1
Szkoła Policji w Katowicach
Prawo cywilne cz. II
Charakterystyka stosunku cywilnoprawnego
oraz zdarzeń cywilnoprawnych
Opracowanie:
nadkom. Piotr Górnik
podkom. Janusz Kaleta
Zakład Słu\
by Kryminalnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2009
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
2
© Wszelkie prawa zastrze\
one  Szkoła Policji w Katowicach 2009
KsiÄ…\
ki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezale\
nie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
3
Spis treści
Wykaz wa\
niejszych skrótów 5
Wstęp 7
1. Charakterystyka stosunku cywilnoprawnego 9
2. Charakterystyka zdarzenia cywilnoprawnego 10
3. Konsekwencje zdarzeń cywilnoprawnych 11
4. Klasyfikacja zdarzeń cywilnoprawnych 11
5. Elementy zdarzeń cywilnoprawnych 15
Literatura 20
4
5
Wykaz wa\
niejszych skrótów
art. artykuł
Dz. U. Dziennik Ustaw
k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póz
n. zm.)
k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks karny
(Dz. U. Nr 89, poz. 555 z póz
n. zm.)
s. strona
n. następne
6
7
Wstęp
Z sytuacjami uregulowanymi przez prawo cywilne spotykamy się na co dzień.
Równie\
policjanci w trakcie wykonywania codziennych czynności słu\
bowych
bardzo często mają do czynienia z zagadnieniami wchodzącymi w zakres tego prawa.
W związku z tym znajomość zagadnień z zakresu prawa cywilnego pozwoli
funkcjonariuszom Policji lepiej wykonywać czynności słu\
bowe, a tak\
e wykorzystać
tÄ™ wiedzÄ™ w \
yciu codziennym.
Publikacja ta jest kontynuacjÄ… opracowania z zakresu prawa cywilnego,
w którym przedstawiono charakterystykę prawa cywilnego, jego systematykę, zasady
w nim występujące oraz z
ródła prawa cywilnego.
W skrypcie przedstawione zostały ró\
ne podziały zdarzeń cywilnoprawnych,
opierając się przede wszystkim na zdarzeniach cywilnoprawnych wyodrębnionych
przez Aleksandra Woltera, Jerzego Ignatowicza i Krzysztofa Stefaniuka. W pracy
korzystano z najnowszej literatury z zakresu prawa cywilnego, komentarzy,
orzecznictwa sądów oraz glosów autorytetów prawa cywilnego.
Wskazane jest zapoznanie się przez policjantów z proponowanym
opracowaniem, tym bardziej \
e w programach szkoleń na realizację tego przedmiotu
przeznaczona jest niewielka liczba godzin dydaktycznych.
W pracy oparto się o stan prawny na dzień 31 sierpnia 2009 r.
8
9
1. Charakterystyka stosunku cywilnego
W codziennym \
yciu mamy do czynienia z ró\
nego rodzaju zdarzeniami, wśród
których mo\
emy wyró\
nić sytuacje prawnie obojętne oraz sytuacje wią\
Ä…ce siÄ™,
poprzez przepisy, z ró\
norodnymi skutkami normatywnymi. Stosunki społeczne, które
sÄ… uregulowane za pomocÄ… norm prawnych nazywamy stosunkami cywilnoprawnymi1.
W stosunku cywilnoprawnym mo\
emy wyró\
nić następujące elementy:
1) podmioty stosunku prawnego, między którymi stosunek zachodzi. Zgodnie
z art. 1 k.c. są nimi osoby fizyczne oraz osoby prawne. Uznanie podmiotowości
osób fizycznych i osób prawnych oznacza mo\
ność występowania
w charakterze podmiotu praw i obowiązków wynikających ze stosunków
cywilnoprawnych i określamy je jako zdolność prawną. Jednocześnie, poza
ograniczeniami, przyznaje im zdolność do czynności prawnych, a więc
zdolność do nabywania prawa i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności
prawnych;
2) przedmiot stosunku prawnego, którym jest określone  dozwolone, nakazane
czy zakazane  zachowanie się uczestników stosunku cywilnoprawnego, oparte
o wzorzec postępowania zawarty w normie prawa cywilnego. Jest to wszystko,
na co są skierowane obowiązki i uprawnienia podmiotów tego stosunku.
