Psychoterapia jeden (2)


1 Psychoterapia 7.IX.00
Stosując określenie formy oddziaływania stosuje się je w sposób zamierzony i
świadomy.
Metody pomocy psychologicznej:
Poradnictwo psychologiczne- najczęstsza forma pomocy psychologicznej stosowana
poza psychoterapiÄ… - counseling- powszechna • zwÅ‚aszcza w Stanach Zjednoczonych
i Wielkiej Brytanii. Jest to pomoc osobom zdrowym w poradzeniu sobie z bieżącą
trudną sytuacją, której oni sami rozwiązać nie mogą. Czyli muszą być spełnione
następujące warunki, żebyśmy mogli powiedzieć, że tej osobie jest potrzebny
counseling: l-osoba taka nie może być chora w rozumieniu klasyfikacji chorób i
zaburzeń, z jednym wyjątkiem, że poradnictwo psychologiczne najczęściej jest
stosowane wobec osób chorych na choroby, które nie są psychicznymi
zaburzeniami. Oznacza to, że problem bieżący nie jest bezpośrednią
przyczyną.... osób, które mają jakby inny rodzaj choroby czy inwalidztwa (np.:
osoby, które utraciły zdolność chodzenia, widzenia itd.) i fakt zaistnienia
choroby sprawia, że oni nie mogą rozwiązywać problemów natury' psychologicznej
w swoim codziennym funkcjonowaniu. Czyli zasada: NIE MA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH.
2-jest łatwy do zakwalifikowania czynnik, który sprawił, że powstał aktualny
problem pacjenta; ten problem może być bardzo różny, najczęściej jest on
stosunkowo jasny do określenia np.: lęk dziecka przed chodzeniem do szkoły,
tzw. fobia szkolna- niektóre postaci fobii szkolnych są klasyfikowane jako
zaburzenia mieszczące się w kategorii zaburzeń psychicznych , ale bardzo często
jest to wynik określonego zdarzenia bądź pewnej sytuacji w szkole, w środowisku
rodzinnym. Najczęściej mówi się, że poradnictwo psychologiczne to jest metoda
pomagania ludziom , którzy znajdują się w etapie kryzysu rozwojowego. Kryzys
rozwojowy łączy się z pojęciem rozwoju, z przechodzeniem z fazy do fazy
rozwojowej. Każdy okres przejścia np.:
faza przejścia z okresu dziecięcego do wczesnej młodzieńczości, okres
adolescencji i przejście do okresu wczesnej dorosłości, tzw. kryzys wieku
średniego, -tzw. kryzys związany z przejściem od aktywności zasadowej na czas
emerytury, -kryzys zwiÄ…zany ze zmieniajÄ…cÄ… siÄ™ rodzinÄ…- dzieci dorastajÄ…ce i
opuszczające dom, śmierć jednego ze współmałżonków itd. Każdy najzdrowszy
człowiek reaguje na te kryzysy albo lękiem, albo depresja, najczęściej jednym i
drugim co skutkuje w efekcie tym, że ma poczucie, że nie potrafi rozwiązać tego
co stoi na przeszkodzie w tej chwili dalszego funkcjonowania.
Jeżeli tak to poradnictwo psychologiczne składa się z następujących etapów
procesu udzielania pomocy:
1- musi być zidentyfikowany problem, na czym on polega- to może być objaw taki
jak lęk, depresja, bezsenność, smutek, spadek aktywności, ale też
nieumiejętność znalezienia sobie pracy, czy nieumiejętność przystosowania się
do warunków szkolnych, nieumiejętność wykonywania bieżących zadań, które
wynikają z obowiązków rodzinnych, zawodowych.
