1
Szkoła Policji w Katowicach
Zakład poprawczy
w systemie resocjalizacji nieletnich
Opracowanie:
nadkom. Piotr Sobiech
kom. Przemysław Cichoń
Zakład Wyszkolenia Specjalnego
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2008
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
 2
© Wszelkie prawa zastrze\
one  Szkoła Policji w Katowicach 2008
KsiÄ…\
ki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezale\
nie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej
zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
3
SPIS TREÅšCI
Wstęp 5
1. Rodzaje i organizacja zakładów 7
2. Przyjmowanie, przenoszenie i zwalnianie nieletnich w zakładach 11
3. Zasady pobytu nieletnich w zakładzie 14
4. Sposób wykonywania nadzoru nad zakładami i schroniskami 25
5. Sposób wykonywania nadzoru pedagogicznego w zakładach i schroniskach 27
6. Zakres i tryb współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich
z PolicjÄ… w wypadku zagro\
enia bezpieczeństwa tych placówek 28
Załącznik 1
Wzór: Skierowanie do zakładu poprawczego 32
Załącznik 2
Wzór: Przeniesienie do innej placówki 33
Literatura 33
4
5
WST
P
Głównym celem zakładu poprawczego jest resocjalizacja nieletnich zmierzająca do
zmiany ich postaw wobec innych w kierunku społecznie po\
Ä…danym, zapewniajÄ…cym
prawidłowy rozwój osobowości, a tak\
e kształtowanie pozytywnych zainteresowań,
właściwej hierarchii wartości oraz przestrzegania przyjętych norm współ\
ycia
społecznego.
W świetle przepisów art. 3, 10 i 11 ustawy z dnia 26 paz
dziernika 1982 r.
o postępowaniu w sprawach nieletnich mo\
na orzec umieszczenie nieletniego, który
popełnił przestępstwo lub przestępstwo skarbowe w zakładzie poprawczym, je\
eli:
a) u nieletniego występuje wysoki stopień demoralizacji,
b) przemawiają za tym okoliczności i charakter czynu,
c) dotychczasowe wychowanie nieletniego nie dało pozytywnych rezultatów,
d) dotychczas stosowane środki wychowawcze nie rokują resocjalizacji nieletniego.
Jednocześnie spełnionych musi być kilka innych warunków:
a) umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym ma zapobiegać jego dalszej,
a więc w bardzo wysokim stopniu demoralizacji,
b) ma zapobiegać popełnieniu przez niego nowego przestępstwa,
c) winno odpowiadać dobru nieletniego,
d) ma stworzyć warunki do powrotu nieletniego do normalnego \
ycia,
e) ma uwzględniać interes społeczny.
Stosowanie tego środka poprawczego nie jest dopuszczalne w sytuacji, kiedy
nieletni dopuścił się czynu karalnego w postaci wykroczenia (wyrok SN z dn. 9 września
2002 r. syg. III KKN 563/00).
Orzekając umieszczenie w zakładzie poprawczym sąd nie określa czasu pobytu
nieletniego w zakładzie poprawczym.
Maksymalny okres pobytu nieletniego w zakładzie poprawczym trwa do 21 roku
\
ycia.
W obecnej chwili w Polsce funkcjonuje 26 zakładów poprawczych ró\
nego typu.
6
7
1. Rodzaje i organizacja zakładów
Zakłady poprawcze w Polsce łącznie posiadają limit 1258 wychowanków, w tym
tylko 80 dziewcząt. Wyró\
nia się zakłady poprawcze:
" Resocjalizacyjne:
o otwarte  236 miejsc dla chłopców,
o półotwarte (tzw. młodzie\
owe ośrodki adaptacji społecznej)  655 miejsc,
o zamknięte  32 miejsca dla chłopców,
o o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym  48 miejsc dla chłopców wysoce
zdemoralizowanych (po ukończeniu 16 roku \
ycia).
" Resocjalizacyjno-rewalidacyjne  215 miejsc dla chłopców upośledzonych
umysłowo.
" Resocjalizacyjno-terapeutyczne:
o dla chłopców uzale\
nionych od środków odurzających i psychotropowych oraz
nosicieli wirusa HIV  48 miejsc,
o dla chłopców z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego
uszkodzenia centralnego układu nerwowego i z upośledzeniem umysłowym
w stopniu lekkim  24 miejsca.
W Polsce brak jest zakładów poprawczych rewalidacyjnych i terapeutycznych dla
dziewczÄ…t.
Zakłady resocjalizacyjne otwarte są przeznaczone dla nieletnich, którzy:
" nie przebywali w aresztach śledczych lub zakładach karnych,
" nie dopuścili się czynu karalnego określonego w art. 134, art. 148 ż 1, 2 lub 3, art. 156
ż1lub 3, art. 163 ż 1 lub 3, art. 166, art. 173 ż 1 lub 3, art. 197 ż 3, art. 252 ż 1 lub 2
oraz art. 280 Kodeksu karnego,
" wyra\
ają wolę uczestniczenia w procesie resocjalizacji i których postawa oraz
zachowanie w schronisku za tym przemawia,
8
" nie identyfikują się z podkulturą przestępczą.
W zakładach otwartych mogą być umieszczani wychowankowie z innych
zakładów resocjalizacyjnych, je\
eli przemawiajÄ… za tym ich zachowanie, postawy lub
wskazania zespołu diagnostyczno-korekcyjnego.
W zakładach otwartych kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie
prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z uwzględnieniem postaw, potrzeb,
uzdolnień i zainteresowań wychowanków. Praktyczna nauka zawodu wychowanków
mo\
e odbywać się poza zakładem.
Zajęcia o charakterze kulturalnym, oświatowym, sportowym i rekreacyjnym,
w czasie wolnym od nauki i pracy, prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem.
W zakładach otwartych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale
szkolnym powinna wynosić 12.
Zakłady resocjalizacyjne półotwarte są przeznaczone dla nieletnich, których
popełnione czyny karalne i niekorzystne zmiany zachowania nie dają podstaw
do umieszczenia ich w zakładach resocjalizacyjnych otwartych.
Mogą być tu umieszczani wychowankowie z zakładów:
" resocjalizacyjnych otwartych, których zachowanie nie uzasadnia dalszego pobytu
w tych zakładach,
" resocjalizacyjnych zamkniętych i o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym,
co do których istnieje przekonanie, \
e dalszy proces resocjalizacji mo\
e przebiegać
w zakładach resocjalizacyjnych półotwartych.
