Dziennik Ustaw Nr 100

— 8406 —

Poz. 643

643

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ1) z dnia 27 maja 2010 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne2)

Na podstawie art. 23715 § 1 ustawy z dnia

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają: 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.

1) grupy szczególnego ryzyka — pracowników, któ-

Nr 21, poz. 94, z późn. zm.3)) zarządza się, co nastę-

rzy:

puje:

a) podlegają szczególnej ochronie zdrowia na podstawie odrębnych przepisów, w szczególności

§ 1. 1. Rozporządzenie określa minimalne wyma-kobiety w ciąży oraz młodociani,

gania dotyczące:

b) mają stwierdzone schorzenia powodujące nad-1) wyznaczania poziomu ekspozycji,

wrażliwość na promieniowanie optyczne lub stosują środki fotouczulające;

2) oceny ryzyka zawodowego,

2) poziom promieniowania — wartość parametrów 3) unikania lub ograniczania ryzyka zawodowego, charakteryzujących promieniowanie optyczne jako fizyczny czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowi-4) informowania i szkolenia pracowników

sku pracy, określonych w pkt 1.2 załącznika do rozporządzenia dla promieniowania nielaserowego

— przy pracach, przy których może wystąpić ekspo-oraz w pkt 2.3 załącznika do rozporządzenia dla zycja pracownika na promieniowanie optyczne w po-promieniowania laserowego;

staci promieniowania nielaserowego lub promienio-3) poziom ekspozycji — poziom promieniowania po wania laserowego.

uwzględnieniu środków ochrony zbiorowej, zastosowanych w celu ograniczenia ekspozycji pracow-2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się przy nika na promieniowanie optyczne;

pracach związanych z ekspozycją na naturalne pro-4) promieniowanie optyczne — wszelkie promienio-mieniowanie optyczne.

wanie elektromagnetyczne o długości fali w przedziale od 100 nm do 1 mm, występujące jako: 1) Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem ad-a) promieniowanie nadfioletowe (UV) czyli nadfio-ministracji rządowej — praca, na podstawie § 1 ust. 2

pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 li-let — promieniowanie optyczne o długości fali stopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działa-w przedziale od 100 nm do 400 nm; zakres nad-nia Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 216, fioletu dzieli się na pasma: UVA (315—400 nm), poz. 1598).

UVB (280—315 nm) oraz UVC (100—280 nm),

2) Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postano-b) promieniowanie widzialne (VIS) czyli światło —

wienia dyrektywy 2006/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie minimalnych promieniowanie optyczne o długości fali w prze-wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dziale od 380 nm do 780 nm,

dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodo-c) promieniowanie podczerwone (IR) czyli pod-wane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowa-czerwień — promieniowanie optyczne o długoś-

niem optycznym) (dziewiętnasta dyrektywa szczegółowa ci fali w przedziale od 780 nm do 1 mm; zakres w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) podczerwieni dzieli się na pasma: IRA

(Dz. Urz. UE L 114 z 27.04.2006, str. 38) — w zakresie art. 1, 2, 3 (częściowo), 4—7, 8 (częściowo).

(780—1400 nm), IRB (1400—3000 nm) oraz IRC

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały (3000 nm—1 mm);

ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, 5) wartości MDE — maksymalne dopuszczalne ekspoz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, pozycje na promieniowanie optyczne, określone poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczal-poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, nych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r.

zdrowia w środowisku pracy;

Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, 6) źródło promieniowania — za źródła promieniowa-poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, nia optycznego uznaje się:

Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, a) w przypadku promieniowania nielaserowego: z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732

i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133,

— źródła elektryczne, w szczególności: promien-poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r.

niki nadfioletu (UV), podczerwieni (IR), ża-Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, rówki, świetlówki, lampy metalohalogenko-poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, we, rtęciowe, ksenonowe, deuterowe i inne, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460 i Nr 237, poz. 1654 oraz

— źródła luminescencyjne i termiczne, które z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, emitują promieniowanie optyczne jako pro-poz. 1241 i Nr 219, poz. 1704.