Przedmiotem stosunku prawnego jest zawsze zachowanie się człowieka,
a niekiedy równie\
pewien obiekt materialny lub niematerialny, którego to
zachowanie siÄ™ dotyczy, np. zgodnie z art. 734 k.c. stosunek prawny zlecenia,
z którego dla przyjmującego zlecenie wynika obowiązek dokonania określonej
czynności prawnej dla dającego zlecenie;
3) treść stosunku prawnego czyli prawa i obowiązki jego stron, a więc podmiotów
tego stosunku. Uprawnienia oznaczajÄ… mo\
liwość określonego zachowania się,
obowiązek zaś oznacza powinność nakazanego zachowania się Prawu jednego
1
Por. P. Kubiński, Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i gospodarczego. Zarys wykładu, Olsztyn 1996, s. 20.
10
podmiotu odpowiada zawsze określony obowiązek innego podmiotu, przy
czym często podmiot mający prawo ma równie\
obowiÄ…zek w stosunku do
osoby zobowiÄ…zanej. Wzajemne prawa i odpowiadajÄ…ce im obowiÄ…zki stanowiÄ…
treść stosunku prawnego2.
2. Charakterystyka zdarzenia cywilnoprawnego
Ze stosunkiem cywilnoprawnym ścisły związek ma zdarzenie cywilnoprawne.
Wynika on z tego, \
e powstanie, zmiana lub ustanie ka\
dego stosunku prawnego,
a więc równie\
stosunku cywilnoprawnego, zale\
ne jest od istnienia stanu
faktycznego, z którym dyspozycja normy prawnej łączy skutek. Wszystkie fakty
wiÄ…\
ące się ze skutkami normatywnymi mającymi znaczenie w obszarze stosunków
cywilnoprawnych zaliczamy do zdarzeń cywilnoprawnych3. A więc zdarzeniami
cywilnoprawnymi nazywany jedynie takie fakty lub okoliczności, z którymi hipotezy
norm wiÄ…\
ą określone w dyspozycjach norm konsekwencje cywilnoprawne4. Chodzi
więc tutaj o zjawiska realne chocia\
mogące wywołać odmienne w swym charakterze
skutki cywilnoprawne, np. ukończenie 18 lat pozwala człowiekowi osiągnąć szerszy
zakres zdolności do czynności prawnych, czy te\
zapłata nale\
nego odszkodowania
spowoduje wygaśnięcie zobowiązania. Nale\
y pamiętać, \
e zakres zdarzeń
cywilnoprawnych nie jest stały i ulega ciągłym zmianom, wraz ze zmianami systemu
prawnego.
Jednocześnie zdarzenie cywilnoprawne, poza wywołaniem skutków w obrębie
prawa cywilnego, mo\
e ponadto wywołać konsekwencje w innej gałęzi prawa.
Uszkodzenie ciała jest zdarzeniem cywilnoprawnym mogącym spowodować m.in.
konieczność pokrycia kosztów leczenia (art. 444 k.c.), a jednocześnie jest tak\
e
zdarzeniem karnym, gdy\
względem sprawcy mo\
liwe jest zastosowanie sankcji
przewidzianej w kodeksie karnym (art. 156 lub 157 k.k.)5.
2
Z. Szczurek, Prawo cywilne dla studentów administracji, Zakamycze 2001, s. 43 - 44.
3
Por. A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, wyd. II zmienione,
Warszawa 2000, s. 114-115.
4
Por. Z. Radwański, Prawo cywilne-część ogólna, wyd. 6, Warszawa 2003, s. 209.
5
Por. E. Gniewek, Podstawy prawa cywilnego, Warszawa 2005, s. 108-109.
11
3. Konsekwencje zdarzeń cywilnoprawnych
Zdarzenia cywilnoprawne mogą przejawiać się w ró\
norodny sposób, dlatego
mogą one spowodować:
1) powstanie stosunku cywilnoprawnego, przy czym nale\
y pamiętać, \
e ka\
dy
stosunek cywilnoprawny powstaje w wyniku zdarzenia prawnego;
2) zmianę jego podmiotu (podmiotów) z tym, \
e nie we wszystkich stosunkach
prawnych zmiana taka jest dopuszczalna;
3) zmianę treści stosunku cywilnoprawnego. Je\
eli jednak zmiana ta jest tak
doniosła, \
e powoduje przekształcenie określonego w ustawie typu danego
stosunku cywilnoprawnego, wówczas nale\
y przyjąć, \
e w miejsce dawnego
stosunku cywilnoprawnego powstaje nowy;
4) zgaśnięcie stosunku cywilnoprawnego, przy czym jedynie prawo własności
mo\
e utrzymać się dosłownie wieczyście6.
