Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Test wiedzy o antyku
Test wiedzy o antyku
Test wiedzy o antyku
Test wiedzy o antyku
Test wiedzy o antyku
1. Antyk to konkretny czas historyczny. Mianem odnosi siÄ™ przymiotnik klasycystyczny, czyli stylizo-
tym określamy: wany na klasyczne normy greckie i rzymskie. Nie
mylcie jednak klasyki z klasycyzmem. Klasyczny zna-
a. okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu
czy wzorcowy, znakomity, godny naśladowania i ta-
b. starożytność
kim uznano całe dzieje kultury Grecji i Rzymu. Jed-
c. dzieje ludzkości od jej zamierzchłych początków aż
nak historycznie termin ten to nadużycie. Dokładnie
do upadku Cesarstwa Rzymskiego
klasyczny oznacza ustalony w okresie klasycznym, a za
Odpowiedz
(a.)
taki uznano okres w dziejach Grecji przypadajÄ…cy
między VI a V wiekiem p.n.e., kiedy to Atenami rzą-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
dził Perykles. W tym czasie utrwaliły się artystyczne
Antyk to okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzy-
wzorce. Z czasem słowo klasyczny przestano odnosić
mu. Ponieważ obie kultury lokalizowały się w obrębie
do tego okresu i zaczęto określać tym mianem wszyst-
Morza Śródziemnego, kulturę antyku nazywa się rów-
ko, co stworzono według klasycznych norm.
nież kulturą śródziemnomorską. Dzieje ludzkości od
jej zamierzchłych czasów aż do upadku Cesarstwa
Rzymskiego noszą wspólne miano starożytności. Na-
4. Mimesis to:
zwa ta obejmuje kulturÄ™ Egiptu i Babilonii, dzieje na-
a. kategoria przypisywana eposowi
rodu żydowskiego oraz dzieje Cesarstwa Zachodnio-
b. kategoria, którą Arystoteles przypisał tragedii
rzymskiego. Dzieje Grecji i Rzymu mieszczÄ… siÄ™ w tym
c. podniosły styl stwarzający atmosferę powagi i do-
przedziale, nie są to jednak pojęcia równoważne.
stojeństwa
Odpowiedz
(a.)
2. Kultura helleńska to kultura starożytnych
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Greków. Natomiast kultura hellenistyczna to:
Mimesis to kategoria przypisywana eposowi. Nazwał
a. to samo co helleńska
i sformułował jej reguły Arystoteles w swym wieko-
b. oparta na greckich wzorach kultura ludów podbi-
pomnym dziele  Poetyce. Było to pierwsze w historii
tych przez Aleksandra Wielkiego po upadku pań-
literatury dzieło normatywne, w którym Arystoteles
stwowości Grecji
ustalił reguły dotyczące tworzenia literatury. Dzieło
c. kultura propagująca dziedzictwo starożytnych Gre-
to mówi między innymi o tym, jakie cechy powinien
ków
mieć epos, a jakie tragedia, definiuje pojęcia, takie
Odpowiedz
(b.)
jak katharsis, mimesis czy decorum.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
MimetycznÄ… funkcjÄ™ literatury, czyli jej funkcjÄ™
Kultura hellenistyczna to nie to samo, co kultura hel- naśladowczą przypisywał Arystoteles eposowi. Miał
leńska! Nie jest to również kultura propagująca dzie- on, jego zdaniem, odzwierciedlać świat, dawać jego
dzictwo starożytnych Greków, w każdym razie byłoby
opisy, trzymać się zasad prawdopodobieństwa i lo-
to określenie zbyt szerokie. Kultura hellenistyczna to
giki.
kultura oparta na wzorcach greckich, czyli helleń-
skich, ale rozwijająca się już po upadku państwowości
5. Przykłady starożytnych rycerzy to:
Grecji na terenach podbitych przez Aleksandra Wiel-
kiego. Mianem tym określa się kulturę, która, co praw- a. Achilles, Hektor, Odyseusz
da, wzorowała się na normach greckich, łączyła je jed-
b. Achilles, Hektor, Edyp
nak z elementami kultur podbitych terytoriów.
c. Prometeusz, Ikar, Syzyf
Odpowiedz
(a.)
