Przedsiębiorstwa
niefinansowe i ich
znaczenie dla systemu
finansowego
Pracę wykonały:
Danuta Sowa nr. albumu 150590
Magdalena Suchta nr. albumu 150591
Aneta Szewruk nr. albumu 150593
Paulina Szulik nr. albumu 150595
1
Spis treści:
1. Wstęp& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& str. 3
2. System finansowy& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...& str. 3
3. Charakterystyka przedsiębiorstw niefinansowych& & & & & & & & & & & & & .& .str. 3
4. Powiązania między przedsiębiorstwami a systemem finansowym& & & & & & ...& ..str. 4
5. Kredyt jako obcy kapitał finansowania przedsiębiorstw& & & & & & & & & & & & str. 4
6. Wpływ inflacji na inwestycje przedsiębiorstwa& & & & & & & & & & & & & & .& .str. 4
7. Wpływ zmian legislacyjnych na poziom inwestycji& & & & & & & & & & & & ...& str. 5
8. Dynamika upadłości a dynamika PKB& & & & & & & & & & & & & & & & & ..& .str. 5
9. Liczba przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w 2010 roku& & ..& str. 6
10. Pracujący, zatrudnienie i przeciętne wynagrodzenia & & & & & & & & & & & & .& str. 6
11. Rozmieszczenie siedzib przedsiębiorstw w Polsce w 2010 r& & & & & & & & & & ..str. 7
12. Przychody i koszty przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku& & & & & & & & str. 8
12.1. Przychody & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & str. 8
12.2. Koszty & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& ..& str. 8
13. Podsumowanie& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...& str. 9
14. Bibliografia& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...& str. 10
Spis wykresów:
1. Roczna dynamika upadłości a dynamika PKB w latach 1997-2011 [w%]& & & & & ...str. 5
2. Struktura przedsiębiorstw według podstawowego rodzaju działalności 2010r& & ...& .str. 6
3. Liczba przedsiębiorstw i pracujących w latach 2009-2010& & & & & & & & & & ..& str. 7
4. Liczba przedsiębiorstw oraz liczba jednostek lokalnych wg. województw w 2010 r......str. 7
5. Przychody i koszty wg województw w 2010 roku& & & & & & & & & & & & & & ...str. 9
2
1. Wstęp
Celem naszej prezentacji jest wyjaśnienie czym jest system finansowy oraz
umiejscowienie w nim roli przedsiębiorstw niefinansowych. Określimy także jakie czynniki
wpływają na poziom inwestycji tychże przedsiębiorstw. Jest to ważne zagadnienie gdyż
poprzez zwiększone inwestycje pobudza się gospodarka, im więcej ograniczeń i przeszkód w
pozyskaniu kapitału na nowe przedsięwzięcia tym powstaje większy zastój w gospodarce.
Postaramy się także przedstawić jaka jest sytuacja przedsiębiorstw w naszym kraju- ich
ilość, zatrudnienie, przychody i koszty oraz rozmieszczenie na mapie Polski.
2. System finansowy
System finansowy to mechanizm współtworzenia i przepływu siły nabywczej między
niefinansowymi podmiotami gospodarczymi, w skład którego wchodzą:
�� instrumenty finansowe,
�� rynki finansowe,
�� instytucje finansowe,
�� zasady określające sposób ich funkcjonowania.
Nadrzędna funkcja systemu finansowego:
Współuczestniczenie w tworzeniu powszechnie akceptowanego środka dokonywania
transakcji (pieniądza) oraz umożliwienie jego przemieszczania się między niefinansowymi
podmiotami gospodarczymi (ekonomicznymi).1
3. Charakterystyka przedsiębiorstw niefinansowych
Przedsiębiorstwa niefinansowe - pełnią funkcję produkcji oraz wymiany dóbr i usług na
zasadach komercyjnych. Należą do nich przedsiębiorstwa prywatne, których nadrzędnym
celem jest maksymalizacja zysku- w myśl teorii ekonomii burżuazyjnej bądz
maksymalizacja
tzw. wartości firmy- w myśl nowoczesnej teorii ekonomii, a także przedsiębiorstwa
państwowe i spółdzielcze, których celem podstawowym jest osiągnięcie odpowiedniej
rentowności. Wartość firmy jest funkcją siły dochodowej przedsiębiorstwa (czyli siły do
generowania dodatnich wyników finansowych) i pewności otrzymywania zysków w
przyszłości. Dla osiągnięcia przyjętych celów przedsiębiorstwa prowadzą własną politykę
finansową.