W zakładach półotwartych kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie
wychowanków prowadzi się na terenie zakładu. Zajęcia w czasie wolnym od pracy
prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem pod bezpośrednim nadzorem
pracowników zakładu. W uzasadnionych przypadkach mo\
na wyrazić zgodę na
kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnienie poza zakładem.
W zakładach półotwartych, liczba wychowanków w grupie wychowawczej
i oddziale szkolnym powinna wynosić 10.
9
Zakłady resocjalizacyjne zamknięte są przeznaczone dla wychowanków, którzy
wielokrotnie uciekali z zakładów resocjalizacyjnych otwartych lub półotwartych.
Kształcenie ogólne i zawodowe, zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym
od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu.
W zakładach zamkniętych praca resocjalizacyjna z wychowankami,
w szczególności poprzez zajęcia terapeutyczne, jest ukierunkowana na rozpoznawanie
i eliminowanie przyczyn ucieczek.
W zakładach zamkniętych liczba wychowanków w grupie wychowawczej
i oddziale szkolnym powinna wynosić 8.
Zakłady resocjalizacyjne o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym sÄ…
przeznaczone dla nieletnich, wobec których sąd orzekł umieszczenie w tego rodzaju
zakładzie.
W zakładach tych mogą być umieszczeni, na zasadach określonych w art. 85
lub art. 91 ż 2 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, dezorganizujący pracę
w innych zakładach wychowankowie, którzy ukończyli lat 16, a w wyjątkowych
przypadkach - lat 15.
W zakładach o wzmo\
onym nadzorze praca resocjalizacyjna w warunkach
wzmo\
onego nadzoru wychowawczego polega w szczególności na:
" zaplanowaniu indywidualnych oddziaływań wychowawczych, w tym zajęć
edukacyjnych, korekcyjnych i terapeutycznych w warunkach czasowego ograniczenia
kontaktów z grupą wychowawczą,
" określeniu porządku dla poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych,
grup warsztatowych oraz warunków czasowego ograniczenia kontaktów z innymi
wychowankami.
W zakładach o wzmo\
onym nadzorze kształcenie ogólne, zawodowe
i zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie
zakładu. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla wychowanków wykazujących
poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia poza zakładem pod
bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu.
10
W zakładach o wzmo\
onym nadzorze liczba wychowanków w grupie
wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 4.
Zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne są przeznaczone dla nieletnich
upośledzonych umysłowo.
W zakładach tych pracę resocjalizacyjną prowadzi się na terenie zakładu lub poza
zakładem, z zastosowaniem środków, form, metod wychowania i nauczania
przewidzianych dla młodzie\
y upośledzonej umysłowo. W zakładach resocjalizacyjno-
rewalidacyjnych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym
powinna wynosić 8.
Zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne są przeznaczone dla nieletnich:
" z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego
układu nerwowego,
" uzale\
nionych od środków odurzających lub psychotropowych,
" nosicieli wirusa HIV.
W zakładach tych pracę resocjalizacyjną prowadzi się z uwzględnieniem zajęć
terapeutyczno - korekcyjnych. Kształcenie ogólne oraz zawodowe prowadzi się na terenie
zakładu a zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się na terenie zakładu
lub poza zakładem.
W zakładach resocjalizacyjno-terapeutycznych liczba wychowanków w grupie
wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 6.
W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi lub organizacyjnymi
dyrektor ka\
dego z wymienionych wy\
ej zakładów mo\
e zwiększyć lub zmniejszyć
liczbę wychowanków w grupie wychowawczej, z zachowaniem liczby grup w zakładzie.
Wewnętrzny porządek funkcjonowania ka\
dego z wymienionych wy\
ej zakładów
określa regulamin. Jest on opracowywany przez dyrektora zakładu i przedstawiany
do zatwierdzenia prezesowi sądu okręgowego.
W skład zakładu wchodzą:
1) internat,
11
2) szkoła albo szkoły,
3) warsztaty szkolne,
4) zespół diagnostyczno-korekcyjny,
5) inne działy zapewniające realizację zadań zakładu.
Dodatkowo dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań zakład powinien posiadać:
1) pomieszczenia mieszkalne oraz higieniczno-sanitarne,
2) pomieszczenia do zajęć edukacyjnych (pracownie przedmiotowe) z zapleczem
na środki dydaktyczne,
3) salÄ™ gimnastycznÄ…,
4) bibliotekÄ™ z czytelniÄ…,
5) pomieszczenia warsztatowe odpowiednie do kierunków prowadzonego szkolenia
zawodowego oraz szkolenia kursowego,
6) gabinet lekarski i stomatologiczny oraz izbÄ™ chorych,
7) gabinet psychologiczno-pedagogiczny,
8) izby przejściowe,
9) izby izolacyjne,
10) pomieszczenia przeznaczone na hostele poza zakładem lub w zakładzie,
11) tereny i urządzenia do zajęć rekreacyjnych i sportowych.
2. Przyjmowanie, przenoszenie i zwalnianie nieletnich w zakładach
Niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie
sędzia przesyła do Ministerstwa Sprawiedliwości wniosek o skierowanie nieletniego do
zakładu, do którego dołącza:
1) odpis prawomocnego orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie,
2) opinię o nieletnim opracowaną w rodzinnym ośrodku diagnostyczno-konsultacyjnym,
w schronisku dla nieletnich lub innej specjalistycznej placówce,
12
3) aktualny wywiad środowiskowy oraz inne informacje umo\
liwiajÄ…ce skierowanie
nieletniego do odpowiedniego rodzaju zakładu.
W przypadku braku dokumentów, o których mowa wy\
ej, Ministerstwo
Sprawiedliwości występuje o ich uzupełnienie.
Nieletniego kieruje się i przenosi do odpowiedniego zakładu, po zasięgnięciu
opinii zespołu specjalistów, w skład którego wchodzą w szczególności pedagog
i psycholog.
Nieletniego kieruje się do zakładu poło\
onego najbli\
ej miejsca stałego
zamieszkania, chyba \
e ze względów wychowawczych lub organizacyjnych jest to
niemo\
liwe.
O skierowaniu nieletniego do zakładu zawiadamia się:
1) sÄ…d rodzinny,
2) zakład, do którego nieletni został skierowany,
3) schronisko dla nieletnich, w którym nieletni przebywa.
Po otrzymaniu zawiadomienia o skierowaniu, sędzia niezwłocznie zwraca się do
rodziców (opiekunów) lub Policji o doprowadzenie nieletniego do zakładu.
W wyjątkowych przypadkach sędzia mo\
e zezwolić nieletniemu na udanie się do zakładu
bez udziału rodziców (opiekunów) lub Policji.