2- znalezienie czynników, które podtrzymują utrzymywanie się tego problemu, te
czynniki są bardzo wielorakie, najczęściej są kontekstualne tzn. nie są
ulokowane w jednostce, one są ulokowane w kontekście społecznym, w którym dana
jednostka funkcjonuje np.: to może być interakcja paskudnego nauczyciela ze
zbyt wrażliwym uczniem, lub np.:
rozwód rodziców, zmiana miejsca pracy, która stawia nie tyle nowe wymagania,
którym jest w stanie podołać, ale fakt poprzedniego doświadczenia, które może
się kojarzyć z nową pracą, sprawia, że nie radzimy sobie z rozwiązaniem danej
kwestii. Rola poradnictwa po zidentyfikowaniu tych czynników, które podtrzymują
problem to jest zaproponowanie takich działań, które maja usunąć przy czyny
utrwalania, utrzymywania istnienia niemożności.
Na ogół taka forma pomocy jak poradnictwo psychologiczne sprowadza się do
znalezienia
bardzo konkretnych zachowań czy zmian, które są do zrealizowania w krótkim
czasie, one
muszą być konkretne i wykonalne. 3- to musi przynieść szybki efekt, ludzie
muszą mieć wzmocnienia, muszą wiedzieć, że to
działa. Mądrość psychologa w tej sytuacji polega na tym, żeby wspólnie ze
swoimi
klientami wymyślił takie działanie, które da efekt.
Jeżeli mówimy o poradnictwie w stosunku do osób, które utraciły coś (zdrowie
itp.) to tu też jest ta sama zasada. Oczywiście nie wyleczymy człowieka w takim
sensie, że on odzyska np.: sprawność kończyn dolnych po urazie kręgosłupa, ale
możemy mu znaleźć jakby przeformułowanie pewnych celów, zadań życiowych takich,
które będą dostosowane do jego kalectwa czyjego niepełnosprawności.
Interwencja kryzysowa- stosuje -się wobec osób, które nie mają problemów
rozwojowych, tylko u których w życiu wydarzyło się coś ekstra traumatycznego,
co się wydarzyło w sposób niespodziewany, zaburzyło ich dotychczasowe widzenie
sensu życia, albo pozbawiło możliwości jakichś. Takie reakcje występują
najczęściej w wyniku kataklizmów (powódź, pożar itp.)- tego często doświadczają
strażacy, policjanci itp. takie wydarzenia wzbudzają ogromne napięcie
emocjonalne, paraliżują możliwość działania z jednej strony, a z drugiej strony
pozostawiają taki efekt, że myśli nawracające, wspomnienia, bezsenność itp.
Reakcje kryzysowe, wobec których interwencja kryzysowa jest metodą z wyboru
pomocy psychologicznej, to są też takie kiedy mamy do czynienia z ostrymi
kryzysami np.;
małżeńskimi, rodzinnymi, zawodowymi (strata pracy). Interwencja kryzysowa-
umiejętność poradzenia sobie pacjentowi z bardzo silnymi emocjami, które
zostały wywołane faktem, zdarzeniem traumatycznym. To polega głównie na
uwolnieniu. Z jednej strony takie zdarzenie traumatyczne sprawia, że takie
przeżycia są bardzo silne, ale one są natychmiast równocześnie blokowane, one
są tak silne, że właściwie odcinają świadomość od rozpoznawania. Główna metoda
interwencji, pomocy w sytuacji, reakcji kryzysowej jest odtworzenie przeżycia-
przeżycie jeszcze raz, tym razem świadome w towarzystwie osoby, do której ma
się zaufanie i w której się ma oparcie- musimy się z tą sytuacją oswoić.
