Polecenia użytkownika systemu operacyjnego UNIX∗

Dariusz Wawrzyniak

[e-mail]

25 maja 2001

1

System plików

rmdir <podkatalog> — usuniecie pustego podkatalogu.

,

Usuwany katalog musi być pusty, nie może być w nim W odniesieniu do system plików wymagana jest znajomość żadnych plików ani żadnych innych podkatalogów.

nastepujacych terminów i zagadnień: hierarchiczna struk-

,

,

tura katalogów (drzewo katalogów), katalog bieżacy, pod-rm -r <podkatalog> — usuwanie poddrzewa katalo-

,

katalog i nadkatalog, nazwy plików i katalogów, scieżka gów. Polecenie rm s luży do usuwania plików, a opcja wzgledna i bezwzgledna (absolutna).

-r oznacza usuwanie rekurencyjne. Efekt jest zatem

,

,

taki, że usuniety zostaje wskazany podkatalog wraz z

,

ca la zawartościa.

1.1

Katalogi

,

,

find <katalog> <spec> — przeszukiwanie poddrzewa ls [<opcje>] [<spec>] — listing zawartości katalogu.

Opcje:

katalogów. Przeszukiwane jest poddrzewo poczawszy

,

od katalogu podanego jako pierwszy argument. Każda

-l — szczegó lowa informacja a plikach (typ, prawa pozycja katalogowa w poddrzewie sprawdzana jest pod dostepu, w laściciel, grupa, czas dostepu, rozmiar,

,

,

katem specyfikacji.

Jeśli pozycja nie spe lnia które-

nazwa),

,

goś z kryteriów określonych w specyfikacji, jest odrzu-

-a — informacja o wszystkich plikach (również ukry-cana bez dalszego sprawdzania pozosta lych kryteriów.

tych),

Specyfikacja jest koniunkcja kryteriów, zdefiniowanych

,

-d — w przypadku katalogu informacjach o pozycji przez nastepujace opcje:

,

,

katalogowej, a nie o zawartości katalogu.

-name <nazwa> — pozycje o podanej nazwie (być może uogólnionej),

Specyfikacja plików obejmuje ścieżke do katalogu, któ-

,

-size +<rozmiar> — pliki o rozmiarze wiekszym rego zawartość ma zostać wyświetlona (domyślnie jest

,

niż <rozmiar> bloków,

to katalog bieżacy), oraz nazwy plików. W nazwach

,

plików moga pojawić sie znaki uogólniajace:

-size -<rozmiar> — pliki o rozmiarze mniejszym

,

,

,

* — dowolny ciag znaków, w szczególności pusty, niż <rozmiar> bloków,

,

? — dowolny, pojedyńczy, niepusty znak,

-atime +<dni> — pliki, na których by la wykon-wana jakaś operacja wiecej niż 24 godz.·<dni>

[<znaki>] — jeden ze znaków wymienionych w na-

,

temu,

wiasach kwadratowych.

-atime -<dni> — pliki, na których by la wykon-pwd — wyświetlenie bezwzglednej ścieżki do bieżacego ka-wana jakaś operacja mniej niż 24 godz.·

,

,

<dni>

talogu roboczego.

temu,

cd [<katalog>] — zmiana bie żacego katalogu robo-

-mtime +<dni> lub -mtime -<dni> — pliki,

,

czego. Szczególne przypadki polecenia cd:

które by ly modyfikowane odpowiednio wiecej niż

,

lub mniej niż 24 godz.·<dni> temu,

cd .. — przejście do nadkatalogu,

-ctime +<dni> lub -ctime -<dni> — pliki, któ-

cd / — przejście do korzenia drzewa katalogów, rych i-weze l by l modyfikowany odpowiednio wie-

,

,

cd — przejście do katalogu domowego danego użyt-cej niż lub mniej niż 24 godz.·<dni> temu, kownika.