dukt uboczny wykonywanego procesu tech-

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8407 —

Poz. 643

nologicznego, w szczególności: łuki elektrycz-3) eksploatuje lasery klasy 3B lub 4, do których zosta-ne, palniki plazmowe i gazowe, paleniska, ły zastosowane środki ochrony zbiorowej, pozwa-piece, roztopione metale lub inne materiały lające na zaklasyfikowanie urządzenia do klasy 1

oraz wszelkie obiekty rozgrzane do wysokiej temperatury,

— oraz ekspozycja nie dotyczy pracowników należą-

cych do grup szczególnego ryzyka i nie występują b) w przypadku promieniowania laserowego: inne czynniki wpływające na wzrost zagrożenia pra-

— lasery, czyli każde urządzenie wytwarzające cowników przez promieniowanie optyczne, o których lub wzmacniające promieniowanie optyczne mowa w § 4 ust. 1 pkt 4 i 5.

w procesie kontrolowanej emisji wymuszo-

nej,

4. Wyznaczanie poziomu ekspozycji przeprowadza się co najmniej:

— urządzenia laserowe, czyli każde urządzenie zawierające jeden albo więcej laserów w zło-1) raz do roku — jeżeli ostatnio wyznaczony poziom żonym układzie optycznym, elektrycznym lub ekspozycji przekraczał:

mechanicznym,

a) 0,7 wartości MDE dla promieniowania nielase-

— laserowe systemy transmisji światłowodo-rowego,

wej, w tym światłowodowe systemy tele-

komunikacyjne,

b) 0,8 wartości MDE dla promieniowania laserowego;

— źródła promieniowania wykorzystujące głównie emisję spontaniczną, lecz charakter wy-2) raz na dwa lata — jeżeli ostatnio wyznaczony po-twarzanego promieniowania i stwarzane

ziom ekspozycji zawierał się w granicach: przez niego zagrożenia uzasadniają traktowa-nie takiego źródła na równi z laserami,

a) powyżej 0,4 do 0,7 wartości MDE dla promie-w szczególności diody elektroluminescencyj-niowania nielaserowego,

ne (LED) dużych mocy.

b) powyżej 0,4 do 0,8 wartości MDE dla promieniowania laserowego;

§ 3. 1. Pracodawca identyfikuje źródła promieniowania, które mogą stwarzać zagrożenie w miejscu 3) każdorazowo — jeżeli nastąpiły zmiany warunków pracy, a następnie ustala poziom promieniowania na wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na podstawie:

zmianę poziomu ekspozycji lub wystąpiły okoliczności, które uzasadniają jego ponowne wyznacze-1) pomiarów odpowiednich parametrów promienio-nie.

wania wykonanych na stanowisku pracy lub 5. Pracodawca prowadzi dokumentację dotyczącą 2) danych od producenta urządzenia, zawierających wyznaczania poziomu ekspozycji i przechowuje ją: wyniki pomiarów emitowanych poziomów promieniowania, lub

1) zgodnie z przepisami w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku 3) obliczeń odpowiednich parametrów promienio-pracy — jeżeli podstawą ustalenia poziomu pro-wania występujących na stanowisku pracy, gdy mieniowania jest pomiar;

obliczenia takie są możliwe do wykonania, przy-kładowo na podstawie znajomości praw i reguł

2) wraz z dokumentacją dotyczącą oceny ryzyka zastosowanych dla promieniowania optycznego.

wodowego, o której mowa w § 4 ust. 2 — jeżeli podstawą ustalenia poziomu promieniowania są 2. Pracodawca wyznacza poziom ekspozycji w spo-dane od producenta urządzenia lub obliczenia.

sób określony w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając wszystkie czynności związane z eksplo-

§ 4. 1. Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe zwią-

atacją źródła promieniowania w miejscu pracy w za-zane z ekspozycją pracowników na promieniowanie kresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu optyczne, wynikające z konkretnych uwarunkowań i kontrolno-pomiarowym.

występujących w miejscu pracy, ze szczególnym uwzględnieniem:

3. Pracodawca nie rozpatruje promieniowania optycznego jako czynnika szkodliwego dla zdrowia 1) czynników mających wpływ na skutki oddziaływa-w środowisku pracy, jeżeli w trakcie eksploatacji źródnia promieniowania optycznego na organizm czło-

