przez Rudolfa Diesla; dizla,
dizlowi, dizlem, dizlu; dizle, dizli, dizlom, dizlami, dizlach; wszak gilotyna - przyrząd
Guillotina, NIE guillotina
dizelizacja - NIE dieselizacja
dizlowski - NIE dieslowski
dizlowy - NIE dieslowy
dogaresa - NIE dogaressa, małżonka weneckiego doży; dogaresy, dogaresie, dogaresę,
dogaresą, dogaresie; dogaresy, dogares, dogaresom, dogaresy, dogaresami, dogaresach;
pod. stewardesa
dokąd - (NIE gdzie) pojadą; quo vadis - (gdzie/dokąd) idziesz (zmierzasz), polszczyzno?
dokąd by - (NIE gdzie by) wyruszyć
dokądś - (NIE gdzieś) uciekli
dokądkolwiek - (NIE gdziekolwiek) wyjechała
dokądże - (NIE gdzież) się wybierzemy
dokładnie - szereg znaczeń, jednak NIE w znaczeniu tak, właśnie (tak), otóż to, masz
rację, istotnie, oczywiście, owszem; ang. exactly, niem. genau
dymaka - erotyczny chojrak (żart.); dymaki, dymace, dymaka, dymakiem, dymace;
dymaki, dymak(ów), dymakom, dymaki,dymakami, dymakach; także dymaczy; pod. jebaka
dymajło - erotyczny chojrak (żart.); dymajły, dymajle, dymajłę, dymajłą, dymajle;
dymajły, dymajłów, dymajłom, dymajły, dymajłami, dymajłach; pod. wykidajło
dynga - NIE dinghy (hindi/ang.), NIE dingi, gumowa łódz
ratunkowa; dyngi, dyndze,
dyngę, dyngą, dyndze; dyngi, dyng, dyngom, dyngi, dyngami, dyngach; pod. Getynga
dypis - NIE dipis (wysiedleniec, ang. D.P. = displaced persons); osoba przesiedlona w
latach 1939-1945 z kraju okupowanego do Rzeszy, która nie wróciła do ojczyzny; dypisa,
dypisowi, dypisa, dypisem, dypisie; dypisi, dypisów, dypisom, dypisów, dypisami, dypisach;
(ona) dypisa, dypisy, dypisie, dypisę, dypisą, dypisie; dypisy, dypis, dypisom, dypisy,
dypisami, dypisach
4
 Dział Controllingu - NIE (z ang.); raczej Dział Kontroli
dzisiaj [dzisiaj] - NIE [dzisiej]
elastyk - człowiek uległy, podatna tkanina z włókien chemicznych; elastyka (elastyku -
tkanina), elastykowi, elastyka (elastyk - tkanina), elastykiem, elastyku; elastycy (elastyki -
tkaniny), elastyków, elastykom, elastyków (elastyki - tkaniny), elastykami, elastykach; pod.
plastyk (osoba oraz tworzywo sztuczne)
eldorado - kraina dobrobytu; eldorada, eldoradu, eldorado, eldoradem, eldoradzie;
eldorada, eldorad, eldoradom, eldorada, eldoradami, eldoradach; pod. tornado
e-mailować, e-majlować - NIE (z ang.), jedynie nadawać a. odbierać e-pocztę; jeśli
zaaprobujemy słowo pocztować (nadawać lub odbierać pocztę), to można byłoby przyjąć
także słowo e-pocztować; ewentualnie emajlować, NIE imajlować
e-poczta - NIE e-mail (ang.), odm. jak poczta; otrzymałem oraz wysłałem e-pocztę;
usługi e-pocztowe, skrzynka e-pocztowa; pod. e-bank; ewentualnie emajl, emajla, emajlowi,
emajl, emajlem, emajlu; emajle, emajli a. emajlów, emajlom, emajle, emajlami, emajlach;
zdrob. emajliki
europ - pierwiastek chemiczny (symbol Eu); europu, europowi, europ, europem, europie;
pod. syrop, ukrop
europ - NIE euro, jednostka monetarna Unii Europejskiej; europa, europowi, europa,
europem, europie; europy, europów, europy, europom, europami, europach; pod. filip
(zając); także banknoty europowe; pod. dolarowe, markowe, złotowe; również europki,
europówki; pod. złotówki, dolarówki (szereg znaczeń); europowiec, europizacja; pod.
