Dzwonek - gong bezprzewodowy
P R O J E K T Y
Dzwonek
- gong bezprzewodowy
kit AVT-474
Zostałem poproszo- odbiornik, niestety raczej zasilany
ny przez jednego z moich kole- z sieci, i po kłopocie! Dodatkową
g�w o pomoc w załołeniu insta- zaletą proponowanego układu jest
lacji dzwonkowej. W typowym to, łe odbiornik mołemy prze-
mieszkaniu byłaby to sprawa dośĘ mieszczaĘ w obr�bie zasi�gu na-
prosta, ale m�j kolega mieszka dajnika, dostosowując jego loka-
w małym domku i odległośĘ po- lizacj� do aktualnych potrzeb. Nic
mi�dzy furtką a drzwiami wejścio- takłe nie stoi na przeszkodzie,
wymi wynosi nieco ponad 20m. aby wykonaĘ wi�cej nił jeden
Nalełałoby wi�c wykopaĘ dośĘ odbiornik i tym samym zapewniĘ
gł�boki rowek, poukładaĘ przewo- sobie mołliwośĘ odbioru sygnału
Proponowany układ
dy, rowek zasypaĘ, słowem same świadczącego o przybyciu gości
z pewnością nigdy by nie
okropności. Zacząłem wi�c myś- w r�łnych pomieszczeniach jed-
powstał, gdyby nie wrodzone
leĘ, jak wybrnąĘ z sytuacji nocześnie.
lenistwo i wstr�t do pracy
i uniknąĘ podejrze� o niekolełe�- Tych Czytelnik�w, kt�rzy z nie-
fizycznej, jakie cechują niłej
stwo. Rozwiązanie okazało si� pokojem myślą o czekającym ich
podpisanego. Zawsze
proste: jełeli nie lubimy czegoś strojeniu nadajnika i odbiornika
twierdziłem, łe lenistwo jest
robiĘ, to po prostu nie r�bmy tego radiowego pragn� uspokoiĘ: ten
gł�wną siłą nap�dową i obejd�my problem �bokiem�. Je- problem takłe �ominiemy bokiem�
łeli nie lubimy kopaĘ rowk�w stosując gotowe moduły nadaw-
wszelkiego post�pu i po raz
i zakładaĘ przewod�w, to zasto- czo-odbiorcze, takie same jakie
kolejny postaram si� to
sujmy system łączności bezprze- zastosowaliśmy juł w układzie ra-
udowodniĘ. Zacznijmy jednak
wodowej, np. radiowej. Jełeli juł diowego pilota.
od początku.
zdecydowaliśmy si� na konkretne W odbiorniku został zastoso-
rozwiązanie, to postarajmy si� wany układ b�dący nowością
zrealizowaĘ je jak najmniejszym w naszych konstrukcjach: genera-
nakładem pracy, a potem... od- tor d�wi�ku gongu tr�jtonowego,
pocznijmy sobie troch�! mogący wytwarzaĘ dwa (po mi-
Konsekwentnie realizując ły- nimalnej przer�bce układu - trzy)
ciowe zasady człowieka leniwego r�łne efekty d�wi�kowe.
zaprojektowałem układ, kt�ry
umołliwia załołenie instalacji Opis układu
dzwonkowej bez konieczności Schemat elektryczny propono-
przeciągania jakichkolwiek prze- wanego systemu dzwonkowego po-
wod�w. Wystarczy zamocowaĘ na kazano na rys. 1 i 2. Na rys.
drzwiach wejściowych lub furtce 1 przedstawiono schemat nadajni-
malutki nadajniczek zasilany z ba- ka, natomiast na rys. 2 jest wi-
teryjki, kt�ra w normalnych wa- doczna cz�śĘ odbiorcza wraz
runkach powinna wystarczyĘ na z układem wykonawczym - gene-
dwa, a mołe nawet trzy lata eks- ratorem d�wi�ku gongu.
ploatacji. W dowolnym miejscu W nadajniku zastosowano po-
mieszkania lub domu instalujemy pularny koder MC145026. Ta kos-
Elektronika Praktyczna 10/98
55
Dzwonek - gong bezprzewodowy
Moduł nadawczy typu RT1,
z kt�rym takłe mieliśmy juł do
czynienia, jest kluczowany z wyj-
ścia DOUT kodera. Zastosowanie
tego modułu zredukowało do zera
czynności regulacyjne, jakie mu-
sielibyśmy wykonaĘ w celu uru-
chomienia naszego dzwonka. Na-
ciśni�cie przycisku S1 powoduje
zasilenie układu napi�ciem 12VDC
pobieranym z bateryjki i natych-
miastowe rozpocz�cie transmisji
radiowej. Dioda D1 sygnalizuje
swoim światłem prawidłowe dzia-
łanie układu.
Przejd�my teraz do rys. 2, na
kt�rym pokazano schemat cz�ści
odbiorczej układu dzwonka. Po-
dobnie jak w przypadku cz�ści
nadawczej, widzimy na schemacie
par� dobrych znajomych: �dyłur-
Rys. 1. Schemat elektryczny nadajnika.
ny� dekoder typu MC145028 i mo-
tka, ongiś bardzo nowoczesna niem si� na skutek odbierania duł odbiorczy typu RR4. Podobnie
i stosowana w układach zdalnego przypadkowych transmisji radio- teł jak w przypadku cz�ści na-
sterowania systemami alarmowy- wych. Po drugie, system kodowa- dawczej nie b�dziemy szczeg�ło-
mi, została wyparta przez nowo- nia umołliwia jednoczesną prac� wo opisywaĘ tych układ�w, od-
cześniejsze układy z kodem dyna- kilku dzwonk�w na tym samym syłając zainteresowanych do lek-
micznym. No c�ł, post�p w tech- obszarze, co mołe byĘ ułyteczne tury artykułu opisującego radio-
nice p�dzi w zawrotnym tempie. np. w przypadku domku zamiesz- wego pilota. Wspomnimy tylko,
Niestety, dotyczy to takłe wypo- kanego przez kilka rodzin. łe zasady ustawiania kodu deko-
sałenia uływanego przez amato- Nie b�dziemy po raz kolejny dera są identyczne jak kodera.
r�w cudzego mienia. Jednak trud- opisywaĘ zasady działania kodera Dekoder MC145028 (IC1) jest
no wyobraziĘ sobie, aby ktoś miał MC145026 i zainteresowanych od- sterowany sygnałem o poziomie
ochot� łamaĘ kod dzwonka do syłam do lektury jednego z arty- TTL bezpośrednio z wyjścia mo-
drzwi, a wi�c zastosowany koder kuł�w opisujących układy, w kt�- dułu odbiorczego OUT. W przy-
b�dzie ał nadto skutecznie pełnił rych ta kostka znalazła zastoso- padku odebrania transmisji prze-
swoją rol�. wanie. Wystarczy wspomnieĘ, łe kazującej kod identyczny z usta-
Dlaczego właściwie zastosowa- kod układu jest ustalony za po- wionym na wejściach adresowych
łem system kodowania w urządze- mocą dziewi�ciu wejśĘ adreso- A1..A9, na wyjściu VT układu
niu tak prostym jak dzwonek do wych, z kt�rych kałde mołe zo- pojawia si� stan wysoki i trwa
drzwi? Powody były dwa. Po staĘ dołączone do masy, dołączo- tam ał do momentu przerwania
pierwsze, chciałem zabezpieczyĘ ne do plusa zasilania i �wiszące transmisji lub odebrania bł�dnego
układ dzwonka przed wzbudza- w powietrzu�. kodu.
Rys. 2. Schemat elektryczny odbiornika.
Elektronika Praktyczna 10/98
56
Dzwonek - gong bezprzewodowy
Jedyną nowością w układzie od-
WYKAZ ELEMENTÓW
biornika jest układ HT2823 - IC2.
Nadajnik
Jest to bardzo interesująca kostka
Rezystory
- generator trzech rodzaj�w d�wi�-
R1: 43k&!
ku gongu. Układ ten jest bardzo
R2: 240k&!
tani i niezwykle łatwy w stosowa-
niu: do jego prawidłowego dzia- R3: 820&!
łania potrzebny jest zaledwie je- Kondensatory
den element dyskretny - rezystor
C1: 10nF
R3 o rezystancji 430k&!. W naszym,
C2: 220�F/16V
uproszczonym do maksimum ukła-
C3: 100nF
dzie mamy do dyspozycji dwa
Półprzewodniki
r�łne rodzaje gong�w, wybierane
D1: dioda LED Ć5mm
ustawieniem jumpera JP1.