Przeniesienie wychowanka do innego zakładu mo\
e nastąpić ze względów
wychowawczych lub organizacyjnych na wniosek sądu rodzinnego, dyrektora zakładu,
wychowanka lub jego rodziców (opiekunów), skierowany do Ministerstwa
Sprawiedliwości.
Do wniosku o przeniesienie wychowanka do innego zakładu dyrektor zakładu
dołącza aktualną opinię psychologiczno-pedagogiczną. W razie niedołączenia opinii
Ministerstwo Sprawiedliwości zwraca się o jej nadesłanie.
Przeniesienie wychowanka do innego zakładu tego samego typu lub do zakładu
o wzmo\
onym nadzorze następuje na podstawie postanowienia sędziego rodzinnego.
O przeniesieniu wychowanka zawiadamia siÄ™:
1) sÄ…d rodzinny,
13
2) zakład, do którego nieletni ma zostać przeniesiony,
3) zakład, z którego nieletni ma zostać przeniesiony,
4) rodziców (opiekunów) nieletniego.
Dyrektor zakładu jest obowiązany przyjąć nieletniego do zakładu na podstawie:
1) prawomocnego orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie,
2) nakazu przyjęcia i skierowania lub przeniesienia do zakładu.
W przypadku niedoprowadzenia nieletniego do zakładu w ciągu 3 miesięcy od
daty skierowania lub przeniesienia, dyrektor zakładu odsyła dokumentację nieletniego
sądowi rodzinnemu, a skierowanie lub przeniesienie do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Dyrektor zakładu niezwłocznie po doprowadzeniu nieletniego do zakładu, zawiadamia
sąd rodzinny i rodziców (opiekunów) o jego przyjęciu.
Nieletniego przyjmuje do zakładu dyrektor zakładu i przeprowadza z nim
rozmowÄ™, zapoznaje nieletniego z jego prawami i obowiÄ…zkami oraz zasadami pobytu
w zakładzie, co nieletni potwierdza własnoręcznym podpisem.
Po przyjęciu do zakładu nieletniego umieszcza się w izbie przejściowej lub
w grupie wychowawczej. Umieszczenie nieletniego w izbie przejściowej mo\
e nastąpić
na okres nie dłu\
szy ni\
14 dni w celu:
1) poddania go wstępnym badaniom lekarskim, badaniom osobo poznawczym
i zabiegom higieniczno-sanitarnym,
2) przeprowadzenia wstępnej rozmowy adaptacyjnej,
3) przygotowania planu indywidualnych oddziaływań resocjalizacyjnych,
4) utrzymania bezpieczeństwa i porządku w zakładzie,
5) zapobiegania agresji lub dezorganizacji \
ycia w zakładzie.
Umieszczenie w grupie wychowawczej mo\
e nastąpić w przypadku, gdy nieletni
został przeniesiony z innego zakładu i nie zachodzi konieczność umieszczenia go w izbie
przejściowej w celu, o którym mowa wy\
ej. Izbą przejściową jest wyodrębnione
pomieszczenie urządzone w sposób odpowiadający warunkom pomieszczenia
mieszkalnego.
14
Zwolnienie wychowanka z zakładu następuje na podstawie orzeczenia sądu
i nakazu zwolnienia, chyba \
e zwolnienie następuje w związku z ustaniem wykonywania
środka poprawczego z mocy prawa. O terminie zwolnienia wychowanka zawiadamia się
jego rodziców (opiekunów). W uzasadnionych przypadkach uzgadnia się z nimi tak\
e
sposób przekazania zwalnianego wychowanka.
3. Zasady pobytu nieletnich w zakładzie
Wychowankowi w trakcie pobytu w zakładzie zapewnia się:
1) poszanowanie godności osobistej,
2) ochronÄ™ przed przemocÄ… fizycznÄ…, psychicznÄ…, wyzyskiem i nadu\
yciami oraz
wszelkimi przejawami okrucieństwa,
3) dostęp do informacji o obowiązującym w zakładzie regulaminie, nagrodach
i środkach dyscyplinarnych, ofercie resocjalizacyjnej zakładu,
4) informacjÄ™ o przebiegu procesu resocjalizacyjnego,
5) wy\
ywienie dostosowane do potrzeb rozwojowych,
6) odzie\
, bieliznę, obuwie, materiały szkolne i podręczniki, sprzęt i środki czystości,
7) dostęp do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacyjnych, w tym w szczególności
wychowance w ciÄ…\
y, w czasie porodu i po porodzie,
8) ochronę więzi rodzinnych,
9) wysyłanie i doręczanie korespondencji, z ograniczeniami wynikającymi z przepisów
prawa,
10) mo\
liwość kontaktu z obrońcą lub pełnomocnikiem wychowanka, na terenie zakładu
bez udziału innych osób,
11) opiekÄ™ i pomoc psychologicznÄ…,
12) mo\
liwość składania skarg, próśb i wniosków.
W uzasadnionych przypadkach, za zgodą dyrektora zakładu, wychowanek mo\
e
nosić własną odzie\
, bieliznÄ™ i obuwie.
15
Dyrektor zakładu zawiadamia rodziców (opiekunów) wychowanka i sąd rodzinny
o przypadkach zachorowań wychowanka wymagających interwencji specjalistycznej
lub hospitalizacji.
O stanie ciÄ…\
y wychowanki i urodzeniu przez nią dziecka dyrektor zakładu
zawiadamia jej rodziców (opiekunów), sąd rodzinny i właściwy sąd opiekuńczy.
Wychowance w ciÄ…\
y zapewnia siÄ™ wzmo\
oną opiekę, przygotowując ją jednocześnie do
pełnienia roli matki.
Zakład, w ramach prowadzonej działalności resocjalizacyjnej wobec
wychowanka, zapobiega i przeciwdziała:
1) nabywaniu i spo\
ywaniu napojów alkoholowych przez wychowanków oraz środków
odurzajÄ…cych i psychotropowych, i udziela im oraz ich rodzinom pomocy
w rozwiązywaniu problemów uzale\
nienia od tych środków, współpracując
z instytucjami i organizacjami świadczącymi specjalistyczną pomoc,
2) posługiwaniu się wyrazami lub zwrotami wulgarnymi, obel\
ywymi albo gwarÄ…
u\
ywaną w podkulturach o charakterze przestępczym,
3) wykonywaniu tatua\
y,
4) samowolnej wymianie z innymi wychowankami odzie\
y, obuwia oraz innych
przedmiotów,
5) posiadaniu przedmiotów niebezpiecznych, w szczególności narzędzi do cięcia metalu,
środków słu\
ących do obezwładniania, broni, środków odurzających, substancji
psychotropowych oraz alkoholu,
6) namowom do buntu, nieprzestrzegania regulaminu zakładu oraz zachowań
agresywnych,
7) tworzeniu się grup podkultury o charakterze przestępczym.