-type <typ> — pliki określonego typu: f — pliki mkdir <podkatalog> — utworzenie nowego podkata-zwyk le, d — katalogi, l — dowiazania symbo-

,

logu. Jeśli <katalog> jest ścieżka sk ladajaca sie z kilku liczne, c — urzadzenia znakowe, b — urzadzenia

,

,

,

,

,

,

katalogów, tworzony jest ostatni z nich, a wszystkie blokowe, p — kolejki FIFO,

wymienione nadkatalogi musza już istnieć

,

-print — wyświetla ścieżke prowadzaca od katalogu

,

,

,

∗W przypadku wykrycia jakichkolwiek b ledów prosze o mail na

<katalog> do pliku odpowiadajacego dotychczas

,

,

,

podany adres.

sprawdzonym kryteriom,

1

-exec <polcenie> \;

— wykonuje polecenie,

cat <spec> ... — laczenie plików odpowiadajacej po-

,

,

którego jednym z parametrów może być plik od-danym specyfikacjom i przekazanie wyniku na standa-powiadajacy dotychczas sprawdzonym kryteriom rodowe wyjście.

,

(jeśli po -exec wystepuja dalsze kryteria, to sta-

,

,

tus 0 polecenia ozancza, że plik plik spe lnia kry-file <plik> — określanie typu pliku

terium -exec,

comm [<opcje>] <plik1> <plik2> — prównywanie

-ok <polcenie> \; — podobnie jak -exec, lecz posortowanych linii i przekazanie wyniku w formie przed każdym wykonaniem polecenia użytkownik trzech kolumn:

pierwszej zawierajacej linie z pliku

,

proszony jest o potwierdzenie zamiaru jego wyko-

<plik1>, których nie ma w pliku <plik2>, drugiej za-nania,

wierajacej linie z pliku <plik2>, których nie ma w pliku

,

<kryterium> -o <kryterium> — alternatywa

<plik1> i trzeciej zawierajacej linie znajdujace sie za-

,

,

,

(wystarczy, że plik spe lnia jedno z tych kryterówno w pliku <plik1> i <plik2>. Opcje: riów).

-1 — pominiecie pierwszej kolumny,

,

-2 — pominiecie drugiej kolumny,

1.2

Pliki

,

-3 — pominiecie trzeciej kolumny,

,

cp <źródło> <cel> — kopiowanie plików. Plik wska-

-12 — pominiecie pierwszej i drugiej kolumny, zany przez <źród lo> (nazwa, nazwa uogólniona przez

,

zastosowanie znaków *, ? lub [] z ewentualna ścieżka

-13 — pominiecie pierwszej i trzeciej kolumny,

,

,

,

do katalogu) zostaje skopiowany w miejsce wskazane

-23 — pominiecie drugiej i trzeciej kolumny.

przez <cel>. <cel> może być katalogiem — powstaja

,

,

w nim wówczas kopie plików źród lowych o takich sa-mych nazwach — lub może obejmować nazwe doce-1.3

Prawa dostepu

,

,

lowa, która może być inna niż nazwa pliku źród lowego.

,

chmod <prawa> <spec> — zmiana praw dostepu do W przypadku, gdy <cel> obejmuje docelowa nazwe

,

,

,

plików odpowiadajacych specyfikacji <spec>. Prawa pliku, kopiowany może być tylko jeden plik, czyli <źró-

,

moga być podane w postaci trzycyfrowej liczby inter-d lo> musi specyfikować dok ladnie jeden plik.

,

pretowanej ósemkowo lub w postaci specyfikacji obej-mv <źródło> <cel> — przenoszenie plików. Polecenie mujacej klase użytkowników (u — w laściciel, g —

,

,

mv dzia la podobnie jak cp, z taka różnica, że plik źró-

grupa, o — pozostali użytkownicy, a — wszyscy użyt-

,

,

d lowy (lub pliki) jest usuwany z systemu plików. W

kownicy), rodzaj operacji dla danej klasy użytkowni-szczególności, gdy przesuniecie odbywa sie w tym sa-ków (+ — dodanie praw, - — zabranie praw, = —

,

,

mym katalogu, polecenie oznacza tylko zmiane na-zastapienie istniejacych praw nowymi) i zbiór praw,

,

,

,

zwy pliku.

których dotyczy operacja (r — prawo do odczytu, w

— prawo do zapisu, x — prawo do wykonywania).

ln <źródło> <cel> — tworzenie dowiazania do pliku.

,

Polecenie ln dzia la podobnie jak cp, z taka różnica, chown <użytkownik> <spec> — zmiana w laściciela

,

,

że nie powstaje dodatkowa kopia pliku źród lowego (lub plików odpowiadajacych specyfikacji <spec> na użyt-

,

plików), tylko dodatkowa nazwa dla istniejacego pliku.

kownika o nazwie <użytkownik>.