W tej grupie podmiotów ruch strumieni związany jest :
�� Z transakcjami materialnymi kupna- sprzedaży dóbr i usług oraz siły roboczej
�� Transferami na rzecz państwa i od państwa
�� Związanymi z operacjami kapitałowymi prowadzonymi przez przedsiębiorstwa na
rynku finansowym2
1
B. Pietrzak Z. Polański B. Wożniak  System finansowy w Polsce Tom I , Warszawa 2008, WN PWN 2008,
str. 15
2
http://www.newtrader.pl/struktura-finansowa-gospodarki-narodowej,654,ekonomia.html
3
4. Powiązania między przedsiębiorstwami a systemem finansowym
Gospodarka finansowa przedsiębiorstw nie jest obiektem bezpośrednich działań państwa,
ponieważ typowa dla gospodarki rynkowej wolność gospodarcza zakłada daleko idącą
samodzielność finansową podmiotów gospodarczych. Nie oznacza to jednak, że nie ma
żadnych oddziaływań ze strony państwa na szeroko rozumiane  finanse przedsiębiorstw .
Powiązania finansów przedsiębiorstwa z systemem finansowym można odnalez
ć głównie w
dziedzinie instrumentów finansowych i rynku finansowego. Przedsiębiorstwo przez emisję
akcji czy obligacji, nabywanie papierów wartościowych emitowanych przez inne podmioty,
zaciąganie kredytów bankowych, otwieranie kont depozytowych w bankach staje się
uczestnikiem krajowego rynku finansowego.
Tak więc, z
ródłem pochodzenia majątku, którym dysponuje przedsiębiorstwo, są kapitały
własne i kapitały obce. Kapitał obcy napływa do przedsiębiorstwa m. in. przez rynek
finansowy (kredyty i pożyczki bankowe oraz pożyczki obligacyjne) oraz w drodze
szczególnych form finansowania (np. factoring, leasing).3
5. Kredyt jako obcy kapitał finansowania przedsiębiorstw
Głównym z
ródłem finansowania aktywów są w przedsiębiorstwach fundusz własne,
wnoszone w formie rzeczowej lub pieniężnej. Ich uzupełnieniem są kapitały obce,
pozyskiwane m. im w drodze pozyskiwania kredytów kupieckich i bankowych.
Kredyty bankowe są tradycyjnym z
ródłem uzupełnienia własnych zasobów przedsiębiorstwa.
Z jego zaciągnięciem wiążą się określone koszty, a także konieczność zapewnienia
odpowiednich zabezpieczeń. Ponadto wymagane jest przejście procedury kredytowej, w tym
pozytywnej oceny zdolności kredytowej.
Obecnie obserwuje się wzrost poziomu zadłużenia w poszczególnych klasach
wielkości i grupach działalności przedsiębiorstw (dodatnia dynamika r/r zmian wartości
wskaz
nika zadłużenia ogółem). Poziom zadłużenia ogółem wzrósł w małych podmiotach
produkcyjnych i usługowych, w średnich podmiotach produkcyjnych i handlowych oraz
dużych podmiotach usługowych. Pomimo wzrostu poziomu zadłużenia ogółem, w większości
podmiotów zarówno r/r, jak i w porównaniu do okresu poprzedniego, zwiększyła się ich
zdolność do obsługi długu. Sytuację taką odnotowano w małych podmiotach handlowych i
usługowych, w średnich produkcyjnych i handlowych oraz we wszystkich rodzajach
działalności podmiotów dużych. 4
6. Wpływ inflacji na inwestycje przedsiębiorstwa
Głównym mechanizmem oddziaływania inflacji na inwestycje jest, powodowany przez
nią, wzrost niepewności odnośnie do zmiennych, na których podstawie przedsiębiorcy
formułują oceny przyszłych zysków z podejmowanych inwestycji.
y
ródła niepewności płynącej z inflacji:
�� inflacja zaburza informacje płynące z systemu cen, wyższa inflacja oznacza większe
wahania relatywnych cen i co za tym idzie wyższą niepewność towarzyszącą
decyzjom inwestycyjnym.
