Hinduizm
07.12.2008  wykład dr M. Sachy
Festiwal Shashi  związany z macierzyństwem i płodności, na który przybywają pary starające się o
dziecko.
Bogini Kali odpowiada za panowanie nad równowagą między siłami dobra i zła. Ofiarowanie dziecka
przez położenie na ziemię potwierdza przynależność dziecka. Skomunikowanie dziecka z ziemią i
poddania go pod protekcję. Gdy dziecko rodzi się pod nieobecność ojca przeprowadza się  ryt
adopcyjny w którym ojciec odbiera dziecko nie bezpośrednio od matki, ale położone na ziemi.
Ryt ablucji dziecka  po pierwszych postrzyżynach. Dziecko ofiarowane w wodzie po ingerencji we
wzrost włosów. Włosy symbolicznie powiązane są z seksualnością. Kobieta zawsze ma związane i
uporządkowane włosy. Rozpuszczone włosy tradycyjnie oznaczały bycie wyzywającą w sensie
seksualnym.
Ryt upanayany  chłopcu nakłada się święty sznur bramiński. Chłopiec ma ogoloną głowę. Po tym
rycie chłopiec może powtarzać mantry dla wtajemniczonych i może podjąć studia bramińskie. W
czasie kształcenia na kapłana uczy się hymnów wedyjskich.
Jest kilka ulubionych sportów Hindusów. Jednym z nich są zapasy. Istnieją specjalne grupy ascetów,
którzy zaprawiają się do sportu, a jednocześnie rozwijają się duchowo.
Vivaha  rytuał ceremonii małżeńskiej. Sprawowany w odświętnych strojach. Małżonkowie ubierani
jak król i królowa świata. Nawet w rodzinach bardzo ubogich ogromny nacisk kładzie się na
odpowiedni strój. Małżeństwo uznaje się za zaślubienie kosmicznych energii męskich i żeńskich.
Obowiązującym kolorem dla małżonki jest płodnościowy kolor czerwony. Używany kokos symbolizuje
jaz
ń ludzka  na zewnątrz twardy, włóknisty, zaś jego wnętrze jest orzez
wiające. Rozbicie kokosu
symbolizuje zgodę na przejście do wnętrza jaz
ni. Małżonkowie godzą się na pokazanie się od
wewnątrz. Pan młody ubrany na biało. W niektórych regionach obowiązuje całkowite zakrycie
kobiety. Pojawia się sztuka malowania dłoni i stóp henną. Po zawarciu związku małżeńskiego pojawia
się element ofiarowania w wodach Gangesu. Masowe śluby  ze względów ekonomicznych
organizuje się w ubogich rodzinach. Opłacenie rytuałów są wysokie, stąd w czasie jednego rytuału
można połączyć 1000  1500 par.
Obrzędy przejścia  związane z nakierowaniem na religię. W dojrzałym czy starszym wieku pojawiają
się rytuały pielgrzymkowe.
Najbardziej charakterystyczny ryt to kremacja ciał zmarłych. Kontakt ze zmarłymi jest tabuizowany.
Za rytuał kremacyjny odpowiada specjalna kasta. W ramach opłaty wyznaczone osoby z tej kasty
zajmują się wszystkim, co należy z ciałem. Sam rytuał odprawiają wyszkoleni kapłani. Używane kule
ryżowej wspomagają zmarłego w czasie jego przejścia po śmierci pomiędzy dwoma światami.
Członkowie rodziny są odpowiedzialni za uhonorowanie pamięci zmarłych. Ofiarę wspomagającą
zmarłego może złożyć jedynie syn.
Zwyczaj zapalania lampionów na bambusowych tyczkach  oferta, która składana jest przez
owdowiałą kobietę. Światła lampionów mają oświetlić mężowi drogę do zaświatów.
Tilaka - plama farby - kładziona na czole po wyjściu ze świątyni.
Kobiety sadhvi  żeńska odmiana ascety  ubrana w szatę, która z jednej strony jest biała  czyli
symbolizuje stan czystości, a charakterystyczna czerwień lub pomarańczowy/szafranowy symbolizuje
ascezę.
Obserwuje się specjalne grupy mężczyzn, którzy biorą na siebie wzorzec mitu, o pobożnej Illamy. W
jej rodzinie doszło do posądzenia jej przez ojca jej pięciu synów o zdradę, gdyż póz
no przyszła z wodą.
Ojciec zwrócił się do synów o zabicie matki. Czterech odmówiło i zostało przeklętych, na skutek czego
zostali eunuchami. Zabita matka stała się boginią, a jej synowie zapoczątkowali jej kult. Na pamiątkę
tego zajścia część mężczyzn przebiera się za kobiety.