Ponadto przepisy prawne przewidują ró\
norodne inne konsekwencje prawne,
które jednak są funkcjonalnie podporządkowane wspomnianym wy\
ej skutkom
prawnym i dlatego sÄ… brane pod uwagÄ™ w procesie stosowania prawa z uwagi na
konieczność rozstrzygnięcia kwestii bezpośrednio dotyczących samego stosunku
cywilnoprawnego7.
Nale\
y podkreślić, \
e w skład stanu faktycznego, od którego norma prawna
uzale\
nia powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego mogą wchodzić
równie\
elementy, które nie są zdarzeniami prawnymi w podanym wy\
ej znaczeniu,
np. wpływ na powstanie skutku prawnego mogą mieć pewne stany psychiczne8.
4. Klasyfikacje zdarzeń cywilnoprawnych
Nauka stara się uporządkować zdarzenia według pewnych kryteriów. Sposób
przeprowadzania klasyfikacji zdarzeń prawnych nie jest w doktrynie jednolicie
6
Por. Z. Radwański, op. cit., s. 209-210.
7
Tam\
e, s. 215.
8
A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, op. cit., s. 115.
12
ustalony i mo\
emy się spotkać z ró\
nymi ich podziałami. Ró\
norodne klasyfikacje
zdarzeń prawnych, dokonywane według tych kryteriów, pozwalają na uzmysłowienie
sobie ró\
norodności faktów, z którymi normy prawa cywilnego łączą skutki prawne.
Według Aleksandra Lipińskiego zdarzenia prawne dzielą się na:
1) zachowania się podmiotów prawa, w tym przybierające postać oświadczeń woli
(zgodnych z prawem, bezprawnych);
2) akty organów państwa zarówno generalne, jak i indywidualne;
3) upływ czasu;
4) inne okoliczności.9
Natomiast według Zbigniewa Szczurka zdarzenia cywilnoprawne mo\
emy
podzielić na dwie zasadnicze grupy:
1) zdarzenia niezale\
ne od woli ludzkiej, jak np. po\
ar nie będący wynikiem
podpalenia, naturalna śmierć człowieka, upływ czasu (zdarzenia te mogą
powodować wyrządzenie szkody i obowiązek wypłaty odszkodowania,
wygaśnięcie określonych stosunków prawnych, przedawnienie roszczeń);
2) zdarzenia zale\
ne od woli ludzkiej, które mogą polegać na działaniu (czynnym
zachowaniu siÄ™), np. na zawarciu umowy, wystawieniu weksla, jak i na
zaniechaniu (biernym zachowaniu), np. niewłączeniu przez kierowcę w nocy
świateł w samochodzie i spowodowaniu wypadku; zdarzenie to mo\
e
powodować obowiązek naprawienia szkody.
Ponadto zdarzenia prawne mo\
na podzielić równie\
na:
1) akty prawne nienormatywne  to akty prawne, do których powstania dochodzi
w trybie wykonywania obowiązujących przepisów. Akty te nie tworzą nowych,
powszechnie obowiązujących reguł postępowania. Nie są one z
ródłami prawa,
a celem ich jest rozstrzygnięcie konkretnej sytuacji. Są to więc zawsze akty
o charakterze indywidualno  konkretnym;
2) czyny  są to działania następujące z woli działającego, zmierzające do
wywołania skutków prawnych, jak i czyny dokonywane bez zamiaru
wywołania skutków prawnych, ale skutki takie wywołujące. Czyny mo\
na
podzielić na:
9
A. Lipiński, Kompendium prawa cywilnego. Część ogólna i prawo rzeczowe, Zakamycze 2004, s. 79.
13
a) dozwolone  czyny, które nie są przez prawo zabronione i nie są
podejmowane z zamiarem wywołania skutków prawnych, ale skutek taki
wywołują,
b) niedozwolone (bezprawne)  są to działania obiektywne sprzeczne
z ustanowionymi w przepisach prawa nakazami lub zakazami określonego
zachowania10.