dolarowiec, dolaryzacja
Europ - nowo proponowane imię męskie; Europa, Europowi, Europa, Europem,
Europie, Europie; Europowie, Europów, Europom, Europów, Europami, Europach,
Europowie; pod. Ezop, Filip
Europa - nowo proponowane imię żeńskie; Europy, Europie, Europę, Europą, Europie,
Europo; Europy, Europ, Europom, Europy, Europami, Europach, Europy
Europia - nowo proponowane imię żeńskie; Europii, Europii, Europię, Europią, Europii,
Europio; Europie, Europii, Europiom, Europie, Europiami, Europiach, Europie; pod.
entropia, rupia
faks - NIE fax (oryg.), dop. jedynie na wizytówkach itp., urządzenie telekomunikacyjne;
faksu, faksie; faksy, faksów, faksach; faksować, faksowanie, faksowany
fakser - NIE faxer, pracownik obsługujący faks; faksera, fakserowi, faksera, fakserem,
fakserze; fakserzy, fakserów, fakserom, fakserów, fakserami, fakserach; także fakserka,
fakserki, fakserce, fakserkę, fakserką, fakserce; fakserki, fakserek, fakserkom, fakserki,
fakserkami, fakserkach; pod. traser, treser
fitnes - NIE fitness (ang.), ćwiczenia fizyczne, dbanie o kondycję, również sportowy
strój; fitnesu, fitnesowi, fitnes, fitnesem, fitnesie; fitnesy, fitnesów, fitnesom, fitnesy,
fitnesami, fitnesach; fitnesowo, fitnesowy
fitnesa a. fitneska - NIE fitnessa (ang./pol.), pani w fitnesowym stroju; fitnesy a. fitneski,
fitnesie a. fitnesce, fitnesę a. fitneskę, fitnesą a. fitneską, fitnesie a. fitnesce; fitnesy a.
fitneski, fitnes a. fitnesek, fitnesom a. fitneskom, fitnesy a. fitneski, fitnesami a. fitneskami,
fitnesach a. fitneskach; (on) fitnes, fitnesa, fitnesowi, fitnesa, fitnesem, fitnesie; fitnesi,
fitnesów, fitnesom, fitnesów, fitnesami, fitnesach
5
 garybaldczyk - NIE garibaldczyk; garybaldczycy, garybaldczyków, choć Garibaldi
gerylas - NIE gerryllas, hiszp. guerrilla (mała wojna), hiszpańscy partyzanci;gerylasa,
gerylasowi, gerylasa, gerylasem, gerylasie; gerylasi, gerylasów, gerylasom, gerylasów,
gerylasami, gerylasach; (ona) gerylaska, gerylaski, gerylasce, gerylaskę, gerylaską,
gerylasce; gerylaski, gerylasek, gerylaskom, gerylaskę, gerylaskami, gerylaskach; pod.
dryblas
gibon - NIE gibbon, małpa; gibona, gibonowi, gibona, gibonem, gibonie; gibony,
gibonów, gibonom, gibony, gibonami, gibonach; przym. giboni
girl(a)sa a. girlaska - ang. girl (dziewczyna), (żart.) tancerka rewiowa; girl(a)sy a. girlaski,
girl(a)sie a. girlasce, girl(a)sę a. girlaskę, girl(a)są a. girlaską, girl(a)sie a. girlasce; girl(a)sy
a. girlaski, girl(a)s a. girlasek, girl(a)som a. girlaskom, girl(a)sy a. girlaski, girl(a)sami a.
girlaskami, girl(a)sach a. girlaskach; (on) girlas, girlasa, girlasowi, girlasa, girlasem,
girlasie; girlasi, girlasów, girlasom, girlasów, girlasami, girlasach
globalizacja - dawniej internacjonalizm; pod. komputer - dawniej elektroniczna maszyna
cyfrowa
gospodyni - (tę) gospodynię; (te) gospodynie; pod. dynia (wyj. mian. lp.)
