Aðrðkðuðsðzð Ið
Zðaðdðaðiðeð 2ð4ð.ð (ð3ð pðkðtð)ð
Mðeðtðaðlðeð oðrðaðzð pðóð"ðpðrðzðeðwðoðdðiðkðið pðrðzðeðwðoðdðzð$ð pðrð$ðdð eðlðeðkðtðrðyðcðzðyð.ð Wðpðiðsðzð dðoð tðaðbðeðlðkðið zðaðmðiðeðsðzðcðzðoðeðjð
pðoðið%ðeðjð cðhðaðrðaðkðtðeðrðyðsðtðyðcðzðeð cðeðcðhðyð zðwðið$ðzðaðeð zð pðrðzðeðwðoðdðiðcðtðwðeðmð eðlðeðkðtðrðyðcðzðyðmð mðeðtðaðlðið
ið pðóð"ðpðrðzðeðwðoðdðiðkðóðwð.ð
MðEðTðAðLðEð PðÓð,ðPðRðZðEðWðOðDðNðIðKðIð
Rðoðdðzðaðjð oð#ðiðkðóðwð
pðrð$ðdðuð eðlðeðkðtðrðyðcðzðeðgðoð
Zðaðlðeð%ðoð#ð'ð oðpðoðrðuð
Budowa atomu
eðlðeðkðtðrðyðcðzðeðgðoð oðdð
tðeðmðpðeðrðaðtðuðrðyð
 poziom podstawowy
Zadanie 1. (2 pkt) y
ródło: CKE 2005 (PP), zad. 25.
Zðaðdðaðiðeð 2ð5ð.ð (ð2ð pðkðtð)ð
Nðað rðyðsð.ð 1ð.ð pðrðzðeðdðsðtðaðwðiðoðoð lðiðiðeð sðpðeðkðtðrðaðlðeð wð wðiðdðmðiðeð aðbðsðoðrðpðcðyðjðyðmð oðdðlðeðgð"ðeðjð gðwðiðaðzðdðyð
oðtðrðzðyðmðaðeð zðað pðoðmðoðcð$ð sðpðeðkðtðrðoðgðrðaðfðuð sðiðaðtðkðoðwðeðgðoð.ð Pðoðið%ðeðjð að rðyðsð.ð 2ð.ð zðaðmðiðeðsðzðcðzðoðoð wðiðdðmðað
eðmðiðsðyðjðeð cðhðaðrðaðkðtðeðrðyðsðtðyðcðzðeð dðlðað wðyðbðrðaðyðcðhð aðtðoðmðóðwð.ð
Pðoð aðaðlðiðzðiðeð wðiðdðmðað gðwðiðaðzðdðyð ið wðiðdðmð eðmðiðsðyðjðyðcðhð aðtðoðmðóðwð sðtðwðiðeðrðdðzðoðoð,ð %ðeð wð sðkð"ðaðdðzðiðeð
cðhðeðmðiðcðzðyðmð gðwðiðaðzðdðyð wðyðsðtð&ðpðuðjð$ð aðtðoðmðyð wðoðdðoðrðuð ið hðeðlðuð.ð Wðyðjðað#ðiðjð,ð að cðzðyðmð pðoðlðeðgðað aðaðlðiðzðað
wðiðdðmðoðwðað ið dðlðaðcðzðeðgðoð mðoð%ðað bðyð"ðoð zðaðpðiðsðað'ð tðaðkðið wðiðoðsðeðkð.ð
-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð
-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð
-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð
-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð
-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð-ð
1
Zadanie 2. (3 pkt) y
ródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 21.
Zadanie 21. Atom wodoru (3 pkt)
Atom wodoru znajduje si w stanie podstawowym. Energia elektronu na pierwszej orbicie
atomu wodoru jest równa  13,6 eV.
Zadanie 2.1 (1 pkt)
21.1. (1 pkt)
Podaj (w eV) najmniejsz warto energii, jak musi poch on elektron, aby atom uleg
jonizacji.
Próbny egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9
Poziom podstawowy
Zadanie 2.2 (2 pkt)
21.2. (2 pkt)
Okre l (w eV) minimaln energi , jak musi poch on elektron, aby atom uleg wzbudzeniu.
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9
Poziom podstawowy
Zadanie 3. (3 pkt) y
ródło: CKE 2007 (PP), zad. 20.