3
Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański  System finansowy w Polsce: lata dziewięćdziesiąte PWN Warszawa
1997 r. str. 305-306
4
Projekt  Instrument Szybkiego Reagowania Raport A
ączny 3: Raport z oceny stopnia zagrożenia
przedsiębiorstw upadłością-komponent mikroekonomiczny oraz analizy wykonywane w komponencie
makroekonomicznym projektu ISR, grudzień 2011r., str. 24
4
�� wyższa inflacja potęguje niepewność co do przyszłej ścieżki stóp procentowych. Bank
centralny może nie ocenić właściwie sygnałów o wzroście presji inflacyjnej, ale mając
obowiązek dbania o stabilność cen, nie może pozostać bierny, jeśli podwyższona
inflacja zaczyna się utrwalać. Spóz
niona reakcja wymaga od banku centralnego
ostrzejszych działań, których skutki trudniej dokładnie przewidzieć. I jedno, i drugie
powoduje, że stopy procentowe stają się bardziej zmienne. W efekcie przedsiębiorcom
trudniej jest ocenić skalę obciążeń wynikających ze spłaty zaciągniętych zobowiązań,
a w związku z tym  opłacalność podejmowanych inwestycji. 5
7. Wpływ zmian legislacyjnych na poziom inwestycji
W IV kw. 2010 r. zmianie uległy przepisy dotyczące możliwości odliczenia podatku VAT
od tzw. samochodów z kratką. Do czasu wejścia w życie rozwiązań docelowych (planowo
01.01.2013), od 01.01.2011 r. obowiązują przepisy przejściowe, które ograniczają prawo do
odliczenia podatku naliczonego do 60% jego wysokości, ale nie więcej niż 6000 zł.
W reakcji na zmiany przepisów część przedsiębiorców, która pierwotnie zamierzała
dokonać zakupu samochodów firmowych w 2011 r. przyspieszyła swoje inwestycje w nowe
środki transportu tak, aby zdążyć przed wejściem w życie nowych  mniej korzystnych 
regulacji. W wyniku tego roczna dynamika kwartalnych inwestycji w nowe środki transportu
osiągnęła w IV kw. 2010 r. aż 24,5% tj. najwięcej od ok. 3 lat.6
8. Dynamika upadłości a dynamika PKB
Wykres 1. Roczna dynamika upadłości a dynamika PKB w latach 1997-2011 [w%]
y
ródło: System Wczesnego Ostrzegania ISR  Raport A
ączny 3, grudzień 2011 r. str.12
Związek pomiędzy obiema zmiennymi jest dość silny. Jest też widoczne, że ujemna
dynamika liczby upadłości występowała wyłącznie wówczas, gdy dynamika PKB nie była
niższa niż ok. 3,5% r/r. W kontekście przewidywanego raportu spowolnienia dynamiki PKB
w 2012 r. wyraz
nie poniżej 3%, w tym oficjalne założenia budżetowe na przyszły rok, można
oczekiwać istotnego nasilenia się skali upadłości w gospodarce.7
5
Piotr Ciżkowicz i Andrzej Rzońca http://www.investorpartners.pl/artykul-ekspercki-1
6
NBP NBP Ocena kondycji ekonomicznej sektora przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku w świetle
danych F-01/I-01, str. 32
7
System Wczesnego Ostrzegania ISR  Raport A
ączny 3: Raport z oceny stopnia zagrożenia przedsiębiorstw
upadłością-komponent mikroekonomiczny oraz analizy wykonywane w komponencie makroekonomicznym
projektu ISR, grudzień 2011 r. str.12
5
9. Liczba przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w 2010 roku
W 2010 r. w Polsce prowadziło działalność gospodarczą 1 727 tys. przedsiębiorstw
niefinansowych, wobec 1 674 tys. przedsiębiorstw w 2009 r., co oznacza wzrost o 3,2%.
Podobnie jak w latach poprzednich, wśród wszystkich przedsiębiorstw dominowały
jednostki małe, stanowiąc 98,9% całej populacji (mikroprzedsiębiorstwa o liczbie pracujących
do 9 osób  95,9%). Udział jednostek średnich i dużych, stanowił odpowiednio 0,9% i 0,2%
wszystkich przedsiębiorstw.
Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności co trzecie przedsiębiorstwo
prowadziło działalność handlową. Wśród tych podmiotów 99,3% to przedsiębiorstwa małe
(jednostki najmniejsze, do 9 osób pracujących  96,2%), 0,6%  średnie, a 0,1%  duże.
Działalność budowlaną prowadziło 13,5% łącznej liczby przedsiębiorstw, przemysłową 
10,8%, działalność profesjonalną, naukową i techniczną również 10,8%. W każdym z tych
obszarów dominowały małe przedsiębiorstwa, przy czym najwyższy ich udział odnotowano w
działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (99,6%) przy jednocześnie niewielkim
odsetku jednostek średnich i dużych (odpowiednio 0,3% i 0,1%).8
Wykres 2. Struktura przedsiębiorstw według podstawowego rodzaju działalności 2010r.