gościu - pot. gość (w mian. lp.), np. był tu jakiś gościu do ciebie; pod. teść - teściu
gram - jednostka masy (g) albo siły (G); 100 gramów, NIE 100 gram
gratis - przedmiot przekazany nieodpłatnie; gratisu, gratisowi, gratis, gratisem, gratisie;
gratisy, gratisów, gratisom, gratisy, gratisami, gratisach; pod. zapis; także gratisowo,
gratisowy; zdr. gratisek, gratisku, gratiskowi, gratiskiem, gratisku; gratiski, gratisków,
gratiskom, gratiski, gratiskami, gratiskach; pod. zapisek
gratis - młodzieniec przysłany na przyjęcie w torcie albo w policyjnym stroju; gratisa,
gratisowi, gratisa, gratisem, gratisie, gratisi, gratisów, gratisom, gratisów, gratisami,
gratisach
gratisa a. gratiska - dziewczyna przysłana na przyjęcie w torcie albo w policyjnym stroju;
gratisy a. gratiski, gratisie a. gratisce, gratisę a. gratiskę, gratisą a. gratiską, gratisie a.
gratisce; gratisy a. gratiski, gratis a. gratisek, gratisom a. gratiskom, gratisy a. gratiski,
gratisami a. gratiskami, gratisach a. gratiskach;pod. mantys(k)a
gryl - NIE grill (ang.), ruszt; gryla, grylowi, grylem, grylu; gryle, gryli a. grylów, grylom,
grylami, grylach; wszak goryl, NIE gorill; ang. gorilla
grylować - NIE grillować (z ang.), piec na ruszcie; także grylowanie, grylowany; pod.
brylować, NIE brillować, drylować, NIE drillować, grylaż, NIE grillaż oraz NIE grillage
gryzel - NIE grizzly (ang.), NIE grizli, niedz
wiedz
północnoamerykański; gryzla,
gryzlowi, gryzla, gryzlem, gryzlu; gryzle, gryzli a. gryzlów, gryzlom, gryzle, gryzlami,
gryzlach; staroangielski - grisel
gwiazda - gwiaz
dzie, NIE gwiez
dzie (znakomitej gwiaz
dzie muzyki młodzieżowej
towarzyszyły tłumy fanów); natomiast przyglądałem się gwiez
dzie na niebie (w pozaludzkim
znaczeniu)
guturalny - NIE gutturalny; guturalne spółgłoski - gardłowe spółgłoski (np. w językach
semickich)
H, h - NIE w pewnych sytuacjach; słowo zawierające tę literę (nieczytane h) nie może być
przyjęte w poczet polskiej terminologii, bowiem nie jest polskim słowem (np. biathlon)
haker - NIE hacker (ang.), hobbysta komputerowy, ekspert (także domorosły) w
sprawach systemów operacyjnych; hakera, hakerowi, hakera, hakerem, hakerze; hakerzy,
hakerów, hakerom, hakerów, hakerami, hakerach; (ta) hakerka, hakerki, hakerce, hakerkę,
hakerką, hakerce; hakerki, hakerek, hakerkom, hakerki, hakerkami, hakerkach; także
hakerski; pod. doker, NIE docker (ang.)
6
 Halowin [halowin] - NIE Halloween [helouin] (ang.), święto 31 paz
dziernika (zwłaszcza
w USA); Halowinu, Halowinowi, Halowin, Halowinem, Halowinie; halowinowy
heros - bohater; herosa, herosowi, herosa, herosem, herosie; herosi (rzadziej herosy),
herosów, herosom, herosów, herosami, herosach; (ona) herosa a. heroska (heroina), herosy
a. heroski (heroiny), herosie a. herosce (heroinie), herosę a. heroskę (heroinę), herosą a.
heroską (heroiną), herosie a. herosce (heroinie);herosy a. heroski (heroiny), heros a.