ła promieniowania zgodnej z jego przeznaczeniem po-wieka, określonych w pkt 1.1 załącznika do rozpo-ziom ekspozycji nie przekracza 0,4 wartości MDE, rządzenia dla promieniowania nielaserowego oraz a w szczególności jeżeli:

w pkt 2.1 załącznika do rozporządzenia dla promieniowania laserowego;

1) w celu oświetlenia pomieszczeń lub stanowisk pracy stosuje źródła światła w przeznaczonych dla 2) wartości MDE, w tym również wartości MDE od-nich oprawach oświetleniowych oraz w odpowied-rębnie dla kobiet w ciąży określone w przepisach niej odległości od eksponowanych części ciała w sprawie prac szczególnie uciążliwych lub szkod-pracownika lub

liwych dla zdrowia kobiet, oraz ograniczeń przy zatrudnianiu młodocianych wynikających z przepi-2) eksploatuje lasery klasy 1, 1M, 2, 2M lub 3R zgod-sów w sprawie prac wzbronionych młodocianym nie z wymaganiami określonymi przez producenta i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych urządzenia, lub

prac;

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8408 —

Poz. 643

3) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowni-3. W programie pracodawca uwzględnia w szcze-ków, w tym należących do grup szczególnego ry-gólności działania polegające na:

zyka;

1) wprowadzaniu procesów lub metod pracy ograni-4) możliwych skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa czających ryzyko zawodowe związane z promie-pracowników, wynikających ze współwystępowa-niowaniem optycznym;

nia w środowisku pracy promieniowania optycznego i fotouczulających substancji chemicznych; 2) doborze urządzeń, przeznaczonych do wykonywania określonej pracy, o możliwie najniższej emisji 5) pośrednich skutków mających wpływ na bezpie-promieniowania optycznego;

czeństwo pracowników, w szczególności zagrożeń związanych z możliwością wywołania olśnienia, 3) ograniczaniu emisji promieniowania optycznego pożaru lub wybuchu;

środkami technicznymi, w tym przez stosowanie, w przypadkach koniecznych, urządzeń ochronnych 6) istnienia urządzeń ochronnych i innego wyposaże-i innych środków ochrony zbiorowej (blokad, obu-nia zabezpieczającego przed nadmiernym pozio-dów, osłon, ekranów itp.);

mem ekspozycji;

4) konserwowaniu urządzeń będących źródłem emi-7) wiedzy medycznej w dostępnych publikacjach oraz sji promieniowania optycznego i ich wyposażenia, informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych stosowanych urządzeń ochronnych i środków badań lekarskich pracowników;

ochrony zbiorowej oraz miejsc i stanowisk pracy; 8) przypadków ekspozycji na promieniowanie op-5) projektowaniu miejsc pracy i rozmieszczaniu sta-tyczne emitowane przez więcej niż jedno źródło nowisk pracy w sposób umożliwiający izolowanie promieniowania lub ekspozycji na promieniowa-od źródeł promieniowania oraz ograniczający jed-nie optyczne o szerokim zakresie długości fal; noczesną ekspozycję na promieniowanie optyczne emitowane przez wiele źródeł promieniowania; 9) klasyfikacji laserów podanej w Polskiej Normie PN-EN 60825-1, a także każdej podobnej klasyfika-6) ograniczaniu czasu trwania i poziomu ekspozycji; cji źródeł promieniowania, mogących spowodować zagrożenia porównywalne z laserem klasy 3B

7) zapewnieniu prawidłowo dobranych środków lub 4;

ochrony indywidualnej;

10) informacji dostarczanych przez producentów źró-

8) przestrzeganiu instrukcji producentów sprzętu, deł promieniowania i związanego z nimi wyposa-w szczególności w zakresie bezpiecznej obsługi, żenia, wykonywanych zgodnie z normami zhar-zapobiegającej powstawaniu szkodliwych emisji monizowanymi i spełniających zasadnicze wyma-promieniowania optycznego lub nadmiernych po-gania w rozumieniu przepisów o systemie oceny ziomów ekspozycji.

zgodności.