y
ródło: GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku , str. 40
10. Pracujący, zatrudnienie i przeciętne wynagrodzenia
W podmiotach objętych badaniem pracowało2 8 859,1 tys. osób, co oznacza 0,3%
wzrostu liczby pracujących w stosunku do roku 2009. Utrzymała się obserwowana w latach
wcześniejszych przewaga pracujących w jednostkach małych (51,3%, a w podmiotach do 9
osób pracujących  38,4%), w jednostkach średnich pracowało 18,6% osób, a w dużych 
30,1%. W 2010 r. najwięcej osób pracowało w przedsiębiorstwach przemysłowych (31,8%)
oraz w handlu i naprawach (25,4%), a także w budownictwie (10,0%) oraz transporcie
(8,1%). Najmniej w działalności związanej z kulturą i rekreacją oraz edukacją (odpowiednio
0,8% i 0,9%). W 2010 r. przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto na 1 zatrudnionego w
badanych jednostkach wyniosło 3 300 zł, co oznacza wzrost w skali roku o 5,1%.
Najwyższe wynagrodzenia odnotowano w firmach prowadzących działalność związaną z
informacją i komunikacją (6 051 zł)oraz w działalności profesjonalnej, naukowej i
technicznej (4 491 zł) natomiast najniższe  w działalności związanej z pozostałą działalnością
usługową (2 087 zł).9
8
GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku , str. 22
9
GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku , str. 23
6
Wykres 3. Liczba przedsiębiorstw i pracujących w latach 2009-2010
y
ródło: GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku , str. 39
11. Rozmieszczenie siedzib przedsiębiorstw w Polsce w 2010 r.
Z ogólnej liczby 1 727 tys. przedsiębiorstw w 2010 r., największa liczba podmiotów
w układzie regionalnym miała swoją siedzibę w województwie mazowieckim (285,4 tys., tj.
16,5% łącznej liczby jednostek) i śląskim (201,4 tys., tj. 11,7%). Na terenie województw:
pomorskiego, łódzkiego, dolnośląskiego, małopolskiego i wielkopolskiego prowadziło
działalność od 111,5 tys. do175,1 tys. podmiotów.
W trzech najmniejszych województwach: opolskim, podlaskim i lubuskim w końcu
2010 r. prowadziło działalność łącznie 123,0 tys. badanych jednostek. Zbliżone do ogólnego
zróżnicowanie terytorialne lokalizacji przedsiębiorstw odnotowano w grupach jednostek
małych i średnich. W grupie jednostek dużych dominacja województw mazowieckiego i
śląskiego była jeszcze bardziej znacząca, bowiem na terenie tych dwóch województw miało
siedzibę odpowiednio 23,4% oraz 13,3% wszystkich przedsiębiorstw tej grupy.10
Wykres 4. Liczba przedsiębiorstw oraz liczba jednostek lokalnych wg. województw w
2010 r.
y
ródło: GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku , str. 40
10
GUS  Działalność Przedsiębiorstw Niefinansowych w 2010 roku , Warszawa 2011, str.
7
12. Przychody i koszty przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku
12.1. Przychody
W 2010 r. przychody z całokształtu działalności badanych przedsiębiorstw ukształtowały
się na poziomie 3 297,3 mld zł (tj. o 7,1% wyższym niż w roku poprzednim). Z punktu
widzenia formy prawnej 19,6% przychodów wszystkich badanych jednostek wypracowały
osoby fizyczne, natomiast 80,4%  osoby prawne.
Przeciętne przychody na 1 podmiot ukształtowały się w 2010 r. na poziomie 1 909,7 tys.
zł, najwyższy ich poziom zanotowano w przedsiębiorstwach przemysłowych oraz
handlowych, najniższy natomiast w jednostkach zajmujących się edukacją.
Wysokość uzyskiwanych przychodów zależała również od wielkości podmiotu.
Przychody z całokształtu działalności przedsiębiorstw małych wyniosły 1 168,9 mld zł, co
stanowiło 35,4% wszystkich przychodów. Przeciętne przychody uzyskane przez 1 podmiot w
grupie małych jednostek wyniosły 684,5 tys. zł. Przedsiębiorstwa średnie (stanowiące 0,9%
badanej zbiorowości) wypracowały przychody w wysokości 689,1 mld zł, tj. 20,9% ogółu
przychodów z całokształtu działalności przedsiębiorstw niefinansowych. Przy przeciętnych
przychodach na 1 podmiot wynoszących 43 500,1 tys. zł. Przeciętne przychody dużych
jednostek w przeliczeniu na 1 podmiot wyniosły w 2010 r. 454 500,2 tys. zł.11
12.2. Koszty
W 2010 r. koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności wyniosły 3 046,3 mld
zł, co oznacza wzrost o 6,1% w stosunku do roku 2009. W zdecydowanej większości były to
koszty poniesione przez przedsiębiorstwa osób prawnych (81,8%), pozostałe 18,2% kosztów
zostało poniesione przez osoby fizyczne.