Zakład prowadzi proces resocjalizacji wychowanka z uwzględnieniem oferty
resocjalizacyjnej zakładu oraz w oparciu o indywidualny plan resocjalizacji, opracowany
16
przez pedagoga przy współudziale wychowanka, psychologa i innych pracowników
zakładu.
Oferta resocjalizacyjna zakładu określa w szczególności:
1) mo\
liwości i zakres oddziaływań wychowawczych i terapeutycznych,
2) mo\
liwości i warunki zatrudniania wychowanka w zakładzie,
3) wiodÄ…ce zasady wychowawcze w toku nauczania i zdobywania kwalifikacji
zawodowych przez wychowanka.
Indywidualny plan resocjalizacji obejmuje w szczególności:
1) rodzaje i formy oddziaływań resocjalizacyjnych, do których wychowanek zostanie
włączony, z podaniem przewidywanego czasu ich trwania,
2) zakres, kierunki i formy nauczania, kształcenia zawodowego, jakimi wychowanek ma
zostać objęty, oraz jego indywidualne obowiązki wią\
Ä…ce siÄ™ z przebiegiem
nauczania,
3) zakres i sposób współpracy z rodziną i innymi osobami w celu doprowadzenia do
integracji społecznej oraz do usamodzielnienia się,
4) sposób i kryteria oceny przebiegu procesu resocjalizacji,
5) program przygotowań wychowanka do \
ycia po zwolnieniu z zakładu.
W przypadku, gdy wychowanek odmawia współudziału w opracowaniu
indywidualnego planu resocjalizacji, plan ten opracowuje pedagog przy współpracy
psychologa i innych pracowników zakładu. Indywidualny plan resocjalizacji powinien
być modyfikowany wraz z przebiegiem procesu resocjalizacji wychowanka.
Zakład informuje rodziców (opiekunów) o postępach w resocjalizacji
wychowanka.
Wychowanek zakładu w czasie pobytu w zakładzie powinien:
1) przestrzegać regulaminu i rozkładu zajęć w zakładzie,
17
2) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i powiadamiać przeło\
onych o zagro\
eniach dla
bezpieczeństwa osób, dla porządku, środowiska, zdrowia lub mienia,
3) uczestniczyć w procesie resocjalizacji,
4) wykonywać polecenia przeło\
onych,
5) odnosić się do wychowanków oraz innych osób z poszanowaniem ich godności,
6) dbać o stan zdrowia i higienę osobistą,
7) dbać o schludny wygląd i kulturę słowa,
8) utrzymywać czystość i porządek w pomieszczeniach, w których przebywa,
9) przekazać do depozytu przedmioty, których posiadanie jest niezgodne z regulaminem,
dokumenty i przedmioty wartościowe,
10) wykonywać prace pomocnicze o charakterze porządkowym związane
z funkcjonowaniem zakładu,
11) uzyskać zgodę dyrektora zakładu na czasowe opuszczenie zakładu,
12) powracać z urlopów i przepustek w terminie ustalonym przez dyrektora zakładu.
Wychowanek otrzymuje na własne wydatki kieszonkowe, wypłacane ze środków
finansowych przeznaczonych na utrzymanie zakładu. Wysokość kieszonkowego dla
wychowanka wynosi miesięcznie 1,1% kwoty bazowej.
Wychowanek mo\
e otrzymywać pieniądze od osób, instytucji lub organizacji.
Otrzymane pieniądze wychowanek powinien przekazać do depozytu zakładu i mo\
e
dysponować nimi za zgodą wychowawcy.
Wychowanek mo\
e otrzymywać paczki z \
ywnością, ksią\
kami, ubraniem,
obuwiem i innymi przedmiotami osobistego u\
ytku, z zastrze\
eniem 9. Paczki doręcza się
wychowankowi niezwłocznie za pokwitowaniem.
Dyrektor zakładu mo\
e przyznać wychowankowi nagrodę za:
1) właściwą postawę i zachowanie,
2) wyró\
niające wykonywanie obowiązków,
3) wzorowe przestrzeganie regulaminu zakładu,
18
4) osiąganie bardzo dobrych wyników w nauce.
Nagrodami sÄ…:
1) pochwała,
2) pochwała wobec wychowanków,
3) list pochwalny do rodziców (opiekunów),
4) list pochwalny do sÄ…du rodzinnego,
5) zezwolenie na rozmowę telefoniczną na koszt zakładu,
6) przyznanie nagrody rzeczowej lub pieniÄ™\
nej,
7) podwy\
szenie wychowankowi kieszonkowego do wysokości 4,5% kwoty bazowej na
okres do 3 miesięcy,
8) zgoda na wykonanie przedmiotu lub usługi w warsztatach szkolnych na potrzeby
wychowanka lub osób najbli\
szych,
9) zgoda na udział w imprezach, zajęciach oświatowych i sportowych oraz szkoleniach
poza zakładem,
10) zgoda na uczęszczanie do szkoły poza zakładem,
11) zgoda na posiadanie wartościowych przedmiotów,
12) zgoda na noszenie własnej odzie\
y,
13) skrócenie, zawieszenie lub darowanie uprzednio zastosowanego środka
dyscyplinarnego,
14) udzielenie przepustki do 3 dni,
15) udzielenie urlopu,
16) przedstawienie wniosku o przeniesienie z zakładu o wzmo\
onym nadzorze
wychowawczym do innego zakładu,
17) przedstawienie wniosku o przeniesienie z zakładu półotwartego do otwartego,
18) umieszczenie poza zakładem,
19) przedstawienie wniosku o warunkowe zwolnienie z zakładu.
W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi mo\
na przyznać
jednorazowo więcej ni\
jednÄ… nagrodÄ™.
19
Nagrody, o których mowa w pkt 14 i 15, przyznaje się jako szczególne środki
oddziaływania wychowawczego. Nagrody, o których mowa pkt 16 i 19, przyznaje się po
zasięgnięciu opinii rady zakładu.
Wychowankowi zakładu, wobec którego toczy się postępowanie w związku
z popełnieniem czynu zabronionego, nagrody wymienione w pkt 5, 9-11, 14-16, 18 i 19,
mogą być udzielone za zgodą organu prowadzącego postępowanie.
SÄ…d rodzinny mo\
e zastrzec, \
e udzielenie przepustki lub urlopu wymaga jego
zgody. Decyzję o przyznaniu nagrody sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości
wychowankowi. Decyzję o przyznaniu nagrody włącza się do akt osobowych
wychowanka.
