Czy wiesz, że możesz wydrukować ten artykuł do 5 razy taniej? Sprawdź na www.kosztydruku.pl

Czas na Gwardię Narodową po polsku. Żołnierze zyskają pierwszeństwo

zatrudnienia w samorządach

Żołnierze Narodowych Sił Rezerwowych zyskają pierwszeństwo zatrudnienia w samorządowych komórkach zajmujących się

obronnością i zarządzaniem kryzysowym. Na niektórych stanowiskach w administracji będzie wymagane przeszkolenie

wojskowe. Osoby je pełniące będą wspierać wójta np. w trakcie klęski żywiołowej - mówi Gen. dyw. dr hab. Bogusław Pacek,

doradca ministra obrony i rektor Akademii Obrony Narodowej

Minister obrony narodowej zlecił panu oraz innym ekspertom z Akademii opracowanie zmian

koncepcyjnych w kwestii funkcjonowania Narodowych Sił Rezerwowych. (NSR). Wciąż

brakuje w nich połowy planowanego stanu. Czy wprowadzenie w ich miejsce tzw. gwardii

narodowej na wzór amerykański cokolwiek zmieni?

psav zdjęcie główne

Staram się nie używać pojęcia gwardia narodowa lub obrona terytorialna. Potwierdzam, że w Akademii Obrony Narodowej

prowadzimy takie prace. Wspólnie z przedstawicielami Sztabu Generalnego i wielu instytucji.

Unika pan tego określenia, bo ma pan świadomość, że nigdy nie dorównamy armii

amerykańskiej?

Nie. Od razu pojawia się krytyka tego rozwiązania ze strony części ekspertów, nawet jeśli nie zapoznają się oni wcześniej z

naszymi koncepcjami.

A ile ich jest?

Trzy. Pierwsza to dalsze doskonalenie obecnego systemu. Druga nie jest rewolucyjna, ale porządkuje zasady

funkcjonowania NSR. Na jej podstawie minister obrony narodowej mógłby wydać decyzje o stworzeniu jednolitych

pododdziałów i oddziałów, np. kompanii, batalionów, czy dywizjonów NSR, ale w ramach istniejących jednostek

wojskowych. Dzisiaj często etaty dla NSR są rozproszone.

Czyli oddzielamy rezerwistów od zawodowych?

Dziś w niektórych jednostkach tak już jest. W efekcie, jeśli w batalionie jest pięć kompanii, to np. jedna z nich przeznaczona

byłaby dla NSR.

Wniosek z tego taki, że rezerwiści odstają mocno wyszkoleniem od zawodowych i dlatego się

ich wydziela. Czy tak?

Obecnie mogą się pojawić takie wątpliwości, że jeśli w drużynie jest jedna lub dwie osoby z NSR, mogą one, ze względu na

różnice w wyszkoleniu, doprowadzić do utrudnienia realizacji zadań bojowych. A jeśli będzie to oddzielny pododdział

żołnierze NSR mogą zająć się zadaniami odpowiednimi do umiejętności, m.in. ochroną lub innymi prostszymi funkcjami.

A co z dodatkowymi zadaniami?

Te jednorodne oddziały NSR w sytuacji kryzysowej, np. zagrożenia powodzią, na ten czas byłyby podporządkowane

terenowej administracji wojskowej, czyli wojewódzkim sztabom i komendom uzupełnień. Obecnie, jeśli zdarza się jakaś klęska

żywiołowa rozdysponowujemy często całe jednostki lub pododdziały bojowe żołnierzy zawodowych. Może lepiej, aby tym

zajęły się NSR.

Czyli zbiórka przez WKU?

Na czas sytuacji kryzysowej pododdziały NSR byłyby podporządkowane WSzW, WKU – jednostkom podległym

Inspektoratowi Wsparcia.

A trzecia propozycja to gwardia narodowa?

Ten wariant jest bardzo kosztowny, ale też bardzo skuteczny. Powinien on być również brany pod uwagę. Jest on podobny

do gwardii narodowej, ale ja go nazywam „armia krajowa”. Ta historyczna też była strukturą bardziej terytorialną, a nie

operacyjną. Można pokusić się o wydzielenie z wojska struktury, 15 czy 20 tys. etatów, które byłyby rozmieszczone na

terenie całego kraju, a na wypadek konfliktu realizowałyby zadania i na rzecz wojsk operacyjnych i samodzielnie na rzecz

przetrwania państwa. A w sytuacjach kryzysowych to wojsko wspierałoby resort spraw wewnętrznych.