20. Atom wodoru (3 pkt)
22. Elektron (3 pkt)
Elektron porusza si w jednorodnym polu magnetycznym po okr gu o promieniu 1 10-2 m.
w atomie wodoru przechodzi z orbity drugiej na pierwsz . Atom emituje wówczas
Elektron
wiat o, którego d ugo fali w pró ni wynosi 1,22 10-7 m.
D ugo fali de Broglie a dla tego elektronu jest równa 2,1 10-10 m.
Oblicz warto wektora indukcji magnetycznej pola magnetycznego, w którym porusza si
20.1. (1 pkt)
Zadanie 3.1 (1 pkt)
ten elektron. Efekty relatywistyczne pomi .
Oblicz cz stotliwo fali wysy anej podczas tego przej cia.
2
20.2. (2 pkt)
Zadanie 3.2 (2 pkt)
Oblicz energi emitowanego fotonu. Wynik podaj w eV.
8 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Poziom podstawowy
Zadanie 16. Zjawisko za amania (3 pkt)
Na granicy dwóch o rodków o ró nych wspó czynnikach za amania mo e zachodzi zjawisko
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
ca kowitego wewn trznego odbicia.
Poziom podstawowy
Naszkicuj, zachowuj c w a ciwe relacje k tów, dalszy bieg promieni wietlnych w trzech
przedstawionych poni ej sytuacjach. Wykorzystaj informacj , e k t graniczny dla diamentu
Zadanie 5. (1 pkt)
znajduj cego si w powietrzu wynosi 24o.
Przewodnik wykonany z miedzi do czono do ród a pr du. Przep yw pr du w tym
przewodniku polega na uporz dkowanym ruchu
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
A. elektronów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury ro nie.
Poziom podstawowy
powietrze powietrze
B. elektronów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury maleje.
powietrze
C. jonów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury ro nie.
66°
Zadanie 5. (1 pkt)
D. jonów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury maleje.
Unoszenie si w gór iskier nad p on cym ogniskiem w bezwietrzny dzie jest spowodowane
66° 60°
zjawiskiem diament
diament diament
Zadanie 6. (1 pkt)
A. dyfuzji.
Gdy cz owiek przenosi wzrok z czytanej ksi ki na odleg gwiazd , to
B. konwekcji.
ogniskowa soczewki oka zdolno skupiaj ca
C. przewodnictwa.
Zadanie 17. Izotop z ota (3 pkt)
A. ro nie maleje
198
D. promieniowania. ulega
J dro izotopu z ota Au rozpadowi, w wyniku którego powstaje j dro rt ci (Hg)
B. ro nie ro nie
79
Nr zadania 18.2 19 20.1 20.2
Zadanie 4. (1 pkt) y
ródło: CKE 2008 (PP), zad. 6.
C. maleje maleje
zawieraj ce tak sam liczb nukleonów, co j dro ulegaj ce rozpadowi. Nowo powsta e j dro
Zadanie 6. (1 pkt)
Wype nia
Maks. liczba pkt 4 2 1 2
D. maleje ro nie
Gdy w atomie wodoru elektron przejdzie 79z orbity pierwszej na drug , to promie orbity
egzaminator!
ma o jeden proton wi cej od j dra izotopu 198 Au.
Uzyskana liczba pkt
wzrasta czterokrotnie. Warto si y przyci gania elektrostatycznego dzia aj cej pomi dzy
Zadanie 17.1 (1 pkt)
Zadanie 7. (1 pkt)
j drem i elektronem zmaleje w tej sytuacji
Zapisz równanie opisanej reakcji rozpadu.
Przesy anie sygna u wietlnego wewn trz wiat owodu jest mo liwe dzi ki zjawisku
A. 2 razy.
A. za amania wiat a.
B. 4 razy.
B. polaryzacji wiat a.
C. 8 razy.
C. rozszczepienia wiat a.
D. 16 razy.
D. ca kowitego wewn trznego odbicia.
Zadanie 17.2 (2 pkt)
Zadanie 7. (1 pkt)
Zadanie 5. (1 pkt) y
ródło: CKE 2009 (PP), zad. 8.