Pierwsza przepustka mo\
e być udzielona wychowankowi zakładu:
1) otwartego - po upływie 2 miesięcy pobytu w zakładzie,
2) półotwartego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie,
3) zamkniętego - po upływie 4 miesięcy pobytu w zakładzie,
4) o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - po upływie 5 miesięcy pobytu
w zakładzie,
5) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie,
6) resocjalizacyjno-terapeutycznego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie.
W przypadkach losowych dyrektor zakładu mo\
e udzielić przepustki
wychowankowi przed upływem terminów, o których mowa wy\
ej. W takim przypadku
wychowanek zakładu, o którym mowa w pkt 3-4, korzysta z przepustki pod opieką
pracownika.
Urlop w danym roku kalendarzowym mo\
e być udzielony wychowankowi
zakładu:
1) otwartego - po upływie 2 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 65 dni,
2) półotwartego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 55 dni,
3) zamkniętego - po upływie 4 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 30 dni,
4) o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - po upływie 6 miesięcy pobytu
w zakładzie, w wymiarze do 21 dni,
20
5) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie,
w wymiarze do 55 dni,
6) resocjalizacyjno-terapeutycznego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie,
w wymiarze do 55 dni.
W zakładach zamkniętych i o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym wymiar
pierwszego urlopu nie mo\
e być dłu\
szy ni\
7 dni.
Przed udzieleniem urlopu opracowuje się program pobytu wychowanka zakładu na
urlopie.
Wychowawca po powrocie wychowanka z urlopu sprawdza zachowanie
wychowanka podczas urlopu i sporzÄ…dza stosowny wpis do akt osobowych.
Åšrodki dyscyplinarne
Dyrektor zakładu mo\
e stosować wobec wychowanka środek dyscyplinarny za:
1) naruszenie ustalonego w zakładzie porządku,
2) niewykonywanie swoich obowiązków,
3) zachowania godzące w dobro innych osób.
Åšrodkami dyscyplinarnymi sÄ…:
1) upomnienie,
2) upomnienie wobec wychowanków,
3) nagana,
4) zawiadomienie rodziców (opiekunów) o niewłaściwym zachowaniu wychowanka,
5) zawiadomienie sądu o niewłaściwym zachowaniu wychowanka,
6) cofnięcie zezwolenia lub nieudzielanie zezwolenia na rozmowy telefoniczne na koszt
zakładu na okres do 1 miesiąca, z wyjątkiem rozmów z rodzicami (opiekunami),
7) obni\
enie kieszonkowego wychowankowi zakładu:
a) otwartego - na okres do 2 miesięcy,
b) półotwartego - na okres do 3 miesięcy,
c) zamkniętego i o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy,
21
d) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego lub resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres
do 3 miesięcy,
8) cofnięcie zgody lub nieudzielanie zgody na udział w imprezach, zajęciach
oświatowych i sportowych oraz szkoleniach poza zakładem:
a) otwartym - na okres do 2 miesięcy,
b) półotwartym - na okres do 3 miesięcy,
c) zamkniętym i o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy,
d) resocjalizacyjno-rewalidacyjnym lub resocjalizacyjno-terapeutycznym - na okres
do 3 miesięcy,
9) cofnięcie zgody na posiadanie wartościowych przedmiotów lub noszenie własnej
odzie\
y,
10) cofnięcie zgody lub nieudzielanie zgody na wyjście poza teren zakładu:
a) otwartego - na okres do 1 miesiÄ…ca,
b) półotwartego - na okres do 2 miesięcy,
c) zamkniętego - na okres do 3 miesięcy,
d) o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - na okres do 3 miesięcy,
e) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - na okres do 2 miesięcy,
f) resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres do 2 miesięcy,
11) nieudzielanie przepustki lub urlopu wychowankowi zakładu:
a) otwartego - na okres do 2 miesięcy,
b) półotwartego - na okres do 3 miesięcy,
c) zamkniętego - na okres do 4 miesięcy,
d) o wzmo\
onym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy,
e) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - na okres do 3 miesięcy,
f) resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres do 3 miesięcy,
12) wystąpienie z wnioskiem o przeniesienie do innego zakładu tego samego rodzaju,
13) wystąpienie z wnioskiem o przeniesienie do zakładu innego rodzaju,
14) wstrzymanie umieszczenia poza zakładem,
15) wstrzymanie wniosku o przedstawienie do warunkowego zwolnienia z zakładu.
22
Środki, o których mowa w pkt 12-15, stosuje się po zasięgnięciu opinii rady
zakładu. Przy stosowaniu środka dyscyplinarnego uwzględnia się w szczególności rodzaj
i okoliczności zachowania, o którym mowa w ust. 1, stosunek wychowanka do tego
zachowania, dotychczasową postawę, cechy osobowości i stan zdrowia wychowanka.
Przed zastosowaniem środka dyscyplinarnego dyrektor zakładu lub upowa\
niony
przez niego pracownik pedagogiczny jest obowiązany wysłuchać wychowanka
i zasięgnąć opinii zespołu diagnostyczno-korekcyjnego. Decyzję o zastosowaniu środka
dyscyplinarnego ze wskazaniem przyczyn jego zastosowania sporządza się na piśmie
i podaje do wiadomości wychowankowi. Decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego
włącza się do akt osobowych wychowanka.
O zastosowaniu środka dyscyplinarnego w przypadku gdy nieletni przebywający
w zakładzie poprawczym popełnił czyn karalny przed ukończeniem 17 roku \
ycia,
dyrektor zakładu zawiadamia sąd rodzinny.
Za jedno przewinienie stosuje się jeden środek dyscyplinarny. W przypadku, gdy
wychowanek popełnił więcej przewinień, stosuje się jeden środek dyscyplinarny
odpowiednio surowszy. Środek dyscyplinarny stosuje się niezwłocznie.
Je\
eli zostały ujawnione nowe fakty wskazujące na to, \
e środek dyscyplinarny
został zastosowany niezasadnie, dyrektor zakładu uchyla decyzję o zastosowaniu środka
dyscyplinarnego i usuwa jÄ… z akt osobowych wychowanka.
W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi, w szczególności
je\
eli wychowanek przeprosił pokrzywdzonego oraz naprawił szkodę, mo\
na zawiesić
wykonanie środka dyscyplinarnego na okres do 3 miesięcy, zamienić go na inny, skrócić
lub darować.
Je\
eli w okresie zawieszenia wykonania środka dyscyplinarnego wychowanek
dopuścił się ponownie przewinienia, zawieszony środek dyscyplinarny podlega
wykonaniu, chyba \
e dyrektor zakładu postanowi inaczej ze względów wychowawczych.