,

Wyróżnia sie dwa rodzaje dowiazań: twarde i miekkie.

,

,

,

Opcje:

chgrp <grupa> <spec> — zmiana grupy plików odpowiadajacych specyfikacji <spec> na <grupa>.

-s — utworzenie dowiazania miekkiego.

,

,

,

rm [<opcje>] <spec> — usuwanie plików. Usuwane sa pliki odpowiadajace specyfikacji <spec>, która ma 2

Procesy

,

,

podobny charakter, jak to opisan przy poleceniu ls.

Opcje:

W odniesieniu do procesów wymagana jest znajmość poje-

,

-i — tryb interaktywny, usuniecie ka żdego kolejnego cia proces i odróżnianie procesu od programu.

,

pliku musi zostać potwierdzone przez użytkownika;

ps [<opcje>] — wyświetlenie listy procesów. Opcje spe-cyfikujace zakres informacji o procesach (projekcja):

-r — usuniecie rekurencyjne, usuwane jest ca le pod-

,

,

drzewo.

-f — pe lna informacja o procesach;

-l — informacja o procesach w tzw. d lugiej formie.

cmp <plik1> <plik2> — porównywanie zawartości plików. Opcje:

Opcje do selekcji procesów:

-s — ciche wykonanie”, nie jest wyprowadzany ża-

”

-e — informacje o ka żdym procesie (every process); den komunikat, a wynik polecenie odzwiercie-dlany jest w postaci statusu zakończenia (0 —

-u <nazwa użytkownika> — wyświetlenie proce-pliki sa identyczne, 1 — pliki sa różne).

sów danego użytkownika (w UNIX’ie System V).

,

,

2

kill [-<nr sygnału>] <pid> ... — wys lanie do

-l — przekazywana jest tylko liczba linii, procesu sygna lu o podanym numerze (domyślnie sy-

-w — przekazywana jest tylko liczba s lów, gna l numer 15, czyli sygna l TERMination). Wybrane

-c — przekazywana jest tylko liczba znaków.

sygna ly:

KILL (9) — zabicie procesu,

tr [<opcje>] <ciąg1> [<ciąg2>]

—

zastapienie

,

HangUP (4) — zawieszenie terminala,

odpowiadajacych sobie znaków wymienionych w ciagu

,

,

<ciąg1> znakami z ciagu <ciąg2> w strumieniu INTerrupt (2) — przerwanie procesu (sygna l wysy-

,

przekazanym na standardowe wejście. Wynik przeka-lany do procesu po naciśnieciu kombinacji Ctrl-C

,

zywany jest na standardowe wyjście. Opcje: na terminalu sterujacym danego procesu).

,

-s — lańcuch powtarzajacych sie kolejno takich sa-

,

,

mych znaków z ciagu <ciag1> zastepowany jest

,

,

,

3

Standardowe wejście-wyjście

jednym odpowiednim znakiem z ciagu <ciag2>,

,

-d — usuniecie znaków wymienionych w ciagu

,

,

4

Potoki i filtry

<ciag1> (<ciag2> wówczas nie wystepuje).

,

,

,

uniq [opcje] [plik_wej [plik_wyj]] — usunie-more [<spec>] — przekazanie na standardowe wyjście

,

cie z danych przekazanych na standardwowe wejście zawartości wyspecyfikowanych plików lub danych prze-lub pobranych z pliku <plik_wej> powtarzajacych kazanych na standardowe wejście strona po stronie.

,

sie kolejnych linii lub linii, które sie nie powtarzaja (w

,

,

,

grep <wyrażenie regularne> [<spec>] — przeka-zaweżności do opcji). Prowid lowe dzia lanie filtru wy-zanie na standardowe wyjście tych linii z wyspecyfiko-maga przekazania posortowanych danych. Opcje: wanych plików lub danych przekazanych na standar-

-c — poprzedzenie ka żdej linii liczba jej wystapień w

,

,

dowe wejście, które sa zgodne z podanym wyrażeniem danych źród lowych

,

regularnym.

-d — wyświetlnie tylko linii, które maja duplikaty

,

(usuniecie linii wystepujacych w pojedynczym eg-sort — przekazanie na standarodowe wyjście posortowa-

,

,

,

zemplarzu),

nych linii z wyspecyfikowanych plików lub danych przekazanych na standardowe wejście. Opcje:

-u — wyświetlnie tylko linii, które nie maja dupli-

,

katów (usuniecie linii wystepujacych w wiecej niż

-n — sortowanie numeryczne,

,

,

,

,

jednym egzemplarzu).

