zasady zachowania

Prawa mówiące, że całkowita wartość pewnej wielkości fizycznej w układzie, np. masy,

energii lub ładunku elektrycznego, pozostaje niezmienna, mimo że może zachodzić

wymiana tej wielkości pomiędzy składnikami układu. Jeśli na przykład na stole stoi

butelka z roztworem soli (NaCl), butelka z roztworem azotanu srebra (AgNO3) i zlewka,

to masa stołu i tego, co na nim stoi, nie zmieni się, gdy zawartość butelek wlejemy

do zlewki. W wyniku reakcji między substancjami chemicznymi pojawią się w zlewce

nowe związki (chlorek srebra i azotan sodu):

NaCl + AgNO3 AgCl + NaNO3,

ale całkowita masa stołu i tego, co się na nim znajduje, nie ulegnie zmianie. Ta zasada

zachowania masy ma szerokie i ogólne zastosowanie. Jest ona prawdziwa

dla Wszechświata jako całości, jeśli Wszechświat można uważać za układ zamknięty,

z którego nic nie ucieka i do którego nic się nie przedostaje. Zgodnie z einsteinowską

zależnością między masą i energią, każda ilość energii E odpowiada masie m równej

E/ c 2, gdzie c jest prędkością światła w próżni. Jeśli zatem masa jest zachowana, zasada

zachowania energii musi mieć równie szerokie zastosowanie. (Częściej to zagadnienie

ujmuje się od drugiej strony, przypisując zasadzie zachowania energii – a nie masy –

znaczenie nadrzędne). Zasadę zachowania pędu i zasadę zachowania momentu pędu

także uważa się za zawsze prawdziwe.

Ponieważ nieznana jest metoda tworzenia ani metoda niszczenia ładunku elektrycznego,

zasada zachowania ładunku jest także prawem, które stosuje się uniwersalnie. Istnieją

też inne wielkości zachowywane w oddziaływaniach między cząstkami elementarnymi.