B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
Wykład 35
BOHATEROWIE STAREGO I NOWEGO TESTAMENTU
Ks. Michał Bednarz
Bohaterowie Ewangelii
A
AZARZ  PRZYJACIEL JEZUSA
 Był pewien chory, A
azarz z Betanii, ze wsi Marii i jej siostry Marty. Maria zaś była tą, która
namaściła Pana olejkiem i włosami swoimi otarła Jego nogi. Jej to brat, A
azarz, chorował. Sio-
stry zatem posłały do Niego wiadomość: �Panie, oto choruje ten, którego Ty kochasz
(J 11,1-3)
Imię A
azarz pochodzi od słowa semickiego Eleazar (od El = Bóg i od czasownika azar = po-
mógł). W Nowym Testamencie nosi je brat Marii i Marty z Betanii oraz jeden bohaterów przy-
powieści Jezusa (A
k 16,19-31).
Ewangelie podają pewne dane co do osoby A
azarza, jego najbliższej rodziny oraz miejscowo-
ści, w której zamieszkiwał. Wspominają o przebywaniu Jezusa w domu Marii i Marty, ale nie
wymieniają jednak ich brata (por. A
k 10,38-42). Czyni to tylko św. Jan. Podkreśla, że Maria,
siostra A
azarza, była tą niewiastą, która namaściła Jezusa (J 12,3). Stało się to w Betanii, która
była osadą znajdującą się około 3 km na wschód od Jerozolimy na zboczu Góry Oliwnej. Na-
tomiast św. Jan przedstawia jeszcze śmierć A
azarza i wydarzenia z nią związane (J 11,1-44).
Z obawy przed Żydami Jezus przebywał w Zajordanii (w Perei). Kiedy tam przebywał, dotarła
do Niego wiadomość, że choruje Jego przyjaciel, A
azarz. Poinformowały go o tym Maria
i Marta, mając nadzieję na Jego szybkie przybycie i interwencję. Chrystus nie wyruszył jednak
natychmiast, ale dopiero po dwóch dniach udał się do Betanii. W opisie zawarty jest pewien
dramatyzm. Jezus darzył A
azarza szczególną miłością, podobnie jak jego siostry, a jednak
opóz
niał swoje przybycie. Tym samym Ewangelista wyklucza przypuszczenie, jakoby Jego
opóz
nianie się wynikało z obojętności wobec A
azarza i jego sióstr, a zarazem uświadamia,
w jaki sposób działa Boża miłość. Czasem każe czekać na swe działanie, ale obdarza umiłowa-
nego tym większymi i piękniejszymi dobrami.
Zamiar Jezusa udania się do Betanii w okolice Jerozolimy spotyka się z zastrzeżeniem
uczniów, gdyż po ostatnich publicznych wystąpieniach Mistrza z Nazaretu widoczne było wro-
gie nastawienie do Niego (por. J 7,30.44; 10,39; 8,59; 10,31). Na wiadomość o śmierci przyja-
ciela Jezus udał się jednak w kierunku Jerozolimy. Apostołowie zdawali sobie sprawę z nie-
bezpieczeństwa, jakie może grozić Mistrzowi. Można to dostrzec w wypowiedzi Tomasza:
 Chodz
my także i my, aby razem z Nim umrzeć . Podróż mogła trwać jeden dzień.
Pogrzeb odbywał się w dniu zgonu, zwykle około ośmiu godzin od śmierci. Jednak kondolencje
składano jeszcze przez trzy następne dni. Odwiedzano wtedy grób. Żałobę traktowano
1
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
u starożytnych Semitów w sposób zewnętrzny i głośno. Przychodzący z kondolencjami przyłą-
czali się do lamentujących krewnych zmarłego. Obrzędy te miały charakter raczej emocjonalny
niż religijny. Współczucie okazywane rodzinie zmarłego uchodziło za jeden z zasadniczych
uczynków miłosiernych. Żydzi utrzymywali, że przez trzy dni po śmierci dusza (albo pierwia-
stek życiodajny) może wracać do ciała. Następnie odchodzi definitywnie. Dlatego powrót do
życia po upływie trzech dni uważano za niemożliwy.