-r — sortowanie w porzadku malejacym,

,

,

head [-<num>] [<spec>] — przekazanie na standar-5

Informacje o u żytkownikach

dowe wyjście pierwszych <num> linii (domyślnie 10) z każdego wyspecyfikowanego pliku lub ze standardo-finger — przekazanie informacji o zalogowanych lokalnie wego wejścia.

użytkownikach.

tail [-<num>] [<spec>] — przekazanie na standar-who — przekazanie informacji o zalogowanych lokalnie dowe wyjście ostatnich <num> linii (domyślnie 10) z użytkownikach.

każdego wyspecyfikowanego pliku lub ze standardo-wego wejścia.

6

Komunikacja pomiedzy u żytkow-

,

cut [<opcje>] [<spec>] — przekazanie na standar-nikami

dowe wyjście wskazanych kolumn z wyspcyfikownych plików lub danych przekazanych na standardowe wej-write <użytkownik> [<terminal>] — umieszczenie ście. Opcje:

komunikatu przekazanego na standardowe wejście na

-d<znak> — definiuje <znak> jako separator ko-terminalu użytkownika określonego przez argumenty w lumn (istotne dla opcji -f;

linii poleceń.

-f<n1>,<n2>,<n3>-<n4> — określa numery ko-wall — umieszczenie komunikatu przekazanego na stan-lumn, które maja być wyświetlone (<n3>-<n4>

,

dardowe wejście na terminalach wszystkich zalogowa-oznacza zakres od kolumny numer <n3> do ko-nych użytkowników.

lumny numer <n4>, numeracja kolumn zaczyna sie od 1);

,

talk <użytkownik>@[<adres>] — nawiazanie komu-

,

-c<n1>,<n2>,<n3>-<n4> — określa numery lub nikacji dwukierunkowej z użytkownikiem określonym zakresy znaków, które maja być wyświetlone.

przez argument w linii poleceń.

,

mesg y/n — zablokowanie/odblokowanie terminala dla wc [<opcje>] [<spec>] — przekazanie lacznej liczby

,

linii, s lów i znaków w wyspecyfikowanych plikach lub komunikatów wysy lanych przez write, wall lub danych przekazanych na standardowe wejście. Opcje: talk

3

mail — wysy lanie i odbiór poczty elektronicznej.

7

Polecenia specjalne

echo — wyświetlenie ciagu znaków lub wartości zmiennej.

,

expr — wykonanie operacji arytmetycznej i przekazanie wyniku na standardowe wyjście.

test — sprawdzenie dostepności pliku lub prorównanie

,

wartości. Wynik polecenia odzwierciedlony bedzie w

,

statusie, którego wartość w zależności od opcji bedzie

,

0 (SUKCES), jeśli:

-f <plik> — istnieje plik zwyk ly <plik>,

-d <katalog> — istnieje katalog o podanej nazwie,

-l <link> — istnieje dowiazanie symboliczne o na-

,

zwie <link>,

-r <plik> — pliku <plik> jest dostepny do od-

,

czytu,

-w <plik> — pliku <plik> jest dostepny do za-

,

pisu,

-x <plik> — pliku <plik> jest dostepny do wyko-

,

nania lub w przypadku katalogu udostepnia swoja

,

,

zawartość,

<wart1> -gt <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest wieksza ni ż wartość <wart2>,

,

<wart1> -ge <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest wieksza ni ż lub równa wartości

,

<wart2>,

<wart1> -lt <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest mniejsza ni ż wartość <wart2>,

<wart1> -le <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest mniejsza ni ż lub równa wartości

<wart2>,

<wart1> -eq <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest równa wartości <wart2>,

<wart1> -ne <wart2> — wartość numeryczna

<wart1> jest różna od wartości <wart2>,

<string1> = <string2>

—

ciag

znaków

,

<string1>

jest taki sam jak ciag znaków

,

<string2>,

<wartość zmiennej> — zmienna o podanej nazwie istnieje i ma niepusta wartość.

,

date — wyświetlenie bieżacej daty i czasu.

,

cal — wyświetlenie kalendarza.

4