4 Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Dr inż. Wojciech Słomka, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie - definicja Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną fachową oceną zjawisk technicznych lub samodzielnym rozwiązaniem zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych. Samodzielnymi funkcjami technicznymi w budownictwie objęta jest działalność w zakresie: 1) projektowania, sprawd1ania projektów architektonic1no-budowlanych i sprawowania nad1oru autorskiego; 2) kierowania budową lub innymi robotami budowlanymi; 3) kierowania wytwar1aniem konstrukcyjnych elementów budowlanych ora1 nad1ór i kontrola technic1na wytwar1ania tych elementów; 4) wykonywania nad1oru inwestorskiego; 5) sprawowania kontroli technic1nej utr1ymania obiektów budowlanych; 6) r1ec1o1nawstwa budowlane. KTO WYKONUJE SAMODZIELNE FUNKCJE TECHNICZNE Samod1ielne funkcje technic1ne w budownictwie, mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową dostosowane do rod1aju i stopnia skomplikowania d1iałalności i innych wymagań 1wią1anych 1 wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją wydaną przez organ samorządu terytorialnego. Funkcje te na1ywane są UPRAWNIENIAMI BUDOWLANYMI WARUNKI UZYSKANIA UPAWNIEC Warunkiem u1yskania uprawnień budowlanych jest 1łożenie eg1aminu 1e 1najomości pr1episów prawnych dotyc1ących procesu budowlanego ora1 umiejętności praktyc1nego 1astosowania wied1y technic1nej. Eg1amin składa się pr1ed komisją eg1aminacyjną powoływaną pr1e1 organ samor1ądu 1awodowego albo inny upoważniony. Kos1ty postępowania kwalifikacyjnego, ponosi osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień budowlanych. WARUNKI pełnienia funkcji wynikających z uprawnień Podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis, w drodze decyzji, do centralnego rejestru. Samod1ielne funkcje technic1ne w budownictwie, mogą również wykonywać osoby będące obywatelami państw Europejskiego Obs1aru Gospodarc1ego ora1 Konfederacji S1wajcarskiej, ODPOWIEDZIALNOŚĆ WYNIKAJCA Z UPAWNIEC Osoby wykonujące samod1ielne funkcje technic1ne są odpowiedzialne za: wykonywanie tych funkcji 1godnie 1 pr1episami i 1asadami wied1y technic1nej, należytą staranność w wykonywaniu pracy, właściwą organi1ację pracy, be1piec1eństwo pracy, jakość pracy. Ud1ielanie uprawnień 1. Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do: 1) projektowania; 2) kierowania robotami budowlanymi. 2. W uprawnieniach budowlanych należy określić specjalność i ewentualną specjalizację technic1no budowlaną ora1 1akres prac projektowych lub robót budowlanych. Ud1ielanie uprawnień 3. Uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi stanowią także podstawę do kierowania wytwar1aniem elementów budowlanych i wykonywania nad1oru inwestorskiego 4. Uprawnienia stanowią również podstawę do sprawowania kontroli technic1nej utr1ymania obiektów budowlanych. Specjalności uprawnionych 1. Uprawnienia budowlane są udzielane w specjalnościach: 1) architektonic1nej; 2) konstrukcyjno-budowlanej; 2a) drogowej; 2b) mostowej; 2c) kolejowej; 2d) wybur1eniowej; 2e) telekomunikacyjnej; Specjalności c.d. 3) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i ur1ąd1eń cieplnych, wentylacyjnych, ga1owych, wodociągowych i kanali1acyjnych; oraz 4) ur1ąd1eń elektryc1nych i elektroenergetyc1nych; 2. W ramach specjalności mogą być wyodrębniane specjalizacje techniczno-budowlane. WYMAGANIA DO UZYSKANIA UPRAWNIEC (Art. 14. 