Mehta i Nair  reżyserki indyjskie, które poruszają zagadnienie związków lesbijskich.
Poszczególne sekty noszą własne znaki. Spotyka się pewien rodzaj tatuażu w sektach wisznuickich.
Zwykle wykonywany środkami nietrwałymi  np. rzeczną glinką, popiołem, pastą sandałową i
kurkumą. Znaki wisznuickie zawierają znak w kształcie urdhva  wyciągnięte w górę ramiona, w
kształcie litery U. Znaki sziwaickie związane są z triadami: trójząb Śiwy, trzy góry, znaki księżycowe,
znak trzeciego oka. Jednym z atrybutów Śiwy jest półksiężyc. Księżyc odnosi się do somy. Znaki
Śaktów  sami siebie odnoszą do kultu Wielkiej Bogini. Popularnym znakiem jest odwrotna swastyka
z ramionami złamanymi w lewo. Jest symbolem Kali.
Rytuały codzienne
Wiążą się z przestrzenią prywatną lub świątynną. W domach organizowane są dla kultu domowego
kaplice, z wyobrażeniem bóstwa, jakąś forma ognia (kadzidełka, naczynia ze świecami, lampki oliwne,
lampka maślana  najczystsza i najświętsza). Czasami pojawiają się kwiaty, złożone pieniądze.
W kulcie świątynnym pojawia się rytuał arati  poruszania światła. Lampionem wykonuje się koliste
ruchy ze śpiewami symbolicznej pieśni. Używa się niesamowitej instrumentalistyki przy wstępie do
arati z wykorzystaniem wibrujących i dudniących instrumentów, po których następuje hymn arati.
Rytuały ofiarowania substancji płynnych. Rytuał na cześć Sziwy, którego figura jest oblewana i
obmywana różnymi substancjami  miodem, mlekiem  po czym figurę przyozdabia się kwiatami,
ofiaruje się pastę sandałową itp.
Rytuał polegający na śpiewaniu mantry ze złożonymi dłońmi wraz z gestem wejścia do wody  np. do
Gangesu  który wykonywany jest na powitanie dnia i obmycia się z nocy.
W Gangesie wykonywanych jest bardzo wiele czynności codziennych i rytualnych. Jedna z ofiar
polega na złożeniu na liściu kwiatów i zapalonej lampki, które oddaje się wodzie, a przez to samej
bogini Gange.
Rytuały okazjonalne
Rytuał krzesania ognia  krzesania Agniego.
Homa  kapłani usadowieni na cmentarzu w kwadratowej strukturze reprezentują cztery Wedy.
Istniejące w Indiach cmentarze są albo cmentarzami muzułmańskimi, albo zawierają tylko kapliczki
bez pochowanych ciał. W niektórych rejonach Indii chowa się zwłoki na cmentarzach  w ramach
hinduizmu nie tradycyjnego, a ponadto niekiedy chowa się popioły nie zrzucone do wody. Cmentarze
ściągają specyficznych ascetów, dla których cmentarz jest miejscem ich praktyki, medytacji i
składania ofiar. Istnieje pochówek lotny, powietrzny  gdzie nie ma miejsc do palenia ani chowania
zmarłych, np. podhimalajskie plemiona i w obszarze tybetańskim. Zostawia się wtedy zwłoki ptakom
na żer.
Ofiary ogniowe Homa  masło wlewane do ognia, składanie cennych rzeczy, spalanie cennych szat.
Rytuał brahmana puja  dla uhonorowania bramina.
Śricakra puja  w sekcie rozpowszechnionej na południu, rytuał związany z kultem Wielkiej Bogini z
wykorzystaniem diagramów, na które przy mantrach wysypuje się kwiaty, składa cenne substancje.
Rytuał potrafi być bardzo skomplikowany. Używanie świętych diagramów  jantr i madali wiąże się
albo ze stałą strukturą służącą do wykonywania rytuału, albo wysypywane z kolorowych proszków. W
kontekście rytuału konieczne jest uaktywnienie jantry, w czasie nakładania na nia świętych mantr w
procesie wizualizacji. Owa jantra czynna jest tylko w kontekście wykonywanego rytuału. W rytuałach
tantrycznych kult związany jest ze specyficznym objawieniem dotyczącym kosmologii i rytuałów.