§ 6. 1. Pracodawca oznacza znakami bezpieczeń-

stwa miejsca pracy, w których poziom promieniowa-2. Pracodawca dokumentuje ocenę ryzyka zawo-nia może przekraczać wartości MDE, oraz wydziela dowego, w tym wykonaną w przypadku, o którym strefy z takimi miejscami i ogranicza do nich dostęp, mowa w § 3 ust. 3, w sposób określony w przepisach jeżeli jest to technicznie wykonalne.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Znaki bezpieczeństwa stosuje się zgodnie z przepisami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeń-

3. Pracodawca ponownie ocenia ryzyko zawodo-stwa i higieny pracy.

we, jeżeli nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub wystąpiły inne okoliczności, które wskazują

§ 7. 1. Poziom ekspozycji pracownika na promie-na konieczność aktualizacji tej oceny.

niowanie optyczne, po uwzględnieniu wszystkich środków ochronnych zastosowanych w celu ograni-4. Na podstawie wyników oceny ryzyka zawodo-czenia zagrożenia, w tym środków ochrony indywidu-wego pracodawca określa niezbędne działania organi-alnej, nie może przekraczać wartości MDE.

zacyjno-techniczne zmniejszające to ryzyko, zgodnie z przepisami § 5—9.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż

§ 5. 1. Uwzględniając dostępne rozwiązania tech-stosunek pracy albo prowadzących na własny rachu-niczne oraz postęp naukowo-techniczny, pracodawca nek działalność gospodarczą w zakładzie pracy lub in-eliminuje ryzyko zawodowe związane z ekspozycją na nym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, stu-promieniowanie optyczne albo ogranicza je w możli-dentów lub uczniów odbywających zajęcia praktyczne, wie największym stopniu, w szczególności przez likwi-osób wykonujących krótkotrwałe prace albo czynnoś-

dowanie zagrożeń w miejscu ich powstawania.

ci inspekcyjne oraz osób niebiorących udziału w procesie pracy, jeżeli prace z użyciem źródeł promienio-2. W przypadku gdy ocena ryzyka zawodowego wania są prowadzone w miejscach, do których mają wykaże, że istnieje możliwość wystąpienia poziomów dostęp te osoby.

ekspozycji przekraczających wartości MDE, pracodawca sporządza i wprowadza w życie program działań 3. W przypadku stwierdzenia przekroczeń wartości organizacyjno-technicznych, zapobiegających prze-MDE, pomimo podjętych środków zmierzających do kroczeniu dopuszczalnych poziomów ekspozycji.

ograniczenia poziomu ekspozycji, pracodawca:

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8409 —

Poz. 643

1) podejmuje niezwłoczne działania w celu obniżenia 2. Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich poziomu ekspozycji poniżej wartości MDE; przedstawicielami wszystkie działania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych 2) ustala przyczyny wystąpienia przekroczeń; z ekspozycją na promieniowanie optyczne, w trybie 3) wykonuje działania określone w § 10 ust. 3 w celu określonym w art. 23711a ustawy z dnia 26 czerwca uniemożliwienia ponownego wystąpienia przekro-1974 r. — Kodeks pracy.

czeń.

§ 10. 1. Pracodawca zapewnia pracownikom pod-

§ 8. Określając i podejmując działania organizacyj-legającym ekspozycji na promieniowanie optyczne no-techniczne, przewidziane w § 5—7, pracodawca opiekę medyczną w zakresie i na zasadach określo-odpowiednio dostosowuje je do potrzeb pracowników nych w przepisach w sprawie badań lekarskich pra-należących do grup szczególnego ryzyka.

cowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawa-

§ 9. 1. W ramach szkolenia w dziedzinie bezpie-nych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

czeństwa i higieny pracy pracodawca zatrudniający pracowników podlegających ekspozycji na promienio-2. Pracodawca przekazuje lekarzowi sprawujące-wanie optyczne zapewnia im informacje o wynikach mu profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownika-oceny ryzyka zawodowego, w szczególności dotyczą-

mi informacje dotyczące czynników środowiska pracy, ce:

których współoddziaływanie z promieniowaniem op-1) podjętych na podstawie rozporządzenia środków tycznym może mieć niekorzystny wpływ na stan zdro-niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia wia pracowników, w szczególności dotyczące wystę-

ryzyka zawodowego oraz okoliczności, w jakich ta-powania fotouczulających substancji chemicznych.