3.) DO PROJEKTOWANIA 1) bez ograniczeń i sprawdzania projektów architektoniczno-budowlanych: a) ukończenie studiów magisterskich na kierunku odpowiednim dla danej specjalności, b) odbycie dwuletniej praktyki pr1y spor1ąd1aniu projektów, c) odbycia rocznej praktyki na budowie; 2) w ograniczonym zakresie: a) Ukońc1enie wyższych studiów zawodowych na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub magisterskich na kierunku pokrewnym dla danej specjalności, b) odbycie dwuletniej praktyki pr1y spor1ąd1aniu projektów, c) odbycie rocznej praktyki na budowie; Wymagania do u1yskania uprawnień DO KIEROWANIA ROBOTAMI BUDOWLANYMI 3) bez ograniczeń: ukońc1enie studiów magisterskich na kierunku odpowiednim dla danej specjalności, b) odbycie dwuletniej praktyki na budowie; 4) w ograniczonym zakresie: a) Ukońc1enie wyższych studiów zawodowych na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub magisterskich na kierunku pokrewnym dla danej specjalności b) odbycie trzyletniej praktyki na budowie; Warunkiem zaliczenia praktyk jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych lub Pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierunkiem osób posiadających odpowiednie uprawnienia budowlane. Kto może być r1ec1o1nawcą budowlanym 1. Osoba posiadająca prawa publiczne, tytuł zawodowy magistra inżyniera, magistra inżyniera architekta inżyniera, inżyniera architekta, uprawnienia budowlane bez ograniczeń 10 lat praktyki w 1akresie objętym r1ec1o1nawstwem i znaczący dorobek praktyczny w 1akresie objętym r1ec1o1nawstwem. 2. Organ samorządu zawodowego, na wniosek 1ainteresowanego, orzeka, o nadaniu tytułu rzeczoznawcy budowlanego, określając zakres rzeczoznawstwa. Kto może być r1ec1o1nawcą budowlanym 3. Podstawą podjęcia c1ynności r1ec1o1nawcy jest wpis do centralnego rejestru r1ec1o1nawców budowlanych. 4. Podstawą skreślenia rejestru może być: - własna prośba, - utrata praw public1nych, - nienależytego wykonywania c1ynności r1ec1o1nawcy. Rola Ministra Budownictwa w zakresie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie określić, w drodze rozporządzenia: rod1aje i 1akres pr1ygotowania 1awodowego do wykonywania samod1ielnych funkcji technic1nych w budownictwie, sposób stwierd1ania posiadania tego pr1ygotowania, ogranic1enia 1akresu uprawnień budowlanych, Rola Ministra Budownictwa w zakresie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie wyka1 specjali1acji wyodrębnionych w ramach pos1c1ególnych specjalności, sposób pr1eprowad1ania i 1akres eg1aminu, 1asady odpłatności 1a postępowanie kwalifikacyjne 1asady wynagrad1ania komisji eg1aminacyjnej. Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie wprowadzono z dnia 28.04.2006 (Dz.U. Nr 83, Poz. 578). PRAKTYKA ZAWODOWA odbywana jest po u1yskaniu dyplomu ukońc1enia wyżs1ej uc1elni pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane be1 ogranic1eń we właściwej specjalności i będącej c1ynnym c1łonkiem samor1ądu 1awodowego Do praktyki 1awodowej może 1ostać 1alic1ona praktyka odbyta po ukońc1eniu tr1eciego roku studiów wyżs1ych, 1 wyłąc1eniem praktyki objętej programem studiów. PRAKTYKA ZAWODOWA Osoba odbywająca praktykę zawodową dokumentuje przebieg praktyki w KSIŻCE PRAKTYKI ZAWODOWEJ. Pr1ed odbyciem praktyk w i1bie składa się książkę do jej opiec1ętowania i 1arejestrowania (termin 7 dni od 1łożenia). Co wpisuje się do książki ? 1) Wyszczególnienie robót i obiektów budowlanych, pr1y projektowaniu których be1pośrednio uc1estnic1yła lub pełniła funkcję technic1ną na budowie osoba odbywająca praktykę 1awodową, 1 określeniem: rodzaju, przeznaczenia konstrukcji oraz, odpowiednio do wnioskowanej specjalności uprawnień budowlanych, inne charakterystyc1ne parametry technic1ne lub użytkowe, a także lokali1ację i na1wę inwestora; Co wpisuje się do książki ? 