herosek (heroin), herosom a. heroskom (heroinom), herosy a. heroski (heroiny), herosami
a. heroskami (heroinami), herosach a. heroskach (heroinach);heroiczny
hobbysta - NIE hobbista (ang. hobby), amator, miłośnik, zbieracz; hobbysty, hobbyście,
hobbystę, hobbystą, hobbyście; hobbyści, hobbystów, hobbystom, hobbystów, hobbystami,
hobbystach; (ta) hobbystka, hobbystki, hobbystce, hobbystkę, hobbystką, hobbystce;
hobbystki, hobbystek, hobbystkom, hobbystki, hobbystkami, hobbystkach; także
hobbystyczny
hol - NIE hall [hol] (ang.), poczekalnia, korytarz w gmachu; holu, holowi, hol, holem,
holu; hole, holów a. holi, holom, hole, holami, holach; wszak gol, NIE goal (ang.)
hominid - wysoko rozwinięty ssak (człowiekowaty); hominidy (człowiekowate małpy),
hominidzi (człowiekowaci praludzie)
hol - lina; holu, holowi, hol, holem, holu; hole, holów, holom, hole, holami, holach
homonim czasownikowy różnoczasowy - słowo posiadające rozmaite znaczenia w
zależności od zastosowanego czasu i osoby, np. (on/oni) kuli, myli, oddali, pili, skuli, spali,
wydali, zmyli
host [host] - NIE host [houst] (ang.), gospodarz przyjmujący gości; hosta, hostowi,
hosta, hostem, hoście; hości, hostów, hostom, hostami, hostach
hostesa [hostesa] - NIE hostessa, NIE hostesa [houstesa] (dziwna mieszanka słownictwa
polskiego i angielskiego), gospodyni przyjmująca gości; hostesy, hostesie, hostesę, hostesą,
hostesie; hostesy, hostes, hostesom, hostesy, hostesami, hostesach; ang. hostess; pod.
baronesa
hunta - NIE junta [hunta] (hiszp.), władza przejęta przez armię; hunty, huncie, huntę,
huntą, huncie; hunty, hunt, huntom, hunty, huntami, huntach; pod. renta
iglos - NIE igloo [iglu, iglo] (oryg.), NIE iglu, dom(ek) Inuitów (Eskimosów); iglosu,
iglosowi, iglos, iglosem, iglosie; iglosy, iglosów, iglosom, iglosy, iglosami, iglosach; pod.
Eskimos, NIE Eskimo (oryg.)
imaż - NIE image (fr./ang.), obraz, wizerunek; imażu; imaży a. imażów, imażom; pod.
makijaż, wiraż
Inesa - NIE Inez, NIE Ineza, imię żeńskie; Inesy, Inesie, Inesę, Inesą, Inesie, Ineso;
Inesy, Ines, Inesom, Inesy, Inesami, Inesach, Inesy; pod. Larysa, Nysa, Kwisa; zdr. Inusia
(pod. Anusia) a. Ineska (pod. Tereska), Inusi a. Ineski, Inusi a. Inesce, Inusię a. Ineskę,
Inusią a. Ineską, Inusi a. Inesce, Inusiu a. Inesko; Inusie a. Ineski, Inuś a. Inesek, Inusiom
a. Ineskom, Inusie a. Ineski, Inusiami a. Ineskami, Inusiach a. Ineskach, Inusie a. Ineski;
także Inesowy, Inusiowya. Ineskowy
infantylizm językowy - określenie zmniejszające powagę urzędu, jeśli zostało zastosowane
w dokumencie wyższej rangi; zastosowane w mowie potocznej, prywatnym liście, a nawet w
gazecie, może nie razić, jednak zastosowane w przepisach administracyjnych, również w
oficjalnych komunikatach rządowych i poważnych wiadomościach prasowych, telewizyjnych
lub radiowych, a także w rozprawach naukowych, instrukcjach technicznych tudzież
umowach handlowych, mogą razić swą językową infantylnością
Przykłady (cytaty z Konstytucji RP 1997)
Art.32.2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub
7
gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
(co z przestępcami?)
Art.71.2. Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz
publicznych, której zakres określa ustawa.
(matką zostaje się po urodzeniu dziecka)
Art.127.3. Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany...