kie środki należy stosować;

3. W przypadku gdy w wyniku przeprowadzonych 2) wartości MDE i związanego z nimi potencjalnego badań profilaktycznych lekarz stwierdził chorobę lub ryzyka;

inne niekorzystne dla pracownika skutki zdrowotne, 3) wyników wyznaczania poziomu ekspozycji, zagro-które mogły być spowodowane ekspozycją na pro-

żeń stwarzanych przez występujące w miejscu mieniowanie optyczne, pracodawca: pracy promieniowanie optyczne oraz potencjal-nych skutków dla zdrowia lub bezpieczeństwa pra-1) ponownie ocenia ryzyko zawodowe, zgodnie z wy-cowników;

maganiami określonymi w § 4,

4) przyczyn powstawania chorób powodowanych 2) dokonuje przeglądu działań określonych w § 5

ekspozycją na promieniowanie optyczne, ich obja-wów i sposobów wykrywania;

— i wprowadza odpowiednie zmiany, uwzględniając porady lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę 5) profilaktycznych badań lekarskich oraz zagrożeń zdrowotną nad pracownikami.

stwarzanych przez środki fotouczulające; 6) bezpiecznych sposobów wykonywania pracy,

§ 11. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie ograniczających poziom ekspozycji do możliwie 14 dni od dnia ogłoszenia.

najmniejszej wartości;

7) prawidłowego stosowania odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej.

Minister Pracy i Polityki Społecznej: J. Fedak

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8410 —

Poz. 643

Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 maja 2010 r. (poz. 643) WYZNACZANIE POZIOMU EKSPOZYCJI NA PROMIENIOWANIE OPTYCZNE

1 . P r o m i e n i o w a n i e n i e l a s e r o w e 1.3. Poziom ekspozycji wyznacza się zgodnie z wzorami przedstawionymi w tabeli 1, przy uwzględnie-1.1. Skutki oddziaływania promieniowania nielasero-niu:

wego na organizm człowieka rozpatruje się w odniesieniu do skóry oraz oka i są one zależne prze-a) poziomu promieniowania ustalonego zgodnie de wszystkim od:

z przepisem § 3 ust. 1 rozporządzenia,

a) poziomu promieniowania,

b) tłumienia uzyskanego dzięki zastosowaniu b) długości fali promieniowania,

środków ochrony zbiorowej,

c) czasu trwania ekspozycji,

c) czasu trwania ekspozycji, określonego zgodnie d) rozmiaru obrazu źródła promieniowania na siat-z pkt 1.4.

kówce oka (dla λ = 300—1400 nm).

1.4. Określenie czasu trwania ekspozycji: 1.2. Poziom promieniowania, w zależności od zakresu promieniowania i rodzaju zagrożenia, jest charak-a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego teryzowany przez następujące parametry:

(lp. 1—4 w tabeli 1) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej, bez a) natężenie napromienienia (E) — gęstość po-względu na długość jej trwania,

wierzchniowa strumienia energetycznego padającego na daną powierzchnię, wyrażone

b) w przypadku zagrożenia termicznego (lp. 5—8

w watach na metr kwadratowy (W·m–2), albo w tabeli 1) należy określić czas jednorazowej b) napromienienie (H) — iloczyn natężenia napro-ekspozycji.

mienienia i czasu ekspozycji, wyrażone w dżu-Definicje pojęć i metody określania czasu trwania lach na metr kwadratowy (J·m–2), albo

ekspozycji są podane w Polskich Normach

c) luminancja energetyczna (L) — iloraz strumie-PN-T-05687 lub PN-T-06589.

nia energetycznego wysyłanego przez daną powierzchnię w określonym kierunku oraz iloczy-1.5. Wyznaczone poziomy ekspozycji porównuje się nu rzutu tej powierzchni na płaszczyznę prosto-z wartościami MDE dla promieniowania nielasero-padłą względem kierunku promieniowania i ką-

wego, określonymi zgodnie z przepisami w spra-ta bryłowego obejmującego kierunek promie-wie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń niowania, wyrażona w watach na metr kwadra-czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku towy na steradian (W·m–2·sr –1).

pracy.