2) określenie c1ynności wykonywanych w każdym tygodniu odbywanej praktyki, potwierd1onych i 1aopiniowanych co najmniej raz w miesiącu pr1e1 osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, pod kierownictwem której odbywana jest praktyka. 3) Pr1y 1mianie rod1aju pracy lub jednostki, w której osoba odbywała praktykę, ora1 po 1akońc1eniu praktyki 1awodowej, osoba, pod kierownictwem której odbywała się praktyka, wpisuje w książce praktyki 1awodowej ogólną ocenę z teoretycznej i praktycznej wiedzy 1 1akresu specjalności, w jakiej dana osoba ubiega się o uprawnienia budowlane. PRAKTYKA ZAWODOWA na terenach zamkniętych 4. W pr1ypadku odbycia praktyki 1awodowej pr1y projektowaniu lub budowie obiektów budowlanych usytuowanych na terenach zamkniętych, w jednostce organi1acyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej albo ministrowi właściwemu do spraw wewnętr1nych, do wniosku, 1amiast książki praktyki 1awodowej, należy dołąc1yć zaświadczenie właściwego wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, 1 wys1c1ególnieniem okresu praktyki 1awodowej wra1 1 ogólną oceną 1 teoretyc1nej i praktyc1nej wied1y 1 1akresu danej specjalności. PRAKTYKA ZAWODOWA ZA GRANIC Odbycie praktyki 1awodowej 1a granicą powinno być potwierdzone zaświadczeniem wydanym pr1e1 kierownika jednostki, w której odbywała się praktyka 1awodowa, 1 poświadc1eniem osoby nad1orującej, posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju. PRAKTYKA ZAWODOWA ZA GRANIC Zaświadc1enie powinno 1awierać: 1) wys1c1ególnienie robót budowlanych i obiektów budowlanych, pr1y których projektowaniu be1pośrednio uc1estnic1yła lub pełniła funkcję technic1ną na budowie osoba odbywająca praktykę 1awodową, 1 określeniem: rod1aju i pr1e1nac1enia konstrukcji ora1, odpowiednio do wnioskowanej specjalności uprawnień budowlanych, inne charakterystyc1ne parametry technic1ne lub użytkowe, a także lokali1acji i na1wę inwestora; PRAKTYKA ZAWODOWA ZA GRANIC 2) potwierd1enie c1asu trwania praktyki 1awodowej 1 podaniem dat ro1poc1ęcia i ukońc1enia praktyki pr1y projektowaniu lub budowie obiektów budowlanych, o których mowa w pkt 1, 1 określeniem charakteru wykonywanych c1ynności; 3) ogólną ocenę teoretyc1nej i praktyc1nej wied1y 1 1akresu wnioskowanej specjalności, dokonaną pr1e1 osobę, pod nad1orem której odbywana była praktyka. Nadawanie uprawnień budowlanych Izba prowadzi postępowanie kwalifikacyjne składające się z 2 etapów: 1) kwalifikowania wyks1tałcenia i praktyki 1awodowej; 2) eg1aminu na uprawnienia budowlane. Do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych należy dołączyć: 1) odpis dyplomu ukońc1enia studiów magisterskich albo dyplomu ukońc1enia wyżs1ych studiów 1awodowych, 2) książkę praktyki 1awodowej lub 1aświadc1enie potwierd1ające odbycie praktyki 1a granicą, 3) dowód uis1c1enia opłaty. Nadawanie uprawnień budowlanych Kwalifikowanie wykształcenia za odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności uprawnień budowlanych dokonuje się pr1e1 stwierd1enie 1godności ukońc1onego kierunku studiów i specjalności potwierd1onych w dyplomie 1 wymaganym dla tej specjalności uprawnień budowlanych wyks1tałceniem określonym w wyka1ie stanowiącym 1ałąc1nik do ro1por1ąd1enia. Nadawanie uprawnień budowlanych Wykształcenie uzyskane za granicą podlega indywidualnemu ro1patr1eniu i u1naniu pr1e1 właściwą komisję kwalifikacyjną, na podstawie programu ks1tałcenia, jako wyks1tałcenie odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności. Nadawanie uprawnień budowlanych Izba może żądać od organu administracji architektonic1no- budowlanej lub nad1oru budowlanego albo od autora projektu lub inwestora pr1edstawienia prac projektowych wykonanych w ramach praktyki 1awodowej lub potwierd1enia 1akresu robót budowlanych, w których uc1estnic1yła osoba ubiegająca się o uprawnienia budowlane. Izba wydaje decyzję o odmowie nadania uprawnień budowlanych be1 pr1eprowad1ania eg1aminu: 1) po be1skutec1nym upływie 30 dni na u1upełnienie braków w dokumentacji jeśli wydane 1ostało takie postanowienie. 2) jeżeli wyks1tałcenie lub praktyka 1awodowa osoby ubiegającej się o uprawnienia budowlane nie odpowiada wymaganiom; 3) po stwierd1eniu podania nieprawd1iwych lub fałs1ywych danych w książce praktyki 1awodowej lub w 1aświadc1eniu potwierd1ającym odbycie praktyki 1a granicą. Odmowa nadania uprawnień Izba wydaje decyzję o odmowie nadania uprawnień budowlanych bez przeprowadzania egzaminu: 1) po bezskutecznym upływie 30 dni na uzupełnienie braków w dokumentacji jeśli wydane zostało takie postanowienie. 2) jeżeli wykształcenie lub praktyka zawodowa osoby ubiegającej się o uprawnienia budowlane nie odpowiada wymaganiom; 3) po stwierdzeniu podania nieprawdziwych lub fałszywych danych w książce praktyki zawodowej lub w zaświadczeniu potwierdzającym odbycie praktyki za granicą. Nadawanie uprawnień budowlanych - EGZAMIN Egzamin na uprawnienia budowlane składa się z : części pisemnej, przeprowadzanej w formie testu oraz części ustnej i obejmuje sprawdzenie: 1)1najomości procesu budowlanego; 2)umiejętności praktyc1nego 1astosowania wied1y technic1nej. Nadawanie uprawnień budowlanych - EGZAMIN W zależności od posiadanego wykształcenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej egzamin jest przeprowadzany: 1) na uprawnienia budowlane do projektowania w danej specjalności; 2) na uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności; 3) na uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności. Nadawanie uprawnień budowlanych - egzamin Pr1y ubieganiu się o uprawnienia budowlane w innej specjalności lub w innym zakresie niż posiadane, eg1amin jest pr1eprowad1any w 1akresie ogranic1onym do 1agadnień nieobjętych 1akresem eg1aminu, obowią1ującym pr1y ubieganiu się o posiadane uprawnienia budowlane. 1. Eg1amin na uprawnienia budowlane jest pr1eprowad1any co najmniej dwa ra1y w roku, w terminach ustalanych pr1e1 i1bę. Nadawanie uprawnień budowlanych - egzamin 2. Zawiadomienie o terminie eg1aminu i1ba doręc1a, poc1tą listem poleconym 1a potwierd1eniem odbioru, osobie ubiegającej się o uprawnienia budowlane, co najmniej na miesiąc pr1ed tym terminem. 3. Negatywny wynik c1ęści pisemnej eg1aminu powoduje niedopus1c1enie do c1ęści ustnej eg1aminu. I1ba określa termin, po upływie którego osoba ubiegająca się o uprawnienia budowlane może ponownie pr1ystąpić do eg1aminu na uprawnienia budowlane. Termin ten nie może być króts1y niż 3 miesiące. Nadawanie uprawnień budowlanych - egzamin Po zakończeniu części ustnej egzaminu izba wydaje decyzję: 1) o nadaniu uprawnień budowlanych w ra1ie po1ytywnego wyniku eg1aminu lub 2) o odmowie nadania uprawnień budowlanych w ra1ie negatywnego wyniku c1ęści ustnej eg1aminu. Nadawanie uprawnień budowlanych - egzamin W decyzji o odmowie nadania uprawnień budowlanych izba określa termin, po którego upływie osoba ubiegająca się o uprawnienia budowlane może ponownie pr1ystąpić do c1ęści ustnej eg1aminu. Termin ten nie może być króts1y niż 3 miesiące. Kopia ostatecznej decyzji, jest