(można wybrać robaka na haka albo dziewczyna może wybrać sobie fajnego chłopaka na
męża)
intyfada - NIE intifada [arab.], powstanie, bunt; intyfadzie, intyfadę; intyfady, intyfad;
wszak intymny, NIE intimny
jak - NIE w znacz. jeśli, jeżeli oraz kiedy; np. NIE jak będzie padać, to zmokniesz (NIE
zmokniesz, jak będzie padać), ale jeśli będzie padać, to zmokniesz (zmokniesz, jeśli będzie
padać); NIE jak figura ma trzy boki i kąt prosty, to jest trójkątem prostokątnym, ale jeżeli
figura ma trzy boki i kąt prosty, to jest trójkątem prostokątnym; NIE jak byliśmy młodsi, to
częściej bywaliśmy w kinie, ale kiedy byliśmy młodsi, to częściej bywaliśmy w kinie
jak - zwierzę; jaka, jakowi, jaka, jakiem, jaku; jaki, jaków, jakom, jaki, jakam, jakach;
przym. jaki
jankes - NIE Yankee [janki] (ang.), obywatel Stanów Zjednoczonych Ameryki
Północnej (żart.); jankesa, jankesowi, jankesa, jankesem, jankesie, jankesi, jankesów,
jankesom, jankesów, jankesami, jankesach; (ona) jankeska, jankeski, jankesce, jankeskę,
jankeską, jankesce; jankeski, jankesek, jankeskom, jankeski, jankeskami, jankeskach;
przym. jankeski
jard - NIE yard [jard] (ang.), jednostka długości (ok. 0,9 metra); jarda, jardowi, jard,
jardem, jardzie; jardy, jardów, jardom, jardy, jardami, jardach
jeden - w dokumentach niezbędny liczebnik przed rzeczownikiem, np. jeden tysiąc złotych,
NIE tysiąc złotych, jeden rok, NIE rok
jeden - NIE w znacz. pewien, jakiś; np. był tu pewien pan, NIE jeden pan; wczoraj były
jakieś wycieczki, NIE jedne wycieczki; pewnego dnia, NIE jednego dnia; pot. dop. byli tu
tacy jedni goście, raczej byli tu pewni panowie
jura - NIE jury [żiri] (fr.), NIE ndm., komisja sędziowska, okres mezozoiku, pasmo
górskie; jury, jurze, jurę, jurą, jurze; jury, jur, jurom, jury, jurami, jurach; pod. jurysdykcja
kakao - napój; NIE ndm.; kakaa, kakau, kakao, kakaem, kakau; kakaa, kakaów,
kakaom, kakaa, kakaami, kakaach; kakaowy, kakaowo; pod. rodeo
kamping - NIE kemping, NIE camping (ang.), obozowisko; kampingu, kampingowi,
kamping, kampingiem, kampingu; kampingi, kampingów, kampingom, kampingi,
kampingami, kampingach; także także kampingować, kampingowo, kampingowy,
kampingujący; pod. kampus, NIE kempus
kampus - NIE campus (ang.), w krajach anglosaskich teren uczelni wraz z
zabudowaniami; kampusu, kampusowi, kampus, kampusem, kampusie; kampusy,
kampusów, kampusom, kampusy, kampusami, kampusach; także kampusowy
kasanowa - NIE casanowa, NIE kasanova oraz NIE casanova, kobieciarz (od nazwiska
Casanova); kasanowy, kasanowie, kasanowę, kasanową, kasanowie; kasanowy,
kasanowów, kasanowom, kasanowów, kasanowami, kasanowach
kasting - NIE casting [kastink] (ang.), raczej nabór, przegląd
klaun [klaun, klałn] - NIE clown [klaun], NIE klown [klaun], cyrkowy komik; klauna,
klaunowi, klauna, klaunem, klaunie; klauni a. klauny, klaunów, klaunom, klaunów,
8