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8411 —

Poz. 643

Tabela 1: Wzory do wyznaczania poziomu ekspozycji na promieniowanie nielaserowe t λ = 400 nm

Hs = ʃ ʃ E( λ, t) · S( λ) · dλ · dt 0 λ = 180 nm

t λ = 400 nm

HUVA = ʃ ʃ E( λ, t) · S( λ) · dλ · dt 0 λ = 315 nm

λ = 700 nm

LB = ʃ L( λ) · B( λ) · dλ

λ = 300 nm

λ = 700 nm

EB = ʃ E( λ) · B( λ) · dλ

λ = 300 nm

λ 2

LR = ʃ L( λ) · R( λ) · dλ

λ 1

λ = 3000 nm

EIR = ʃ E( λ) · dλ

λ = 780 nm

t λ = 3000 nm

Hskóra = ʃ ʃ E( λ, t) · dλ · dt 0 λ = 380 nm

1) Przedstawione w tej kolumnie wzory całkowe można zastąpić wzorami sumacyjnymi z zastosowaniem wielkości dyskret-nych.

2) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB, całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego; jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia „światłem niebieskim”.

Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm.

3) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źródeł, których kąt widzenia < 11 mrad, można przekształcić skuteczną luminację energetyczną L na skuteczne natężenie napromienienia E . Zwykle dotyczy to jedynie narzędzi okulistycznych B

B

lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia. Maksymalny „czas patrzenia” oblicza się za pomocą wzoru: t

= 100 / E ,

max

B

gdzie E jest wyrażone w W·m–2. Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta B

nie przekracza 100 s.

4) Pomiarowe pole widzenia — kąt przestrzenny widziany przez detektor, taki jak radiometr/spektroradiometr, z którego detektor odbiera promieniowanie, wyrażany w steradianach [sr].

Uwaga 1: Pola widzenia nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źródła obserwowalnego).

Uwaga 2: Czasami do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się kąt płaski [mrad].

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8412 —

Poz. 643

Definicje wielkości występujących w tabeli 1: E

skuteczne natężenie napromienienia: na-B

tężenie napromienienia ważone według

λ

długość fali promieniowania, wyrażona rozkładu widmowego B(λ), wyrażone

w nanometrach [nm];

w watach na metr kwadratowy [W·m–2];

t

czas trwania ekspozycji, wyrażony w se-L

skuteczna luminancja energetyczna: lu-kundach [s];

R

minancja energetyczna źródła promie-

α

kąt widzenia: kąt widzenia źródła promieniowania ważona według rozkładu

niowania, wyrażony w miliradianach

widmowego R(λ), wyrażona w watach

[mrad];

na metr kwadratowy na steradian

Hs

skuteczne napromienienie oka lub skóry

[W·m–2·sr–1];

promieniowaniem nadfioletowym: suma R(λ)

względna skuteczność widmowa wywo-natężenia napromienienia oka lub skóry

ływania uszkodzeń termicznych siatków-

ważonego według rozkładu widmowego

ki oka przez promieniowanie widzialne

S(λ) w zakresie długości fali od 180 do

i IRA (podana w Polskiej Normie

400 nm, liczona dla danego czasu trwa-

nia ekspozycji, wyrażone w dżulach na

PN-T-05687) [bezwymiarowa];

metr kwadratowy [J·m–2];

E

natężenie napromienienia oka promie-IR

E(λ, t), E(λ)

widmowe natężenie napromienienia lub niowaniem podczerwonym w zakresie

widmowa gęstość mocy: strumień ener-długości fal od 780 do 3000 nm, wyrażo-

getyczny o określonej długości fali pada-ne w watach na metr kwadratowy

jący na daną powierzchnię, wyrażone

[W·m–2];

w watach na metr kwadratowy na nano-

H

napromienienie skóry: suma natężenia skóra

metr [W·m–2·nm–1];

napromienienia skóry liczona dla danego

S(λ)

względna skuteczność widmowa wywo-czasu trwania ekspozycji w zakresie dłu-

ływania uszkodzeń oczu i skóry przez

gości fal promieniowania widzialnego

promieniowanie UV (podana w Polskiej

i podczerwonego od 380 do 3000 nm,

Normie PN-T-06589) [bezwymiarowa];

wyrażone w dżulach na metr kwadrato-

H

napromienienie oka promieniowaniem

wy [J·m–2].