Podział zdarzeń cywilnoprawnych przedstawia równie\
Z. Radwański, który
dzieli je na czynności konwencjonalne i inne zdarzenia. Jako podstawę tego podziału
formułuje sposób określenia przez normę prawną zdarzenia prawnego. Natomiast
je\
eli norma prawna zdarzenie to dopiero konstruuje, wyznaczając przesłanki jego
dokonania przez odpowiednie działania ludzkie, wtedy chodzi o czynności
konwencjonalne. Ponadto przedstawia typologię zdarzeń prawnych poprzez
wyró\
nienie pewnych ich typów ze względu na normatywnie ustanowioną ich ogólną
regulację prawną. Na podstawie tego wyró\
nia następujące ogólne typy zdarzeń
prawnych:
1) czynności prawne  jest to skonstruowana przez system prawny czynność
konwencjonalna podmiotu prawa cywilnego, której treść określa konsekwencje
prawne tego zdarzenia prawnego,
2) działania prawne zbli\
one do czynności prawnych i dlatego wymagające
Å‚Ä…cznego rozwa\
enia z czynnościami prawnymi, np. oświadczenia wiedzy lub
przejawy uczuć,
3) orzeczenia sÄ…dowe oraz decyzje administracyjne,
4) niewykonywanie uprawnień w określonym czasie11.
Inny podział zdarzeń cywilnoprawnych przedstawiają m. in. A. Wolter,
J. Ignatowicz i K. Stefaniuk. Wymienieni dokonują podziału zdarzeń
cywilnoprawnych zgodnie ze schematem graficznym, który zostanie omówiony
w dalszej części pracy:
10
Z. Szczurek, op. cit., s. 42.
11
Por. Z. Radwański, op. cit., s. 211-212.
14
ZDARZENIA
CYWILNOPRAWNE
zdarzenia w ścisłym tego słowa
działania
znaczeniu
czynności zmierzające do
czyny
wywołania skutków prawnych
czynności
czyny
czyny prawne akty orzeczenia
zgodne
bezprawne (oświadczenia administracyjne sądowe
z prawem
woli)
kategorie normatywne
przejawy woli zawiadomienia czynności
obejmujÄ…ce czyny i zdarzenia
podobne do o pewnych czysto
w ścisłym tego słowa
oświadczeń woli zdarzeniach faktyczne
znaczeniu
czyny niedozwolone
bezpodstawne
wzbogacenie
Rys. 1. Schemat graficzny klasyfikacji zdarzeń cywilnoprawnych wg A. Woltera,
J. Ignatowicza i K. Stefaniuka12
12
A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, op. cit., s. 124, E. Gniewek, op. cit., s. 109-111.
15
5. Elementy zdarzeń cywilnoprawnych13
Zgodnie z przedstawionym przez A. Woltera, J. Ignatowicza i K. Stefaniuka
schematem, zdarzenia cywilnoprawne mo\
na podzielić na:
1) zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu  są to wszystkie zdarzenia
niezale\
ne od woli ludzkiej, tj. upływ czasu, urodzenie się człowieka, śmierć
człowieka, po\
ar;
2) działania  rozumie się przez nie zachowanie człowieka, które jest wynikiem
jego woli. Dlatego zachowanie się człowieka pod wpływem przymusu
fizycznego nie będzie działaniem, a jedynie zdarzeniem w ścisłym tego słowa
znaczeniu. Jednocześnie nale\
y zaznaczyć, \
e znaczenie tego terminu
(działanie) nie pokrywa się z potocznym znaczeniem, poniewa\
poprzez
działanie rozumie się niekiedy tak\
e zaniechanie, czyli powstrzymanie siÄ™ od
działania14.
W grupie działań wyró\
niamy dwojakiego rodzaju zachowania się podmiotów
z podziałem na:
1) czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych  są to zachowania
podmiotów zmierzające bezpośrednio i celowo do wywołania z góry
zało\
onych skutków prawnych;
2) czyny  w wyniku zachowania podmiotów wystąpienie skutków jest
niezamierzone, np. uszkodzenie lub zniszczenie cudzego przedmiotu uruchomi
odpowiedzialność odszkodowawczą sprawcy, choć zazwyczaj nie zamierzał on
wywoływać tego rodzaju następstw swego działania15.