IC1: MC145026
Z wyjścia OUT układu HT2823
Różne
jest wysterowywany, za pośred-
Q1: moduł nadawczy RT1
nictwem rezystora R4, tranzystor
S1: przycisk typu RESET lutowany
T1 zasilający głośnik LS1. Rezys-
w płytkę
tor R5 zabezpiecza tranzystor T1
Obudowa typu Z-32
przed przeciąłeniem, a jego war-
tośĘ została dobrana tak, łe
Odbiornik
d�wi�k emitowany przez głośnik
Rezystory
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów
jest dobrze słyszalny w obr�bie
R1: 51k&!
na płytce drukowanej odbiornika.
sporego mieszkania.
R2: 220k&!
Układ musi byĘ zasilany na-
R3: 430k&!
pi�ciem stabilizowanym +5VDC
R4: 5,1k&!
i z tego wzgl�du zastosowałem Montał i uruchomienie
scalony stabilizator napi�cia typu Na rys. 3 i 4 pokazano roz- R5: 20&!
78L05, zasilający cały układ od- mieszczenie element�w na płytce
Kondensatory
biorczy z wyjątkiem głośnika. Nie- nadajnika i odbiornika. Widok mo- C1: 22nF
stety, zastosowanie tego elementu zaiki ściełek znajduje si� na
C2: 100nF
znacznie zwi�ksza pob�r prądu wkładce wewnątrz numeru
C3: 220�F/10V
i w zasadzie wyklucza mołliwośĘ Pewne zdziwienie Czytelni-
C4, C6: 100nF
zasilania układu z baterii 9V. Po- k�w mołe wzbudziĘ rozrzutne
C5: 470�F/16V
winniśmy zastosowaĘ zasilacz sie- gospodarowanie powierzchnią la-
Półprzewodniki
ciowy o napi�ciu wyjściowym minatu i wykonanie obydw�ch
IC1: MC145028
z zakresu 7,5..15V (niestabilizowa- płytek o rozmiarach znacznie
IC2: HT2823
ne). Istnieje takłe mołliwośĘ za- przekraczających minimalne. Zo-
IC3: 78L05
silenia układu ze stabilizowanego stało to jednak spowodowane
T1: BC548 lub odpowiednik
zasilacza 5V. Nie musimy wtedy ch�cią wygodnego zamocowania
Różne
stosowaĘ stabilizatora IC3 i na płytek w dedykowanych im obu-
Q1: moduł odbiorczy RR4
jego miejsce wlutowaĘ zwor� łą- dowach.
CON1: ARK2 (3,5mm)
czącą punkty lutownicze pin�w Montał obydwu cz�ści układu
LS1: głośnik 8&!
1 i 3 tego układu. dzwonka wykonujemy w typowy
Obudowa KM-26
Podobnie jak cześĘ nadawcza, spos�b, z jednym wyjątkiem: nie
dzi�ki zastosowaniu gotowych mo- lutujemy na razie diody LED
duł�w nadajnika i odbiornika ra- i przycisku S1 w układzie nadaj-
diowego, układ nie wymaga ja- nika. Wielokrotnie juł uływaliś- Jak juł wspomniałem, zmonto-
kichkolwiek czynności uruchomie- my płytki obwodu drukowanego wane ze sprawdzonych elemen-
niowych ani regulacyjnych. jako matrycy do trasowania otwo- t�w układy nie wymagają jakie-
r�w w obudowie. Tak gokolwiek strojenia ani regulacji.
postąpimy i tym razem. Płytk� Jedyną czynnością przed umiesz-
cz�ści nadawczej układu mocu- czeniem płytek w obudowach mo-
jemy prowizorycznie wewnątrz łe byĘ ustawienie identycznych
przeznaczonej dla niej obudo- kod�w w obu cz�ściach układu.
wy i cienkim wiertłem lub ko�- Na spodniej stronie obydwu pły-
cem igły krawieckiej napunkto- tek zostały umieszczone specjalne
wujemy otwory pod diod� LED punkty lutownicze o kwadrato-
i przycisk S1. Pomi�dzy punk- wym kształcie. Za pomocą krope-
tami lutowniczymi obydw�ch lek cyny mołemy zwieraĘ wejścia
tych element�w zostały specjal- adresowe kodera i dekodera do
nie wykonane dodatkowe otwo- masy, do plusa zasilania lub
ry, kt�re ułatwią nam t� czyn- pozostawiĘ je nie podłączone.
Rys. 3. Rozmieszczenie elementów
nośĘ. Tomasz Jaworski
na płytce drukowanej nadajnika.
Elektronika Praktyczna 10/98
57