Czy wszyscy byliby oni na etacie przez cały rok?

Nie. Poza niektórymi osobami, w tym dowódcami różnych szczebli i szefami. Wszystko zależnie od potrzeb i zadań. W

większości byliby to rezerwiści w stanie gotowości. Ta gwardia mogłaby się w każdej chwili podwoić i potroić, zależnie od

zagrożeń i potrzeb państwa.

Czy wciąż przychodziliby na ćwiczenia na 30 dni w ciągu roku?

Wymaga to pewnego zróżnicowania. Na niektórych stanowiskach rezerwistę wzywałoby się na ćwiczenia co trzy lata, a

innego na trzy miesiące w ciągu roku. To złożoność zadania winna decydować o czasie szkolenia.

Wszystkie przedstawione przez pana rozwiązania dotyczą celu funkcjonowania NSR. Czego

mogą natomiast oczekiwać ochotnicy do armii zawodowej i NSR? Kilkanaście tysięcy podań

leży w wojskowych komendach uzupełnień?

Na dziś mamy taką sytuacje, że w NSR jest ponad 10 tysięcy żołnierzy, a w WKU czeka wiele podań. Przyznaje, że przed

trzema laty mieliśmy taki cel, aby w krótkim czasie osiągnąć stan 20 tys. rezerwistów. Gdy udało nam się osiągnąć pewną

liczbę ochotników, to część z nich przechodziła do służby zawodowej. Łącznie ok. 10 tys. Obecnie uznaliśmy, że nie

będziemy za wszelką cenę, w tak krótkim czasie, starać się o osiągnięcie maksymalnej liczebności w NSR. Zamierzamy

stawiać na jakość. W ośrodkach szkoleniowych rocznie przeszkalamy na kursach i w służbie przygotowawczej około trzy

tys. osób. Dowódcy uznają, że szkoleniem przygotowawczym NSR powinny się zająć wojskowe centra szkoleniowe.

A może wojsko nie ma pieniędzy, aby prowadzić dodatkowe szkolenia?

To nie jest problem budżetu - w skali całej armii to wydatek około kilkunastu milionów rocznie. Uznaliśmy, że trzeba skupić

się na jakości.

Jednym słowem armia odpuściła NSR. Szkoda tylko tych pieniędzy wydanych na kampanię

reklamową zachęcającą do wstępowania do tej formacji.

W 2010 r. po wprowadzaniu armii zawodowej i zawieszenia poboru trzeba było przybliżyć społeczeństwu sens NSR, aby

obywatele zrozumieli, po co znów poszukuje się rezerwistów i myśli o nowej służbie przygotowawczej pozytywnie. Na

początku oczekiwaliśmy, że do NSR przyjdą żołnierze, którzy już wcześniej odbywali służbę. Okazało się, że nie odpowiedzieli

na naszą ofertę.

Nie była więc atrakcyjna.

Szeregowi zasadniczej służby wojskowej traktowali czasami wojsko, jako zło konieczne. Myślę. Że dlatego nie chcieli już

słyszeć, że znów namawia się ich do przyjścia do jednostki.

Kto więc jest obecnie wśród tych 10 tysięcy żołnierzy NSR. Absolwenci gimnazjów i

bezrobotni?

Nie tylko. W korpusie szeregowych mamy dużo magistrów, a nawet osób z tytułem doktora.

Trudno sobie wyobrazić doktora biegającego po poligonie, jako szeregowego żołnierza.

Jednym słowem można powiedzieć, że bierzecie wciąż wszystkich?

Nie. Lepiej od gimnazjalisty jest przyjąć magistra, bo może nie ma dodatkowych kursów zawodowych, ale z pewnością

większą wiedzę.

Czym się więc kierują?

Jest wielu fanów munduru i armii. Jednak część tam przychodzi, bo kieruje się tym, że docelowo chce zostać w armii

zawodowej, a część - bo nie ma pomysłu na życie. Dlatego też występują przypadki rezygnacji ze służby w NSR z dnia na

dzień. W przypadku żołnierzy zawodowych, to odejście ze służby trwa aż pół roku.