Konieczna jest inicjacja do tego kultu. Potrzebny jest kontakt inicjowanego z mistrzem. Kult zakłada
własną praktyczną ścieżkę duchową opartą na codziennej dyscyplinie nałożonej przez mistrza, która
polega na medytacji i mantrach. Chodzi też o sprawowanie specyficznego kultu. Istnieje przekonanie,
że bóstwo w kulcie manifestuje się na podstawie mistycznego diagramu  ciała geometrycznego.
Odpowiednikiem dz
więkowym jest mantra, a od strony formy pojawia się idol  kanoniczne
wyobrażenie bóstwa, z określonymi cechami i atrybutami.
Inną formą opracowania diagraficznego są czynności o charakterze magiczno  ochronnym. Są
rozumiane jako dobra wróżba  mangala  rytuał kobiecy polegający na rysowaniu określonych form
przed swoim domostwem. Funkcjonuje w bardziej ludowych kultach.
Przy świątyniach często znajdują się stoiska, na których można zaopatrzyć się w gotowe do
ofiarowania elementy, składające się z liścia, na którym te elementy się znajdują, lub koszyczki z tymi
elementami. Można zaopatrzyć się kadzidełka czy lampki. W niektórych kultach z wizytą w świątyni
kojarzy się nałożenie na ciało emblematu, który symbolizuje wzięcie błogosławieństwa. Bardzo często
jest to poświęcona nić  plecionka, która przewiązuje się przegub.
W wielkich świątyniach pojawiają się wędrowni sadhowie oczekujący na datki.
Rytuał oczyszczeniowy przed wejściem do właściwej części świątyni. Kapłan uczy modlitwy, po której
następuje oczyszczenie w basenie.
Rzadkim rytuałem jest ofiara z bawołu. W Kamakhya odprawia się ten rytuał. Wielkie świątynie
przyciągają masy pielgrzymów, którzy przed wejściem ustawiają się w wielogodzinnych kolejkach.
Same kompleksy świątynne potrafią być bardzo rozbudowane, z wieloma dziedzińcami i
pomniejszymi kapliczkami.
Niektóre rytuały związane są z rolnictwem. Kobiety jako związane z zabezpieczeniem płodności w
festiwalu Dal Chhath proszą o płodność, opiekę i powodzenie w rolnictwie.
Często w rytuałach hinduistycznych przygotowywane jest miejsce do przygotowania darów  taka
poczekalnia przed wejściem do świątyni. Częstym elementem są procesje z idolami bóstw. Same
przedstawienia bóstw objęte są tabu dotykowym i są instalowane w świątyniach na stałe. Natomiast
przedstawienia do procesji sa przygotowywane specjalnie. Takie procesje zwykle odbywają się z
okazji wielkich świąt. Procesje mogą mieć też skromniejsza formę. W festiwalu Purnima grupa
mężczyzn może sama przenosić z wioski do wioski idola bóstwa skonstruowanego przez siebie.
Jeszcze jednym elementem jest istnienie świąt, które kojarzą się z obszarami gdzie jest woda.
Konstruuje się na ten czas efektowne wizerunki, które robione są z niewypalanej gliny. Taki
wizerunek w procesji wynosi się z miasta i oddaje wodzie, gdzie idol rozpływa się na oczach procesji.
Jest to symbol czasowego przebywania bóstwa w wizerunku, na które to przebywanie bóstwo
łaskawie pozwala. Idole te są kolorowe i bogato zdobione, malowane. Są one niekiedy
nieprawdopodobnie wielkie. Istnieją także malutkie wizerunki oddawane morzu przez dzieci.
Zgromadzenie sadhów w czasie festiwalu Kumbha Mela  odbywający się raz na 12 lat w każdym z 4
miast. Wtedy często asceci składają śluby ascetyczne, zakonne. W czasie tego święta widać jak
powszechny jest ascetyzm w Indiach. Część z nich wstępuje do określonych kongregacji ascetycznych,
innych łączy jedynie kontakt z własnym mistrzem.
Kapliczki, ołtarze i przedmioty kultowe.
Bóstwo traktowane jest jak gość. Kiedy przybywa z dalekiej drogi, należy je umyć, ofiarować jedzenie,
ofiarować to, co najlepsze, chwilę adorować i na koniec zostawić na moment w spokoju. W czasie
pudży ostatnia część niekiedy przygotowuje bóstwo do odpoczynku. Rano na nowo się je wzywa,
wita, przystraja i przygotowuje do kolejnego dnia i odwiedzin pielgrzymów. W tym kontekście
specjalni funkcyjni kapłani mogą cały dzień być zajęci opiekowaniem się bóstwem.
W Noc Śiwy  Śivaratri  na przełomie stycznia i lutego.