klaunami, klaunach; także (ta) klauna, klauny, klaunie, klaunę, klauną, klaunie; klauny,
klaun, klaunom, klauny, klaunami, klaunach; klaunowski, NIE clownowski [klaunowski],
NIE klownowski [klaunowski]; pod. (ten) faun (wyj. faunowie a. fauny), (ta) fauna
klif - NIE cliff [klif] (ang.), faleza, urwisko; klifu; klify, klifów; także klifowy
Klif - nazwa własna supermarketu; (tego) Klifa
kloszard - NIE clochard (fr.), nędzarz; kloszarda, kloszardowi, kloszarda, kloszardem,
kloszardzie; kloszardzi, kloszardów, kloszardom, kloszardów, kloszardami, kloszardach;
pod. Ryszard (wyj. mian. lm.); także (ta) kloszarda, kloszardy, kloszardzie, kloszardę,
kloszardą, kloszardzie; kloszardy, kloszard, kloszardom, kloszardy, kloszardami,
kloszardach; pod. Ryszarda; kloszardowy
kobieta wyzwolona - k. o światłym umyśle; NIE k. nieuznająca konwenansów
obyczajowych, NIE k. wszeteczna, upadła, NIE nimfomanka, mesalina (obecna interpretacja
w mediach)
kolaż - NIE collage (fr.), kompozycja artystyczna; kolażu, kolażem; kolaże, kolaży,
kolażami; także kolażowy
koledż - NIE college, szkoła półwyższa lub pomaturalna; koledżu, koledżowi, koledż,
koledżem, koledżu; koledże, koledżów/koledży, koledżom, koledże, koledżami, koledżach;
pod. brydż, NIE bridge
kolt - NIE colt (ang.), typ rewolweru; kolta, koltowi, koltem, kolcie; kolty, koltów, koltom,
koltami, koltach; choć marka "Colt" - pod. jakikolwiek elektroluks, choć konkretnej marki,
np. "Elektrolux"
kolizja - zderzenie pojazdów niepowodujące ofiar, zatem NIE w kolizji obu samolotów
zginęło 71 osób
konkord - NIE concorde (fr.), klasa pasażerskich samolotów naddz
więkowych
(Concorde, TU-144); konkorda, konkordowi, konkorda, konkordem, konkordzie; konkordy,
konkordów, konkordom, konkordy, konkordami, konkordach
konwój - NIE convoy (ang.), zespół statków pod ochroną okrętów a. oddział wojskowy
ubezpieczający transport broni lub jeńców; konwoju, konwojowi, konwój, konwojem,
konwoju; konwoje, konwojów, konwojom, konwoje, konwojami, konwojach; konwojent,
konwojentka; konwojować, konwojowany
kosmetyk - specjalista wykonujący zabiegi kosmetyczne; środek do poprawiania lub
zachowywania urody ciała, zwłaszcza twarzy; kosmetyka (kosmetyku - środek),
kosmetykowi, kosmetyka (kosmetyk - środek), kosmetykiem, kosmetyku; kosmetycy
(kosmetyki - środki), kosmetyków, kosmetykom, kosmetyków (kosmetyki - środki),
kosmetykami, kosmetykach; pod. plastyk (osoba oraz tworzywo sztuczne)
Kościół Katolicki - NIE Kościół katolicki
kowboj - NIE cowboy (ang.), amerykański pastrzerz, zdobywca Dzikiego Zachodu;
kowboja, kowbojowi, kowboja, kowbojem, kowboju; kowboje, kowbojów, kowbojom,
kowbojów, kowbojami, kowbojach; także kowbojski
kredo - NIE credo [kredo], najważniejsza zasada; kreda, kredu, kredo, kredem, kredzie;
kreda, kred, kredom, kreda, kredami, kredach; pod. udo
kryl - NIE krill (ang.), skorupiak; kryla, krylowi, kryla, krylem, krylu; kryle, kryli a.