3. Klasycyzm to inaczej nazwa określająca:
a. okres w dziejach Grecji przypadajÄ…cy na V  VI
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
wiek p.n.e., kiedy to w Atenach rządził Perykles
Przykładem wzorów starożytnego rycerza są Achil-
b. dorobek całej kultury antyku
les, Hektor i Odyseusz. To postacie z Iliady Home-
c. styl w sztuce i architekturze XVIII wieku stylizowa-
ra, które to dzieło jest peanem na cześć rycerstwa i nie-
ny na wzory greckie i rzymskie
złomnych wojowników. Homer ustanawia w nim typy,
Odpowiedz
(c.)
do których już zawsze odwoływać się będzie literatu-
ra kręgu śródziemnomorskiego. Są to:
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Wiek XVIII wskrzesiÅ‚ antyk i na wzorach klasycznych · Achilles  niezÅ‚omny i odważny rycerz, ale też
oparł cały nurt w literaturze i sztuce. Do tego nurtu żądny zemsty, ambitny i zarozumiały. Jest nie-
1
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Komentarz
mal nie do pokonania, ma jednak jeden słaby Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
punkt  piętę, i to go zgubi.
Cytat ten pochodzi z pieśni Horacego Exegi monu-
· Hektor  odważny wojownik, ale majÄ…cy ludz- mentum. W wierszu tym stworzyÅ‚ Horacy sÅ‚ynny mo-
kie wątpliwości i obawy. Ciężko mu rozstać się
tyw poety nieśmiertelnego, który dzięki swojej sła-
z ukochana żoną, boi się walki, przeczuwa swą
wie, swoim dziełom, trwać będzie w pamięci ludzi
śmierć, ale w końcu staje do boju.
przez pokolenia, na długo po tym, jak jego samego
już nie będzie. Motyw poety nieśmiertelnego jest waż-
· Odyseusz  rycerz przebiegÅ‚y, walczÄ…cy czÄ™sto
ny w literaturze  wyniósł on profesję poetycką ponad
podstępem, zbuntowany przeciwko bogom, pew-
rzeczywistość. To właśnie dzięki Horacemu poeta
ny swej mądrości. Odys jest pomysłodawcą pod-
stępu z koniem trojańskim, dzięki któremu po- przestał być zwykłym gryzipiórkiem, a stał się kimś
wyniesionym ponad prozaiczne tłumy  choć sam
konał miasto i przyniósł zwycięstwo Grekom.
Horacy, czego nie ukrywał, pisał głównie dla zarob-
ku. Do motywu non omnis moriar odwoływać się bę-
6. Mit prometejski oznacza:
dzie zarówno Jan Kochanowski, który Horacego uczy-
a. odwagę, nieposłuszeństwo, marzenie o locie ku słońcu
nił swym mistrzem duchowym i wielokrotnie cytował
b. młodość, lekkomyślność, tragiczny finał go w swoich dziełach, jak i romantycy.
c. bunt, cierpienie, miłość do ludzi
Odpowiedz
(c.)
9*. Autorem teorii dzielÄ…cej postawÄ™ artystycznÄ…
na apolińską i dionizyjską jest:
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
a. Gustaw Jung
Mit prometejski to na tysiÄ…clecia ustalony symbol po-
święcenia się dla ludzkości i buntowniczej walki. b. Zygmunt Freud
Prometeusz ukradł bogom ogień i podarował go lu-
c. Fryderyk Nietzsche
dziom, dzięki czemu ludzkość wydobyła się z mroków
Odpowiedz
(c.)
ciemności. Tym samym tytan zapoczątkował rozwój
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
kultury. Za swój czyn zapłacił wysoką cenę. Pokłócił
się z bogami, a Zeus skazał go na wieczne męki  Pro- Twórcą tej koncepcji jest Fryderyk Nietzsche. Choć
meteusza przykuto do skał Kaukazu, zaś sęp wyszar- znamy go przede wszystkim jako autora filozoficznej
pywał mu wciąż odrastającą wątrobę. Postawa pro- koncepcji nadczłowieka, był on także wybitnym
metejska od tej pory oznaczać będzie postawę kogoś,
znawcą antyku i kultury starożytnej. Nietzsche stwo-
kto poświęcił wszystko, nawet życie, dla dobra ludzko-
rzył ogromnie popularną koncepcję teorii sztuki, którą
ści. Prometeusz cierpiał z miłości do ludzi, tę postawę
zakorzenił w mitach o Apollinie i Dionizosie. Wycho-
w naszej kulturze przeformułuje dopiero Chrystus.
dząc od obu tych mitów, ukuł Nietsche koncepcję
o dwóch drogach twórczego rozwoju. Pierwsza z nich,
zwana postawą apolińską, oparta jest na racjonal-
7. Edyp to ofiara winy niezawinionej, czyli ina-
nej, przejrzystej kalkulacji i cechuje jÄ… upodobanie
czej:
do harmonii, ładu i symetrii. Taką jest na przykład
a. hamartii
sztuka oświecenia. Druga, biegunowo przeciwna, zwa-
b. katharsis
na postawÄ… dionizyjskÄ…, jest ekstatyczna, mroczna
c. ironii tragicznej
i oparta na podświadomych popędach, nie racjach ro-
Odpowiedz
(a.) zumu. Taką sztukę stworzył na przykład romantyzm.