W ramach czynności zmierzających do wywołania skutków prawnych
wyró\
niamy zachowania trojakiego rodzaju:
13
Por. A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, op. cit., s. 115-123.
14
Por. Tam\
e, s. 116.
15
E. Gniewek, op. cit., s. 109.
16
1) oświadczenia woli jako element czynności prawnej  wśród zdarzeń
cywilnoprawnych czynności prawne spełniają najdonioślejszą rolę.
Nieodzownym elementem czynności prawnych jest co najmniej jedno
oświadczenie woli. Pojęcie to jest uto\
samione z wolÄ… osoby dokonujÄ…cej
czynności prawnej, wyra\
onÄ… przez ka\
de zachowanie się tej osoby, które
ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym równie\
przez ujawnienie tej
woli w postaci elektronicznej.16 Oświadczenie woli jest wynikiem procesu
rozpoczynającego się w psychice osoby je składającej. Jednak do wywołania
skutku prawnego konieczne jest wyra\
enie woli w postaci jakiegoÅ› zachowania.
W zwiÄ…zku z powy\
szym dane zachowanie siÄ™ ludzi mo\
e być uznane za
oświadczenie woli, je\
eli:
a) jest na tyle zrozumiałe, aby przynajmniej w drodze wykładni mo\
na było
ustalić jego sens,
b) wynikajÄ…ca z niego decyzja dotyczy spraw normowanych przez prawo
cywilne, a nie prawnie obojętnych,
c) nie jest spowodowane przymusem fizycznym,
d) zło\
one jest na serio.
Oświadczenie woli nie musi być wyraz
ne, mo\
e być dorozumiane;
2) orzeczenia sÄ…dowe  zdarzeniami cywilnoprawnymi sÄ… orzeczenia
o charakterze konstytutywnym, a więc te, które statuują nowy stan prawny.
W tej grupie mo\
na wyró\
nić:
a) orzeczenia stwierdzające obowiązek zło\
enia oświadczenia woli
zastępujące to oświadczenie  w wypadku uchylenia się podmiotu, na
którym cią\
y obowiązek zło\
enia oświadczenia woli, od jego spełnienia,
sÄ…d na \
ądanie osoby, której przysługuje roszczenie będące korelatem tego
obowiązku, stwierdza obowiązek zło\
enia oświadczenia określonej treści,
a z chwilą uprawomocnienia orzeczenie to zastępuje to oświadczenie.
Obowiązek zło\
enia oświadczenia woli mo\
e wynikać z ró\
nych zdarzeń,
z którymi norma prawna wią\
e taki skutek, np. mo\
e być skutkiem
16
Por. Tam\
e, s. 113-114.
17
czynności prawnej czy te\
wynikać z aktu administracyjnego. Nale\
y
pamiętać, \
e orzeczenie sądowe zastępuje oświadczenie woli bez względu
na to, czy i jaka forma szczególna wymagana jest z mocy ustawy lub
umowy dla czynności prawnej będącej przedmiotem obowiązku
pozwanego;
b) orzeczenia wydawane na podstawie szczególnych upowa\
nień ustawowych
w sprawach określonych w tych przepisach  stosunek prawny mo\
e
powstać, ustać lub ulec przekształceniu z mocy orzeczenia sądowego tylko
wtedy, gdy taka kompetencja sÄ…du wynika z uregulowania ustawowego
określającego sytuację, w której sąd na wniosek oznaczonej osoby lub
z urzędu mo\
e ukształtować nowy stan prawny. Orzeczenia konstytutywne
wydawane na podstawie szczególnych upowa\
nień ustawowych pełnią
ró\
ną rolę. Szczególne znaczenie niektórych z nich polega na tym, \
e
skutków prawnych związanych z ich wydaniem nie mo\
e wywołać zgodna
decyzja stron stosunku cywilnoprawnego, lecz mogą one nastąpić jedynie
z mocy orzeczenia sądu. Poza tym jednak ustawa przewiduje równie\

sytuacje, w których wydanie orzeczenia kształtującego określony stosunek
prawny jest swoistą alternatywą dla zgodnych oświadczeń woli stron
danego stosunku prawnego;
3) akty administracyjne  przez akt administracyjny rozumie siÄ™ jednostronne
oświadczenie organu administracji publicznej określające władczo, na
podstawie ustawy lub przepisów wydanych z jej upowa\
nienia, sytuacjÄ™ prawnÄ…
konkretnego adresata w konkretnej sprawie. Do zdarzeń cywilnoprawnych
zaliczamy te akty administracyjne, które powodują samodzielnie lub stanowią
przesłankę powstania, zmiany bądz
ustania stosunku cywilnoprawnego. Bez
względu na to, \
e akt administracyjny mo\
e wywołać skutki cywilnoprawne lub
stanowić przesłankę powstania takich skutków, a więc, \
e mo\
e być
zdarzeniem cywilnoprawnym, jest on instytucjÄ… prawa administracyjnego.
18
Dlatego te\
przepisy tego prawa regulują podstawy i tryb wydawania aktów
administracyjnych oraz przesłanki wa\
ności i sankcje wadliwości17.
Czynami nazywamy te działania, z którymi norma prawna łączy określony
skutek prawny niezale\
nie od tego, czy wola osoby działającej była skierowana na
wywołanie go. Działania określane mianem czynów dzieli się na:
1) czyny bezprawne  to wszelkie działania podjęte wbrew zakazowi
wynikającemu z normy prawnej oraz zaniechania wykonania, nało\
onego przez
normę w określonych sytuacjach, obowiązku działania, z którymi ustawa wią\
e
niekorzystne dla działającego skutki prawne. Do tej kategorii działań nale\
y
zaliczyć czyny niedozwolone, wyraz
nie wyodrębnione w art. 415  449 k.c.,
a ponadto wszystkie przypadki naruszenia zakazów statuowanych przepisami
prawa cywilnego18;
2) czyny zgodne z prawem  to wszelkie działania, które nie podpadają pod
czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych, ani nie są czynami
bezprawnymi, a wywołują skutki w sferze prawa cywilnego. Czyny te stanowią
zbiór ró\
norodnych działań, dla których w zasadzie brak jest wspólnych norm
prawnych. W tej grupie wyró\
nia siÄ™:
a) przejawy woli podobne do oświadczeń woli  ró\
niące się od oświadczeń
woli tym, \
e skutek prawny następuje niezale\
nie od woli działającego, np.
zgodnie z art. 455 k.c. wezwanie dłu\
nika do wykonania powoduje
wymagalność wierzytelności, je\
eli termin spełnienia świadczenia nie był
oznaczony, ani nie wynikał z właściwości zobowiązania; w takiej sytuacji
uznanie roszczenia ze strony zobowiÄ…zanego przerywa bieg przedawnienia,
b) zawiadomienia o pewnych zdarzeniach  są to wszystkie działania
wywołujące skutki w prawie cywilnym, np. zgodnie z art. 563 ż 1 k.c.
kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, je\
eli
nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciÄ…gu miesiÄ…ca od jej wykrycia,
17
Por. A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, op. cit., s. 119-120.
18
Por. E. Gniewek, op. cit., s. 111.
19
a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, je\
eli
nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu,
w którym przy zachowaniu nale\
ytej staranności mógł ją wykryć,
c) czynności czysto faktyczne  czyli czynności zmierzające do osiągnięcia
pewnego skutku pozaprawnego, z którymi ustawa łączy następstwa prawne,
np. zgodnie z art. 183 k.c. i n. k.c. z faktem znalezienia rzeczy wiÄ…\
e siÄ™
wiele praw i obowiązków znalazcy.19
19
A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, op. cit., s. 122-123.
20
Literatura
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93
z póz
n. zm.).
2. Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego  Księga pierwsza
 Część ogólna, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2003.
3. Gniewek E., Podstawy prawa cywilnego, Warszawa 2005.
4. Kubiński P., Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i gospodarczego. Zarys
wykładu, Olsztyn 1996.
5. Lipiński A., Kompendium prawa cywilnego. Część ogólna i prawo rzeczowe,
Zakamycze 2004.
6. Piotrowski M., Prawo cywilne. Krótki wykład, Wydawnictwo WSB, Poznań
2002.
7. Radwański Z., Prawo cywilne  część ogólna, wyd. 6 zmienione i poszerzone,
Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003.
8. Szczurek Z., Prawo cywilne dla studentów administracji, Zakamycze 2001.
9. Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo Cywilne  Zarys części ogólnej,
wyd. 2 zmienione, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2000.