Decyzję o uchyleniu, zawieszeniu, zamianie, skróceniu, darowaniu lub przerwaniu
środka dyscyplinarnego sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości wychowankowi,
23
a je\
eli względy wychowawcze za tym przemawiają, równie\
innym osobom, oraz
dołącza do akt osobowych.
Dyrektor zakładu, ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa
wychowanka lub innych osób, mo\
e zwrócić się z wnioskiem do sędziego rodzinnego
sprawującego nadzór nad zakładem o wydanie nakazu doprowadzenia wychowanka przez
Policję na specjalistyczne badania lekarskie lub leczenie szpitalne, w szczególności
wychowanka, który dopuścił się czynu zabronionego, określonego w art. 134, art. 148 ż
1, 2 lub 3, art. 156 ż 1 lub 3, art. 163 ż 1 lub 3, art. 166, art. 173 ż 1 lub 3, art. 197 ż 3,
art. 252 ż 1 lub 2 oraz art. 280 Kodeksu karnego.
Je\
eli przeciwko wychowankowi toczy się postępowanie karne, a jego pobyt
w zakładzie stwarzałby powa\
ne zagro\
enie bezpieczeństwa zakładu, dyrektor zakładu
niezwłocznie zawiadamia organ prowadzący postępowanie o potrzebie zastosowania
środka zapobiegawczego.
Dyrektor zakładu zawiadamia niezwłocznie:
1) prezesa sądu okręgowego i Ministerstwo Sprawiedliwości o wydarzeniach
nadzwyczajnych w zakładzie,
2) sąd rodzinny o samowolnym przedłu\
eniu przez wychowanka pobytu poza zakładem.
Wychowanka skreśla się z ewidencji zakładu w przypadku:
1) przeniesienia do innego zakładu,
2) zwolnienia z zakładu w związku z ustaniem wykonywania środka poprawczego,
3) warunkowego zwolnienia z zakładu,
4) umieszczenia w schronisku, areszcie śledczym lub zakładzie karnym,
5) upływu 3 miesięcy nieobecności w zakładzie spowodowanej ucieczką, samowolnym
przedłu\
eniem urlopu lub przepustki.
O skreśleniu wychowanka z ewidencji zakładu dyrektor zakładu niezwłocznie
zawiadamia sąd rodzinny oraz Ministerstwo Sprawiedliwości.
Ponowne umieszczenie w zakładzie wychowanka skreślonego z ewidencji zakładu
z przyczyn, o których mowa w pkt 3-5, wymaga zwrócenia się do Ministerstwa
24
Sprawiedliwości z wnioskiem o skierowanie do zakładu. Do czasu wydania skierowania
wychowanka umieszcza się w zakładzie, z którego ewidencji został skreślony.
Przed umieszczeniem wychowanka na czas określony poza zakładem na podstawie
art. 90 ustawy, dyrektor zakładu mo\
e wystąpić do sądu rodzinnego o zlecenie
przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.
Dyrektor zakładu poprawczego mo\
e umieścić nieletniego na czas określony poza
zakładem, je\
eli przemawiajÄ… za tym:
1) względy szkoleniowo-wychowawcze, a w szczególności mo\
liwość zdobycia
wykształcenia, zawodu, a tak\
e niezbędnych kwalifikacji lub uprawnień,
2) mo\
liwość podjęcia zatrudnienia,
3) potrzeba specjalistycznego leczenia lub
4) szczególne względy rodzinne,
a ocena zachowania nieletniego wskazuje, i\
będzie mo\
liwe roztoczenie nad nim
skutecznego nadzoru.
Nieletni umieszczony poza zakładem poprawczym jest nadal wychowankiem tego
zakładu. Zakład jest obowiązany roztoczyć nad nim nadzór. Dyrektor zakładu
poprawczego mo\
e w ka\
dym czasie odwołać decyzję o umieszczeniu nieletniego poza
zakładem, je\
eli ustały przyczyny, o których mowa wy\
ej.
O decyzji w sprawie umieszczenia nieletniego poza zakładem poprawczym
dyrektor zakładu zawiadamia sąd rodzinny, który wykonuje orzeczenie. Do wykonania
decyzji, o której tu mowa, dyrektor zakładu mo\
e przystąpić po zaakceptowaniu jej przez
sÄ…d rodzinny. SÄ…d rodzinny zajmuje stanowisko w terminie 14 dni od otrzymania decyzji
dyrektora. SÄ…d rodzinny mo\
e w ka\
dym czasie uchylić decyzję dyrektora zakładu
poprawczego.
Przed umieszczeniem wychowanka na czas określony poza zakładem dyrektor
zakładu mo\
e wystąpić do sądu rodzinnego o zlecenie przeprowadzenia wywiadu
środowiskowego.
W celu przygotowania wychowanka do zwolnienia zakład powinien:
1) zgromadzić informacje o potrzebach wychowanka po zwolnieniu,
25
2) udzielić wychowankowi informacji:
a) dotyczących wyrobienia niezbędnych dokumentów,
b) o przysługującej wychowankowi pomocy w usamodzielnianiu,
c) o sposobie nawiązania i utrzymywania kontaktów z kuratorem sądowym,
3) udzielić pomocy w podjęciu zatrudnienia i zamieszkania.
Je\
eli zwalniany wychowanek nie posiada własnych pieniędzy i nie mo\
e uzyskać
potrzebnej pomocy od rodziców (opiekunów) lub z innych z
ródeł, dyrektor zakładu mo\
e
udzielić mu pomocy finansowej i materialnej.
Zwalnianemu wychowankowi wydaje siÄ™ za pokwitowaniem pozostajÄ…ce
w depozycie przedmioty wartościowe, inne przedmioty i pieniądze stanowiące jego
własność oraz, w razie potrzeby, zaświadczenie o stanie zdrowia.
Wychowanek otrzymuje dokumenty, a w razie potrzeby bilet na przejazd, artykuły
\
ywnościowe na czas podró\
y oraz skierowanie na leczenie, jeśli takie jest zalecenie
lekarskie.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na pisemny wniosek wychowanka
zwalnianego z zakładu, dyrektor zakładu mo\
e pozwolić na pozostanie wychowanka
w zakładzie na czas określony.
4. Sposób wykonywania nadzoru nad zakładami i schroniskami
Zwierzchni nadzór nad zakładami i schroniskami poprzez prezesów sądów
okręgowych oraz wyznaczone osoby sprawuje Minister Sprawiedliwości.