Koncepcja Nietzschego zdobyła sobie ogromne uzna-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
nie, a szczególną popularnością cieszyła się w moder-
Edyp to bardzo ważny typ bohatera starożytnego. Re-
nizmie.
alizuje on koncepcje bohatera tragicznego. Jego losy
mają wywoływać u widzów poczucie litości i trwogi,
a tym samym uruchomić katharsis, czyli oczyszcza-
10*. Kompleks Edypa to termin Zygmunta Freu-
jÄ…cÄ… funkcjÄ™ tragedii. Edyp to ofiara winy niezawinio-
da oznaczajÄ…cy:
nej, czyli hamartii. Jest szlachetny, chce ocalić mia-
a. słynną psychologiczną teorię archetypów funkcjo-
sto, a losy nieuchronnie prowadzÄ… go do zguby. W lo-
nujących w świadomości zbiorowej
sach Edypa przejawia się więc również ironia tra-
b. paraseksualną relację dojrzewającego lub dorosłe-
giczna  im bardziej próbuje nie popełnić błędu, tym
go syna z matkÄ…
bardziej wypełnia wolę bogów.
c. filozoficzną koncepcję nadczłowieka
Odpowiedz
(b.)
8.  Nie wszystek umrÄ™ to cytat z:
a. Iliady Homera
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
b. Pieśni Exegi monumentum Horacego
c. fraszek Jana Kochanowskiego Kompleks Edypa oznacza pociÄ…g seksualny, jaki doj-
rzewajÄ…cy syn odczuwa w stosunku do swej matki.
Odpowiedz
(b.)
2
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Komentarz
Twórcą tej teorii jest Zygmunt Freud  twórca psy- Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
choanalizy i ojciec współczesnej psychologii. Ze sta-
Vanitas to motyw eksponowany przez Księgę Kohe-
rożytnością łączył Freuda fakt, iż mitologicznych sym-
leta. Najogólniej mówiąc, treścią księgi są rozważa-
boli użył do charakteryzowania i nazywania ludzkich
nia nad sensem ludzkiego życia. Autor stwierdza, iż
postaw i problemów psychologicznych. Obok kom-
wszystko na świecie jest marnością  szczęścia nie
pleksu Edypa wyróżnił Freud analogiczny, chociaż
przynoszą ani bogactwo, ani sława, ani używanie roz-
mniej znany kompleks Elektry, polegajÄ…cy na pociÄ…-
koszy, ani nawet mądrość i wiedza. Wszystko jest bez-
gu seksualnym córki do ojca.
celowe. W księdze słowa  marność nad marnościa-
mi pełnią funkcję refrenu i powtarzają się w rytmicz-
nych odstępach aż 20 razy! Prezentowana przez Ko-
11. Ostatnią spisaną księgą biblijną jest:
heleta postawa totalnego lekceważenia dóbr docze-
a. Księga Hioba
snych, pogardy dla świata i skupionej kontemplacji
b. Ewangelia św. Mateusza
przemijania znalazła w literaturze wielu naśladow-
c. Apokalipsa św. Jana
ców. Należą do nich chociażby poeci barokowi: Mi-
Odpowiedz
(c.) kołaj Sęp-Szarzyński i Daniel Nieborowski.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
14. Biblijne porównanie to:
Ostatnią spisaną księgą biblijną jest Apokalipsa św.
Jana. Powstała ona najprawdopodobniej pod koniec
a. parabola
II wieku n.e. W tym czasie spisano również Nowy
b. mimesis
Testament, jego powstanie datuje się na przełom I i II
c. apokryf
wieku n.e. Natomiast początki Biblii sięgają dużo, dużo
Odpowiedz
(a.)
wcześniej. Pierwsze księgi (Pięcioksiąg) powstawać
zaczęły ok. 1600  2000 lat przed Chrystusem. Ich do- Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
kładne datowanie jest w zasadzie niemożliwe, ponie-
Chodzi oczywiście o parabolę. Termin ten pochodzi
waż początkowo teksty te istniały w formie przekazu
z języka greckiego i oznacza właśnie porównanie.