krylów, krylom, kryle, krylami, krylach; pod. gryl
kserokopia - NIE xerokopia, rodzaj kopii; także kserokopiarka, kserowanie
kumulus - NIE cumulus, pojedyncza chmura; kumulusa/kumulusu, kumulusowi,
kumulus, kumulusem, kumulusie; kumulusy, kumulusów, kumulusom, kumulusy,
kumulusami, kumulusach; wszak kumulacja
kwiz [kfis] - NIE quiz [kuis] (ang.), rodzaj konkursu; kwizu, kwizowi, kwizem, kwizie;
kwizy, kwizów, kwizom, kwizach; kwizowy; pod. dywiz, zwis
9
 leasing [lizink] - NIE (ang.); wyłącznie dzierżawa
lek - medykament; leku, lekowi, lek, lekiem, leku; leki, leków, lekom, leki, lekami,
lekach; także leczniczy
lek - jednostka monetarna w Albanii; leka, lekowi, leka, lekiem, leku; leki, leków, lekom,
leki, lekami, lekach; także lekowy; pod. frank, frankowy
Lew - imię męskie; Lwa, Lwowi, Lwa, Lwem, Lwie; Lwowie, Lwów, Lwom, Lwów,
Lwami, Lwach; pod. Zbigniew, Zbigniewowi, Zbigniewowie
lobbysta - NIE lobbista, osoba wywierająca wpływ na ustawodawcę; lobbysty, lobbyście,
lobbystę, lobbystą, lobbyście; lobbyści, lobbystów, lobbystom, lobbystów, lobbystami,
lobbystach; lobbystka, lobbystki, lobbystce, lobbystkę, lobbystką, lobbystce; lobbystki,
lobbystek, lobbystkom, lobbystki, lobbystkami, lobbystkach; także lobbystyczny; pod.
hobbysta; również lobbyng, NIE lobbing (ang.), wszak mityng, NIE meeting (ang.) oraz NIE
miting
log - przyrząd do pomiaru prędkości; logu, logowi, log, logiem,logu; logi, logów, logom,
logi, logami, logach
logo - znak firmowy; NIE ndm; loga, logu, logo, logiem, logu; loga, log, logom, loga,
logami, logach; pod. oko (w sieci), oka, oku, ok; mango, manga, mangu, mang; sorgo,
sorga, sorgu, sorg; tango, tanga, tangu, tang
lowelas - (nazw. Lovelace), uwodziciel; lowelasa, lowelasowi, lowelasa, lowelasem,
lowelasie; lowelasi, lowelasów, lowelasom, lowelasów, lowelasami, lowelasach; (ona)
lowelaska, lowelaski, lowelasce, lowelaskę, lowelaską, lowelasce; lowelaski, lowelasek,
lowelaskom, lowelaski, lowelaskami, lowelaskach; pod. dryblas
łoś - zwierzę; łosia; łosie, łosi, łosiach; przym. łosi; także pot. do kumpla - ty łosiu!
mafioz - NIE mafioso [mafjozo] (z wł.), członek mafii; mafioza, mafiozowi, mafioza,
mafiozem, mafiozie; mafiozi, mafiozów, mafiozom, mafiozów, mafiozami, mafiozach; (ona)
mafiozka, mafiozki, mafiozce, mafiozkę, mafiozką, mafiozce; mafiozki, mafiozek,
mafiozkom, mafiozki, mafiozkami, mafiozkach; także mafiozowski; pod. wirtuoz
malowalny - dający się pomalować (np. akryl malowalny po wyschnięciu)
Mao Zedong - NIE Mao Tse Tung, ew. Mao Tse-tung
marines - NIE marines [marinz] (ang.), żołnierz piechoty morskiej; marinesa,
marinesowi, marinesa, marinesem, marinesie; marinesi (pot. marinesy), marinesów,
marinesom, marinesów, marinesami, marinesach; pod. jankes; (ona) marinesa a.
marineska, marinesy a. marineski, marinesie a. marinesce, marinesę a. marineskę,
marinesą a. marineską, marinesie a. marinesce; marinesy a. marineski, marines a.
marinesek, marinesom a. marineskom, marinesy a. marineski, marinesami a. marineskami,
marinesach a. marineskach
matias - handlowa nazwa śledzia; matiasa, matiasowi, matiasa, matiasem, matiasie;
matiasy, matiasów, matiasom, matiasy, matiasami, matiasach; przym. matiasi
matiasa - postawna, młoda dziewczyna zza Odry; matiasy, matiasie, matiasę, matiasą,
matiasie; matiasy, matias, matiasom, matiasy, matiasami, matiasach
matros - (pot.) marynarz; matrosa, matrosowi, matrosa, matrosem, matrosie; matrosi
(także matrosy), matrosów, matrosom, matrosów, matrosami, matrosach; pod. albatros
(wyj. albatrosy); (ona) matroska, matroski, matrosce, matroskę, matroską, matrosce;
matroski, matrosek, matroskom, matroski, matroskami, matroskach; pod. troska
Mazda - marka japońskiego samochodu; (tej) Mazdzie, NIE Maz
dzie; pod. inne
niesłowiańskie nazwy
10
 media - NIE mass media, środki masowego przekazu (raczej w lm.); mediów, mediami,
mediach; również w lp. ndm. medium, czynniki (woda, gaz); także medialnie, medialny
menadżer -NIE manager [menadżer, menedżer], raczej NIE menedżer, kierownik;
menadżera, menadżerowi, menadżera, menadżerem, menadżerze; menadżerowie a.