Wsparcie społeczne albo psychospołeczne- bardzo wielu ludzi doświadcza różnych
strat, problemów życiowych, chorób, defektów związanych z chorobami albo
funkcjonowaniem społecznym doświadcza bardzo wielu ograniczeń w swoim własnym
domu- jest wiele ludzi (dotyczy to zwłaszcza osób chronicznie chorych), którzy
w wyniku zmian zachodzących pod wpływem procesu chorobowego maja bardzo
ograniczone możliwości, często są skazani na pomoc innych itp. tacy ludzie są
niezwykle samotni, mają poczucie bezradności, bezsensu. Dla wielu tych ludzi
jedyną formą pomocy jest zmniejszenie negatywnych konsekwencji zdarzeń- poprzez
danie im wsparcia psychicznego, społecznego, stworzenie im warunków takich,
żeby oni nie byli sami, żeby mieli poczucie przynależności, poczucie tożsamości
(że ja jestem najważniejszy, odrębnym, inny itd.) potrzeba przynależności
(ludzie upośledzeni w jakichś sposób, tacy którzy mają zmniejszone możliwości
realizowania ich potrzeb muszą, żeby ich życie miało sens, żeby żyć z
satysfakcją, znaleźć takie warunki, które przynajmniej w ograniczonym stopniu
dadzą mu okazję do doświadczenia tego, że oni są ważni, potrzebni, że
przynależą , że są użyteczni itd.) Najczęstszą formą organizowania pomocy
poprzez wsparcie społeczne jest organizowanie tzw. grup samopomocy- te grupy
bardzo często są inicjowane przez profesora, asystentów psychologów, lekarzy.
Ludzie uczestniczący w tych grupach wchodzą w małą społeczność dając sobie
doświadczenia wzajemne, dają to sobie poczucie wsparcia, czasem fizyczną pomoc
np.: jeżeli mam bezwładne ręce to przynajmniej mogę kogoś wysłuchać itp.
Psychoedukacja- tu ludzi uczymy, dostarczamy im wiedzy potrzebnej do tego, żeby
oni tę wiedzę wykorzystywali w rozwiązywaniu swoich problemów, które niesie im
życie. najczęstszą formą w psychoedukacji są ...........edukacyjne dla rodzin
osób chorych na
poważne zaburzenia psychiczne, ale też somatyczne. Mianowicie wzięło się to
stąd , że Anglicy zauważyli, że ilość nawrotów i powrotów schizofrenii
mierzonej ilością powrotów do szpitala psychiatrycznego jest bardzo ściśle
związana z jakością i ilością emocji ujawnianych
w rodzinie, zwłaszcza emocji krytycznych, albo emocji, które się wiązały z
nadopiekuńczością, z pozbawieniem człowieka stanu działalności. W oparciu o
takie obserwacje zaczęli myśleć o metodach, które by miały doprowadzić do
zmniejszenia poziomu intensywności tych uczuć ujawnianych w związku z chorobą
członka rodziny chorego na schizofrenię. Zaczęto poszukiwać jakie rodzaje
informacji przekazywane .............mogą..............: - okazało się, że
podstawową ważną informacja jest nauczenie
członków rodzin psychopatologii; np.: w depresji endogennej chory ma poczucie ,
że jest ciężarem dla rodziny, a rodzina stara się nim jak najlepiej opiekować,
zajmować, przytulać itd., to taki chory widząc, że oni tyle wysiłku w to
wkładają, bo i rezygnują z czegoś, są z-męczeni, ma poparcie swojego myślenia
\v tym co widzi i ta osoba zaczyna sobie obwiniać jeszcze mocniej, bo ma
przykłady. Informacja o tym, że chory na depresję ma takie objawy, to wcale nie
oznacza, że musimy coś z tym zrobić: ani go pocieszać, ani odwracać uwagę, ani
być z nim- najlepiej żyć swoim życiem, a chorobą niech się zajmie doktor,
psycholog. Informacja zapobiega nawrotowi choroby, bo widzą jakie mogą być
objawy nawrotu choroby i takie osoby szybciej trafiajÄ… do lekarza i dostana
środki zapobiegające rozwojowi tej choroby. Psychoedukacja dotyczy też rodziców
dzieci, które mają problemy szkolne, rozwojowe. Dlaczego ta edukacja nazywa się
"psycho"? Ta edukacja odbywa siÄ™ nie tylko poprzez dostarczanie informacji ,
ale też poprzez poruszanie emocji, dostarczenie wiedzy poruszając emocje.