ustnego. Niewiadomo również, kiedy dokładnie zaczę-
Istotą parabolicznej opowieści jest rzeczywiście me-
to je spisywać. Kolejne księgi Starego Testamentu po-
taforyczne porównanie. Zwykle jest ono dość rozbu-
wstawały stopniowo aż do I wieku p.n.e. Wtedy też usta-
dowane, czasem nawet potrafi osiągnąć rozmiary kil-
lił się ostateczny kształt tej części Pisma Świętego.
kusetstronicowej powieści. Utwory paraboliczne opi-
sujÄ… realne i trudne problemy nie wprost, a za pomocÄ…
wymyślonych, ilustratywnych sytuacji. y
ródłem technik
12. Kosmogonia to nic innego jak:
parabolicznych jest właśnie Biblia, a przede wszystkim
a. mitologiczna teoria na temat powstania świata
nowotestamentowe przypowieści. Przypomnij sobie mi-
b. mitologiczna opowieść o życiu bogów i herosów
łosiernego Samarytanina i znaczenie całej opowieści,
c. jedna z ksiąg Pisma Świętego
a doskonale zdasz sobie sprawÄ™ z istoty paraboli.
Odpowiedz
(a.)
15. Biblijne gatunki literackie to:
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
a. hymn, epos, tragedia
Kosmogonia to nic innego jak mitologiczna teoria
b. powieść, przemówienie, oda
na temat powstawania świata. Jest to pojęcie ogól-
c. saga rodowa, psalm, przypowieść
ne, znacie już inne mity kosmogoniczne z mitologii
Odpowiedz
(c.)
grecko-rzymskiej. Biblijna wersja historii stworzenia
też ma swe z
ródło w micie. Jest to mit staroizraelski,
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
który początkowo był przekazywany ustnie. Po spisa-
Gatunki biblijne to saga rodowa, psalm, przypowieść.
niu i umieszczeniu w świętej księdze opowieść straci-
Niektóre z nich są wprost odpowiednikami gatunków
ła swój pierwotny, mityczny charakter, jednak nadal
wykreowanych przez antyk, różnią się jedynie reli-
można ją porównywać z kosmogoniami kultur mitycz-
gijną, chrześcijańską tematyką.
nych. BiblijnÄ… wersjÄ™ kosmogonii obrazujÄ… poczÄ…tko-
"
Saga rodowa to biblijny odpowiednik eposu. Jest to
we fragmenty Księgi Rodzaju.
epicka opowieść opisująca dzieje jednego, na ogół
szlacheckiego i zasłużonego rodu. Saga dotyczy życia
13. Vanitas vanitatum, czyli marność nad mar-
co najmniej kilku pokoleń rodziny, często na plan
nościami, to motyw, który przekonująco
pierwszy wysuwane sÄ… kwestie dotyczÄ…ce funkcji spo-
przedstawia:
łecznych i zasług poszczególnych jej członków.
a. św. Marek
"
Psalm to biblijny odpowiednik pieśni. Jest to utwór
b. Kohelet
o tematyce religijnej przeznaczony do śpiewania,
c. Horacy napisany kunsztownym, poetyckim językiem. Często
bywa modlitwÄ…, ale nie jest to warunek konieczny.
Odpowiedz
(b.)
3
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
" Przypowieść jest gatunkiem niezwykle istotnym ze Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
względu na wykorzystanie techniki paraboli. Przy- Abraham poświęcić miał dla Boga swojego jedynego
powieść opowiada na pozór prostą historię, jednak syna Izaaka. Abraham zabrał chłopca na górę Moria
opowieść ta ma podwójne dno  jest ilustracją znacz- i tam planował spalić go na stosie. Jednak gdy po kil-
nie głębszej religijnej bądz
filozoficznej prawdy. kudniowej wędrówce dotarł na miejsce i podniósł nóż
na swego syna, z nieba rozległ się głos nakazujący mu
zamiast dziecka złożyć w ofierze baranka. Straszliwy
16. Biblijną wersję stworzenia świata przedstawia:
rozkaz był jedynie próbą pobożności, na jaką wysta-
a. Księga Rodzaju
wił Abrahama Bóg. Zdarzenia takie są na porządku
b. Pięcioksiąg
dziennym w Starym Testamencie. Przypomnij sobie
c. Dzieje Apostolskie
choćby losy starotestamentowego Hioba, którego Bóg
Odpowiedz
(a.)
również wystawił na próbę.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Według biblijnej wersji kosmogonii Bóg stworzył świat
19*. Wedle legendy autorem Pieśni nad Pieśnia-
w ciągu sześciu dni. Pierwszego dnia stworzył ziemię,
mi jest:
następnie zaś światło i  oddzielił je od mroku . Na-
a. Mojżesz
stępnego dnia oddzielił Bóg wodę od lądu i utworzył
b. król Salomon
oceany, a ziemię pokrył roślinności. W ciągu kolejnych
c. król Dawid
dni zajął się tworzeniem gwiazd i planet, ryb, gadów
Odpowiedz
(b)
i ptaków oraz płazów i ssaków, w tym człowieka. Siód-
mego dnia Bóg odpoczywał. Po stworzeniu pierwszych
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
ludzi Bóg umieścił ich w rajskim ogrodzie.