Jezus widział tych, którzy płakali z powodu śmierci A
azarza i wzruszył się. Wskazał na grób
i kazał go otworzyć. Marta nie zrozumiała polecenia Mistrza. Dlatego powiedziała:  Panie, już
cuchnie. Leży bowiem od czterech dni w grobie . Inaczej mówiąc stwierdza, że otwarcie grobu
może być przykre dla otoczenia i może spowodować nieczystość rytulną zgodnie z przepisami
Prawa. Ale Jezus dał dowód, że jest Panem nad śmiercią.
Śmierć A
azarza była dla Chrystusa okazją do objawienia chwały Bożej. Wskrzeszenie przyja-
ciela z jednej strony przyczyniło się do umocnienia wiary ludu i do pozyskania nowych wy-
znawców Jezusa (J 12,11.17). Z drugiej jednak strony wzmogło nienawiść wrogów Zbawiciela,
którzy zdecydowali się Go zabić (J 12,10). Nienawiść, którą duchowi przywódcy narodu wy-
branego żywili wobec Chrystusa, rozciągnęła się także na A
azarza.
W perspektywie zbliżającej się męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa wskrzeszenie A
azarza
spełnia rolę zapowiedzi i przygotowania na pełne zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią.
Na sześć dni przed świętem Paschy Jezus znowu spotkał się w Betanii z rodziną A
azarza na
uczcie u Szymona Trędowatego (J 12,1-2), podczas której został namaszczony przez Marię.
W Betanii było miejsce kultu związane z A
azarzem (świadczy o nim św. Hieronim I pątniczka
Egeria  IV w.). Dla upamiętnienia wydarzeń, które się tam rozegrały, wznoszono w tej miej-
scowości w ciągu wieków kolejne kościoły. Ostatni, który powstał w latach 1952-53, zaprojek-
tował architekt włoski Antonio Barluzzi. Jego fasada główna i ściany boczne mają linie ciężkie
i surowe, jak rzymski grobowiec (hypogeum). Formę grobowca przypomina także jego wnę-
trze. Kościół nie posiada okien. Światło wpada do wnętrza przez jeden tylko otwór w suficie.
W ten sposób architekt pragnął wyrazić myśl, iż wobec śmierci Jezus jest jedyną nadzieją.
Przede wszystkim pragnął utrwalić wypowiedz
Chrystusa:  Ja jestem zmartwychwstaniem
i życiem. Kto we Mnie wierzy, to choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we
Mnie, nie umrze na wieki (J 11,25).
Dalsze losy A
azarza nie są znane, gdyż milczą o nim pisma Nowego Testamentu oraz ojcowie
i pisarze Kościoła. Według póz
niejszej tradycji (VII-VIII w.) miał być biskupem na Cyprze i
tam ponieść śmierć męczeńską. Natomiast według legend prowansalskich i burgundzkich (XII
w.) A
azarz wraz z siostrami dotarł na cudownie ocalonym statku na Wybrzeże Lazurowe i był
biskupem Marsylii. Tam też miał umrzeć.
2
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
Ks. Mirosław A
anoszka
Bohaterowie Starego Testamentu
EZECHIEL  PROROK BUDZ
CY NADZIEJ
NA NOWE ŻYCIE
 Rzekł do mnie: �Wygłoś do tych kości proroctwo i powiedz im: Wyschnięte kości, słuchajcie
słowa PANA. Tak mówi Pan BÓG do tych kości: Oto Ja ześlę na was ducha i ożyjecie. Dam
wam ścięgna, okryję was ciałem, oblokę was skórą i udzielę wam ducha. Ożyjecie i przekonacie
się, że Ja jestem PANEM (Ez 37,4-6)
Cud wskrzeszenia A
azarza z martwych, jakiego dokonał Jezus w Betanii wskazuje, że Chrystus
jest z
ródłem życia dla wszystkich, którzy w Niego wierzą, a prawda o Jego zmartwychwstaniu
stanowi istotę głoszonej przez Niego Ewangelii (J 11,1-44). Ezechiel to starotestamentowy pro-
rok, który w niezwykle sugestywny sposób przedstawił powrót do nowego życia narodu po-
zbawionego nadziei w obrazie  wyschłych kości stających się ponownie żywym organizmem
(Ez 37,1-14). Kim był ten bohater prorockiego świata, który przekazał jedną z najbardziej spek-
takularnych wizji Starego Testamentu?