Jeżeli mówimy o grupach psychoedukacyjnych dla osób z rodzin... to wtedy nie
lekarz jest tym, który daje wiedzę, ale to są członkowie rodzin, oni opowiadają
o własnych przeżyciach, co przeżyli w relacjach ze swoim chorym synem, ojcem
itd. informacja członka rodziny jak bardziej przekonywująca, bo widać, że on
wie o czym mówi, bo on tego doświadczył, jeżeli jemu to wyszło to znaczy, że to
ma sens.
Rehabilitacja i resocjalizacja- przywracanie pewnych umiejętności, które
człowiek stracił w wyniku czegoś. Klasycznym przykładem rehabilitacji jest
rehabilitacja neuropsychologiczna, która najczęściej jest stosowana wobec osób
z różnego rodzaju ubytkami mózgowymi i wraz z tymi ubytkami są utracone pewne
funkcje za które odpowiadają dane ośrodki mózgowe np.: mowa, niedowłady itd.
Neuropsychologowie znaleźli wspaniałe metody uruchamiania tych samych funkcji
poprzez inne obszary mózgu (niektóre funkcje mogą być przechowane przez inne
części mózgu). Rehabilitacja oznacza nie tylko takie czynności jak uczenie.
Bardzo często ludzie w wyniku zdarzeń życiowych utracili umiejętność
wykonywania pewnych czynności , zachowań. Przykładem rehabilitacji
psychiatrycznej jest trening umiejętności społecznych gdzie wiadomo, że choroba
schizofrenia powoduje utratę tego co wymagane jest od człowieka, począwszy od
ubierania, zakupów, przygotowywania posiłków. Rehabilitacja polega na uczeniu
człowieka odzyskiwania tych wszystkich umiejętności, które są potrzebne.
Resocjalizacja jest troszkę inna, ale ma to samo założenie: próbujemy nauczyć
pewnych umiejętności podstawowych człowieka, który albo się nie nauczył w
wyniku procesów rozwojowych takich jak np.:
przestrzeganie norm, rozumienie tego co znaczy "nie zabijaj, nie kradnij" itd.
, albo utracił umiejętności w wyniku oddziaływań wieloletnich, często
traumatycznych- tu resocjalizacja jest niczym innym jak tylko uczeniem na nowo
rzeczy, które utracił, albo które powinien był nabyć. Większość z tych działań
, które się nazywają rehabilitacją czy resocjalizacją to jest poprzez
działanie- oddziaływanie na wiedzę, na emocje, na różne poznawcze struktury
człowieka. Tutaj mamy do czynienia z całym wachlarzem technik behawioralnych-
człowiek musi się zachowywać aby zobaczyć konsekwencje swojego zachowania. Nie
wystarczy powiedzieć: nie kradnij to życie ci coś przyniesie, ale trzeba
dostarczyć takich warunków, żeby on mógł mieć korzyści nie kradnąc.
Pomoc w rozwoju- uczenie człowieka pewnych umiejętności, które mu są potrzebne
na różnych etapach. To nie jest tak jak w sytuacjach, kiedy wybieramy
poradnictwo psychologiczne, gdzie człowiek mówi " nie wiem co robić, mam 28 lat
i nie wiem co robić, żeby założyć rodzinę". W przypadku tzw. pomocy w rozwoju
to są takie sytuacje gdzie ludzie mówią Ja chcę być lepszy, bardziej sprawny,
bardziej przekonywujÄ…cy w rozmowach o
pracę, żebym osiągał sukcesy, żeby mnie podziwiano" itd. - ludzie świadomie
szukają możliwości nauczenia się np.: rozpoznawania własnych emocji, używania
tych emocji i siły płynącej z emocji do tego, aby napędzać własne działania;
szukają możliwości wpływania na innych. Zasada jest taka : ludzie, którzy
przychodzÄ… wiedzÄ… czego chcÄ….