Nadzór Ministra Sprawiedliwości jest wykonywany poprzez:
1) ustalanie i koordynowanie podstawowych kierunków nadzoru wykonywanego nad
działalnością administracyjną zakładów i schronisk,
2) kontrolę działania zakładów i schronisk,
3) kontrolę przestrzegania praw i obowiązków nieletnich,
4) analizę stosowania przepisów prawa,
26
5) analizę prowadzenia dokumentacji w zakładach i schroniskach,
6) wizytacje obejmujące całokształt działalności zakładu lub schroniska i lustracje
obejmujące wybrane dziedziny działalności zakładu lub schroniska,
7) organizowanie szkoleń, narad i konferencji prezesów sądów okręgowych,
wizytatorów oraz pracowników zakładów lub schronisk,
8) inicjowanie wszczęcia postępowań wyjaśniających i dyscyplinarnych,
9) rozpoznawanie skarg i wniosków.
Wizytacje, o których mowa wy\
ej, przeprowadza siÄ™ nie rzadziej ni\
raz w okresie
pięcioletnim. O terminie i zakresie wizytacji zawiadamia się prezesa sądu okręgowego
oraz dyrektora zakładu lub schroniska na 30 dni przed terminem jej rozpoczęcia.
Z przebiegu wizytacji lub lustracji sporzÄ…dza siÄ™ sprawozdanie zawierajÄ…ce
ustalenia i ocenę pracy zakładu lub schroniska.
Sprawozdanie, o którym mowa wy\
ej, wraz z projektem zaleceń pokontrolnych
przedstawia się prezesowi sądu okręgowego i dyrektorowi zakładu lub schroniska
w terminie 14 dni od zakończenia wizytacji lub lustracji.
Prezes sądu okręgowego oraz dyrektor zakładu lub schroniska mogą w terminie
14 dni od dnia przedstawienia sprawozdania zgłosić zastrze\
enia, uwagi lub wnioski
do sprawozdania lub projektu zaleceń pokontrolnych.
O sposobie załatwienia zastrze\
eń, uwag lub wniosków, zawiadamia się w terminie
30 dni od dnia ich otrzymania i wyznacza się termin do wykonania zaleceń
pokontrolnych.
Dyrektor zakładu lub schroniska, za pośrednictwem prezesa sądu okręgowego,
niezwłocznie po upływie terminu wyznaczonego do wykonania zaleceń pokontrolnych
składa Ministrowi Sprawiedliwości informację dotyczącą zakresu i sposobu ich
wykonania.
27
5. Sposób wykonywania nadzoru pedagogicznego w zakładach i schroniskach
Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór pedagogiczny w zakładach
i schroniskach poprzez wizytatorów Ministra Sprawiedliwości, okręgowe zespoły
nadzoru pedagogicznego i dyrektorów zakładu lub schroniska.
W skład okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego wchodzą:
1) kierownik zespołu,
2) starszy wizytator,
3) wizytator.
Zespół pracuje na podstawie, uzgodnionego z prezesami sądów okręgowych, dla
których został utworzony zespół, rocznego planu pracy, opracowanego na dany rok
kalendarzowy. Roczny plan pracy zawiera cele, zadania, sposób i terminy jego realizacji.
Prezes sądu okręgowego, właściwy dla okręgowego zespołu, przedstawia roczny
plan pracy zespołu do zatwierdzenia Ministrowi Sprawiedliwości.
Kierownik okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego przedstawia Ministrowi
Sprawiedliwości za pośrednictwem prezesa sądu okręgowego, właściwego dla
okręgowego zespołu, sprawozdanie z realizacji planu pracy w terminie do dnia 15 lutego
ka\
dego roku.
Dyrektor zakładu lub schroniska oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska
kierownicze sprawują nadzór pedagogiczny w stosunku do pracowników pedagogicznych
zatrudnionych w zakładach i schroniskach.
W celu efektywnego sprawowania nadzoru pedagogicznego, o którym mowa
wy\
ej dyrektor zakładu lub schroniska określa standardy jakości pracy w planie rozwoju
zakładu lub schroniska. Standardy, opiniuje rada zakładu lub schroniska.
Nadzór pedagogiczny w zakładzie lub schronisku jest sprawowany poprzez:
1) hospitacje polegające na obserwacji zajęć oraz ocenie ich efektywności w odniesieniu
do wychowanków,
2) szczegółowe badanie sprawy lub rodzaju spraw z zakresu działania zakładu lub
schroniska,
28
3) porównywanie ilościowe i jakościowe działań i zachowań wychowanków
w szczególności dotyczących wydarzeń nadzwyczajnych, terminowych powrotów
z urlopów i przepustek oraz efektów dydaktycznych,
4) systematyczne sprawdzanie przebiegu działalności resocjalizacyjnej zakładu lub
schroniska,
5) analizę i diagnozę stopnia realizacji celów działalności resocjalizacyjnej, określenie
i ocenę efektów tej działalności.
Sprawowanie nadzoru pedagogicznego jest dokumentowane. Sposób prowadzenia
dokumentacji określa dyrektor zakładu lub schroniska.
6. Zakres i tryb współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich
z PolicjÄ… w wypadku zagro\
enia bezpieczeństwa tych placówek
Pomoc Policji mo\
e być wezwana w wypadku stwierdzenia w zakładzie
zagro\
enia \
ycia lub zdrowia, ograniczenia wolności osobistej osób lub niszczenia mienia
w znacznych rozmiarach, związanych w szczególności z takimi zdarzeniami, jak:
1) bunt wychowanków,
2) ucieczka wychowanków,
3) zbiorowe usiłowanie sforsowania zabezpieczenia zakładu,
4) zamach terrorystyczny lub napad na zakład,
5) po\
ar, katastrofa lub klęska \
ywiołowa.
Udzielenie pomocy, o której mowa wy\
ej, mo\
e polegać w szczególności na:
1) zabezpieczeniu zakładu na zewnątrz przez zablokowanie dostępu osobom
stwarzajÄ…cym zagro\
enie bezpieczeństwa zakładu,
2) wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu,
3) organizacji pościgu,
4) zlokalizowaniu i ujęciu wychowanków, którzy dokonali ucieczki,
5) ewakuacji wychowanków.
29
Dyrektor zakładu i komendant powiatowy (miejski) Policji utrzymują stały kontakt
w sprawach dotyczących bezpieczeństwa zakładu.
Dyrektor zakładu i komendant najbli\
szej jednostki Policji przekazujÄ… sobie
niezbędne wiadomości o zdarzeniach w rejonie zakładu, mających związek z jego
bezpieczeństwem.