Wszystkie informacje dotyczące Ezechiela czerpiemy z księgi noszącej jego imię (Księgi Eze-
chiela). W prologu do tego pisma została umieszczona nota biograficzna proroka, jednak nie
znajdziemy w niej zbyt wielu faktów związanych z jego życiem (Ez 1,1-3). Z nielicznych da-
nych przekazanych w tym tekście dowiadujemy się, że Ezechiel, którego hebrajskie imię (hebr.
Jechezq
 l) znaczy  Bóg jest mocny lub  Bóg czyni mocnym 1, był kapłanem, synem Buziego
(Ez 1,3). Chociaż Ezechiel, podobnie jak Jeremiasz, należał do stanu kapłańskiego, to jednak w
odróżnieniu od swojego starszego rówieśnika został powołany przez Boga, kiedy przebywał
 wśród uprowadzonych  w ziemi Chaldejczyków (południowa Babilonia) nad rzeką Kebar ,
gdzie też rozpoczął pełnić swoją prorocką misję (Ez 1,3). Odpowiadając na pytanie, w jaki spo-
sób nasz bohater znalazł się poza ojczystą ziemią na terytorium należącym do Babilonii, tym
samym wskażemy czas i środowisko działalności tej postaci. Pobyt Ezechiela w Mezopotamii
należy widzieć w perspektywie historycznych wydarzeń, których bieg doprowadził do powsta-
nia na Bliskim Wschodzie przełomu VII i VI stulecia przed Chr. zupełnie nowej sytuacji. Punk-
tem zwrotnym w tamtejszym regionie ówczesnego starożytnego świata był upadek Niniwy (612
r. przed Chr.), stolicy Asyrii, który spowodował rozpad tego potężnego imperium, czego
sprawcami byli Babilończycy i Medowie2. Następcą i synem twórcy państwa neobabilońskiego,
Nabopolasara (626-605 r. przed Chr.), który podbił niemalże całą Mezopotamię, został słynny
Nabuchodonozor II (606-562 r. przed Chr.). Jego zwycięstwo w bitwie pod Karkemisz z egip-
ską armią (605 r. przed Chr.) spowodowało, że w strefie wpływów nowego mocarstwa znalazła
się także Palestyna. Energiczny władca Babilonii, jakim był Nabuchodonozor, podporządko-
wywał sobie coraz to nowe tereny, które zobowiązał do płacenia podatków. Jednym z wasali
potężnego Babilończyka stał się ówczesny król Judy Jojakim (609-598 r. przed Chr.), który
wykorzystując chwilowe osłabienie babilońskiego hegemona, zaprzestał składania ustalonej
1
L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm (red.), P. Dec (red. nauk. wyd. pol.), Wielki słownik hebrajsko-polski i
aramejsko-polski Starego Testamentu, tom I, Warszawa 2008, s. 385.
2
S.H. Horn, P.K. McCarter jr, Podzielona monarchia. Królestwa Judy i Izraela, w: H. Shanks (red.), Starożytny
Izrael. Od Abrahama do zburzenia świątyni jerozolimskiej przez Rzymian (tłum. W. Chrostowski), Warszawa 2007,
s. 284-285.
3
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
daniny. W tej sytuacji buntujące się państwo judzkie stało się obiektem zbrojnej kampanii Na-
buchodonozora, który na przełomie 598/597 r. przed Chr. rozpoczął oblężenie Jerozolimy.
