Zasady bezpieczeństwa przy użytkowaniu ciągnika rolniczego
Trudno sobie dziś wyobrazić gospodarstwo rolne bez ciągnika rolniczego. Używany jest
on bardzo często nie tylko do prac polowych, ale także do różnych prac pomocniczych
w gospodarstwie rolnym . Częsta i nieodpowiednia praca ciągnikiem rolniczym zwiększa
możliwość wystąpienia wypadku. Przewrócenia się ciągnika a w konsekwencji
przygniecenia i przejechania można z pewnością uniknąć. Oto kilka ważnych
wytycznych jak bezpiecznie użytkować ciągnik.
" Przed przystąpieniem do użytkowania ciągnika należy zapoznać się z zasadami bezpiecznej
pracy określonymi
w instrukcji obsługi, a podczas użytkowania sprzętu ściśle jej przestrzegać (ciągnik rolniczy
pochodzący z importu powinien być wyposażony w instrukcję obsługi w języku polskim).
" Obsługa ciągnika powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowiednie
kwalifikacje i stosowne przeszkolenie wymagane przy obsłudze.
" Przed rozpoczęciem pracy ciągnikiem należy sprawdzić prawidłowość działania
poszczególnych mechanizmów (układu hamulcowego, instalacji rozruchowej
i oświetleniowej, układu kierowniczego, zespołu jezdnego) oraz osłon zabezpieczających.
Regulowanie i kontrola poszczególnych mechanizmów oraz konserwacja może być
wykonywana tylko w czasie postoju i przy unieruchomionym silniku.
" Nie należy podejmować pracy w stanie nietrzez
wym i w stanie złego samopoczucia!
" Ciągnik rolniczy powinien posiadać bezpieczną kabinę lub ramę ochronną. W przypadku jej
braku dla własnego bezpieczeństwa należy taką zamontować!
W Polsce od 1 stycznia 1994 roku nowo rejestrowane ciągniki muszą posiadać
bezpieczną kabinę lub ramę ochronną.
Rys. 1. Ciągnik rolniczy z widoczną kabiną gwarantującą bezpieczeństwo oraz komfort
pracy
Rys. 2. Ciągnik bez kabiny i ramy ochronnej
" Należy utrzymywać drzwi i sufit kabiny w takim położeniu, aby zabezpieczyć się przed
wypadnięciem w czasie wywrotki.
" W kabinie ciągnika nie należy przewozić luzem narzędzi ani innych przedmiotów, które
mogą być niebezpieczne w czasie wypadku.
" W ciągniku podczas pracy może przebywać tylko kierowca, chyba, że ciągnik jest
wyposażony w dodatkowe siedzenie, a dokument rejestracyjny przewiduje możliwość
przewożenia pasażera.
" W czasie eksploatacji ciągnika rolniczego niedopuszczalne jest:
- zaczepianie lin, łańcuchów lub haków holowniczych do miejsc konstrukcyjnie
nieprzewidzianych do tego celu,
- wskakiwanie na sprzęt lub zeskakiwanie z niego w czasie jego ruchu,
- sprawdzanie poziomu cieczy chłodzącej w układzie chłodzenia lub otwieranie korka wlewu
oleju przy rozgrzanym silniku,
- rozłączanie napędu lub zatrzymanie pracy silnika podczas jazdy ze stoków,
- uruchamianie sprzętu w pomieszczeniach zamkniętych, pozbawionych systemu
odprowadzania spalin na zewnątrz.
" Niedopuszczalne jest przebywanie między ciągnikiem a maszyną współpracującą oraz
wchodzenie na dysze, zaczepy, ramy i inne części ciągnika, przyczepy, naczepy lub maszyny
rolnicze w czasie ich pracy lub transportu.
" Podczas przerwy w pracy maszyn współpracujących z ciągnikiem, napęd przekazu mocy
ciągnika powinien być wyłączony a silnik unieruchomiony.
" Wszelkich napraw sprzętu zawieszonego na ciągniku można dokonywać jedynie po
uprzednim opuszczeniu sprzętu na podłoże lub odpowiednią podstawkę.
" Należy dbać o odpowiedni stan techniczny schodków wejściowych do kabiny.
Rys.3. Schodki i poręcz zmniejszające ryzyko wystąpienia kontuzji spowodowanej
upadkiem podczas wchodzenia lub opuszczania kabiny ciągnika
Rys. 4. Schodek przeznaczony do natychmiastowej naprawy
" Przy parkowaniu ciągnika na pochyłym terenie należy zaciągnąć hamulec ręczny
i włączyć odpowiedni bieg przeciwdziałający staczaniu się ciągnika.
" Niedopuszczalna jest jazda ciągnikiem po pochyłości przy wyłączonym biegu lub silniku.
" Wjeżdżając pod górę:
- wybierz odpowiedni bieg, eliminując potrzebę zmiany biegów w czasie podjazdu pod górę,
- przy jez
dzie ciągnikiem np. z podwieszonym opryskiwaczem, podczas jazdy pod górę może
nastąpić przewrócenie ciągnika do tyłu lub utrata zdolności kierowania na skutek zbyt małego
nacisku na przednie koła,
- zawsze zawracaj na szczycie, a nie na boku wzniesienia.
" Zjeżdżając z góry:
- wybierz odpowiedni bieg, tzn. taki sam jak przy podjeżdżaniu pod górę, zapewni to
właściwe hamowanie silnikiem,
- zjeżdżaj z góry prosto w dół w miejscu o najmniejszym nachyleniu, a nie na ukos
wzniesienia.
" Postój ciągnika na wzniesieniu:
- wyłącz silnik,
- zaciągnij hamulce,
- włącz najniższy bieg przeciwny do kierunku staczania się ciągnika,
- nigdy nie parkuj ciągnika z ciężkim ładunkiem na stromym zboczu.
" Zagrzęz
nięcie w błocie:
- gdy ciągnik zaczyna grzęznąć próbuj cofnąć,
- jeśli to się nie powiedzie nie wykonuj następnych prób, gdyż zapadniesz się głębiej,
- nigdy nie próbuj samodzielnie wyciągać ciągnika za pomocą łańcucha zaczepionego do koła
i drzewa, gdyż może to spowodować przewrócenie się ciągnika do tyłu.
" Ciągnięcie ciągnika za pomocą łańcucha lub liny holowniczej:
- liny holowniczej nie zaczepiaj nigdy powyżej osi kół ciągnika  lina zaczepiona zbyt
wysoko może być przyczyną przewrócenia się ciągnika do tyłu nawet na równym terenie.
" Do pracy ciągnikiem rolniczym ubieraj się w odzież ochronną przylegającą do ciała, aby
zabezpieczyć się przed pochwyceniem przez ruchome części.
Zdjęcia i tekst
Janusz Pawlak
Okręgowy Inspektorat Pracy
Zielona Góra