Oprócz wyobrażeń używa się masek bóstw, np. do procesji. Maski są nakładane na specjalne
konstrukcje, ubierane i przystrajane.
Przedstawienie bogini Kali stąpającej po mężczyz
nie  Kali może oznaczać energię żeńską  wiecznie
aktywną. Energia męska w Indiach jest pasywna, nieaktywna  w tym przedstawieniu w pozycji śava 
trupa.
Różne bywają poziomy opracowywania wizerunków. Może być rzez
bą, ikoną. W domowych
kapliczkach często jest to zdjęcie. Takie zdjęcie jest adorowane i ornamentowane. Przyozdabia się je
naszyjnikami, ozdobami, kwiatami. Ubieranie wizerunku jest tez wielką i utrwaloną w Indiach
metaforą kreacji. W ten sposób bóstwo nabiera ciała. Każdy z tych elementów za coś odpowiada.
Kadzidło oznacza, że bóstwo wchodząc w ciało decyduje się na przyjęcie wyposażenia zmysłowego.
Nałożenie światła  np. położenie świecy  oznacza przyjęcie przez bóstwo zmysłu wzroku. W czasie
rytuału ubierania mamy szereg ciągów znaczeniowych, w tym także materializacji bóstwa na czas
kultu. Dlatego na następny dzień ściąga się poprzednią ornamentykę i nakłada nową.
Bardzo często w znanych świątyniach wyobrażenia są montowane w specyficzny sposób. Przykładem
są przedstawienia wykuwane w skale. Jedną z piękniejszych świątyń jest świątynia na wyspie
Maharasthra, do której dopływa się z Bombaju. Jest to nieprawdopodobnie piękna świątynie z VI/VII
w. z przepracowanymi elementami estetycznymi i gra świateł. Pokazuje ona Śiwę o trzech twarzach.
Obecnie przy tym przedstawieniu nie odbywa się kult  świątynia jest zabytkiem wyjątkowej klasy.
Gra świateł w tej Elefancie daje efekt wrażenia, że bóstwo się porusza., że wizerunek wypływa w
kierunku człowieka.
Yonilingam  joni = macica, wyobrażenie sziwaickie przedstawiające zjednoczenie dwóch zasad 
męskiej i żeńskiej.
Śrijanta
Święty ołtarz typu homa oparty jest o przygotowany rytuał. Ołtarz zbudowany jest z kolorowych
proszków.
Ołtarz z pięciu czaszek  odnosi się do któregoś z kultów tantrycznych. Czaszki symbolizują pięć
podstawowych ograniczeń człowieka. Jest to rzadki w Indiach ołtarz.
Dzwonki są na wyposażeniu świątynnym jako coś, w co się uderza w czasie wchodzenia do świątyni.
Jest to przywołanie bóstwa lub danie mu znaku, że się jest; pozdrowienie bóstwa.
W czasie świąt ludowo-zabawowych pojawiają się przedstawienia kojarzone z Bhimą - Bhima Puja.
Można spotkać przedstawienia, które w ogóle nie pasują do hinduskiego panteonu. Często SA
pozostałościami starych bóstw  nawet przedariańskich.
Wyobrażenie nagiej, kucającej kobiety eksponującej łono  kojarzone z kultem tantrycznym, albo
bardzo starą pozostałością minionych kultów. Rozumiana może być jako genetrix świata  rodzicielka.
Można spotkać tez i takie kaplice, w których maska bóstwa jest nasadzana na drzewo, a ono samo
jest ubierane w sari. Często tak wykorzystywane są tradycji ludowej bardzo stare drzewa. Niekiedy w
konarach drzewa buduje się kapliczkę. Niekiedy konary stroi się wstążkami, które związane z mantrą i
upamiętniają składane życzenia związane z ta mantrą.
Niekiedy spotyka się gliniane przedstawienia zwierzęce, które mogą stanowić ofiarę zastępczą za
niegdysiejsze składanie ofiar ze zwierząt.
Niektóre miejsca uznawane są za szczególnie święte z powodu cudów uzdrowienia, które w nich się
dokonały. Zostawia się w tych miejscach wota.
Pieczęcie  np. yoni stamp.
Niektóre przedmioty mogą być kompletnym przedstawieniem domowej kaplicy.
Miejsca święte w Indaich.
31.01.2008 r.  godz. 11:00 termin sesyjny egzaminu; 18.01.2008 r.  po zajęciach  egzamin dla
zamiejscowych; Istnieje możliwość zdawania w środy od 14:00 na dyżurach. Flood Gavin, Hinduizm.
Wprowadzenie.