W początkowej fazie babilońskiego najazdu zmarł Jojakim (598 r. przed Chr.). Władzę po nim
objął jego syn Jojakin, który po kilku miesiącach obrony świętego miasta podjął decyzję o pod-
daniu się najez
dz
com (597 r. przed Chr.). Nabuchodonozor najwyraz
niej zadowolony z prze-
biegu wydarzeń nie zburzył Jerozolimy, jednak po splądrowaniu znajdującej się w niej świątyni
uprowadził na wygnanie do Babilonu młodego króla Jojakina wraz z jego dworem, do których
dołączyli także inni przedstawiciele kulturalnej i religijnej elity judzkiego społeczeństwa3. To
właśnie wówczas, w 597 r. przed Chr., wraz z pierwszą falą wygnańców został deportowany na
terytorium Mezopotamii Ezechiel, który na obczyz
nie rozpoczął pełnić swoją prorocką posługę,
prawdopodobnie w okolicy miasta Nippur4. Po upływie dziesięciu lat przebywający na wygna-
niu w Babilonii Izraelici otrzymali smutną wiadomość o drugim oblężeniu Jerozolimy przez
wojska Nabuchodonozora (587/586 r. przed Chr.). Tym razem babiloński władca kazał zburzyć
stolicę Judy wraz ze świątynią, po czym dokonał kolejnej, tym razem masowej, deportacji ży-
dowskiego społeczeństwa (586 r. przed Chr.)5. Zbezczeszczenie świątyni jerozolimskiej to jed-
no z najtragiczniejszych wydarzeń, jakie miały miejsce w dziejach starożytnego Izraela.
W związku z tym dramatem w biografii Ezechiela pojawia się informacja o śmierci jego żony
(Ez 24,18), gdyż prorok był człowiekiem żonatym. Nie wiemy, w jakich okolicznościach nasz
bohater stracił swoją ukochaną małżonkę, która jest nazwana w Księdze Ezechiela  radością
jego oczu (Ez 24,16). Prawdopodobnie to smutne przeżycie miało miejsce przed zniszczeniem
jerozolimskiej świątyni (587 r. przed Chr.)6, gdyż autor natchniony czyni wyraz
ną aluzję do
domu Bożego nazywając go, w nawiązaniu do słów określających żonę proroka (Ez 24,16),
 rozkoszą oczu (Ez 24,21) dla wszystkich Izraelitów. A zatem, nagłe odejście żony Ezechiela,
jak i jego wdowieństwo, stały się znakiem zapowiadającym zabranie tego, co stanowiło dla Ży-
dów z
ródło siły i nadziei, gdyż odsłoniony przez proroka ogrom niewierności ludu izraelskiego,
pośród których szczególnie smutne i bolesne były bałwochwalcze praktyki, jakich dopuszczali
się rodacy naszego bohatera w ojczyz
nie, urągały miejscu przeznaczonemu na dom modlitwy
ludu Bożego (Ez 8).
Narodowy dramat, jakim było zniszczenie Jerozolimy i świątyni, po którym nastąpiła druga
fala przesiedlenia babilońskiego (586 r. przed Chr.) stał się przełomowym momentem w na-
uczaniu Ezechiela, gdyż od tej chwili prorok musiał rozbudzić na nowo w pogrążonych w bez-
nadziei i niewierze sercach swoich rodaków wiarę w moc ocalającego Boga. W odpowiedzi na
te dylematy Ezechiel tłumaczył Izraelitom, zgodnie ze znaczeniem swojego imienia ( Bóg jest
mocny ), że to nie słabość Boga legła u podstaw tej wielkiej tragedii, ale ogrom nieprawości
popełnianych przez naród Bożego wybrania. Wobec zniechęcenia i przygnębienia babilońskich
wygnańców prorok przekonywał swoich rodaków, że powrót do nowego życia jest możliwy,
jednak dokona się on dzięki działaniu Boga, który przez swego ducha wskrzesi obumarłą wiarę
swojego ludu, gdyż tylko On może obrócić dotkliwą klęskę w zwycięstwo (Ez 37,1-14). Od
czasu do czasu Ezechiel prowadził te niezwykle ważne rozmowy z przywódcami babilońskiej
3
J. Warzecha, Historia dawnego Izraela, Warszawa 2005, s. 338-339.
4
M.Z. Brettler, How to read the Bible, Philadelphia 2005, s. 185.