Zadanie 8. (1 pkt)
Oblicz mas izotopu z ota 198 Au po 8,1 dniach, je eli pocz tkowa masa tego izotopu zawarta
79
W cyklotronie do zakrzywiania torów na adowanych cz stek wykorzystuje si .
9
Poni ej przedstawiono informacje dotycz ce masy (M) j dra berylu Be
4
w preparacie promieniotwórczym wynosi a 10 µg, a przeprowadzone pomiary Wska , która
wykaza y, e
A. sta e pole elektryczne.
z informacji jest prawdziwa.
po 2,7 dnia po owa j der tego izotopu ulega rozpadowi.
B. sta e pole magnetyczne.
(przez mp i mn oznaczono odpowiednio mas swobodnego protonu i mas swobodnego
C. zmienne pole elektryczne.
neutronu)
D. zmienne pole magnetyczne.
A. M > 4 mp + 5 mn
B. M < 4 mp + 5 mn
Zadanie 8. (1 pkt)
C. M = 4 mp + 9 mn
Ziemia kr y wokó S o ca w odleg o ci w przybli eniu 4 razy wi kszej ni Merkury.
D. M = 4 mp trzeciego prawa Keplera mo na ustali , e okres obiegu Ziemi wokó S o ca
Korzystaj c z + 5 mn
jest w porównaniu z okresem obiegu Merkurego d u szy oko o
Zadanie 9. (1 pkt)
Zadanie 6. (5 pkt) y
ródło: CKE 2009 (PP), zad. 18.
A. 2 razy.
Zadanie 18. Atom wodoru (5 pkt) ko owej. Je eli satelita ten zostanie przeniesiony
Satelita kr y wokó Ziemi po orbicie
B. 4 razy.
W tabeli przedstawiono warto ci ca kowitej energii atomu wodoru (En) oraz promieni orbit
na orbit ko ow o dwukrotnie wi kszym promieniu, to warto jego pr dko ci liniowej na tej
C. 8 razy.
(rn), po których elektron mo e si porusza w zale no ci od numeru orbity (n).
orbicie
D. 16 razy.
A. wzro nie 2 razy.
n 1 2 3 4 5
B. wzro nie 2 razy.
Zadanie 9. (1 pkt)  3,4  1,5  0,54
En , eV  13,6
C. n zmaleje 2 razy.
J dro izotopu uleg o rozpadowi promieniotwórczemu. Powsta o nowe j dro zawieraj ce
r , ·10 10 m 0,53 2,12 4,77 8,48 13,25
o jeden proton wi cej i o jeden neutron mniej ni j dro wyj ciowe. Przedstawiony powy ej
D. zmaleje 2 razy.
Zadanie 18.1 (1 pkt)
opis dotyczy rozpadu
Uzupe nij tabel , wykonuj c konieczne obliczenia.
Zadanie 10. (1 pkt)
Proton A. alfa. alfa poruszaj si w pró ni z pr dko ciami o tych samych warto ciach.
i cz stka
B. gamma.
D ugo ci fal de Broglie a odpowiadaj ce protonowi ( p) i cz stce alfa ( ) spe niaj zale no
3
C. beta plus.
A. 0,25 p
Zadanie 18. Atom wodoru (5 pkt)
W tabeli przedstawiono warto ci ca kowitej energii atomu wodoru (En) oraz promieni orbit
(rn), po których elektron mo e si porusza w zale no ci od numeru orbity (n).
n 1 2 3 4 5
En , eV  13,6  3,4  1,5  0,54
rn , ·10 10 m 0,53 2,12 4,77 8,48 13,25
Zadanie 6.1 (1 pkt)
Zadanie 18.1 (1 pkt)
Uzupe nij tabel , wykonuj c konieczne obliczenia.
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9
Poziom podstawowy
Zadanie 6.2 (2 pkt)
Zadanie 18.2 (2 pkt)
Przedstaw na wykresie zwi zek energii atomu wodoru z promieniem orbity. Uwzgl dnij fakt,
e energia atomu jest skwantowana.
Zadanie 6.3 (2 pkt)
Zadanie 18.3 (2 pkt)
Korzystaj c z postulatu Bohra, oblicz warto pr dko ci elektronu na pierwszej orbicie.
Nr zadania 16. 17.1 17.2 18.1 18.2 18.3
Wype nia
4
Maks. liczba pkt 3 1 2 1 2 2
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt