Substancje wywołujące zmiany
Substancje wywołujące zmiany
świadomości i zachowania:
świadomości i zachowania
Farmakologiczne środki
Farmakologiczne środki
uzależniające  ich wpływ
uzależniające  ich wpływ
kulturowy/religijny charakter akceptacji
na układ nerwowy w niektórych społecznościach (Ameryka
na układ nerwowy
Pd., Indie),
w większości krajów Europy i Ameryki Płn. 
potępienie społeczne i prawny zakaz
Wojciech Kozubski
Katedra i Klinika Neurologii, Uniwersytet Medyczny
im. K. Marcikowskiego w Poznaniu
1 2
Zależność i tolerancja: Zależność i tolerancja, c.d.:
Zależność i tolerancja Zależność i tolerancja
Zależność:
- przewlekła/okresowa intoksykacja, Tolerancja:
- powtarzające się zażywanie leku,
- (uzyskiwanie) coraz mniejszego efektu
Ó! farmakologicznego Ð! ta sama dawka Å›rodka
potrzeba/przymus zażywania leku Ò!
Ó!
zwiÄ™kszanie dawki Ò! zależność fizyczna
(przymus) podwyższania dawki
i psychiczna/psychologiczna Ò!
(warunki powstawania) zespołu
abstynencyjnego 3 4
Przeciwbólowe i narkotyczne
Przeciwbólowe i narkotyczne
Leki opiatowe i opioidowe:
Leki opiatowe i opioidowe
leki opioidowe:
leki opioidowe
Leki opiatowe (opiaty)  pochodne alkaloidów
Głównie używane:
opiumowych:
- morfina, pentazocyna, petydyna: legalnie
- morfina, etylmorfina, heroina
przepisywane analgetyki,
Opioidy:
- heroina: nabywana (narkotyk uliczny),
- enkefaliny, endorfiny, dynorfiny
często mieszana z kokainą
5 6
Ostre zatrucie lekami Ostre zatrucie lekami opioidowymi-
Ostre zatrucie lekami
opioidowymi- objawy: objawy fizykalne:
opioidowymi- objawy
Obniżenie temperatury,
Pobudzenia ruchowe z euforiÄ… i/lub nastrojem
Zaburzenia oddychania: oddech fazowy,
 gniewliwym (dysforiÄ…),
y
renice wąskie (w gwałtownym
przedawkowaniu heroiny  szerokie)
Świąd skóry, suchość w ustach ,
Ó!
Mdłości/wymioty,
śpiączka, depresja oddechu, obrzęk
Zaparcie, zatrzymanie moczu
pÅ‚uc Ò! zgon
7 8
Ostre zatrucie lekami opioidowymi- Uzależnienie od środków
objawy fizykalne, c.d.: opioidowych:
Zatrucie zanieczyszczonÄ… heroinÄ… (z
Szybka lekozależność,
pochodnymi pirydynowymi) Ò! zespół
Silna zależność psychiczna,
parkinsonowski: sztywność mięśni,
Szybki postęp tolerancji lekowej,
Heroina zanieczyszczona kokainÄ… (narkotyk
Leczenie:
uliczny): szybko powstająca zależność
- monitorowanie ciśnienia i oddechu,
fizyczna
- podanie naloksonu
9 10
Uzależnienie od środków
opioidowych  zespół
Leki psychostymulujÄ…ce:
abstynencyjny:
Początkowe: niepokój i dysforia,
Najpopularniejsze: amfetamina,
(Gwałtowne) pocenie się i łzawienie, wyciek z
metamfetamina,
nosa,
MDMA (pochodna metamfetaminy)  extasy:
(Po 2-3 dniach): kaszel, bóle mięśni, mdłości,
popularność ze względu na również
kurcze jelit Ò! wolne stolce (biegunka)
halucynogenny efekt,
Objawy utrzymują się około 10 dni,
(Względny) spadek popularności kokainy
Leczenie: metadon, klonidyna
11 12
Ostre zatrucie środkami
Ostre zatrucie środkami
psychostymulujÄ…cymi:
psychostymulujÄ…cymi, c.d.:
Umiarkowane ilości: ę! nastroju, uczucia
zmęczenia, usprawnienie wykonywania pracy Zaburzenia ruchowe: tiki, ruchy pląsawicze,
umysłowej,
(Możliwość) napadów padaczkowych Ò! stan
Wyższe dawki: pobudzenie psychoruchowe,
padaczkowy [głównie po spożyciu
dysforia, ból głowy,
zanieczyszczonej kokainy]
Duże dawki: omamy/urojenia o treści
ę! ciśnienia tętniczego, tachykardia, z
renice
depresyjnej/przeÅ›ladowczej Ò! gwaÅ‚towność
rozszerzone
zachowania, agresja
[część chorych: nastroju, senność]
13 14
Uzależnienie od środków
psychostymulujÄ…cych:
Marihuana (haszysz):
Zmiany charakterologiczne: brutalność
i bezkompromisowość w zaspokajaniu
potrzeb,
Żywica z konopi indyjskich,