menadżerzy, menadżerów, menadżerom, menadżerów, menadżerami, menadżerach; (ona)
menadżerka, menadżerki, menadżerce, menadżerkę, menadżerką, menadżerce; menadżerki,
menadżerek, menadżerkom, menadżerki, menadżerkami, menadżerkach; także
menedżerski, menedżerstwo, menedżeryzm; pod. menażer
menu [menu] - NIE [meni] (fr.), raczej spis, lista; ndm.
metresa - NIE metressa (z fr.), utrzymanka; metresy, metresie, metresę, metresą,
metresie; metresy, metres, metresom, metresy, metresami, metresach; pod. Teresa; (on)
metres, metresa, metresowi, metresa, metresem, metresie; metresi, metresów, metresom,
metresów, metresami, metresach; przym. metresi
milenium - NIE millennium (łac.), tysiąclecie; lp. ndm.; lm. milenia, mileniów,
mileniom, mileniami, mileniach; także milenijny, wszak NIE millennijny
molestator - osoba molestująca; molestatorowi; molestatorzy; molestować; pod.
instalator, instalować; kontynuator, kontynuować
musi odpowiadać - NIE w dokumentach; wyłącznie powinien odpowiadać
myśliwy - (on) polujący na zwierzęta; myśliwego, myśliwemu, myśliwego, myśliwym,
myśliwym; myśliwi, myśliwych, myśliwym, myśliwych, myśliwymi, myśliwych; (ona)
myśliwa, myśliwej, myśliwej, myśliwą, myśliwą, myśliwej; myśliwe, myśliwych, myśliwym,
myśliwe, myśliwymi, myśliwych; pod. księgowy/księgowa
na Prezydenta RP może być wybrany - NIE w dokumentach; jedynie na urząd
Prezydenta może być wybrany
nazwy instytucji - na pieczątkach, informacjach, szyldach; np.
Urząd Miejski Gdynia - NIE Urząd Miejski w Gdyni
I Liceum Ogólnokształcące, Gdynia Orłowo - NIE I Liceum Ogólnokształcące w
Gdyni Orłowie
Stocznia Remontowa "NAUTA", Gdynia - NIE Stocznia Remontowa "NAUTA" w
Gdyni
(wszak Port Lotniczy Gdańsk Rębiechowo - NIE Port Lotniczy w Gdańsku
Rębiechowie)
niekumaty - pot. nierozgarnięty
obraz - szereg znaczeń, jednak NIE film; ang. picture
Ojczyzna - NIE ojczyzna w znaczeniu Polska w uroczystych dokumentach
ofiara - ofiarze, NIE ofierze w pewnych sytuacjach - ofiarze wypadku udzielono pierwszej
pomocy, ukradli ofiarze torebkę, ale złożyć w ofierze; także o ofermie - ukradli ofierze forsę,
daj spokój tej ofierze losu!
organa władzy - NIE organy władzy w znaczeniu urzędów administracji państwowej
owerlok - NIE overlock (ang.), maszyna krawiecka; owerloku, owerlokowi, owerlok,
owerlokiem, owerloku; owerloki, owerloków, owerlokom, owerloki, owerlokami,
owerlokach
11
Pierwszą wersję wysłano 1 listopada 2002 do Rady Języka Polskiego,
drugą wersję wysłano 1 stycznia 2003 do RJP,
trzecią wersję wysłano 1 stycznia 2004 do RJP,
czwartą wersję wysłano 1 stycznia 2005 do RJP i Towarzystwa Przyjaciół Języka
Polskiego
12