5
M. Stępień, Bliski Wschód, w: M. Jaczynowska (red.), Historia starożytna, Warszawa 2008, s. 192.
6
L. Monloubou, �Z�CHIEL, w: J. Bajard, M. Defossez, J. Longton, R.F. Poswick, G. Rainotte (red.), Le
Dictionnaire Encyclop�dique de la Bible, [Turnhout] Brepols 1987, s. 464.
4
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
wspólnoty wygnaniowej we własnym domu (Ez 8,1; 14,1), co mogło stać się zarodkiem przy-
szłej instytucji życia synagogalnego7.
Możemy w takim razie powiedzieć, że upadek Jerozolimy (586 r. przed Chr.) stanowi cezurę
czasową, która dzieli prorocką aktywność Ezechiela na dwa okresy. Pierwszy z nich znamio-
nowały surowe wyrocznie, piętnujące niemoralne postawy mieszkańców świętego miasta, któ-
rym prorok zapowiadał nadejście Bożego sądu (Ez 1-24), urzeczywistniającego się w zagładzie
Królestwa judzkiego (587-586 r. przed Chr.). W drugim okresie, który rozpoczął się w momen-
cie zburzenia Jerozolimy (586 r. przed Chr.) Ezechiel ogłaszał przebywającym na wygnaniu
w Babilonii rodakom odrodzenie Jerozolimy (Ez 25-48), napełniając ich tym samym niezwykłą
nadzieją8.
Ezechiel, będąc człowiekiem wyjątkowej wrażliwości o głębokim życiu duchowym, przedsta-
wiał otrzymane od Boga słowa w sposób niezwykle plastyczny, czemu nierzadko towarzyszyło
wprawiające w zdumienie zachowanie proroka. Podejmowane w odniesieniu do niekonwencjo-
nalnych postaw naszego bohatera próby wyjaśniania psychoanalitycznego zostały ostatecznie
odrzucone zarówno przez egzegetów, jak i przedstawicieli psychiatrii9. Próbując pokazać cha-
rakterystyczne rysy osobowości Ezechiela trzeba podkreślić, że był on człowiekiem, który ca-
łym swoim istnieniem przekazywał usłyszane od Boga orędzie. Dla zrozumienia jego proroc-
kiej działalności trzeba uwzględnić prawdziwe doświadczenie wszechmogącego Boga, które
ogarnia wybraną do tego celu osobę w taki sposób, aby uzdolnić ją do realizacji Bożych zamy-
słów. Ezechiel oznajmiając słowo Boże bardzo często posługiwał się czynnościami symbolicz-
nymi, angażując w ich wykonanie zarówno mowę, jak i milczenie, a także całą gamę postaw
czy gestów (Ez 1; 4,1-3.9-17; 5,1-6; 8-11; 24,1-14; 37,1-14; 40-48)10. Z zamieszczonych
w Księdze Ezechiela proroctw wyłaniają się różnorodne cechy charakteru naszego bohatera,
który w swoich wystąpieniach łączył ekstatyczne zachowania znamionujące świat wcześniej-
szych proroków wraz z obfitością klasycznego nauczania tej jakże ważnej dla dziejów Izraela
instytucji, jaką był starotestamentowy profetyzm11. Możliwe, że bogactwo zarówno przekaza-
nych przez proroka wizji, jak i posługiwanie się niezwykle rozbudowanym symbolizmem czy-
nią z niego jednego z prekursorów apokaliptycznej tradycji12. Ezechiel był nie tylko wielkim
prorokiem, płonącym żarliwością o sprawy Boże i własnego narodu, ale i teologiem, podejmu-
jącym racjonalną refleksję nad ważnymi problemami, których wyjaśnienia domagało się bun-
townicze pokolenie Izraela w Babilonii13.