Omamy wzrokowe, dotykowe z towarzyszÄ…cym
lękiem,
PoczÄ…tkowe uczucie bÅ‚ogostanu Ò! napady
Stany majaczeniowe, deliryjne, zespoły urojeniowe,
paniki, barwne omamy Ò! zanik poczucia
Zaburzenia popędu płciowego, impotencja
czasu i przestrzeni,
Brak zależności fizycznej: rzadki zespół
Silna zależność psychiczna i niewielka
abstynencyjny
fizyczna Ò! rzadkość zespoÅ‚u
abstynencyjnego
[wąchanie kokainy: brązowe zabarwienie śluzówki
15 16
nosa Ò! perforacja przegrody nosa]
Inhalanty:
ZwiÄ…zki psychozomimetyczne
Pobierane wziewnie substancje: węglowodory
(halucynogenne):
aromatyczne, azotany, N2O,
II rodzaje związków:
Podwyższenie nastroju, zaburzenia
- związki wywołujące efekt
koordynacji ruchowej, mowa zamazana:
schizofrenopodobny: obfitość omamów
wrażenie upojenia alkoholowego,
(wzrokowych), mały wpływ na świadomość i
Duże dawki w krótkim czasie: omamy,
pamięć  LSD, meskalina, psylocybina,
napady padaczkowe, zachłystowe zapalenie
płuc,
- związki wpływające na świadomość i
pamięć: ditran, butofenina, butoksamina
Przewlekle używanie: degradacja
intelektualna, uszkodzenie narządów
17 18
miąższowych
Ostre zatrucie środkami Ostre zatrucie środkami
halucynogennymi: halucynogennymi, c.d.:
Gwałtowność zachowań: agresja,
Gwałtowne wymioty, zawroty głowy,
ambiwalencja, ambitendencja Ò! tendencje
zaburzenia mowy, zaburzenia ostrości
samobójcze,
wzroku,
Przyjęcie dużej dawki w krótkim czasie:
OczoplÄ…s, ruchy plÄ…sawicze, tiki,
wzrost temperatury i ciśnienia tętniczego,
Objawy psychopatologiczne: iluzje, powidoki,
rozszerzenie z
renic (po czasie) Ò! napady
omamy wzrokowe Ò! depersonalizacja,
padaczkowe, śpiączka
rozciągłość czasu i przestrzeni,
19 20
Pośredni wpływ farmakologicznych Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających: substancji uzależniających, c.d.:
Udar mózgu:
Uszkodzenie rdzenia (mielopatia):
- 12-30% udarów w grupie wiekowej 15  33 lata
- najczęściej po spożyciu heroiny, (rzadziej)
(główny czynnik ryzyka udaru mózgu < 33 lat),
 kokainy,
- najistotniejsze klinicznie  zwiÄ…zki
psychostymulujÄ…ce: amfetamina, kokaina, extasy,
- niedowład kończyn dolnych ze ę!napięcia
- główne mechanizmy  naczynioskurcz, ę! ciśnienia
mięśniowego, zaburzenia czucia i oddawanie
tętniczego, zapalenie naczyń w obrębie o u n,
moczu,
- dożylne pobieranie zawiesiny rozkruszonych
- główny mechanizm - “!ciÅ›nienia tÄ™tniczego
tabletek Ò! zator tÄ™tnic mózgu
21 22
Pośredni wpływ farmakologicznych Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających, c.d.: substancji uzależniających, c.d.:
Uszkodzenie nerwów i splotów nerwowych:
Uszkodzenie mięśni (miopatia):
- najczęstsze uszkodzenia: splot ramienny
- najczęściej po zażywaniu: heroiny,
(głównie: heroina),
amfetaminy, extasy,
- polineuropatia: drętwienia i zaburzenia
- ogólne osłabienie, bóle mięśni (kończyn,
czucia dalszych części kończyn,
obręczy miednicznej)
-ę!ryzyka przy jednoczesnym spożywaniu
alkoholu
23 24
Bóle głowy a substancje Bóle głowy a substancje
narkotyczne: narkotyczne, c.d.:
Marihuana:
narkotyki sympatykomimetyczne:
-ból głowy o charakterze TTH w okolicy
amfetamina, metamfetamina, kokaina,
czołowej, suchość w ustach, parestezje
twarzy,  nastrzykniecie spojówek, extasy:
- marihuana spadek napięcia
- nagły ból w okolicy czołowej pojawiający się
mięśniowego, rozszerzenie naczyń
w czasie zażywania narkotyku
(abstynencji ?),
[palenie marihuany łagodzi niektóre bóle głowy
- sympatykomimetyczne działanie wpływ
25 26
naczyniozwężający,
Bóle głowy a substancje
narkotyczne, c.d.:
- objawowe bóle głowy przy zażywaniu
sympatykomimetyków (ę! RR +
naczynioskurcz):
a. SAH,
b. udar niedokrwienny,
c. zapalenie wsierdzia, mięśnia sercowego
27