Dlaczego więc nie wprowadzicie do przepisów klauzuli, że odejście z NSR jest możliwe dopiero

po pół roku od podjęcia takiej decyzji przez żołnierza?

Może to dobry pomysł, ale wtedy mogłoby być mniej chętnych.

Nie wierze, że w 40 mln kraju nie znajdzie się 20 tys. pasjonatów wojska. Tym bardziej, że

działają różnego rodzaju organizacje typu „Strzelec”. Czy może w tym kierunku należy pójść?

Idziemy. Osoby zrzeszone w organizacjach wojskowych chętnie wstępują do NSR. Pojawia się też pomysł, aby spośród 40

tys. pracowników wojska część przystąpiło do tej formacji. Niektórzy chcieliby, aby do NSR wstępowali policjanci. Gwardia

amerykańska ma wielu policjantów w swoich szeregach.

Dlaczego tego nie wdrażacie?

Rozważamy różne warianty i wszystkie rekomendacje.

Nasuwa się więc pytanie, czy minister obrony narodowej w przyszłym roku doprowadzi do

tego, że w NSR znajdzie się 20 tys. żołnierzy?

Nie mamy takich planów. Zależy nam, aby było do 20 tys. żołnierzy, ale jeśli wciąż będzie nieco wicej niż połowa, to nie

będziemy wpadać w panikę.

Jeden z wiceministrów wskazywał, że żołnierze NSR mogliby chronić jednostki wojskowe, a

nie prywatne firmy. Armia nie miałaby przynajmniej na głowie CBA, które ma zastrzeżenia do

przetargów na ochronę. Czy przy tej okazji nie należałoby wrócić do tego pomysłu?

Nie wykluczam tego, bo ochrona jest ważnym zadaniem wojska. Dowódca jednostki powinien decydować, czy chce aby

ochraniała go firma, czy też kompania NSR. Nie przekreślamy takiego rozwiązania. Ważne jednak, aby żołnierze nie zajmowali

się grabieniem liści, czy tzw. „malowaniem trawy”.

Z naszej rozmowy generalnie wynika, że nie ma co szukać pracy w armii?

Kiedyś mówiono żartobliwie, że trzeba było mieć znajomego jednego biskupa i dwóch generałów, aby nie pójść do wojska.

Obecnie ta sytuacja wygląda tak, że na każde miejsce jest wielu chętnych.

Major jednego z WKU wskazywał, że jak minie kryzys, to MON znów panicznie zacznie szukać

chętnych do służby. Czy nie obawia się pan tego?

Może nie panicznie, ale taka też jest i moja obawa. Obecnie największym przyjacielem NSR jest kryzys, którego z jednej

strony chcielibyśmy się pozbyć jak najszybciej,a z drugiej powoduje, że gremialnie cywilni studenci Akademii Obrony

Narodowej zapisują się do NSR. Ktoś by powiedział, że kochają wojsko. Spora ich część pewnie tak, ale część kalkuluje, bo

jest bardzo ciężko o etat. Gdy jednak na rynku pracy się poprawi, to może się okazać, że z tych tysięcy chętnych zostanie

niewielu. Stąd potrzeba myślenia systemowego.

Skoro mówimy o studentach, to wojsko jest jednak niekonsekwentne. Część studentów chce

dobrowolnie odbyć przeszkolenie wojskowe w czasie wakacji. A armia mówi: nie ma takiej

możliwości. Z drugiej jednak strony obawiacie się, że coraz mniej rezerwistów będzie po

przeszkoleniu wojskowym. Dlaczego nie umożliwiacie chętnym jego odbycia bez konieczności

wstępowania do armii lub nawet NSR?

Zgadza się. Przeszkolenia wojskowego w NSR domagają się studenci i sami rektorzy w ich imieniu. W tym roku w ośrodku

szkoleniowym w Zegrzu przeszkoliliśmy w służbie przygotowawczej 220 studentów. Wśród nich byli studenci z ponad 70

uczelni cywilnych. Zgadzam się, że nie powinno się nikomu zabraniać wypełniać prawa do obrony ojczyzny. Nad tym

musimy się również pochylić i podjąć próbę umożliwienia wszystkim zainteresowanym odbycia przeszkolenia wojskowego.