UVA

UVA: suma natężenia napromienienia liczona dla danego czasu trwania ekspozy-

cji w zakresie długości fali UVA od 315 2. P r o m i e n i o w a n i e l a s e r o w e do 400 nm, wyrażone w dżulach na metr

kwadratowy [J·m–2];

2.1. Skutki oddziaływania promieniowania laserowe-L

skuteczna luminancja energetyczna: lu-go na organizm człowieka rozpatruje się w odnie-B

minancja energetyczna źródła ważona

sieniu do skóry oraz oka i są one zależne przede według rozkładu widmowego B(λ), wyra-wszystkim od:

żona w watach na metr kwadratowy na

a) poziomu promieniowania,

steradian [W·m–2·sr–1];

L(λ)

widmowa luminancja energetyczna źród-b) długości fali promieniowania,

ła, wyrażona w watach na metr kwadra-c) czasu ekspozycji lub czasu trwania impulsu, towy na steradian na nanometr

[W·m–2·sr –1·nm–1];

d) rozmiaru obrazu źródła promieniowania na siat-B(λ)

względna skuteczność widmowa wywo-kówce oka (dla λ = 400—1400 nm).

ływania uszkodzeń fotochemicznych siat-

kówki oka przez światło niebieskie (poda-2.2. Rodzaje rozpatrywanych zagrożeń przy pro-na w Polskiej Normie PN-T-05687) [bez-

mieniowaniu laserowym są przedstawione w ta-wymiarowa];

beli 2.

Tabela 2: Rodzaje zagrożeń dla oka i skóry związane z ekspozycją na promieniowanie laserowe

Dziennik Ustaw Nr 100

— 8413 —

Poz. 643

2.3. Poziom promieniowania, w zależności od zakresu 2.4. Poziom ekspozycji na promieniowanie laserowe promieniowania, rodzaju zagrożenia i trybu pracy (bezpośrednie lub odbite) wyznacza się przy lasera, jest charakteryzowany przez natężenie na-uwzględnieniu:

promienienia (E) albo napromienienie (H), które można ustalić na podstawie poniższych wzorów: a) poziomu promieniowania ustalonego zgodnie z przepisem § 3 ust. 1 rozporządzenia,

E = dP[W·m–2]

dA

b) tłumienia uzyskanego dzięki zastosowaniu 1

środków ochrony zbiorowej,

H = ∫E(t)·dt [J·m–2]

0

c) czasu trwania ekspozycji, określonego zgodnie z pkt 2.5.

gdzie:

dP

moc wyrażona w watach [W];

2.5. W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu dA

powierzchnia wyrażona w metrach kwa-pracy lasera za czas trwania ekspozycji przyjmuje dratowych [m2];

się: czas trwania impulsu, czas jednorazowej eks-E(t), E

natężenie napromienienia lub gęstość pozycji (zagrożenie termiczne) lub całkowity czas mocy: strumień promienisty (energetycz-ekspozycji (zagrożenie fotochemiczne).

ny) padający na elementarną powierzch-

nię, wyrażone w watach na metr kwadra-

towy [W·m–2]. Wartości E(t), E pochodzą 2.6. Wyznaczone poziomy ekspozycji porównuje się z pomiarów lub mogą być podane przez

z odpowiednimi wartościami MDE dla promienio-producenta sprzętu;

wania laserowego, określonymi zgodnie z przepi-H

napromienienie: całka natężenia napro-sami w sprawie najwyższych dopuszczalnych stę-

mienienia liczona dla danego czasu eks-

żeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia pozycji, wyrażone w dżulach na metr

w środowisku pracy. Jeżeli dla danej długości fali kwadratowy [J·m–2];

promieniowania laserowego istnieje więcej niż t, dt

czas, czas trwania ekspozycji wyrażony jedna wartość MDE, do porównania stosuje się w sekundach [s].

wartość bardziej restrykcyjną.