Legendarnym autorem Pieśni nad Pieśniami miał być
Biblijna wersja kosmogonii jest jednÄ… z kilku zna-
król Salomon. Pieśń ta to opowieść o tęsknocie, miło-
nych Ci już teorii na temat powstawania świata. Spró-
ści, zazdrości i pożądaniu. Jej bohaterami jest para
buj porównać ją ze znanymi Ci już kosmogoniami
kochanków, którzy gubią się, nawołują i znajdują.
z mitologii greckiej i rzymskiej.
Pieśń ta ma wiele symbolicznych interpretacji. Żydzi
przez wieki odczytywali ten utwór jako alegoryczny
17. Morał Przypowieści o siewcy mówi, że:
poemat o miłości Jahwe i Izraela, w symbolice chrze-
a. powinno się pomagać wszystkim potrzebującym, bez
ścijańskiej Oblubieniec był symbolem Chrystusa,
względu na ich pochodzenie
Oblubienicę zaś interpretowano jako Kościół. Pieśń
b. ci, którzy poznawszy naukę Chrystusa, będą postę-
nad Pieśniami ma także sens maryjny, gdzie Oblubie-
pować zgodnie z jej nakazami, staną się dojrzałymi
nicą jest Maryja, według jeszcze innej interpretacji
katolikami
chodzi tu o zaślubiny Boga z duszą ludzką.
c. każdy ma szansę być zbawionym
Odpowiedz
(b.)
20*. Czterej jez
dz
cy Apokalipsy symbolizujÄ… ko-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
lejno:
Przypowieść o siewcy mówi, iż być dobrym chrześcija-
a. strach, lekkomyślność, obżarstwo i rozpustę
ninem, to postępować zgodnie z nauką Chrystusa.
b. lenistwo, rozrzutność, Dobrą Nowinę i ciekawość
Opowiedziana historia jest prosta: rolnik wyszedł na
c. epidemię, wojnę, głód i śmierć
pole siać zboże, lecz nie wszystkie ziarna, które za-
Odpowiedz
(c.)
siał, padły na urodzajną glebę. Jedne padły na drogę
i zostały wydziobane przez ptaki, inne na skaliste pod-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
łoże i mimo że wypuściły pędy, szybko uschły. Jeszcze
Czterech jez
dz
ców Apokalipsy to kolejno: epidemia,
inne padły pośród ciernie, które je zniszczyły. Tylko
wojna, głód i śmierć. W języku greckim apokalipsa
te ziarna, które padły na urodzajną glebę, wydały ob-
znaczy objawienie. Tekst ten jest zatem świadectwem
fity plon. Podobnie jest z naukÄ… Chrystusa. Nie wszy-
objawienia, jakiego doznał Jan (nie był to Jan Apos-
scy ludzie potrafią żyć zgodnie z jej nakazami, łatwo
toł) na wyspie Patmos. Księga zawiera wizję Sądu
zrażają ich pierwsze niepowodzenia i trudności. Tyl-
Ostatecznego i końca świata, pełna jest
ko ci ludzie, którzy gotowi są przyjąć w pełni naukę
przerażających wizji i trudnych do rozszyfrowania
Kościoła, staną się dojrzałymi chrześcijanami i wy-
symboli. Cała kompozycja księgi oparta jest na sym-
dadzÄ…  plon stokrotny .
bolice liczb, z których najważniejsze to:
18*. W biblijnej opowieści o Abrahamie Bóg zażą- 3  liczba doskonała symbolizująca Trójcę Świętą,
dał od Abrahama, aby złożył mu w ofierze:
4  symbol wszechświata, czterech stron świata
i czterech pór roku, związana również z cztere-
a. swego syna Izaaka
ma ramionami krzyża,
b. trzydniowego baranka
7  liczba duchowości i tajemnicy, symbolizująca
c. wór dukatów
Odpowiedz
(a.) porządek i równowagę.
* GwiazdkÄ… oznaczono pytania odnoszÄ…ce siÄ™ raczej do poziomu rozszerzonego matury
4