Wracając do żołnierzy NSR. Obecnie otrzymują oni uposażenie za czas ćwiczeń, a także dwa

tysiące złotych nagrody. Czy MON będzie płacił im więcej?

Tego nie wiem. Należałoby rozważyć płacenie co miesiąc pieniędzy za tzw. gotowość, np. 20 proc. uposażenia żołnierza

zawodowego z tego samego stanowiska. Nie jest najistotniejsze, aby żołnierze NSR otrzymywali kilkaset złotych więcej.

Koncepcja systemowa musi znaleźć inne rozwiązania. Nie możemy im płacić tyle samo, co szeregowych zawodowym, którzy

ganiają po poligonie i szkolą się codziennie.

Ale coś musicie wprowadzić, aby wszyscy wam nie uciekli, gdy zakończy się kryzys?

Chcemy np. aby na niektóre stanowiska w państwie związane z bezpieczeństwem wymagane było przeszkolenie wojskowe.

Np. w każdej gminie jest komórka zajmująca się zarządzaniem kryzysowym i bezpieczeństwem. Osoby z NSR powinny

priorytetowo być traktowane przy przyjęciu do pracy na niektóre stanowiska.

Czy coś się również zmieni dla pracodawców, którzy zatrudniają żołnierzy NSR?

To kwestia regulacji prawnych. Przygotujemy propozycje.

Jakie?

Jeśli np. właściciel firmy transportowej zatrudnia żołnierzy NSR to w pierwszej kolejności mógłby np. otrzymywać kontrakt

na prace związane z obronnością. Nad tym i innymi rozwiązaniami pracujemy. Zdajemy sobie sprawę, że nie wszyscy

pracodawcy chętnie zatrudniają żołnierzy NSR.

To może w administracji publicznej szukać kandydatów do NSR?

Urzędy z pewnością nie muszą być tak dyspozycyjne, jak niektóre firmy. Dlatego również w administracji publicznej

powinno się szukać kandydatów do NSR.

Również służba żołnierzy zawodowych jest inna niż w poprzednich latach. Dowódcy żalą się, że

przychodzą, jak do firmy, a po 15:30 idą do kolejnej pracy. Czy w dalszym ciągu mówimy o

służbie, czy już o pracy?

Zmieniło się wiele. W armiach innych państw także. Wojsko nie musi często dodatkowo przeprowadzać ćwiczenia lub

wzywać żołnierzy po godzinie 15:30. Dziś służba trochę przypomina pracę.

A czy dowódca powinien zezwolić żołnierzowi pracować po służbie, jako ochroniarz w centrum

handlowym?

Jak moim podwładnym bym takiej zgody nie wydał. Wciąż zależy to od indywidualnej decyzji dowódcy i spełnienia

wymogów ustawowych.

Czy MON prowadzi rejestr wydawanych zezwoleń dla żołnierzy na dodatkową pracę?

Nie, to dowódcy jednostek mają informacje, którzy żołnierze dorabiają. Prowadzą rejestry.

Czy 120 tys. żołnierzy obroni nasz kraj?

To zależy od zagrożenia. Armia zawodowa potrzebuje wsparcia rezerwy i naszych sojuszników z NATO. W całej historii tej

organizacji żadne inne państwo nie wdało się w otwarty konflikt z państwem członkowskim.

Jakiej skali odejść z armii zawodowej spodziewa się pan w tym roku?

Najgorsze mamy za sobą. Z pewnością nie będzie to 7 czy 8 tys. Statystyka mówi, że około 3 – 4 tys. żołnierzy zawodowych

decyduje się na odejście ze służby w każdym roku.

Kiedy zaprezentowane zmiany będą wdrażane?

To decyzja ministra obrony i państwa. Początek realizacji mógłby nastąpić w przyszłym roku.

Źródło: Dziennik Gazeta Prawna

Artykuł z dnia: 2013-10-22, ostatnia aktualizacja: 2013-10-22 07:48

Autor: Artur Radwan

Żadna część jak i całość utworów zawartych w dzienniku nie może być powielana i rozpowszechniania lub dalej rozpowszechniana w

jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji)

włącznie z kopiowaniem, szeroko pojętą digitalizacją, fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez

pisemnej zgody Infor Biznes Sp. z o.o.

Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Infor Biznes Sp. z o.o. lub autorów z naruszeniem prawa jest zabronione pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.