W centrum nauczania Ezechiela, proroka o niezwykle wrażliwej duszy, znajduje się wezwanie
do wewnętrznej odnowy:  Odrzućcie od siebie wszystkie przestępstwa, które popełniliście,
i uczyńcie sobie nowe serce i nowego ducha! (Ez 18,31). Kiedy prorok dostrzegł, że Izrael nie
był do tego zdolny, to zapowiedział, że Bóg okazując swoją moc i chwałę da swojemu ludowi
7
J.F.A. Sawyer, Prophecy and the biblical prophets, Oxford 1993, s. 105.
8
W. Brueggemann, An introduction to the Old Testament. The canon and Christian imaginations, Louisville-
London 2003, s. 192.
9
D.I. Block, The Book of Ezekiel 1-24, NICOT, Grand Rapids 1997, s. 10.
10
T. Brzegowy, Prorocy Izraela, cz. I, Tarnów 21999, s. 238-239.
11
J. Jensen, God s word to Israel, Collegeville, Minnesota, 1988, s. 189.
12
Ch. Nihan, EZ�CHIEL, w: T. R�mer, J.D. Macchi, Ch. Nihan (ed.), Introduction ą l Ancien Testament, GenŁve
2009, s. 439.
13
G. von Rad, Teologia Starego Testamentu (tłu. B. Widła), Warszawa 1986, s. 533.
5
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
 nowe serce i nowego ducha (Ez 36,26). W ten sposób nasz bohater wskazał na niezwykle
ważny wymiar życia religijnego, a mianowicie, że przychylność Boga wobec człowieka wy-
przedza jego nawrócenie (Biblia Jerozolimska), gdyż, jak czytamy w Księdze Ezechiela:  Prze-
cież nie pragnę śmierci grzesznika  wyrocznia Pana BOGA. Nawróćcie się więc, abyście po-
zostali przy życiu! (Ez 18,32).
Ks. Piotr A
abuda
Bohaterowie pierwszej wspólnoty Kościoła
ERAST  SKARBNIK KORYNCKI I WSPÓA
PRACOWNIK PAWA
A
 Paweł postanowił udać się do Jerozolimy przez Macedonię i Achaję.  �Potem, gdy się tam
dostanę, muszę i Rzym zobaczyć  mówił. Wysłał więc do Macedonii dwóch swoich pomocni-
ków, Tymoteusza i Erasta, a sam pozostał przez jakiś czas w Azji (Dz 19,21-22).
Greckie imię Erast oznacza  ukochany . Na kartach Nowego Testamentu postać Erasta pojawia
się trzykrotnie: w Dziejach Apostolskich (Dz 19,22), w Liście do Rzymian (Rz 16,24) i w Dru-
gim Liście do Tymoteusza (2Tm 4,20). Wszystkie trzy teksty  to w rzeczywistości bardzo kró-
ciutkie wzmianki, wydające łączyć z jedną osobą  Erastem  współpracownikiem Apostoła
Pawła.
W Dziejach Apostolskich św. A
ukasz relacjonując pobyt Pawła w Efezie, podczas trzeciej wy-
prawy misyjnej stwierdza:  Po tych wydarzeniach postanowił Paweł udać się do Jerozolimy
przez Macedonię i Achaję.  �Potem, gdy się tam dostanę, muszę i Rzym zobaczyć  mówił.
Wysłał więc do Macedonii dwóch swoich pomocników, Tymoteusza i Erasta, a sam pozostał
przez jakiś czas w Azji . Celem wyprawy Pawła do Macedonii było przeprowadzenie w tamtej-
szych Kościołach kwesty na rzecz ubogich w Jerozolimie. W dziele tym szczególnymi pomoc-
nikami Apostoła był Tymoteusz i Erast. Ich to bowiem Paweł posyła przed sobą, by mogli oni
zabrać i przygotować wszystko jak należy na jego przybycie. Warto zwrócić uwagę, że Erast
jest tu traktowany na równi z Tymoteuszem, choć wydaje się, iż odpowiedzialnym za całą mi-
sję był raczej Tymoteusz. Jednak Erast tak jak Tymoteusz, miał organizować i czuwać nad
przebiegiem całej kolekty. Musiał zatem cieszyć się zaufaniem Apostoła. Musiał też być do-
brym organizatorem, skoro został przez Pawła wyznaczony do tej misji.