W 2010 r. przeciętnie koszty w przeliczeniu na 1 podmiot kształtowały się na poziomie 1
764,3 tys. zł, natomiast w przeliczeniu na 1 pracującego  343,9 tys. zł. Najwyższy poziom
kosztów odnotowano dla przedsiębiorstw przemysłowych oraz jednostek handlowych,
najniższe natomiast dla jednostek związanych z pozostałą działalnością usługową oraz
edukacją.
Podmioty małe poniosły w 2010 r. koszty uzyskania przychodów z całokształtu
działalności w wysokości 1 038,3 mld zł. Koszty przedsiębiorstw średnich wyniosły 649,6
mld zł, co oznacza wzrost o 3,9% w stosunku do roku poprzedniego. Koszty poniesione przez
podmioty duże stanowiły 44,6% ogólnej wartości kosztów wszystkich badanych
przedsiębiorstw i wyniosły 1 358,4 mld zł (co oznacza wzrost o 9,6% w stosunku do roku
2009).12
11
GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku str. 25-26
12
GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku str. 26-27
8
Wykres 5. Przychody i koszty wg województw w 2010 roku
y
ródło: GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku str.37
Na powyższym wykresie widzimy przychody i koszty wg województw w 2010 r.
Zarówno największe przychody jak i koszty są w województwie mazowieckim. Stosunkowo
wysokie występują też w województwie śląskim oraz wielkopolskim. Natomiast najmniejsze
przychody i koszty są w województwach: opolskim, lubuskim i warmińsko-mazurskim.
13. Podsumowanie
Niewątpliwie przedsiębiorstwa niefinansowe odgrywają ważną rolę w gospodarce
krajowej. Celem każdego przedsiębiorstwa w tym niefinansowego jest maksymalizacja zysku
przy jak najmniejszych nakładach na koszty. Osiągnięcie zysku może posłużyć do dalszego
rozwoju czyli nowych inwestycji. One z kolei mogą być finansowane jedynie ze środków
własnych- najbardziej lubiana przez przedsiębiorstwa forma, jednak gdy jest ich za mało
często do uzupełnienia brakującej kwoty wykorzystywane są kredyty. Poprzez zaciąganie
kredytu w sektorze bankowym przedsiębiorstwa biorą udział w procesie zapotrzebowania na
pieniądz. Przedsiębiorstwa bezpośrednio nie biorą udziału w kreacji pieniądza, ale poprzez
 zgłaszanie zapotrzebowania na nie pośrednio wpływają na ten proces.
Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej musi zdawać sobie sprawę z ciągłej i
nieustającej konkurencji. Obecnie żyjemy w czasach gdy każde przedsiębiorstwo musi się
zmagać z bardzo dynamicznym, ciągle zmieniającym się środowiskiem. Zazwyczaj
przedsiębiorstwa rywalizują ze sobą w kontekście jakości usług, rodzaju i rozmiaru
asortymentu. Bez zmian w technologiach produkcji, asortymencie, rodzaju oferowanych
usług z pewnością dane przedsiębiorstwo nie miałoby racji bytu.
Omawiane przez nas podmioty dają także zysk dla państwa poprzez m.in. płacenie
podatków. Poprzez zawiązywanie współpracy z zagranicznymi firmami może być
katalizatorem do nowych inwestycji przedsiębiorstw zagranicznych w naszym kraju.
9
14. Bibliografia:
1. Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański  System finansowy w Polsce: lata
dziewięćdziesiąte PWN Warszawa 1997
2. B. Pietrzak Z. Polański B. Wożniak  System finansowy w Polsce Tom I , Warszawa
2008, WN PWN 2008
3. GUS  Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 roku
4. NBP Ocena kondycji ekonomicznej sektora przedsiębiorstw niefinansowych w 2010
roku w świetle danych F-01/I-01
5. Piotr Ciżkowicz i Andrzej Rzońca http://www.investorpartners.pl/artykul-ekspercki-1
6. Projekt  Instrument Szybkiego Reagowania Raport A
ączny 3: Raport z oceny stopnia
zagrożenia przedsiębiorstw upadłością-komponent mikroekonomiczny oraz analizy
wykonywane w komponencie makroekonomicznym projektu ISR, grudzień 2011r.
7. www.newtrader.pl/struktura-finansowa-gospodarki narodowej,654,ekonomia.html
10