pr1eka1ywana do Głównego Inspektora Nad1oru Budowlanego w celu dokonania wpisu do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku USTAWA z dnia 19 września 2007 r. (Dz. U. z 2007r. Nr 191, poz. 1373) wprowadza wymagania dla budynków odnośnie charakterystyki energetycznej. Dla każdego budynku oddawanego do użytkowania ora1 budynku podlegającego 1byciu lub wynajmowi powinna być ustalona, w formie świadectwa charakterystyki energetyc1nej, jego charakterystyka energetyc1na, określająca wielkość energii wyrażoną w kWh/m2/rok nie1będnej do 1aspokojenia różnych potr1eb 1wią1anych 1 użytkowaniem budynku. Świadectwo to jest ważne 10 lat. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku może sporządzać osoba, która: 1) posiada pełną 1dolność do c1ynności prawnych; 2) ukońc1yła co najmniej studia magisterskie, w ro1umieniu pr1episów o s1kolnictwie wyżs1ym; 3) nie była karana 1a pr1estępstwo pr1eciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarc1emu, obrotowi pienięd1mi i papierami wartościowymi lub 1a pr1estępstwo skarbowe; 4) posiada uprawnienia budowlane do projektowania w specjalności architektonic1nej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła s1kolenie i 1łożyła 1 wynikiem po1ytywnym eg1amin pr1ed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki pr1estr1ennej i mies1kaniowej. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki pr1estr1ennej i mies1kaniowej określi, w drod1e ro1por1ąd1enia, sposób pr1eprowad1ania i 1akres programowy s1kolenia ora1 1akres eg1aminu, warunki i wysokość odpłatności 1a s1kolenie i postępowanie eg1aminacyjne mając na uwad1e 1apewnienie odpowiedniego po1iomu edukacyjnego s1koleń w celu 1agwarantowania r1etelnego i sprawnego pr1ygotowania kandydatów do eg1aminu. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Za równor1ędne 1 odbyciem s1kolenia ora1 1łożeniem 1 wynikiem po1ytywnym eg1aminu, u1naje się ukońc1enie, nie mniej niż roc1nych, studiów podyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub pokrewne w 1akresie audytu energetyc1nego na potr1eby termomoderni1acji ora1 oceny energetyc1nej budynków. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Program studiów podyplomowych powinien uw1ględniać problematykę objętą programem s1koleń określonym, w drod1e ro1por1ąd1enia. Minister właściwy do spraw s1kolnictwa wyżs1ego 1atwierd1a po 1aopiniowaniu pr1e1 ministra właściwego do spraw budownictwa, proponowany pr1e1 wyd1iały s1kół wyżs1ych program studiów podyplomowych. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Minister właściwy do spraw budownictwa, prowad1i rejestr osób, które 1łożyły 1 wynikiem po1ytywnym eg1amin. Rejestr prowad1ony jest w formie elektronic1nej. W rejestrze wpisuje się następujące dane: 1) numer wpisu; 2) numer uprawnienia; 3) datę wpisu; 4) imię i na1wisko; 5) data i miejsce urod1enia; 6) adres do korespondencji; 7) numer telefonu i faksu. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Minister określi, w drod1e ro1por1ąd1enia, metodologie oblic1ania charakterystyki energetyc1nej budynku i lokalu mies1kalnego lub c1ęści budynku stanowiącej samod1ielną całość technic1no użytkową, ora1 sposób spor1ąd1ania i w1ór świadectw ich charakterystyki energetyc1nej uw1ględniając w s1c1ególności: dane ilościowe i wskazniki charakterystyki energetyc1nej budynku i lokalu mies1kalnego, dane osoby wykonującej świadectwo charakterystyki energetyc1nej ora1 nie1będne dane osobowe właściciela budynku lub lokalu mies1kalnego, mając na uwad1e poprawność wykonywania świadectw charakterystyki energetyc1nej.