Tymoteusz, wypełniwszy swoją misję macedońską, udał się do Koryntu. Trudno stwierdzić,
czy towarzyszył mu w tej podróży Erast. Bardziej zasadnym wydaje się przyjęcie, że Erast sam
pozostał na terenach Macedonii, aż do czasu przybycia tam Pawła. Dopiero z Pawłem udał się
do Koryntu, gdzie znów przez jakiś czas pozostał  razem z Tytusem  podczas gdy Paweł udał
się do Jerozolimy.
Z Koryntem wiążą się dwie pozostałe nowotestamentalne wzmianki o Eraście. Drugi List do
Tymoteusza (2Tm 4,20) zawiera informację o tym, że Erast pozostał w Koryncie, natomiast
List do Rzymian zawiera pozdrowienia dla wspólnoty rzymskiej od Erasta:  pozdrawia was
Erast, skarbnik miasta (Rz 16,24).
6
B o h a t e r o w i e S t a r e g o N o w e g o T e s t a m e n t u
} i
Wspomnienie zawodu Erasta  był skarbnikiem miasta  sprawia, że od dawna toczy się dysku-
sja nad problemem identyfikacji Erasta, który w Dziejach Apostolskich wraz z Tymoteuszem
spieszy do Macedonii (Dz 19,22) z Erastem, który jest wzmiankowany na kartach Listu
do Rzymian (Rz 16,24). Przeciwnicy identyfikacji tych dwu osób odnosząc się do udziału Era-
sta z Dziejów Apostolskich w trwającej dłuższy czas wyprawie do Macedonii, stwierdzają,
iż Erast nie mógł być skarbnikiem miasta, gdyż człowiek pełniący takie obowiązki nie mógłby
zawiesić swego urzędowania na czas dłuższy. Przecież normalne funkcjonowanie miasta, już
w tamtych czasach, wymagało stałej obecności urzędnika dysponującego finansami. Zwolenni-
cy identyfikacji obydwu Erastów odpowiadają na to, że wzmianka o urzędniczej posadzie Era-
sta z Listu do Rzymian dotyczyła przeszłości, być może jeszcze przedchrześcijańskiej przeszło-
ści, Erasta. Kiedy uczestniczył w wyprawie do Macedonii dawno już nie był skarbnikiem mia-
sta Koryntu. Rzecz się ma tak samo jak z Mateuszem, który jest nazywany w Ewangelii celni-
kiem, choć wiadomo, że gdy Ewangelie powstawały, Mateusz dawno już celnikiem nie był.
Zakładając, że we wszystkich trzech wspomnianych tekstach chodzi o tę samą osobę, przychy-
lilibyśmy się również do opinii, że Erast towarzyszył Tymoteuszowi w jego podróży aż do Ko-
ryntu. Wydaje się też być naturalne to, że pozdrawiając Rzymian od Erasta, załączył Paweł
wzmiankę o jego dawnym urzędzie, co choć częściowo określało osobę Erasta, prawdopodob-
nie całkowicie dotąd nie znaną Rzymianom. Za mniej prawdopodobne uznać należy przypusz-
czenie, że Erast był już przedtem w Rzymie.
Wydaje się, iż Erast był wraz z Pawłem, gdy ten, po uwolnieniu z pierwszego więzienia rzym-
skiego, udawał się do Jerozolimy. Być może gdy Apostoł udawał się do Rzymu ponownie,
Erast zatrzymał się w Koryncie  bądz
też Paweł pozostawił go tam.
Ze z
ródeł biblijnych nie wiadomo nic o dalszych losach Erasta. Według Hipolita miał on być
biskupem Paneas w dzisiejszym Libanie lub w Cezarei Filipowej, gdzie zmarł śmiercią natural-
ną. Natomiast Martyrologium Rzymskie podaje, że Erast został  za sprawą Pawła  biskupem
w Macedonii. Śmierć męczeńską miał ponieść w Filippi.
Pytanie: Co znaczy hebrajskie imię proroka Ezechiela?
7