Promocja zdrowia psychicznego- oddziaływania, które mają na celu stworzyć
warunki jednostce do tego, żeby rozwijała adekwatne do swoich możliwości
potrzeby..., żeby mogła konsekwentnie zaspokajać te potrzeby i swoje
możliwości, które ma rozpoznając w sobie. Jest to dostarczanie okazji do tego,
żeby człowiek rozwijał się w taki sposób niezagrażający... , zaburzenia
psychicznego, żeby on nie' rozwijał w sobie form które są później dla niego
samego.... Aspekty w ramach promocji zdrowia psychicznego: l- edukacja dla
zdrowia psychicznego w szkole- uczenie dzieci jak radzić sobie z sytuacjami
trudnymi, jak zamieniać zadania narzucane w szkole, innych instytucjach, na
zadania własne, gdzie motywacja do ich wykonania jest indywidualna, a nie tylko
zewnętrzna, 2- uczyć profesjonalistów, którzy pracują z dziećmi i młodzieżą,
żeby uczyć dostarczać tym bardzo zróżnicowanym jednostkom możliwości do tego,
żeby one się rozwijały w sposób prawidłowy tzn. żeby ta edukacja, wsparcie,
opieka była dopasowana do indywidualnych możliwości i opierała się raczej na
szukaniu mocnych stron i skorygowaniu słabych stron, 3- tworzenie warunków
zewnętrznych w jakich funkcjonuje człowiek, takich które by zmniejszały ryzyko
zagrożeń dla zdrowia psychicznego. Dla młodzież}' takimi warunkami są zazwyczaj
rodzaj szkoły, atmosfera tej szkoły, to co się tam dzieje, stosunek nauczycieli
do dziecka. Tak samo jest z miejscem pracy i zdrowiem psychicznym- próbuje się
wpływać na pracodawców, głównie poprzez argumenty' ekonomiczne, próbuje się
wpływać na zmiany warunków pracy jakie stwarzają pracodawcy. ..
Psychoterapia- jest to metoda leczenia określonych zaburzeń, której celem jest
usunięcie psychicznych (psychologicznych)przyczyn tych zaburzeń. Takie
zlikwidowanie oznacza, że psychoterapia jest metodą leczenia takich form
zaburzeń, które są spowodowane przyczynami psychologicznymi. W standardach
psychoterapii opracowanych przez PTP wyróżnia się także taki dział jak
"wskazania". Wyróżnia się wskazania bezwzględne tzn. pisze się, że
psychoterapia jest podstawową metodą leczenia z wyboru następujących chorób,
wszystkich zaburzeń które są w ICD10 określane jako zaburzenia nerwicowe i
zaburzenia osobowości. Psychoterapia także jest częścią kompleksowego leczenia
innych zaburzeń; wśród takich zaburzeń wymienia się psychozy: zaburzenia
schizofreniczne, albo zaburzenia afektywne. Tu oprócz psychoterapii stosuje się
farmakoterapię i oddziaływanie społeczne. Zalecana jest też psychoterapia do
uzależnień. Zalecana jest też we wszystkich innych chorobach gdzie istotną rolę
dla procesu leczenia, dla procesu utrzymania zdrowia odgrywajÄ… czynniki
psychologiczne- tu chodzi o taki rzeczy jak choroby nowotworowe, wieńcowe.
Czyli psychoterapia jest to usuwanie przyczyn psychologicznych, które są albo
wynikiem choroby, albo są źródłem trudności w leczeniu innych chorób.
Psychoterapia ma swojÄ… terminologiÄ™, swojÄ… motorykÄ™ i ona jest nieco inna w
zależności od tego kogo prowadzimy do psychoterapeuty, to nie jest tak, że to
jest ta sama psychoterapia dla każdego z wyżej wymienionych.


Wyszukiwarka