W razie stwierdzenia zagro\
enia bezpieczeństwa zakładu dyrektor zakładu
niezwłocznie informuje o zaistniałej sytuacji komendanta najbli\
szej jednostki Policji
i dy\
urnego właściwej komendy powiatowej Policji.
Dyrektor zakładu z komendantem powiatowym (miejskim) Policji określają sposób
zapewnienia bezpośredniej łączności między zakładem a komendą powiatową (miejską)
Policji oraz opracowują plan zabezpieczenia zakładu na wypadek wystąpienia zagro\
enia
bezpieczeństwa zakładu.
Plan zabezpieczenia zakładu powinien zawierać w szczególności:
1) opis systemów i środków łączności między zakładem a najbli\
szÄ… jednostkÄ… Policji,
2) plan sytuacyjny zakładu,
3) instrukcjÄ™ alarmowÄ…,
4) stan etatowy zakładu,
5) ogólną charakterystykę wychowanków zakładu,
6) szczegółowy tryb współdziałania w sytuacji wystąpienia zagro\
enia bezpieczeństwa
zakładu, w zale\
ności od rodzaju tego zagro\
enia.
Plan zabezpieczenia zakładu przedstawia się do zaopiniowania przez właściwego
komendanta wojewódzkiego Policji oraz zaakceptowania przez właściwego prezesa sądu
okręgowego.
Zaakceptowany plan zabezpieczenia dyrektor zakładu przesyła do wiadomości
Ministerstwa Sprawiedliwości.
Dyrektor zakładu z komendantem powiatowym Policji i w porozumieniu
z właściwym prezesem sądu okręgowego mo\
e dokonać aktualizacji planu
zabezpieczenia.
30
W razie stwierdzenia zagro\
enia bezpieczeństwa zakładu i je\
eli z rozwoju
wydarzeń wynika, \
e udział Policji jest konieczny do przywrócenia bezpieczeństwa
zakładu, dyrektor zakładu zwraca się o udzielenie niezbędnej pomocy do komendanta
najbli\
szej jednostki Policji, zawiadamiajÄ…c o tym dy\
urnego właściwej komendy
powiatowej Policji.
W wypadku wezwania pomocy Policji dyrektor zakładu niezwłocznie informuje
o tym właściwego prezesa sądu okręgowego.
W celu udzielenia zakładowi pomocy, o której mowa wy\
ej, komendant
powiatowy Policji organizuje siły i środki.
Decyzję o wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu podejmuje właściwy prezes
sądu okręgowego w porozumieniu z komendantem powiatowym Policji.
Je\
eli w czasie niezbędnym do podjęcia decyzji w sprawie wprowadzenia sił
Policji na teren zakładu nie jest mo\
liwe skontaktowanie się z właściwym prezesem sądu
okręgowego, decyzję o wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu mo\
e podjąć dyrektor
zakładu w porozumieniu z komendantem powiatowym Policji. O podjętej decyzji
dyrektor zakładu niezwłocznie informuje właściwego prezesa sądu okręgowego.
Dowódca sił Policji w porozumieniu z dyrektorem zakładu podejmuje decyzję
o wycofaniu z zakładu sił Policji niezwłocznie po usunięciu zagro\
enia i przywróceniu
spokoju.
31
WZÓR
MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOÅšCI
Departament Spraw Rodzinnych
i Nieletnich
L. dz. .....................
Pani/Pan
Prezes SÄ…du Rejonowego
w .......................................
SKIEROWANIE
Na podstawie prawomocnego orzeczenia SÄ…du Rejonowego ......................................................
.......................................................................................................................................................
w........................................................... z dnia .................................. sygn. akt............................
Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich kieruje nieletniego................................................
.......................................................................................................................................................
(imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców).
do Zakładu Poprawczego w ..........................................................................................................
W załączeniu dokumentacja o nieletnim.
Dyrektor Departamentu
Do wiadomości:
1) Dyrektor Zakładu Poprawczego
w ...................................
2) Dyrektor Schroniska dla Nieletnich
w ...................................
32
WZÓR
MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOÅšCI
Departament Spraw Rodzinnych
i Nieletnich
L. dz. ......................
Pani/Pan
Dyrektor Zakładu Poprawczego
w ..........................
PRZENIESIENIE
Na wniosek
........................................................................................................................................................
(na podstawie postanowienia .....................................................) z dnia........................................
Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich przenosi nieletniego...............................................
........................................................................................................................................................
(imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców)
pozostajÄ…cego do dyspozycji SÄ…du Rejonowego w........................................................................
sygn. akt..........................................................................................................................................
z Zakładu Poprawczego w .............................................................................................................
do Zakładu Poprawczego w ...........................................................................................................
W załączeniu dokumentacja o nieletnim.
Dyrektor Departamentu
Do wiadomości:
1) Prezes Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich
w ....................................................
2) Dyrektor Zakładu Poprawczego
w ....................................................
3) Rodzice (opiekunowie) nieletniego
.......................................................
33
LITERATURA:
" Ustawa z dnia 26 paz
dziernika 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
(Dz.U.02. 11.109) z póz
n. zm.
" Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 paz
dziernika 2001 r.
w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U.
01.124.1359).
" Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2001 r. w sprawie
szczegółowych zasad uczestniczenia w lekcjach religii i praktykach
religijnych, korzystania z posług religijnych i organizacji pracy
duszpasterskiej w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich
(Dz.U.01.106.1157).
" Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 września 2001 r. w sprawie
zakresu i trybu współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla
nieletnich z PolicjÄ… w wypadku zagro\
enia bezpieczeństwa tych placówek
(Dz.U.01.112.1205).
" Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie
szczegółowych warunków i sposobu u\
ycia środków przymusu
bezpośredniego wobec nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych,
schroniskach dla nieletnich, młodzie\
owych ośrodkach wychowawczych
i młodzie\
owych ośrodkach socjoterapii (Dz.U.05.25.203).
" Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie
organizacji roku szkolnego w szkołach w zakładach poprawczych
i w schroniskach dla nieletnich (Dz.U.04.188.1947).
" Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 paz
dziernika 2001 r.
w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz
zagospodarowanie dla pełnoletnich osób z rodzin zastępczych oraz osób
opuszczających niektóre typy placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów
pomocy społecznej, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich i specjalne
ośrodki szkolno-wychowawcze (Dz.U.01.120.1293).
34
" Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie
utworzenia schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych oraz określenia
ich rodzajów i limitów miejsc (Dz. Urz. MS z 2004 r. Nr 6, poz. 20).
" B. Stańdo - Kawecka, Zakład poprawczy w polskim prawie nieletnich,
Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 1997/1/65.